p por

PROCES BOLOŃSKI:

Jest to proces unifikacji, ujednolicania się. Objął on kraje Unii Europejskiej. Zgodnie z jego założeniami Polska i inne kraje Unii Europejskiej przeszły na nowy obowiązujący system studiów:3 lata studia licencjackie, 2 lata studia uzupełniające magisterskie, 3 lata studia doktoranckie. Ten system jest także aktualnie wdrażany w krajach, które nie należą do Unii Europejskiej. Nasze włączenie się do UE spowodowało zmiany w różnych obszarach życia społecznego, gospodarczego. Natomiast obszar systemu oświaty UE pozostawiła w gestii krajów członkowskich (nie ma nakazów z góry). Kraje członkowskie UE w sprawie oświaty zachowują autonomie - maja całkowita wolność decyzji, dobrowolność i możliwość wyboru. Ta decyzja wynika z przekonania, że systemy oświatowe są tak blisko związane z duchem narodu, że nie można tego systemu oświaty wyrwać i próbować go modyfikować, Za zmianą struktury (ujednoliceniem) w ramach Procesu Bolońskiego idą: zmiany programowe - ujednolicanie programów studiów na obszarze europejskim, zintensyfikowanie wymiany studenckiej, zbieranie nowych doświadczeń, społeczeństwa europejskie mają być mobilne pod względem zawodowym.

ALEXANDER CHARTERS Studia Pracy Porównawczej Alexandra Charters'a (definicja): studia porównawcze na płaszczyźnie międzynarodowej muszą zawierać jeden lub kilka aspektów związanych z oświatą w dwóch lub więcej krajach lub regionach. Studia porównawcze to nie tylko wstawianie danych strona po stronie. Taka jukstapozycja jest tylko przyczynkiem do porównań. Następnym krokiem jest próba zidentyfikowania podobieństw i różnic pomiędzy studiowanymi badanymi aspektami. Prawdziwa wartość studiów porównawczych pojawia się wskutek próby zrozumienia przyczyn powstawania podobieństw i różnic i ich znaczenia dla oświaty w badanych krajach.

Zdanie: „Studia porównawcze to nie tylko wstawianie danych strona po stronie" oznacza, że jeśli chcemy porównywać, przytaczać same fakty, same liczby to należy spisać po jednej stronie dane na temat jednego kraju, a po drugiej stronie dane na temat drugiego kraju. Jukstapozycja: jednym danym przeciwstawiane są dane z drugiego, trzeciego kraju, regionu.

Zdanie: „Taka jukstapozycja jest tylko przyczynkiem do porównań" Badacz powinien podkreślić elementy jukstapozycji, w których zauważalne są różnice i wyeksponować różnice, podobieństwa. Następnie należy dojść do tego, dlaczego są takie różnice, że w jednym kraju jest inaczej niż w drugim.mWymagane jest, aby sam badacz wyraźnie określił podobieństwa i różnice oraz spróbował wyjaśnić skąd się one biorą!

Badania w pedagogice porównawczej: Do prac porównawczych zalicza się: sprawozdania, raporty, listy z podróży, historie, opowieści. Nie zalicza się ich do pedagogiki porównawczej. Są to prace, które poprzedzają źródła naukowe.

•Lata 70 i 80 XX wieku: Były popularne opracowania krajowe, w których poszczególne kraje przedstawiały swoje systemy oświatowe. Jedną osoba lub kilku ekspertów pisało sprawozdanie, w którym informowali o strukturach systemu oświaty, o problemach, sukcesach, nowatorskich rozwiązaniach, w dużej mierze o tym czym dany kraj mógł się poszczycić. Było to badanie jednego systemu bez porównania go z drugim systemem. Jednak badacze wykorzystywali tego rodzaju materiały aby porównywać je z drugim sprawozdaniem napisanym w innym kraju po to by uzyskać widzę na temat np. liczby studentów w obu krajach, liczby dzieci uczęszczających do przedszkola.

•Lata'80 XX wieku: Pojawiły się bardzo liczne opracowania informujące o funkcjonowaniu instytucji oświatowych. Opisywano struktury danych instytucji, kadrę, dorobek. Opracowania służyły innym badaczom w innych krajach do porównywania ich doświadczeń z doświadczeniami innych krajów.

•Połowa lat '80 XX wieku: Pojawiły się opracowania, które ograniczały się do jukstapozycji czyli badacze zaczynali zestawiać ze sobą dane z dwóch krajów, sami podejmując działalność badawczą. Np. Polak jechał za granicę i badał tam pewne zjawisko, organizacje czy instytucję aby zebrać na ten temat dane i zestawić je z danym Polski.

•Raporty sprowadzające się do porównania opisowego - opis np. funkcjonowania szkół podstawowych w Polsce i w innym kraju europejskim.

•Porównania analityczne: nie tyle występuje opis co weryfikacja danych poprzez ich analizę. Są to dokumenty, które w dużej mierze przygotowywały duże organizacje światowe - np. OECD,UNESCO Są to badania na szeroką skalę prowadzone co roku.

•Światowy Kongres Edukacji Dorosłych: Odbywa się średnio raz na 6 lat. Ostatnio odbył się on w roku 2009. Przed każdym takim kongresem badany jest stan edukacji dorosłych we wszystkich krajach należących do Organizacji Narodów Zjednoczonych (obecnie jest to ok. 190 krajów). Porusza się na nim np. kto się uczy, czego i jak uczą się dorośli, jak wyglądają kwestie ekonomiczne. Są to raporty zatrzymujące się na fazie jukstapozycji. Są to raporty przygotowywane na masową skalę, nie spełniają one postulatu naukowości.

ROBY KIDD

Roby Kidd stwierdził, że należy porównywać aby:

BORROWING

Borrowing- oznacza pożyczać, zapożyczenie, W pedagogice porównawczej celem jest poznawanie innych po to aby tą wiedzę lepiej zrozumieć i modernizować, ulepszać nasze własne działanie. zapożyczenie jakiegoś rozwiązania i przeniesienie go na obcy grunt nigdy nie daje oczekiwanego rezultatu. Borrowing miał miejsce w naszym przypadku - np. Kasy Chorych.

PROBLEMY (PUŁAPKI) PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ:

  1. Problem samego porównania czyli doboru elementów, które nadają się do porównania (które warto porównywać) - sama terminologia bywa myląca np. porównanie Polskich Uniwersytetów Ludowych z innymi Uniwersytetami Ludowymi na świecie. Należy najpierw zbadać co się kryje pod nazwą Uniwersytet Ludowy, ponieważ w Polsce idea Uniwersytetu Ludowego wiąże się ze środowiskiem wsi. W innych krajach Uniwersytet Ludowy nie musi działać wyłącznie w środowisku wiejskim, działają one także w dużych miastach.

  2. subiektywizm badacza. subiektywizm badacza najsilniej dochodzi do głosu, gdy badacz porównuje coś co jest mu dobrze znane z czymś co jest mu obce. Badacz - pedagog jest zakorzeniony w polskiej kulturze i dlatego często mamy do czynienia z brakiem obiektywizmu w znacznie większym stopniu niż w sytuacji kiedy badacz porównuje rzeczy mające miejsce w obrębie polskiego jednego systemu oświaty.

3.Nakład czasu i szybka utrata aktualności badań w pedagogice porównawczej. Badania komparatystyczne są długie i czasochłonne. Badania komparatystyczne często są możliwe do przeprowadzenia poprzez osoby, które dysponują dużymi środkami finansowymi. Aby zbadać coś w innym kraju, trzeba prowadzić obserwację uczestniczącą. Takie badania szybko tracą na aktualności, ponieważ w oświacie zmiany następują bardzo dynamicznie.

4.Problem języka i kontekstu kulturowego. Brak znajomości języka badanego kraju jest ogromną barierą. Obecnie w Europie marny do czynienia ze zjawiskiem masowego, dynamicznego opanowywania przez język angielski wszystkiego co się dzieje w pedagogice i w oświacie. Jeśli nie zna się języka danego kraju nie należy próbować badać tam żadnych zjawisk pedagogicznych, nie należy porównywać żadnych instytucji, programów tego kraju itd. Trzeba także znać historię, kulturę, uwarunkowania społeczne, gospodarcze, przeszłość i teraźniejszość danego kraju. W pedagogice nie można interpretować faktów bez znajomości całego tego kontekstu. Systemy oświaty są mocno powiązane z duchem narodu.

5.Cała metodologia Nie wiemy jak działać, jak badać, aby otrzymywać rzetelne, wnikliwe, obiektywne wyniki. Badamy po to, aby poznać, zrozumieć, modernizować, ulepszać. Nie badamy po to. aby kogoś ośmieszać lub postawić w niezręcznej sytuacji !!!

