7. Omów zasady obliczania i dobór grzejników c.o. wodnego.
W pierwszym kroku należy zlokalizować grzejniki w pomieszczeniu. I przyjąć odpowiedni schemat
instalacji.
Następnie wyliczyć zapotrzebowanie na „energię”, np. wg metody uproszczonej:
Q0=a*L+b*F0+c*Fp= [kW]
L- dł. Ścian w m
a=0.02 gdy U<0,3
F0=powierzchnia otworów okiennych
b=0.04
c=0.06;0.04;0.1zależnie od usytuowania wysokościowego pomieszczenia:
0.06- parter, 0.04 kon. Pośrednia, 0.1-poddasze
Dobieramy odpowiednie grzejniki ze względu na moc np. wg katalogu producenta
8. Co to jest ogrzewanie zdalaczynne i jakie są jego rodzaje? Dokonaj podziału i omów
różnice.
OGRZEWANIE ZDALACZYNNE:
• Zaopatruje w energię cieplną grupy budynków z jednego źródła ciepła
• Źródło ciepła: kotłownia osiedlowa, kotłownia obsługująca zespół budynków np. szpitalnych
lub przemysłowych, elektrociepłownia
• Podział w zależności od ogrzewanych obiektów :
o Ogrzewanie osiedlowe – budynki mieszkalne + zakłady usługowe
o Ogrzewanie przemysłowe – budynki + potrzeby technologiczne
o Ogrzewanie miejskie – budynki mieszkalne, użyteczności publicznej, zakłady
przemysłowe
• Podział w zależności od czynnika grzejnego
o Parowe – nie stosowane do bezpośredniego ogrzewania budynków, para ogrzewa
wodę, stosowany w budynkach przemysłowych
o Wodny średnio lub wysokotemperaturowe – najczęściej stosowana jest woda o
temperaturze 115-180C
• Zalety elektrociepłowni – skojarzona gospodarka cieplno – energetyczna sprawność układu
skojarzonego 70-80% (elektrownie cieplne 40%)
9. Co to jest sieć cieplna i jakie są jej rodzaje? Narysuj przykłady sieci cieplnych.
Jest to zespół urządzeń technicznych służących do transportu rurociągowego energii cieplnej od
źródła ciepła (najczęściej ciepłownia lub elektrociepłownia) do odbiorców, za pośrednictwem
czynnika termodynamicznego (nośnika ciepła). Sieć ciepłownicza łączy z jednej strony urządzenia do
centralnego regulowania źródła ciepła, a z drugiej strony węzły cieplne odbiorców ciepła.
• Rozprowadzają parę wodną lub wodę ze scentralizowanych źródeł do odbiorców
• Rodzaje sieci w zależności od typów odbiorców i ich położenia:
- Promieniowa – rozgałęziona
- Pajęcza
- Pierścieniowa – zamknięta
- Wielopierścieniowa
• Podział ze względu na ilość przewodów:
- Jednoprzewodowa – parowa, stosowana gdy nie przewiduje się powrotu kondensatu
do kotłowni
- Dwuprzewodowa – parowa lub wodna, najczęściej stosowana (zasilanie + powrót)
- Trójprzewodowa – wodna zasila centralne ogrzewanie, drugi urządzenia ciepłej wody
użytkowej wentylacyjne i przemysłowe (stała temperatura czynnika grzejnego) z obu
przewodów czynnik grzejny wraca do źródła wspólnym przewodem (układ grzejny
wraca do źródła wspólnym przewodem
- Czteroprzewodowa – wodna, dwa niezależne przewody zasilające o temperaturze
regulowanej i dwa niezależne przewody regulowane
10. Wymień i omów sposoby ułożenia sieci cieplnych (ze szkicami).
• Naziemne: na podporach, sposób stosowany na terenach przemysłowych
• podziemne w kanałach przełazowych: kosztowne, umożliwia skuteczną kontrolę i usuwanie
awarii. W sieci miejskiej prawie wszystkie instalacje stanowiące wyposażenie budynków
prowadzone w jednym kanale zbiorczym.
