Islam jest jedną z trzech wielkich religii monoteistycznych, która powstała na podstawie dwóch swoich równie wielkich poprzedników – chrześcijaństwa oraz judaizmu. Pomimo, że islam znacząco różni się od tych religii, to jednak posiada z nimi wiele cech wspólnych. Różnice, a także podobieństwa, postaram się przedstawić na przykładzie chrześcijaństwa.

Chrześcijaństwo jest religia, która powstała około 6 wieków przed islamem. Jego początki wiążą się z ukrzyżowaniem Jezusa. Wtedy to doszło do pewnego „rozłamu” – ludzie, którzy nie uznali Chrystusa za Syna Bożego nadal czekają na Mesjasza i są wyznawcami religii mojżeszowej. Chrześcijanie przyjęli, iż Jezus był wysłannikiem swego Ojca i umarł w celu odkupienia grzechów śmiertelników. Od tego momentu nieformalnie drogi chrześcijan i Żydów się rozchodzą.

Islam powstał formalnie w roku 622 (15 lipca) kiedy to Mahomet został wygnany (hidżra) z rodzinnej Mekki do Medyny. Nieformalnie religia ta istniała już wcześniej choćby dlatego, iż jak twierdził Mahomet doznawał on objawień archanioła Gabriela. Jednak Arabowie powszechnie czcili wielu bogów pogańskich.

Twórcą religii chrześcijańskiej był Jezus Chrystus, który jako Syn Boży przybył na ziemię, aby przez swoja śmierć na krzyżu odkupić winy śmiertelników i w ten sposób umożliwić im zabawienie. Jego matka (Maryja) była świadoma, iż urodzi Syna Bożego. Jezus przyszedł na świat w dość ubogiej rodzinie. Urodził się nawet w stajence, gdyż nie znaleziono miejsca w żadnej gospodzie. Jezus swoją działalność rozpoczął w wieku 30 lat. O jego życiu w młodych latach nie wiemy praktycznie nic – zachowała się jedynie wzmianka o jego pobycie w świątyni, gdzie rozmawiał o poważnych rzeczach z jej kapłanami.

Założycielem formalnym islamu był Mahomet. Urodził się około roku 570. Pochodził ze zubożałej rodziny kupieckiej. Jego rodzice zmarli bardzo szybko, a sam Mahomet prowadził typowo beduiński styl życia do 23 roku – pasał wielbłądy. Po tym okresie zatrudnił się do pracy u bogatej wdowy Chadidży, jako przewodnik jej karawan. Nieco później ożenił się ze swoją pracodawczynią. Jednak wcześniej podczas podróży z karawanami stykał się dość często z chrześcijaństwem oraz judaizmem. Był to bardzo ważny okres życia Mahometa, ponieważ będzie rzutował bardzo na islamie. Trzeba jednak zaznaczyć, że ówcześnie kiedy jeszcze nie było dokładnie wypracowanej doktryny i filozofii chrześcijańskiej. Pierwszego objawienia doznał od archanioła Gabriela na górze Hira. Później były kolejne. Postanowił nauczać o wierze w Jednego Boga w swoim rodzinnym mieście – Mekce. Jednak bardzo się to nie spodobało możnym tego miasta ponieważ czerpali oni bardzo duże dochody z pielgrzymek jakie odbywali Arabowie do panteonu, który właśnie mieścił się w Mekce. Mahomet zostaje zmuszony do opuszczenie miasta 15 lipca 622 roku. Tę datę uznaje się za formalny początek nowej religii – islamu.

Aby religia spełniała swoje funkcje musi posiadać zbiór prawd i zasad. Jest to najczęściej jakaś święta księga objawiona przez samo bóstwo. W chrześcijaństwie taką rolę pełni Pismo Święte, choć trzeba wyraźnie zaznaczyć, iż ważniejszy dla chrześcijanina jest Nowy Testament, z tego powodu, iż zawiera on informacje na temat Jezusa i Jego nauk a także Listy, Dzieje Apostolskie oraz Apokalipsa. Stary Testament jest równie ważny, jednak nie odgrywa on aż tak wielkiej roli jak księgi Nowego Testamentu. W Starym Testamencie opisane są dzieje Narodu Wybranego, natomiast w Nowym – nauki Jezusa, dzieje apostołów Piotra i Pawła, listy apostołów do gmin, które zakładali a także wizja końca świata.