KRYTERIA NA KTÓRYCH BAZUJĄ STUDIA PORÓWNAWCZE 2 KRAJÓW (2 SYSTEMÓW OŚWIATOWYCH EDUKACJI DOROSŁYCH):

Te kryteria powinny być każdorazowo wypracowywane przez badacza przystępującego do badań w zależności od badanych treści, badanego zjawiska. Te kryteria muszą być bo inaczej nie będzie w pedagogice porządku, inaczej badania będą chaotyczne i elementy porównywane przez badacza nie będą kompatybilne.

Jeśli badacz komparatysta wyznacza sobie cel badawczy jakim jest porównanie dwóch systemów edukacji dorosłych z różnych krajów pytamy najpierw co będzie w obrębie tych systemów porównywał i jakie aspekty będzie brał pod uwagę przeprowadzając swoje badania.

1. Uwarunkowania geograficzne i wielkość krajów, w których badane są systemy: Uwarunkowanie geograficzne są czynnikiem niezmiernie istotnym i posiadającym ogromny wpływ na kształt wszelkich działań w obrębie oświaty. Są znaczne różnice w aktywności edukacyjnej mieszkańców wsi i mieszkańców miast. Tam, gdzie są wielkie aglomeracje miejskie jest znacznie wyższa aktywność edukacyjna w społeczeństwach aniżeli na terenach wiejskich. Tam gdzie są miasta jest łatwiejszy dostęp do ofert edukacyjnych, w miastach są szkoły, instytucje pozaszkolne, uniwersytety, biblioteki. W środowiskach wiejskich dostęp do oferty edukacyjnej jest znacznie bardziej skomplikowany - wiąże się z nakładem czasu na dojazd do miasta, wiąże się z kosztami podróży, trzeba poświęcić dłuższy czas na to, żeby korzystać z oferty edukacyjnej, trzeba znaleźć w sobie motywację, żeby przystąpić do tej podróży, która nie zawsze jest krótka. Wielkość kraju i uwarunkowania geograficzne są fundamentalnymi kryteriami wyznaczającymi kierunek polityki oświatowej. Nie branie pod uwagę uwarunkowań geograficznych jest wielkim błędem. W badaniu komparatystycznym nie będziemy w stanie wyciągnąć rzetelnych, prawidłowych wniosków jeśli nie odniesiemy się do uwarunkowań geograficznych.

2. Ludność w tym mniejszości narodowe: Ludność jest to aspekt ściśle wiążący się z uwarunkowaniami geograficznymi czy z wielkością kraju. Jeśli chcemy poznać obraz jakiegoś systemu oświaty musimy wiedzieć jaką grupę ludzi, jaką populacje osób ten system ma obsłużyć czy obsługuje.

Mniejszości narodowe - badając systemy oświatowe zwraca się uwagę na mniejszości narodowe. Są one czynnym wskaźnikiem tego, jak sprawnie działa konkretny system, pokazują także wszelkie niedociągnięcia, wady danego systemu. Mniejszości narodowe na całym świecie są z reguły gorzej traktowane przez systemy edukacyjne oraz przez różne obszary aktywności życia społecznego niż większość narodowa. Mniejszości narodowe w większości krajów na świecie mają gorsze wykształcenie, niż większość społeczeństwa. Mniejszości narodową są w dalszym ciągu traktowane na innych zasadach aniżeli większość narodowa.

3. Instytucie i organizacje pozarządowe: Badacz próbuje zidentyfikować całe spektrum instytucji, które na danym odcinku działają. Jeśli badamy edukację dorosłych to interesują nas tylko te instytucje i organizacje, które kształcą dorosłych. Podstawowe rozpoznanie dotyczy tego, czy w danym systemie mamy do czynienia z bogactwem tych instytucji czyli czy tylko z pewnego rodzaju instytucjami, które ograniczają możliwości korzystania z ofert edukacyjnych.

Jeśli mówimy o instytucjach i badamy instytucje to jest to temat wielowarstwowy i złożony, ponieważ można badać instytucje i organizacje pozarządowe działające na danym polu z różnorakiej perspektywy.

1. Jako kryterium porządkujące można wziąć to z jakich źródeł finansowana jest dana instytucja:

2. Jako kryterium podziału można też przyjąć, charakter działalności konkretnych treści
realizowanych przez dane instytucje. Edukacje dorosłych można podzielić na różne obszary merytoryczne i do tych obszarów podporządkować konkretne instytucje czy organizacje.

Instytucje można klasyfikować według:

4. Legislacja, podstawy prawne dotyczące edukacji dorosłych:

W Polsce nie mamy osobnej ustawy, która reguluje kwestie funkcjonowania systemu edukacji dorosłych. Nie ma ustawy mówiącej o tym, jak powinien być organizowany, kształtowany obszar edukacyjny. W różnych dokumentach są zapisy, na których bazuje działalność w obrębie edukacji dorosłych - jest to ustawa o oświacie z '91 roku. Są to też zapisy w rozporządzeniach branżowych - w rozporządzeniach różnych ministerstw. Są to zapisy branżowe dotyczące tylko osób działających zawodowo w danym obszarze. Te zapisy świadczą też o tym jakie ludzie mają możliwości, uprawnienia, jakie obowiązki podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych.

W ustawie o oświacie zawarte jest prawo człowieka dorosłego do korzystania z usług edukacyjnych. Jest napisane, że osoby dorosłe mogą bezpłatnie korzystać ze szkół, które prowadzą edukację na poziomie podstawowym lub w celu uzupełnienia swoich świadectw szkolnych, których w normalnym trybie nie byli w stanie uzyskać. Mamy opracowane metody kształcenia osób dorosłych na poziomie edukacji podstawowej, gimnazjalnej, średniej. Nie są to takie same metody jakimi uczą się dzieci. Są także zapewnione do tego adekwatne warunki (środowisko uczenia się jest przystosowane do potrzeb i wymagań ludzi dorosłych).

Legislacja nie odnosi się do źródeł budżetu dorosłych, którzy chcą się uczyć.

5. Instytuty badawcze zajmujące się edukacją dorosłych

Najważniejsze problemy badawcze dotyczące edukacji dorosłych:

•W Polsce Instytutu Edukacji Dorosłych nie mamy. W Warszawie jest Instytut Badań Edukacyjnych. Prowadzi on czasami badania nad jakimiś zagadnieniami, które są znamienne, charakterystyczne, istotne dla obszaru uczenia się dorosłych. Jest to jednak marginalna działalność tego Instytutu Badań Edukacyjnych.

•W Polsce powstał jeden z pierwszych Instytutów Oświaty Dorosłych na świecie. To był instytut, który założono w '29 roku XX wieku (w okresie międzywojennym). Prowadził on badania nad tymi problemami, które wówczas nękały nasz kraj np. analfabetyzm. Zajmował się on także problemami przygotowania kadr do kształcenia nauczycieli. W kraju po rozbiorach mieliśmy mało specjalistów, mało nauczycieli i mało mieliśmy osób, które posiadały kompetencje kształcenia nauczycieli.

•Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu zajmuje się specjalistyczną dziedziną. Chodzi o tarcie jednej powierzchni o drugą. Posiada on jednak duży zespół osób odpowiedzialnych za kształcenie kadr, a zatem wchodzą w problematykę nauczania dorosłych.

•Krajem, który po '89 roku przechodził transformację ustrojową jest np. Słowenia. W Słowenii powstał pierwszy w tym regionie Instytut Edukacji Dorosłych. Powstał na mocy ustawy uchwalonej przez parlament Słowenii. Instytut ma swoja siedzibę w stolicy Słowenii w Lublanie. Jest finansowany ze środków budżetowych państwa.

•Instytut Edukacji Dorosłych z siedzibą w Bon (Niemcy) Jego zadaniem jest transfer wiedzy teoretycznej do praktyki edukacyjnej.

W Polsce badania nad edukacją dorosłych, nad problemami w edukacji dorosłych są prowadzone przez Uniwersytety. Pracownicy naukowi działający na polu edukacji dorosłych prowadzą swoje badania. Te badania są jednak rozproszone, są uwarunkowane indywidualnymi zainteresowaniami badaczy, a nie wynikają z jakiejś strategii, koncepcji np. ogólnokrajowej.

Jest też problem z transferem tej wiedzy do praktyki.

W Polsce są także czasami organizowane konferencje dotyczące edukacji dorosłych. U nas trzeba zwiększyć środki finansowe na działalność badawczą aby rozwijać własne technologie, przemysł. Nie rozwijając własnych technologii stajemy się tanią siłą roboczą.

W naszych badaniach nad edukacją dorosłych nadal chodzi o kwestie związane z bezrobociem, kształceniem ludzi o niskich kwalifikacjach. Za mało korzystamy z możliwości zapoznania się z wynikami badań przeprowadzonych w innych krajach.