• podziemne nieprzełazowe: betonowe z elementów prefabrykowanych lub murowe z dobrze
wypalonej cegły na zaprawie cementowej.
• Ułożenie sieci cieplnych we wspólnej rurze ochronnej
• bezkanałowe układanie sieci cieplnej
11. Co to są węzły cieplne i jakie są ich rodzaje i zadania?
• Zespół urządzeń aparatów i przewodów łączących i wewnętrzną instalację c.o. ze zdalaczynną
siecią zewnętrzna
• Lokalizacja – wydzielone zamykane pomieszczenie w podziemiu budynku (centralnie
położone, zlew + zawór czerpalny, studzienka ściekowa, wentylacja, drzwi otwierane na
zewnątrz)
• Zadania węzła cieplnego:
- Dostosowanie ilości, temperatury i ciśnienia czynnika grzejnego dostarczanego za
pośrednictwem sieci zdalaczynnej do potrzeb i wymagań instalacji wewnętrznej
- Kontrola pracy sieci zewnętrznej i instalacji w budynku
- Pomiar zużycia energii cieplnej
INSTALACJE GAZOWE
1. Omów rodzaje gazu stosowanego w gospodarstwach domowych.
Naturalne
• Gaz ziemny
- Wysokometanowy – wartość opałowa 34.3 MJ/m3
- Zaazotowany – wartośc opałowa 19.2
- Pochodzenia naturalnego – składniki to metan, etam propan
- Suchy ( bez pary wodnej) lub mokry – otwory naftowe
- Bez zapachu lub słabo wyczuwalny zapach – powinien być nawaniany
- Lżejszy od powietrza, ma właściwości wybuchowe
- Czyste i ekologiczne paliwo naturalne- podczas spalania nie wydziela się dwutlenek
siarki, sadza, popiół
• Biogaz
- Powstaje w wyniku beztlenowej przeróbki odpadów organicznych
- Uzyskiwany w wyniku zagospodarowania osadów z oczyszczalni ścieków, wysypisk
śmieci
- Stosowany w pojedynczych obiektach i lokalnych sieciach gazowych
Sztuczne
• Gaz węglowy (świetlny)
- Wartość opałowa 19.0
- Wytwarzamy w gazowniach podczas odgazowywania węgla w temperaturze 1000C
- Trujący, lżejszy do powietrza
• Gaz wodny
- Wartość opałowa 11
- Powstaje podczas działania na węgiel lub koks pary wodnej i powietrza
- Bezwonny, silnie trujący, cięższy od powietrza
• Gaz generatorowy (czadnicowy)
- Powstaje w wyniku niepełnego spalania węgla kamiennego lub brunatnego w
generatorze
• Gazy porafineryjne (propan, butan)
• Gaz koksowniczy
- Wartość opalowa 17.4
- Produkt uboczny podczas produkcji koksu
• Gaz miejski
- Wartość opałowa 16.1
- Mieszanina gazu węglowego 70% i wodnego 30%
- Otrzymywany w wyniku rozkładu węgla i mieszaniny tak otrzymywanych gazów i
innymi gazami palnymi
• Gaz płynny (propano – butanowy)
