System bankowy:
banki to instytucje systemu pieniężno – kredytowego pośredniczące w obiegu pieniądza w gospodarce rynkowej.
Bank – z języka włoskiego Banca – stół, kontuar, za którym prowadzono pierwsze transakcje finansowe.
We współczesnej gospodarce rynkowej funkcjonuje dwustopniowy system bankowy składający się z banku centralnego i podlegających mu w zakresie polityki pieniężno – kredytowej pozostałych banków tzw. banków komercyjnych.
Funkcje banków komercyjnych:
-przyjmowanie zwrotnych wkładów pieniężnych (depozytów) w zamian za odsetki
-udzielanie kredytów przedsiębiorstwom i osobom fizycznym
-świadczenie usług finansowych związanych z obiegiem pieniądza jako środka cyrkulacji i środka płatniczego
-kreacja pieniądza bankowego (kreacja pieniądza to wprowadzenie do obiegu przez banki komercyjne dodatkowych ilości pieniądza, w wyniku operacji kredytowych, których podstawą są depozyty bankowe)
Stopa rezerw obowiązkowych (ZRO) – wyrażona w procentach część ogółu depozytów, którą banki mają obowiązek utrzymać w postaci gotówki lub innych płynnych aktywów.
BANK | DEPOZYTY | REZERWA OBOWIĄZKOWA (20%) | KREDYTY |
---|---|---|---|
A B C |
1000 800 640 |
200 160 128 |
800 640 512 |
BANKI A-C | 2240 | 488 | 1952 |
POZOSTAŁE BANKI | 2560 | 512 | 2048 |
CAŁY SYSTEM BANKOWY | 5000 | 1000 | 4000 |
Współczynnik kreacji depozytów:
k=1/ ZRO
Łączna suma depozytów:
SD = K MD
Mnożnik pieniężny:
Mn=$\frac{Um + 1}{Un + Zr}$
Funkcje banku centralnego:
ROLA | FUNKCJA |
---|---|
BANK EMISYJNY | Posiada monopol na emisję pieniądza gotówkowego |
BANK BANKÓW | Zaopatruje banki komercyjne w pieniądze gotówkowe |
Reguluje rezerwy banków komercyjnych | |
Udziela pożyczek bankom komercyjnym | |
BANK PAŃSTWA | Prowadzi rozliczenia z rządem |
Obsługuje budżet państwa | |
Utrzymuje rezerwę państwa | |
Realizuję politykę monetarną państwa |