6.Procedury szkolenia i doskonalenia zawodowego, baza dydaktyczna. Możliwość rozpoznania jak dalece jest zaawansowana edukacja dorosłych w danym kraju. Jak przebiega edukacja zawodowa, która uważana jest dzisiaj za najbardziej pożądaną edukację, ponieważ człowiek bez posiadania kwalifikacji zawodowych jest skazany na klęskę. Chodzi tu też o formy pracy z osobami dorosłymi — najmniej skuteczną formą uczenia się ludzi dorosłych jest wykład. Znacznie bardziej efektywnie przebiegają procesy uczenia się polegające na wspólnym dialogu, warsztaty, kursy, w których wiedza teoretyczna powiązana jest z praktyką.

7.Kompetencje nauczycieli edukacji dorosłych w edukacji nieformalnej Pracodawca może zatrudnić każdego jako nauczyciela na swoich kursach, wykładach, warsztatach. Jest to złe, niewłaściwe, ponieważ często poprzez zatrudnienie nieodpowiednich osób marnuje się pieniądze, czas słuchaczy, nadzieje słuchaczy, że czegoś się naucza. Wykonując zawód edukatora dorosłych trzeba mieć wiedzę o dorosłych, odpowiednie podejście do takich osób. Nie mamy ustawy mówiącej o tym, jakiego rodzaju kwalifikacje im mieć nauczyciel ludzi dorosłych. Nie mamy ustawy mówiącej o tym, kto jest uprawniony do nauczania ludzi dorosłych.

8. Treści edukacji dorosłych.

9. Finansowanie edukacji dorosłych. Jeśli są ustawy - formy finansowania są określone w treści ustaw. Dzisiaj mamy do czynienia z coraz bardziej bogatymi źródłami finansowania. Są możliwości finansowania płynące z UE. W Urzędach Pracy - szkolenia finansowane z EFS. Istnieją programy finansowane przez UE np. Erasmus (wymiana studencka), Grundwig (umożliwia realizację różnych projektów międzynarodowych mających na celu usprawnienie sektora edukacji osób dorosłych — głównie edukacji zawodowej). Finansowanie edukacji dorosłych to środki budżetowe państwa.

10.Relacje miedzy edukacją dorosłych a systemem edukacji. Należy spostrzec, gdzie w systemie oświaty ulokowana jest edukacja dorosłych? Czy jest ściśle powiązana z systemem edukacji formalnej? Czy są możliwości edukacji dorosłych po ukończeniu studiów? Jakie są powiązania między edukacją formalną, a edukacją nieformalną (dorosłych)? Czy edukacja dorosłych szybko, konkretnie reaguje na te potrzeby, które są sygnalizowane przez formalny system oświaty? Czy edukacja dorosłych jest przygotowana na przyjęcie absolwentów szkół?

11.Tendencje w edukacji dorosłych. Jakie treści zaczynają pojawiać się w edukacji dorosłych? Jaka jest linia polityki? Czy przyjmowane są nowe strategie rozwoju tego sektora? Czy mają miejsce jakieś wydarzenia - czy prowadzone są badania, które pozwolą poznać sytuację dogłębnie? Czy w edukacji dorosłych istnieje świadomość tego, jakie będą potrzeby w zakresie edukacji na przyszłości? Czy podejmowane są działania w kierunku uchwalenia nowej ustawy (jeśli nowej ustawy to jakiej)? Jest to próba wyłapania przez badacza pewnych innowacji, które jeszcze nie zostały zrealizowane, a o których się mówi.

DOKUMENT EUROPEJSKIEGO MEMORANDUM:

Dokument Europejskiego Memorandum w sprawie kształcenia ustawicznego wyznacza pożądane kierunki rozwoju narodowych, krajowych systemów oświaty Unii Europejskiej. Jest to dokument, który podpisany przez kraje UE ponad 10 lat temu w dalszym ciągu stanowi podstawę do wszelkich dyskusji na płaszczyźnie europejskiej. Dyskusji o pożądanych zmianach w obrębie systemów oświatowych. Po tym dokumencie pojawiło się kilka innych, które są jego uzupełnieniem. Obecnie UE zabierając głos w kwestiach kształcenia, edukacji, w kwestiach rozwoju krajowych systemów oświaty mówi zdecydowanie i nieodwracalnie o kształceniu ustawicznym, kształceniu całożyciowym oraz traktuje systemy oświatowe w sposób kompleksowy, holistyczny, gdzie patrzy się na wszystkie poszczególne szczeble tych systemów.

Inspiracją do powstania tego dokumentu było: Przekonanie, że Europa musi się zbliżać do ideału jakim jest epoka wiedzy, epoka w której wiedza odgrywa najbardziej istotną rolę, a ludzie żyjący w tej Europie wiedzy potrafią tą wiedzę zdobywać, potrafię z tej wiedzy korzystać. Żyją zgodnie z treścią zawartą w tej nowoczesnej wiedzy. Europejskie Memorandum w sprawie kształcenia ustawicznego zostało zainicjowane w Lizbonie w Portugalii. U jego podłoża były dwa dokumenty:

Dokument Europejskiego Memorandum stanowi podstawę do krajowych debat i rozważań nad krajowymi

działaniami w obrębie oświaty. Dokument we wstępie zawiera uzasadnienie dla konieczności urzeczywistniania idei edukacji całożyciowej.

Europejskie Memorandum wykazuje dwa zasadnicze kierunki pożądanego rozwoju systemów oświatowych: Promocja aktywnego, świadomego obywatelstwa ; Kształtowanie kompetencji zawodowych obywateli Europy - największym kapitałem są ludzie, którzy posiadając odpowiednie wykształcenie, odpowiednie kwalifikacje zawodowe będą potrafili budować silną gospodarczą przyszłość Europy.

W Europejskim Memorandum sformułowano 6 celów (przesłań), których realizacja ma przyczynić się do urzeczywistnienia idei uczenia się przez całe życie:

1. Zapewnienie obywatelom Europy szerokiego i stałego dostępu do ofert edukacyjnych celem umożliwienia im zdobywania i aktualizowania kwalifikacji niezbędnych do ich uczestnictwa w społeczeństwie wiedzy.

2.Znaczne zwiększenie inwestycji w zasoby ludzkie w celu optymalnego wykorzystania najważniejszego kapitału Europy - kapitału ludzkiego.

3,Rozwój efektywnych metod nauczania i uczenia się oraz bodźców inspirujących do uczenia się przez całe życie.

4.Doskonalenie metod oceny uczestnictwa i osiągnięć w nauce zwłaszcza tych poza systemem formalnym.

5.Zapewnienie łatwiejszego dostępu do wysokiej jakości ofert w zakresie informacji i poradnictwa odnośnie możliwości uczenia się w Europie podczas całego życia i dla wszystkich.

6.Stworzenie warunków do uczenia się przez całe życie w bezpośrednim otoczeniu uczącego się i zapewnienie technik informacyjno-komunikacyjnych wszędzie tam, gdzie występują deficyty.

wskaźniki, które mogą nas zbliżyć do osiągnięcia ideału europejskiego społeczeństwa uczącego się przez całe życie:

  1. Budowa europejskich społeczeństw zintegrowanych w obrębie własnych granic państwowych i na płaszczyźnie europejskiej — czyli budowa społeczeństwa europejskiego, które stwarza wszystkim ludziom równe szansę dostępu do ofert edukacyjnych i w którym to społeczeństwie oferty z zakresu edukacji zawodowej i ogólnej uwzględniają w pierwszym rzędzie potrzeby i możliwości jednostki.

  2. Przystosowanie metod i sposobu przekazu wiedzy do organizacji życia prywatnego i zawodowego uczących się osób, tak aby ludzie mogli uczyć się przez całe życie i samodzielnie planować oraz realizować strategię powiązania nauki, uczenia się z pracą i życiem rodzinnym.

  3. Osiągnięcie wyższego poziomu ofert i usług edukacyjnych we wszystkich dziedzinach kształcenia ogólnego, zawodowego w celu umożliwienia uczenia się odpowiadającego najwyższym standardom jakościowym i gwarantującego, iż wiedza i umiejętności odpowiadają zmieniającym się wymogom miejsc pracy, wykonywanych czynności, organizacji i procedurom pracy.

4. Ośmielenie i uczynienie człowieka zdolnym do aktywnego współuczestnictwa we wszystkich dziedzinach nowoczesnego życia publicznego, przede wszystkim w życiu społecznym i politycznym na wszystkich jego płaszczyznach w tym europejskiej.

W Europejskim Memorandum podkreśla się, że do społeczeństwa wiedzy w ogóle prowadzą 3 drogi (wymiary):

1. Nauka formalna - mająca miejsce w instytucjach oświatowych,

  1. Nauka nieformalna - nie musi zapewniać uzyskania formalnego świadectwa świadczącego o zdobytej wiedzy i kwalifikacjach.