- Wartość opałowa 10.8
- Otrzymywany podczas destylacji ropy naftowej lub wykroplony z gazu ziemnego
mokrego
- Gospodarstwa niepodłączone do sieci gazowniczych, turystyka
2. Narysuj i omów układy sieci gazowej i wyjaśnij różnice między nimi.
-system obiegowy(pierścieniowy) – zamknięte obwody sieci, dopływ gazu
możliwy z dwóch stron
-system końcówkowy (promienisty, rozgałęziony) – zasilanie tylko z jednej strony
-system mieszany – główne rejony miasta o układzie obwodowym, peryferie
rozgałęziony
3. Wymień i opisz rodzaje gazociągów w zależności od ciśnienia gazu.
• Rodzaje gazociągu w zależności od ciśnienia gazu:
o Gazociąg wysokiego ciśnienia – sieć przesyłowa 1,6 MPa<p<10MPa
o Gazociąg podwyższonego ciśnienia 0.5-1.6
o Gazociąg średniego ciśnienia – sieć rozprowadzająca 10kPa-0.5MPA
o Gazociąg niskiego ciśnienia – sieć rozdzielcza p<10kPa
- W miastach, osiedlach rozprowadzanie gazu pod niskim lub średnim ciśnieniem, system miejski
przyłączany do sieci z wysokim ciśnieniem przez stacje redukcyjno-pomiarowe I stopnia
- Miejskie systemy (układ dwustopniowy) – lokalizacja stacji redukcyjno-pomiarowej II stopnia
(stacji gazowych), zaopatrujących w gaz sieć niskiego ciśnienia z sieci średniego ciśnienia
- Lokalizacja stacji regulowana normą ( potencjalna strefa zagrożenia wybuchem) gaz średniego
ciśnienia doprowadzany do odbiorcy – domowy reduktor ciśnienia
- W budynkach tylko gaz o niskim do 5 kPa
4. Narysuj i opisz schemat instalacji gazowej.
5. Co to jest przyłącze gazowe? – omów zasady jego wykonywania.
• Odcinek przewodu łączący sieć uliczna z instalacją znajdującą się w budynku, zakończony kurkiem
głównym lub zespołem reduktora gazowego
• Sposób doprowadzenia gazu do budynku zależy od gazociągu ulicznego, konstrukcji budowli,
zapotrzebowania na gaz, względnej gęstości gazu
• Z rur stalowych lub polietylenowych (w punkcie redukcyjnym przechodzą w stalowe lub
miedziane)
• Spadek do gazociągu ulicznego minimum 4 ‰
• Średnica 20-63 mm
• Wyposażone w zasuwę odcinającą na odgałęzieniu od gazociągu ulicznego
• Głębokość posadowienia 0.6-0.7 m (gaz suchy), 0.8 (gaz mokry)
• Odległość od połączenia wodociągowego minimum 1.5 m
• Żółta foliowa taśma ostrzegawcza ułożona około 30 cm powyżej przyłącza
• Przebicie ściany budynku wlotem gazowym zabezpieczone rurą ochronną
• Przyłącze oznaczone znakiem informacyjnym (średnica, spadek, długość)
• Sieć gazowa oraz przyłącze, zakończone kurkiem głównym, wraz z gazomierzem, należy do
dostawcy gazu o do jego obowiązków należy instalacja, konserwacja i remont tych urządzeń
6. Omów zasady prowadzenia przewodów gazowych wewnątrz budynków.
• rury stalowe lub miedziane.
• przewody prowadzone zwykle przez pomieszczenia niemieszkalne ,łatwo dostępne i suche.
• przewody prowadzone przez pomieszczenia mieszkalne -szczelne połączenia(lutowanie,spawanie)
• położenie równoległe i prostopadłe do sufitów i ścian.
• piony gazowe w przedpokojach , korytarzach, klatkach schodowych.
• odległość min.10 cm od pozostałych instalacji,20 cm od przewodów telekomunikacyjnych,,60 cm
od iskrzących urządzeń elektrycznych.
• prowadzone nad instalacją wodociągową, kanalizacją , poniżej c. o. oraz nad przewodami
elektrycznymi(gaz miejski, gaz ziemny) lub pod nimi (gaz płynny).
• przejścia przez ściany i stropy w rurach ochronnych .
• spadek przewodów gazowych min.4 0
/00 do pionów lub odwadniaczy.
• przewody prowadzone po powierzchni ścian wewnętrznych 2 cm od tynku.
• dopuszcza się przewody w bruzdach budowlanych osłonięte nieuszczelnionymi ekranami (płyta
pilśniowa) lub usuwalną masą tynkarską.
• przewody instalacji gazowej należy malować na kolor żółty.
• połączenie z instalacją w sposób trwały za pomocą rur (węży gumowych).
• przed każdym przyborem na stałym przewodzie kurek zamykający.
• wymagania dotyczące pomieszczeń z aparatami gazowymi:
• wysokość min.2,2 m(1,9 m budynki istniejące).
• dobra wentylacja grawitacyjna.
• odpowiednia kubatura.
• osobne prowadzenie spalin.
• do odprowadzenia spalin stosuje się przewody spalinowe z blachy stalowej połączone z aparatami
gazowymi.