Świętą księga Arabów jest Koran. Muzułmanie bardzo często i dobitnie podkreślają, iż jest to bezpośrednie objawienie boże, a nie słowo Proroka. Sam Mahomet dbał o to, żeby rozgraniczać co jest jego własną interpretacją lub własnym zdaniem a co jest objawieniem Allacha. W przeciwieństwie do Pisma Świętego, które jest uporządkowane a opisywane tam wydarzenia posiadają swój porządek chronologiczny, kompozycja Koranu jest zupełnie przypadkowa. Nie ma w Nim żadnej chronologii, ani też żadnego porządku. Sury zostały umieszczone w dowolnej kolejności bez względu na ich długość czy też tematykę. Co więcej specjalistyczne badania nad Koranem dowiodły, iż w niektórych surach mekkańskich są wstawki z sur medyńskich i na odwrót.

Koran w przeciwieństwie do Pisma Świętego zawiera nie tylko prawdy wiary i przykazania moralne. Są w nim zawarte także zasady prawne a nawet zasady dobrego zachowania się. W Starym ani w Nowym Testamencie nie ma żadnych nakazów na temat organizacji państwa czy prawa, jakie ma obowiązywać.

Obie religie opierają się na przykazaniach – w islamie jest to 5 filarów wiary (jałmużna, post, pielgrzymka, modlitwa, wyznanie wiary[1]), natomiast w chrześcijaństwie – dekalog.


Religia chrześcijańska jest naturalnie religia monoteistyczną, chociaż dogmat o Trójcy Świętej mówi, iż Bóg jest jeden, ale w trzech Osobach Boskich (Bóg Ojciec, Syn Boży, Duch Święty). W islamie dogmat monoteistyczny jest dogmatem fundamentalnym i posuniętym, aż do skrajności czego nie widać w chrześcijaństwie. Cały czas podkreśla się dobitnie o wierze w jedynego Boga-Allaha oraz o misji ostatniego z Proroków – Mahometa. Monoteizm muzułmański jest bezkompromisowy aż do tego stopnia, iż nie dopuszcza się żadnego pozoru politeizmu. Oznacza to, iż w islamie nie istnieje kult świętych a nawet zabrania się czczenia jakiegokolwiek proroka. Dogmat Trójcy Świętej jest przez muzułmanów bardzo surowo oceniany w chrześcijaństwie.

W islamie nie istnieje praktycznie żadna hierarchia, a sytuacja jest całkowicie odmienna. Przede wszystkim brakuje odpowiednika papieża – zwierzchnik do spraw religii nie istnieje. Kalif był jedynie stróżem religii oraz stał na czele władzy świeckiej. Nie istnieją także sakramenty święte, którymi można byłoby szafować. Nie istnieje kasta kapłańska. Zalecana jest tylko co piątek wspólna modlitwa w meczecie pod kierunkiem imama. Tę funkcję może pełnić każdy, kto tylko zna sposób i kolejność oddawania pokłonów. Religia jest na tyle mocno zakorzeniona w społeczeństwie arabskim, że problemami wiary może zajmować się każdy.

Chociaż islam powstawał czerpiąc pełnymi garściami z chrześcijaństwa, to jednak bardzo różni się od tej religii. Być może powodem tego jest to, że kiedy chrześcijaństwo rozwijało się, dochodziło to rozłamów, reformacji, kontrreformacji, islam stał w miejscu i jeżeli się zmieniał to bardzo powoli; jeżeli dochodziło to rozłamów, to podstawowe prawdy wiary i tak były zachowywane (np. sunnici i szyici).