  2. Uczenie się nie intencjonalne

Marc - Antoine Jullien de Paris pierwszy komparatysta w pedagogice. Twórca pracy pt" Zarys pedagogiki porównawczej" - praca ukazała się w 1817 roku. Uznano ją za pierwszą publikację dotyczącą specyfiki badań porównawczych. Zawierała ona plan badań porównawczych dwóch systemów oświatowych. Odniósł się w niej też do perspektywy międzynarodowej. Paris zainteresował się pedagogika porównawczą ponieważ chciał usprawnić, poprawić swój rodzinny francuski system oświaty. Jego zdaniem kwestie związane z pedagogiką, z wychowaniem można było poznać po zebraniu odpowiedniej liczby faktów, wiadomości, wydarzeń na podstawie bacznej obserwacji prowadzonej w obrębie systemów oświatowych.

Naczelny pogląd de Paris: Twierdził, że jeśli badacz rozpoczyna rozpoznanie jakiegoś systemu oświaty musi porządkować fakty, wydarzenia, musi je odnosić do siebie a prowadzi to do odkrycia celów prawidłowości. Jego zasługą jest to, że postulował założenie Instytutu Pedagogiki, który zająłby się rozpoznaniem najlepszych metod pracy komparatystycznej. Chciał aby ten Instytut miał charakter europejski, by zbierał dane z różnych krajów Europy i porównywał w celu nauczania, usprawniania pedagogiki na gruncie europejskim. Chciał także, aby ten Instytut zajmował się kwestiami kształcenia nauczycieli. Badania prowadzone w tym Instytucie miały być rozpowszechnione. Proponował by badania systemów oświatowych prowadzone w poszczególnych krajach opierały się na ankietach. Ich wyniki miały być uporządkowane i miały służyć celom porównawczym. Wyniki chciał przedstawić w formie wykresów, tablic aby na pierwszy rzut oka były widoczne pewne tendencje, pewne prawidłowości charakterystyczne dla różnych systemów.

Podkreślał, że te wyniki ankiet będą przyspieszały rozwój, postęp w nauczaniu, w wychowaniu. Na podstawie tych ankiet będzie można określić który kraj osiąga lepsze wyniki w oświacie , a który ma dużo do zrobienia.

Pedro Rossello: Badacz, który przypomniał idee zawarte w teorii Parisa. Nawiązał on do dorobku Parisa po I wojnie światowej. Był kontynuatorem myśli Parisa o powołaniu europejskiej placówki badawczej. W 1925 roku dzięki Rossello powołano Międzynarodowe Biuro Oświaty w Genewie. Była to pierwsza profesjonalna instytucja zajmująca się kwestiami pedagogiki, nauczania, wychowania w Europie. Mówił, że pedagogika porównawcza służy usprawnianiu poszczególnych systemów oświatowych i twierdził, że sprzyja ona porozumieniu międzynarodowemu. Poznając historię innych krajów, doświadczenia, problemy możemy lepiej te kraje zrozumieć. Twierdził, że badania komparatystyczne w pedagogice nie powinny ograniczać się tylko do Europy. Powinniśmy poznać doświadczenia edukacyjne, doświadczenia oświatowe wszystkich krajów. W 1960 roku Rossello stwierdził, że jeśli chodzi o prawidłowe funkcjonowanie oświaty można stworzyć coś w rodzaju teorii uniwersalnej (która głosiłaby jakie warunki muszą być spełnione, by system oświaty sprawnie funkcjonował)

Dwie zasady Rossello wywierające wpływ na powstanie pewnych prądów światowych w pedagogice:

  1. Życie społeczne i szkoła oddziaływają na siebie nawzajem i wzajemnie się warunkują. (Jaka organizacja życia społecznego taka szkoła, jaka szkoła tak wygląda też życie społeczne. Są to według Rossello dwa nierozerwalnie ze sobą połączone elementy rzeczywistości każdego kraju).

  2. Fakty oświatowe pozostają wobec siebie w stosunku wzajemnej zależności.

Wychodził z przeświadczenia, że te dwie zasady stanowią odkrycie obiektywnych praw rozwoju oświaty. Była to próba utworzenia teorii uniwersalistycznej.

Rossello przyczynił się do tego, że pedagogika porównawcza zaczęła stawać się coraz bardziej popularna, że znacznie wzrósł jej prestiż - była to druga połowa XX wieku. Jego teoria wpłynęła na to, że do spraw oświaty (w drugiej połowie XX wieku) zaczęto podchodzić w sposób bardziej planowy, bardziej racjonalny. Rozpoczęto procedury planowania tego co miało się dziać w oświacie w przyszłości.

Michael Sadler Angielski pedagog. Uchodzi za twórcę alternatywnej propozycji. Sprzeciwiał się mechanistycznej koncepcji upowszechniania praktyki oświatowej w wyniku powołania prawidłowości.Teza Sadlera: Głosił tezę, że aby rozpoznać dany system oświatowy nie wystarczy badać prawidłowości, które nimi rządzą natomiast należy poznać ducha narodu, istotę tego co spowodowało, że system oświaty jest taki, a nie inny. Nakazywał rozpoznawanie siły narodu. Każde zjawisko należy rozpatrywać w kontekście społeczno - kulturowym (badany pewne fakty, ale żeby je zrozumieć, żeby je zinterpretować trzeba posiadać dobrą orientację odnośnie spraw społeczno-kulturowych). Uważał, że tylko takie podejście może spowodować, że badania komparatystyczne będą badaniami w pełni wartościowymi czyli będzie je można wykorzystywać dla budowania, kształtowania własnych, nowych systemów oświatowych.

Jest autorem dwóch myśli (początek XX wieku):1.To co dzieje się poza szkołą może mieć znacznie większe znaczenie dla zrozumienia danego systemu oświaty aniżeli to co ma miejsce w samej szkole.2.Praktyczne korzyści z badań porównawczych zagranicznych systemów oświaty polegają na tym, że zaczynamy lepiej rozumieć nasz własny system oświaty.Udało mu się dokonanie przełomu, że kontekst społeczno-kulturowy jest dzisiaj uwzględniany w badaniach komparatystycznych w pedagogice.

Izaak Kandel Amerykański komparatysta, pisarz. Kontynuator myśli Sadlera. Posiadał własną katedrę pedagogiki porównawczej na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Autor książki „Pedagogika porównawcza"-1933 r. Przedstawił tam swoje poglądy na metody badań w pedagogice porównawczej. Pisał, że porównywanie systemów oświatowych może następować za pomocą zróżnicowanych metod, w zależności od tego jaki cel przyświeca badaczowi.(dopuszczał wielość metod). Twierdził, że jedną z metod w pełni akceptowanych jest analiza statystyczna, którą można zastosować gdy naszym celem jest np. porównanie wysokości inwestycji w system oświaty. Stosując inne metody można poznać np. jaki wpływ wywiera system oświaty na kwestie bezrobocia, analfabetyzmu, czy innych zjawisk dotyczących danego kraju. Uważał, że komparatysta we własnym zakresie, w zależności od celu jaki mu przyświeca powinien zdecydować się na odpowiednią metodę. Twierdził, że w obrębie poszczególnych systemów oświaty istnieją problemy zbieżne, bardzo podobne i ażeby zrozumieć te problemy trzeba sięgnąć do kontekstu społeczno-kulturowego. Pisał, że podstawowym grzechem pedagogiki porównawczej jest to, że badania poszczególnych systemów oświatowych przybierają postać prostych opisów, które są pozbawione pełnej wartości, pozbawione są kontekstu społeczno - kulturowego. Twierdził, że system każdego kraju jest unikatowy poprzez zróżnicowany kontekst społeczno-kulturowy. Kandel wychodził z założenia, że badania systemu oświatowego jednego kraju mogą być wykorzystane do kształtowania innych systemów krajowych o ile wychodzą poza ramy krytykowanego przez niego prostego opisu badania.

Jego metoda badań - (kroki):

1.Opis wybranych problemów wspólnych dla badanych krajów - badacz musi dokonać wstępnej analizy, która pozwoli mu dobrać na podstawie określonych kryteriów jakieś problemy, zjawiska, fakty, które występują w jednym i w drugim badanym systemie oświatowym.

2.Wyjaśnienie lub interpretacja przyczyn badanych zjawisk - aby ocenić dany system oświaty w sposób sprawiedliwy, prawidłowy niezbędna jest wiedza z zakresu historii tego kraju, tradycji, o siłach i postawach wobec społecznej organizacji, potrzebna jest wiedza o działaniach politycznych oraz o sytuacji ekonomicznej danego kraju. Według Kandela trzeba zrozumieć wszystkie nieuchwytne, duchowe i kulturowe siły, które wywierają wpływ na dany naród, a tym samym na system oświaty, który jest tworem pewnych warunków społeczno-kulturowych. Na tym etapie zalecane jest stosowanie metody historycznej, bo chodzi o wyjaśnienie dlaczego określone układy, praktyki rozwinęły się na gruncie danego kraju.