• poniżej wlotu rury spalinowej od pieca kanał spalinowy przedłużony i zaopatrzony w drzwiczki
rewizyjne.
7. Omów instalację gazu płynnego dla budynku jednorodzinnego.
Instalacja na gaz płynny( propan-butan) – w butlach stalowych pod wysokim ciśnieniem jako
ciecz, gaz czerpany po zredukowania ciśnienia przez reduktor na instalacji odbiorczej, w
mieszkaniu nie może być więcej niż dwie butle po 11 kg zasilające dwa odrębne aparaty.
Butle powinny być podłączone do instalacji.
Nie wolno korzystać z butli gazowych w budynkach, które są podłączone do sieci. Butle
oddalone od źródła ciepła o 1,5m. Minimum 1m od istniejących urządzeń elektrycznych.
Przechowywane pionowo i zabezpieczone przed upadkiem. Baterie butli( 2-10 butli po 11kg)
w oddzielnych przyściennych szafach zew lub przybudówkach usytuowanych nad p.t,
zabezpieczonych przed nasłonecznieniem, w odległości min 1m od drzwi i okien.
INSTALACJE ELEKTRYCZNE
1. Dokonaj podziału sieci elektrycznych i omów je. Co to jest i co zawiera stacja
transformatorowa?
Sieci elektryczne dzielą się na:
• Zasilające, największych napięć 110,220,380kV – napięcie pochodzące wprost od producenta,
energia rozsyłana do sieci rozdzielczych,
• Rozdzielcze, średnich napięć – 15,30kV – napięcie zredukowane, energia dostarczana do
odbiorców oraz stacji transformatorowych
• Niskiego napięcia – 230,400V – sieci domowych instalacji elektrycznych oraz zakładów
potrzebujących napięcie 400V, użytkowana bezpośrednio przez użytkowników danego
miejsca.
STACJE TRANSFORMATOROWE (ELEKTROENERGETYCZNE):
• zespół urządzeń znajdujących się we wspólnym pomieszczeniu lub ogrodzeniu wraz
z urządzeniami pomocniczymi i budynkami, których zadaniem jest przetwarzanie napięcia
wyższego energii elektrycznej na niższe (lub odwrotnie) lub przetwarzanie i rozdział energii do
poszczególnych odbiorców
• rozdzielnica wysokiego napięcia, transformator, rozdzielnica niskiego napięcia
- rozdzielnica wysokiego napięcia – napięcie wyższe niż 0,4 kV
- rozdzielnica niskiego napięcia – rozdział energii do poszczególnych obiektów, napięcie
400/230V
• pozostałe wyposażenie stacji elektroenergetycznej
- iskierniki – ochrona aparatury przed przepięciami
- odgromniki wydmuchowe i zaworowe – uziemienie fali przepięciowej
- dławiki –ograniczają prądy
• słupowe, wolnostojące, wbudowane w budynki usługowe, produkcyjne
• napowietrzne lub wnętrzowe
2. Co to jest przyłącze elektryczne? Wymień i omów znane Ci rodzaje przyłączy (ze szkicami).
• odcinek linii elektrycznej łączący sieć miejską niskiego napięcia z budynkiem
• napowietrzne lub kablowe (podziemne)
- przyłącze napowietrzne
gdy sieć energetyczna napowietrzna
przyłącze stojakowe (dachowe) – przewody doprowadzone do stojaka
przyłącze dościenne – przewody doprowadzone do izolatorów zamocowanych w
ścianie
przewody całe aluminiowe lub stalowo-aluminiowe 16 mm2 , linki stalowe 10 mm2 lub