3.Analiza porównawcza - analiza, która prowadzi do zbadania, do wyłonienia różnic między różnymi systemami, a jednocześnie go wyłonienia, przyczyn, które te różnice spowodowały.

4.Tworzenie filozofii pedagogiki - chodziło mu o rozpoznanie pewnych zasad na podstawie obserwowanej praktyki, pewnych tendencji rozwojowych.

Kandel stworzył spójny model postępowania w pedagogice komparatystycznej. Sam w praktyce nie potrafił do końca zastosować swojej metody. Podkreślał, że pedagogika porównawcza jest dziedziną interdyscyplinarną, obok analizy historycznej wymaga ona wiedzy z wielu innych obszarów. Według Kandela komparatysta powinien znać nie tylko język badanego kraju, znać kulturę, powinien także być obeznany w teoriach politycznych, w historii pedagogiki, w ekonomii politycznej i w wielu innych dziedzinach. Jego wkład w rozwój pedagogiki porównawczej sprowadza się w dużej mierze do tego, że umożliwił lepsze zrozumienie różnych systemów oświatowych.

Nicholas Hans (1888-1969): Swoje poglądy przedstawił w pracy pt. „Pedagogika porównawcza: Studium czynników i tradycji oświatowych" - 1949 r. Jego dwie kolejne książki to: - „Nowe tendencje rozwojowe oświaty w 18 wieku" 1951 r., „ Rosyjskie tradycje oświatowe" 1963 r. Był zwolennikiem historycznego podejścia do badań komparatystycznych - duży wpływ Kandla na Hansa. Wykorzystywał też analizę historyczną w celu rozpoznania systemów oświatowych. Większą wagę przypisał klasyfikowaniu tych czynników, które jego zdaniem wywierały większy wpływ na teorię i praktykę oświatową. Doszedł do przekonania, że pedagogika porównawcza przeszła takie same stadia rozwoju jak np. prawo porównawcze, religia porównawcza, anatomia porównawcza.

Sformułował ogólne zasady dla pedagogiki porównawczej: Pedagogika porównawcza opiera się na opisie i porównywaniu istniejących zjawisk, na analizie podobieństw i różnic i próbie wyciągnięcia ogólnych zasad, które uzasadniają wprowadzenie innych alternatywnych rozwiązań.

Jego metoda badań (postępowanie badawcze):

1.Studiowanie każdego z badanych systemów oddzielnie wraz z ich uwarunkowaniami historycznymi i rozwoju narodowego charakteru i kultury. Hans twierdził, że jest to zadanie dla historyka i filozofa.

2. Zbieranie danych na temat systemów oświaty. Dane te muszą być bardzo bogate, muszą zawierać statystyki dotyczące całego systemu, dotyczące administracji oświatowej, muszą odnosić się do np. do testów inteligencji stosowanych w ramach danego systemy czy muszą dokumentować osiągnięcia szkolne. Uważał, że te pomiary są niedoskonałe, niewystarczające. Zdecydował się więc na zrozumienie czynników historycznych istotnych w tworzeniu różnych narodów, kultur. Mówił jak ustalać, oddzielać, analizować te czynniki historyczne i stworzył schemat pojęciowy dla badań porównawczych.

3 grupy czynników, które towarzyszą rozwojowi narodów wg Hansa:

1.Czynniki naturalne (rasa, język narodowy, środowisko ekonomiczne i geograficzne).

2.Czynniki religijne (Chrześcijaństwo, Islam, Hinduizm, religie orientalne np. Buddyzm).

3. Czynniki świeckie (humanizm, socjalizm, nacjonalizm).

Friedrich Schneider (1881-1965) Franz Hilker (1881-1969) Akcentowali znaczenie genezy zjawisk pedagogicznych i konieczność włączenia czynników tej genezy do przedmiotu poznania pedagogiki porównawczej. Chodzi tutaj o analizę tego, jak określone siły napędowe stwarzają swoistą sytuację wychowawczą w różnych krajach. Czynniki, które kształtują pedagogikę porównawcza wg Schneidera i Hilkera: warunki geograficzne, gospodarka, kultura, religia, nauka, struktura społeczna, polityka.

Friedrich Schneider; Przeprowadził analizę wpływów zjawisk pedagogicznych w obrębie poszczególnych systemów oświatowych i przyświecała mu tu perspektywa historyczna. Opisywał tak jak poszczególne idee, filozofie, nurty np. Chrześcijaństwo wpływają na kształt rozwiązań i jak przenikają one z jednego systemu do drugiego systemu. Doprowadził do tego, że sformułował ideę wychowania europejskiego (przenikanie różnych idei z jednego systemu do drugiego zainspirowało Schneidera do sformułowania idei wychowania europejskiego). Optował, aby do badań porównawczych włączyć kategorię sił napędowych. Naród traktował jako zwartą jedność duchową- chciał rozpoznać siły napędowe, które odgrywały rolę w kształtowaniu jedności duchowej narodu. Chciał je badać w kontekście funkcjonowania szkoły, ponieważ . szkoła wg niego to uzewnętrznienie charakteru narodowego. Stworzył metodologię badań porównawczych - w jego procedurze badawczej dostrzeżono zbyt dużą dowolność jeśli chodzi o dobór badanych faktów oraz zbyt daleko idącą intuicję w sposobie wnioskowania. Schneider stosował pogłębioną analizę jakościowa. Walorem tej metody jest to, że prowadzi do jasnego przedstawienia rzeczywistości pedagogicznej i do krytycznej oceny tej rzeczywistości, ale umożliwia dotarcie do nowych rezultatów poznawczych. Schneider podkreślał wiedzo-twórczy charakter pedagogiki porównawczej.

Franz Hilker: Postulował by obok intuicyjności metody badawcze opierały się na szerokiej bazie empirycznej i starannej analizie indywidualnych czynników kulturowych. Sugerował aby dążyć do odkrywania pewnych struktur wartości w danym narodzie. W ramach odkrywania tych struktur określić te struktury, które dominują (które w większym stopniu niż inne wywierają wpływ na rzeczywistość oświatową. Był przekonany o konieczności wiedzo-twórczego charakteru pedagogiki porównawczej. Aby pedagogika porównawcza tworzyła nową wiedzę zalecał nawiązywanie do tradycji badania głębi. Twierdził, że pedagogika porównawcza powinna mieć charakter wiedzo-twórczy i że to tworzenie wiedzy jest ostatnim etapem procedury badawczej.

George Bereday Badacz polskiego pochodzenia. Jego prawdziwe nazwisko to Zygmunt Fjołkowski. Autor książek: „Metoda porównawcza w pedagogice"— 1964 r. „Refleksje na temat metodologii porównawczej w pedagogice 1964-1966"- 1967. Według Beredaya pedagogika porównawcza to synteza różnych nauk — pedagogiki, historii wychowania, socjologii, politologu, ekonomii. Pedagogika porównawcza powinna być poszukiwaniem lekcji, które mogłyby być wyciągnięte z różnic jakie badacz potrafi wyodrębnić w różnych systemach oświatowych - czyli uczymy się dzięki temu, że poznajemy jak inni rozwiązują swoje problemy. Sądzi, że istnieje wiele zagrożeń dla pedagogiki porównawczej w sytuacji, gdy nie ma ona silnego powiązania z nauką macierzystą. Nakazuje więc trzymać się pedagogiki jako determinującej dziedziny naukowej. Mówi, że zadaniem pedagogiki porównawczej jest połączenie niektórych problemów nauk humanistycznych i społecznych w geograficznej perspektywie pedagogiki. Bereday twierdzi, że w ramach pedagogiki porównawczej mogą występować dwa rodzaje studiów:1.Studia monograficzne (studia jednego kraju lub regionu') Wyróżnia tu dwie fazy pracy badawczej (faza opisowa, faza wyjaśniająca -interpretacji) 2.Studia porównawcze (studia nad wieloma krajami lub regionami prowadzone w tym samym czasie). Wyróżnia tu dwie fazy pracy badawczej (jukstapozycja - zestawienie faktów strona po strome, zbiór czystych danych) (wyjaśnienie, interpretacja)

Centralnym zagadnieniem w jego twórczości była głębokość studiów monograficznych. Za ich podstawę uważał badania terenowe. Aby takie studia przeprowadzić z właściwą głębokością trzeba spełnić 3 warunki:1. Badacz musi znać język obszaru badań 2.Badacz musi zamieszkać przez dłuższy czas na terenie badań 3.Badacz musi właściwie zrozumieć, zinterpretować przekaz kulturowy.

Bereday wyróżnia 2 rodzaje porównań:1. Porównanie zrównoważone — wiąże się z procedurą równoważenia danych z różnych krajów. 2. Porównanie ilustracyjne - polega na tym, że gromadzi się przykłady praktyk oświatowych z różnych krajów w celu ilustracji punktów porównania na podstawie tych zebranych danych. Procedura porównawcza według Beredaya składa się z następujących zabiegów:

1. Wybór problemu lub zjawiska

2.Zbieranie i porządkowanie danych oświatowych dotyczących badanego problemu w badanych krajach.

3.Interpretacja danych przy spożytkowaniu wiedzy i umiejętności z dyscyplin mających związek ze zrozumieniem badanego problemu lub jego zjawiska we współczesnym kontekście.

4.Jukstappozycja interpretowanych danych w celu odkrycia możliwych płaszczyzn porównania.

5.Sformułowanie hipotez

6.Weryfikacja hipotez w wyniku analizy porównawczej interpretowanych danych.

7.Wyciąganie wniosków.

Brian Holmes Jego publikacja „Problemy w pedagogice - podejście porównawcze" - 1965 rok Zawarł tam swoje poglądy na kwestie metodologii w pedagogice porównawczej. Twierdził, że nie ma rozwoju pedagogiki bez prowadzenia badań porównawczych. Sformułował swoje poglądy jak badać i powstała tzw. metoda problemowa -jest jej autorem Traktował tę metodę jako instrument do reformowania oświaty. Uważał, że nie ma jednej metody, którą należy promować w pedagogice porównawczej. Twierdził, że badacze powinni na bieżąco debatować na temat właściwych metod badawczych. Metody powinny być dopasowane do konkretnego zadania, które badacz chce rozwiązać.

Pedagogikę porównawczą traktował jako narzędzie do usprawniania systemu oświaty. Często wypowiadał się na temat konieczności reformowania systemu oświaty posługując się badaniami porównawczymi. Uważał, że bez pedagogiki porównawczej nie ma polityki oświatowej. Procedury metody problemowej Holmesa:

1. Musi wystąpić jakaś niejasność, problem, który jest impulsem do tego aby badać.

2.Badacz wysuwa hipotezę lub jest formułowanie rozwiązania.

3. Intelektualizacja problemu-analiza problemu.

4. Analiza kontekstu.

5.Logiczna dedukcja konsekwencji.

6. Praktyczna weryfikacja.

Holmes mówił, że jego metoda jest bardziej postępowa niż metoda historyczna. Jego podejście jest bardziej przydatne w planowaniu pożądanych reform, zmian systemu oświaty. Twierdził, że te wszystkie działania, które podejmuje badacz komparatysta są bardzo złożone i trudne do rozwiązania bo mają charakter wielowymiarowy - zawsze jest do wzięcia pod uwagę kontekst, który warunkuje pewne zdarzenia oświatowe.

Podstawowym zadaniem badacza jest ustalenie, które z kryteriów relewancji są ważnymi. Krytycy uważali, że ta metoda jest niejasna, że w niewielkim stopniu jest unaukowiona.Za dużo w tej metodzie dopuszcza subiektywizmu, interpretacji, a za mało jest podejścia empirycznego. Sam także nie pokusił się na zastosowania swojej metody w praktyce.

Dokumentował, że studia problemowe musza być prowadzone w kontekście kulturowym! Nie ma jednej metody badań w pedagogice porównawczej. Badacz posiada wolność wyboru doboru metody-jego wiedza, intuicja powinny zadecydować o tym jaka metodę badawcza wybierze w odniesieniu do konkretnego przedmiotu badań!!!

Edmund King Należy do najbardziej znanych pedagogów porównawczych na świecie. Nie stworzył żadnej metody badań porównawczych. Jak Holmes uważał, że metoda uzależniona jest od celu i charakteru badań. Także dawał badaczowi możliwość wyboru metody badań. Podkreślał, że w badaniach należy brać pod uwagę to co jest przydatne dla polityki oświatowej!!! Przypisał badaczom komparatystom rolę, którą, mieli oni spełniać ażeby udoskonalić politykę oświatową. Pedagogika porównawcza ma służyć decydentom politycznym, którzy wyznaczają kierunki rozwoju oświaty!!!.

Poglądy Kinga na temat specyfiki pedagogiki porównawczej; King twierdzi, że systemy oświatowe powinny być opisywane, w kontekście kulturowym, aby móc poznać problemy życiowe ludzi, których dana dziedzina, dany problem dotyczy. Cel badania zostanie osiągnięty, gdy badacz podda procedurę pewnemu rygorowi naukowemu, wypracuje swoje kryteria. Interpretacja problemów wynikać będzie ze zrozumienia całego kontekstu kulturowego. Aby zrozumieć jakiś problem, jakieś zjawisko w danym obszarze badacz musi analizować problem, i musi odwoływać się do literatury, filmów, życia kulturowego. King swoje poglądy ilustruje w książce „Inne szkoły i nasze" — 1958 r. Opisuje tu 7 studiów przypadku. Dotyczy takich krajów jak: Dania, Francja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Związek Radziecki, Indie i Japonia. W odniesieniu do każdego z tych krajów King opisuje kontekst kulturowy, opisuje kierunki rozwojowe, tendencje, kładzie nacisk na zdarzenia, które jego zdaniem miały wpływ na szkoły w tych krajach. Omawia tam struktury systemu oświaty w poszczególnych krajach. Przedstawia jego zdaniem najbardziej ważne dla tych krajów problemy występujące w obrębie systemu oświaty.

Harold Noah, Max Eckstein Są znani z książki „Ku naukowej pedagogice porównawczej" - 1969 r. Sądzili, że będą mogli badać i weryfikować relacje między oświatą a społeczeństwem w oparciu o międzynarodowe dane porównawcze z badań przekrojowych. Interesują ich tylko empiryczne i ilościowe badania!!! Twierdzą także, że w systemach oświaty występują takie problemy, które można badać innymi metodami lecz najważniejsze jest empiryczne podejście ilościowe !!!Metodologia badań porównawczych wg. Noaha oraz Ecksteina:

  1. Ustalenie problemu - aby ściśle określony został badany problem, który będzie rozwiązany za pomocą studium porównawczego.

  2. Sformułowanie hipotezy - które będą określały kierunek badań i poprzez to posłużą do tego, aby ograniczyć dane badawcze

  3. Zdefiniowanie pojęć i wskaźników - ich liczba zależy od zakresu, istoty pojęć, od tego co już wiemy na dany temat.

  4. Wybór przypadków

  5. Zbieranie danych - to etap, gdzie badacz natrafia na różne problemy praktyczne (np. konieczność wyjazdu za granicę, koszty pobytu za granicą, znajomość języka) oraz problemy metodologiczne

  6. Manipulowanie danymi - wskazuje na trudność: w sytuacji, gdy mamy do czynienia z brakiem wyraźnej pozytywnej lub negatywnej korelacji, kiedy nie jesteśmy przekonani co do tego, że wybrane przez nas dane mogę być reprezentatywne, że są pod względem naukowym wartościowe.

  7. Interpretacja wyników- badacz nie tylko skupia uwagę na wynikach badania, ale musi przystąpić do sprawdzenia czy cała procedura badawcza odbyła się zgodnie z kryterium naukowości. Czy nie nastąpiły jakieś zakłócenia pracy całej procedury. Taki przegląd służy temu, aby upewnić się czy sformułowane hipotezy były wystarczająco precyzyjne.

SYSTEM EDUKACJI W STANACH ZJEDNOCZONYCH AMERYKI PÓŁNOCNEJ

Finansowanie, dotacje:

Oświata traktowana jest przez rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w sposób priorytetowy!!! Na oświatę przeznaczonych jest 10% budżetu państwa:

Np.: Jeśli chodzi o szkoły zawodowe średnio 44% funduszu, którym dysponuje szkoła zawodowa pochodzi z dotacji stanowych, ok. 20% ze środków samorządów lokalnych, 21% z czesnego uczniów, a pozostała część to dotacja rządowa.

Rząd federalny ma za zadanie:

-zapewnienie wszystkim obywatelom równego dostępu do systemu szkolnictwa i promowanie edukacji na wszystkich szczeblach (w odniesieniu do wszystkich poziomów szkół).

Polityka oświatowa prowadzona przez Rząd Federalny Stanów Zjednoczonych ma na celu zapewnienie wszystkim obywatelom równego dostępu do systemu szkolnictwa i promowanie edukacji na wszystkich szczeblach. Należy przy tym pamiętać, że w Stanach Zjednoczonych zamieszkuje wiele różnych grup etnicznych. Jest to społeczeństwo wielokulturowe i wieloreligijne. Oprócz Rządu Federalnego odnośnie edukacji wypowiadają się też rządy stanowe, stowarzyszenia, organizacje. Rząd federalny wyznacza kierunek, tendencje do rozwoju, monitoruje system edukacji, sprawdza jak podnosi się jego efektywność.

Decyzje odnośnie tego, czego i jak uczyć w szkołach nie podejmują władze centralne - tą decyzję podejmują samorządy lokalne. Jest to wymuszone ogromną liczbą ludności należących do mniejszości narodowych, różnych grup etnicznych czy religijnych.

Te decyzje, które podejmują samorządy lokalne są uwarunkowane specyfiką mniejszości, a rozwiązania, decyzje, które zapadłyby na szczeblu centralnym nie potrafiłyby w sposób tak adekwatny odpowiedzieć na zapotrzebowania danej grupy społecznej.

Poza systemem formalnym w Stanach Zjednoczonych jest ogromny rynek usług szkoleniowych. Około 60-70% miliardów rocznie, które wielkie firmy amerykańskie wydają na kształcenie swoich pracowników. Największą popularnością cieszą się Uniwersytety korporacyjne zakładane przez wielkie koncerny o światowym zasięgu. Te uniwersytety korporacyjne działają też w skali światowej. Tych Uniwersytetów jest ok. 1200 i zapewniają one możliwość edukacji we wszystkich dziedzinach nowoczesnej gospodarki.

Koncepcja Uniwersytetów Korporacyjnych to ujednolicenie treści szkolenia, programów szkolenia pracowników koncernu na całym świecie. Część tych Uniwersytetów oferuje oferty e-learningowe. Dzisiaj e-learning jest najszybciej rosnącym rynkiem usług edukacyjnych na świecie. U podnóża e-learaingu jest idea, aby pracownicy posiadając laptopy mogli uczyć się nie korzystając z urlopów oświatowych, byli w pełni dyspozycyjni i podnosili swoje kwalifikacje.

System edukacyjny w Stanach Zjednoczonych: Stany Zjednoczone nie posiadają ujednoliconego systemu oświaty ~ nie posiada go także kilka państw federacyjnych Europy np. Republika Federalna Niemiec, Austria czy Szwajcaria. Rząd federalny wspiera szkoły prywatne i publiczne. Istnieje spora różnorodność szkół i to różnorodność, która nie tylko dotyczy kierunków kształcenia, ale i różnorodność, która wynika z charakteru podmiotu prowadzącego działalność oświatową (czyli właściciel decyduje o charakterze działalności szkoły). Jeśli mówimy o szkolnictwie publicznym przez pojęcie właściciela rozumiemy władze federalne, stanowe, lokalne. Jeśli odniesiemy się do szkolnictwa prywatnego właścicielami są osoby, instytucje prywatne, organizacje pozarządowe, związki wyznaniowe. Istnieją ramy legislacyjne - w obrębie tych ram każdy z właścicieli, każdy z podmiotów prowadzących ma prawo realizować określone treści programowe, realizować własne cele, własną politykę edukacyjną. Aby uzyskać dotację państwową trzeba jednak realizować pewien kanon przedmiotów, treści, trzeba podporządkować się pewnym wytycznym państwa.

Okres nauki podstawowej w Stanach Zjednoczonych trwa 12 lat - uczeń pokonuje 12 poziomów kształcenia - od zerówki do ostatniego poziomu szkoły średniej (poziom odpowiada naszej klasie). Te poziomy realizowane są w różnych szkołach i rodzaj szkoły, do której uczeń uczęszcza zależy od specyfiki stanu, miejsca zamieszkania i strategii jaką przyjmą dla dziecka jego rodzice.

Rozpowszechniona jest w Stanach Zjednoczonych instytucja konsultanta szkolnego — jest to osoba, która wspólnie z rodzicami i nauczycielami opracowuje drogę edukacyjną dla każdego z uczniów. Poszukuje odpowiedniej drogi rozwoju dla każdego dziecka.

Szkoły publiczne: Prawie 90% uczniów w Stanach Zjednoczonych uczęszcza na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum do szkół publicznych. W tych szkołach nie pobiera się czesnego. Nauka w tych szkołach jest opłacana z lokalnych podatków. Placówki szkolnictwa publicznego (szkoła podstawowa i gimnazjum) powoływane są przez Departament Edukacji (jest to instytucja, która działa w imieniu Rządu Federalnego). Wniosek o powołanie takiej placówki publicznej zgłaszany jest do Departamentu Edukacji przez społeczność lokalną o ile na danym terenie stwierdzona jest taka potrzeba. Szkoły publiczne finansowane są przez samorządy lokalne z budżetu, który powstaje w wyniku pobierania podatków od mieszkańców dlatego szkoły publiczne wyposażone sa w bardzo różny sposób - zależy to od zasobności danej społeczności lokalnej (im większe podatki, im więcej ludzi je płaci tym lepsze wyposażenie szkoły). Te szkoły publiczne realizują tzw. minimum programowe zatwierdzone przez Departament Edukacji i mogą też otrzymywać wsparcie od Rządu Federalnego. Szacuje się, że w przypadku tych szkół podstawowych i gimnazjum publicznych dotacje nie przekraczają 10% wydatków danej szkoły. Wydawane środki mają formę grantu celowego - to wydatki przeznaczone na konkretny cel i jest to ściśle kontrolowane przez Departament Edukacji. Dzieci rozpoczynające naukę od przedszkola są tam do 7 lat. Następnie uczęszczają do szkoły podstawowej, która kończy się często na 6 poziomie. Są także szkoły podstawowe, które obejmują 4 czy 5 poziomów.

Szkoły średnie: Po szkole podstawowej jest możliwość kontynuacji nauki w szkole średniej przy czym edukacja w szkole średniej może być, podzielona na 2 etapy:

Różnica w porównaniu z naszym systemem edukacji jest to, że w Stanach Zjednoczonych uczniowie nie kończą nauki w szkole średniej przystąpieniem do egzaminu maturalnego. Uczniowie otrzymują tam dyplom ukończenia szkoły średniej i na tej podstawie mogą ubiegać się o przyjęcie na studia wyższe.

Ten dyplom różni się od naszych świadectw:

Zawiera on opis wszelkich osiągnięć danego ucznia w jego dotychczasowej karierze edukacyjnej - jest to spis osiągnięć, zainteresowań, są tam także wyszczególnione kursy, które uczeń dotychczas ukończył. Jest opis stopnia trudności danego kursy oraz umiejętności, które uczeń mógł na nim zdobyć.

Gdy uczeń nie ukończył szkoły średniej i nie ma dyplomu - ma możliwość zdawania egzaminu zewnętrznego. Organizuje go Departament Edukacji. Egzamin zewnętrzny odbywa się we wszystkich stanach. Na podstawie testów, którym poddany jest uczeń otrzymuje on dokument, który pozwala ubiegać się o dostanie do szkoły wyższej.

Szkoły wyższe: Są różni właściciele, którzy prowadzą uczelnie. Uczelnie są prywatne i państwowe. Profil danej szkoły zależy od potrzeb, polityki prowadzonej przez danego właściciela. Publiczne uczelnie państwowe sa dotowane przez Rząd Federalny lub ze środków stanowych. Ponad to w Stanach Zjednoczonych jest tradycja, że wyższe szkoły państwowe dotują prywatni sponsorzy - najczęściej lokalni przedsiębiorcy oraz absolwenci danej uczelni. System naboru do szkół wyższych jest w większości przypadków jednolity. To ujednolicenie dotyczy szkół państwowych (uczelni publicznych), ale także szanujących się, posiadających renomę uczelni prywatnych, "czelnie ustalają minimum punktowe i na tej podstawie przyjmowani są absolwenci szkół średnich do danej uczelni. Kandydat ma prawo złożyć dokumenty do kilku różnych uczelni - absolwenci szkół średnich, którzy mają dużo punktów na świadectwie, którzy w rankingu zajmują najlepsze miejsca mogą Uczyć na otrzymanie stypendium socjalnego. Jego wysokość pozwala na pokrycie kosztów kształcenia i utrzymanie się w kampusie.

W latach '70 na poziomie szkolnictwa wyższego była tendencja tworzenia interdyscyplinarnych programów studiów czyli łączenie różnych programów studiów. Chodzi o zwiększenie efektywności kształcenia, aby absolwenci szkół wyższych byli wykształceni wszechstronnie. Popularne jest łączenie studiów inżynierskich z menadżerskimi.

College - to instytucje, których sieć jest rozpowszechniona na terenie całego państwa - obecnie funkcjonuje ich ponad 1600. Oprócz tego, że uczęszczają do nich absolwenci szkół średnich, są one także centrami wsparcia dla osób pracujących czy emigrantów. Oferują uzyskanie kwalifikacji zawodowych w danej dziedzinie. Prowadzą ponad to różnorodne kursy, szkolenia odpłatne mające charakter nieformalny - po skończeniu takiego kursu nie przysługuje możliwość ubiegania się o skierowanie na uczelnie wyższe. Te College pełnia ważna role w systemie edukacji w Stanach Zjednoczonych. Realizują one istotny cel polityki oświatowej — tworzą możliwości zdobycia wykształcenia tym ludziom, których nie stać na poniesienie kosztów własnej edukacji. Około 30% uczniów tych szkół otrzymuje stypendia. Jest to pomoc finansowa rządu federalnego bądź rządów stanowych, także po części są dotowane ze środków samorządów lokalnych. College kształcą specjalistów na potrzeby lokalnego rynku pracy.

Specyfika oświaty w Stanach Zjednoczonych:

Tą specyfiką jest podział na szkolnictwo prywatne i publiczne. Wynika on z różnorodności społeczeństwa amerykańskiego. Głównym wyznacznikiem oświaty pablicznei i oświaty prywatnej jest stopień dostępności obywateli do tych 2 typów szkół - nie chodzi tu wyłącznie o aspekt finansowy ale także o całą sferę dotyczącą praw. właściciela czyli wyznaczania przez właściciela ideologii, którą wpisuje się w działalność danej instytucji oświatowej, danej szkoły. W takiej amerykańskiej demokracji istnieje całkowita dobrowolność w kwestii wyboru szkoły przez rodziców dzieci czy przez studentów. Nie ma formalnych, prawnych ograniczeń. Jest tylko takie ograniczenie, że właściciel szkoły - podmiot prowadzący szkołę stawia określone wymogi bądź narzuca uczniom czy studentom określony program do realizacji.

W przypadku szkół publicznych (tych 12 poziomów) mamy do czynienia z rejonizacja.

Jeśli rodzice uważają, że szkoła w ich rejonie jest nieodpowiednia dla ich dziecka mogą przenieść dziecko do szkoły w innym rejonie, ale to już się wiąże z poniesieniem kosztów.

Szkoły prywatne: istnieje wybór dla rodziców i dla szkoły. Rodzice mogą zgłosić swoje dziecko do każdej; dowolnej szkoły - nie ma tu rejonizacji. Szkoła też może określić, które dziecko chce przyjąć, a którego nie chce przyjąć. Szkoła określa swoje warunki.

SYSTEM EDUKACYJNY W REPUBLICE TURECKIEJ

W Turcji żyje ok. 70 milionów ludzi. "40% obywateli Turcji zamieszkuje tereny wiejskie - mamy do czynienia z ogromnymi różnicami w sposobie życia, obyczajowości na terenach wiejskich i wielkich aglomeracji miejskich. Stolicą Turcji jest Ankara - zamieszkuje ją ok. 3 milionów osób. Największym miastem Turcji jest Istambuł - mieszka tam ok. 10 milionów ludzi. Do dużych miast należą także: Adana, Antalia.

Podział administracyjny:

Turcja podzielona jest na 81 prowincji, które podporządkowane są 7 regionom geograficznym. W Turcji mamy do czynienia z centralizowanym systemem administracyjno-politycznym: powoduje to, że te 81 prowincji i, że te regiony nie są samodzielnymi jednostkami administracyjnymi. W sprawach oświaty istotne decyzje zapadają w stolicy.

Władze poszczególnych prowincji musza się podporządkowywać decyzją, które zapadają gdzie indziej. W porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi w przypadku Turcji władze lokalne mają niewiele do powiedzenia. Turcy stanowią ok. 86% ludności kraju, ok. 11% to Kurdowie, są też niewielkie mniejszości narodowe np. Arabowie, Ormianie. Turcja pod względem wyznaniowym jest krajem jednolitym - 99% mieszkańców Turcji wyznaje Islam. W Połowie XIX wieku Turcji zaczął się rozwijać parłamentaryzm. W 1923 roku po wielu burzliwych wydarzeniach zniesiono w Turcji sułtanat. W 1923 roku parlament turecki proklamował Republikę Turecką. Natychmiast po proklamacji państwo przyjęło zasadę odejścia kościoła od państwa, republikanizm, ludowość.

Turcja od 1945 roku jest członkiem, założycielem ONZ (Organizacji Narodów Zjednoczonych) W 1952 roku Turcja przystąpiła do NATO. Od 1964 roku jest państwem stowarzyszonym z Europejską Wspólnotą Gospodarczą (poprzedniczką Unii Europejskiej). W 1964 roku EWG obiecało Turcji, że możliwe będzie włączenie jej w struktury państw wspólnoty europejskiej. Od 1999 roku Turcja ma status kraju kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej - nie stanie się członkiem w ciągu 10-20 lat.

System oświaty w Turcji - Modernizacja tureckiego systemu oświaty:

Istotne przeobrażenia zaczęły się wraz z proklamowaniem Republiki Tureckiej czyli w 1923 roku. Potrzeby reform, modernizacji były ogromne bo do 1923 roku wszystkie instytucje oświatowe podlegały pod instytucje religijne - nie było świeckich szkół i nie było powszechnego obowiązku szkolnego. W 1924 roku uchwalono ustawę o ujednoliceniu nauki. Regulowała ona działalność, funkcjonowanie wszystkich instytucji oświatowych w kraju (instytucji publicznych, wyznaniowych i prywatnych). Na mocy ustawy działalność tych instytucji miała pozostać pod kontrola, państwa. Ważnym elementem ustawy z 1924 roku było wprowadzenie powszechnego obowiązku szkolnego na poziomie 5 letniej szkoły podstawowej. Nauka w tych szkołach miała być nieodpłatna i miała odbywać się w systemie koedukacyjnym

. -Koedukącyjny charakter szkół pozostaje do dziś w kręgach kulturowych Islamu ogromnym problemem. Kolejna modernizacja tureckiego systemu oświaty miała miejsce w 1973 roku. Ta ustawa z 1973 roku z większą precyzją określiła poszczególne poziomy systemu oświaty, potwierdziła prawo do bezpłatnej nauki w szkołach podstawowych. Obowiązek powszechnej, bezpłatnej nauki został przedłużony z 5 do 8 lat. Uchwalono też, że państwo gwarantuje prawo do kontynuacji nauki w szkołach ponadpodstawowych. Ta ustawa potwierdziła, że studia wyższe pozostają płatne. Ustawa z 1973 roku mimo, że wniosła kilka świeżych elementów do polityki oświatowej nie przyniosła koniecznych zmian w tureckim systemie oświaty, ponieważ budżet państwa miał ogromne problemy z finansowaniem obowiązkowej 8 letniej powszechnej szkoły podstawowej. Dopiero pod koniec lat '90 - 8 letnia szkoła podstawowa stała się w Turcji powszechnie dostępna dla wszystkich.

Obecnie system oświaty w Turcji obejmuje:

Edukacja dorosłych:

W Tureckim systemie (podobnie jak w wielu systemach europejskich) rozróżnia się edukację formalną (edukację szkolną i zawodową) oraz edukację nieformalną (odbywającą się poza formalnym systemem oświaty). Edukacja nieformalna jest w Turcji także podporządkowana państwu. Edukacja dorosłych, która odbywa się poza-formalnym systemem oświaty jest traktowana jako element edukacji narodowej. Strategie rozwoju edukacji dorosłych znacznie różnią się od europejskich strategii (od strategii przyjmowanych przez państwa Unii Europejskiej) bo z innymi problemami boryka się współcześnie Turcja. Nadrzędne priorytety, zadania edukacji ustawicznej (edukacji dorosłych) w Turcji:

  1. Alfabetyzacja obywateli oraz zapewnienie możliwości edukacyjnych celem eliminacji wszelkich deficytów.

  2. Zapewnienie takich ofert edukacyjnych, które umożliwiałyby obywatelom zrozumienie postępu w dziedzinie nauki, technologii, gospodarki, kultury i rozwoju społecznego.

  1. Rozwój takich ofert edukacyjnych sprzyjających zachowaniu, pielęgnacji i utrwalaniu kultury narodowej.

  2. Przekaz wartości społecznych takich jak: solidarność, wzajemna pomoc, zdolność do organizowania się.

  1. Zapewnienie ofert z zakresu kwalifikacji zawodowej zgodnie z rozwojem gospodarki i polityki zatrudnienia - ten postulat w państwach UE znajduje się na pierwszym miejscu

  2. Promocja zdrowego życia i odżywiania się.

  3. Rozwój poradnictwa (zwłaszcza w zakresie kształcenia zawodowego) oraz promocja produktywnego spędzania czasu wolnego.

Analfabetyzm pozostaje problemem społecznym w Turcji:


Wyszukiwarka