przewody kablowe / izolowane/ 10 mm2
podwieszane na linkach stalowych
- przyłącze kablowe
połączenie z siecią kablową lub napowietrzną
kabel z żyłami aluminiowymi z izolacją poliwinylową
3. Opisz znane Ci rodzaje bezpieczników – podaj zasady ich działania.
• umieszczane na tablicy licznikowej
• natężenie prądu, przy którym następuje odłączenie obwodu elektrycznego od sieci dobrane do
znamionowego natężenia prądu
• przy zastosowaniu zerowania bezpiecznik musi dostatecznie szybko zadziałać gdy pojawiają się
napięcia na obudowie urządzenia włączonego do sieci
• bezpiecznik topikowy - zabezpiecza przed skutkami zwarć i przeciążenia obwodu
stare instalacje:
- przepalenie wkładki i przerwanie obwodu
- ponowne włączenie obwodu wymaga wymiany wkładki topikowej
-dostosowanie na prąd o natężeniu…. A
• Bezpiecznik elektromagnetyczny (automatyczny wkręcany)
- zabezpieczenie zwarciowe
- dwa przyciski - centralny (większy) , po wciśnięciu włącza obwód, mniejszy powoduje
wyłączenie obwodu
• Bezpiecznik elektromagnetyczny bimetalowy
- reaguje również na zwiększenie ciepła elementu bimetalowego
- chwilowe przeciążenie przy rozruchu nie wyłączy obwodu
• Wyłącznik nadmiarowo-prądowy
- chroni instalacje przed przeciążeniami i skutkami zwarć
-działa samoczynnie z chwilą gdy prąd przez niego płynący przekroczy bezpieczną wartość
- ponowne włączenie zasilania nie wymaga wymiany elementów
• Wyłącznik różnicowoprądowy
- mierzy różnicę prądu wpływającego i wypływającego
- reaguje na bardzo małe prądy ( do 10 miliamperów)
- czas reakcji to 15-do 50 milisekund
- chroni przed porażeniami i pożarem
4. Podaj przykłady i wyjaśnij oznaczenia przewodów elektrycznych.
• konstrukcja żyły
- D -żyła jednodrutowa
- L – żyła wielodrutowa /linka/
- Lg –żyła wielodrutowa giętka
• materiał żyły
- A –aluminium
- F –stal
- brak –miedź
• rodzaj izolacji i powłok
- Y –polwinit
- G –guma
• inne oznaczenia
- t – wtynkowe
- p- przewód płaski
- pp p przewód płaski do przyklejania
- d – o zwiększonej grubości izolacji
- c- izolacja odpowiadająca za działania podwyższonej temperatury
5. Opisz sposoby wykonania instalacji elektrycznej wewnątrz budynków.
• wtynkowe z przewodów tynkowych (DYt, ADYt)
- przewody mocowane za pomocą kleju, zaprawy lub gwoźdźmi do ściany
- rozgałęzienia – puszki mocowane do ścian i zlicowane z tynkiem
- po otynkowaniu instaluje się osprzęt i dokonuje połączeń w puszkach
• pod tynkiem w rurkach (DY, ADY, LY, YDY,YADY)
- układana w bruzdach wykutych w ścianie,
- przewody wciągane do rurek po otynkowaniu
• na tynku w rurkach instalacyjnych (YDY,YADY)
- pomieszczenia wilgotne, na zewnątrz budynku
- duża wytrzymałość – stosowane w przypadku narażenia na uszkodzenia mechaniczne oraz w
konstrukcjach halowych
• na tynku z przewodów kabelkowych
6. Wymień i omów środki zabezpieczające przed porażeniem.
• uziemienie ochronne
- połączenie części metalowych urządzeń elektrycznych z ziemią za pomocą instalacji
uziemiającej i uziomu
- przewód z drutu stalowego o średnicy 3 mm układany na ścianach lub pod tynkiem w rurce
• zerowanie ochronne
- połączenie części metalowych urządzeń elektrycznych z uziemionym przewodem zerowym sieci
trójfazowej
- przekroje przewodów zasilających urządzenie oraz zerowych powinny być tak dobrane, aby w
wyniku zwarcia przepłynął prąd zwarciowy o natężeniu przekraczającym natężenie prądu
wyłączającego
• obniżane napięcie bezpieczne
• wyłączniki ochronne
• izolacja ochronna z mas izolacyjnych
INSTALACJE PIORUNOCHRONNE
1. Wymień obiekty wymagające ochrony od wyładowań atmosferycznych.
• budynki o charakterze publicznym (kina teatry szkoły)
• budynki o dużej wartości kulturalnej i naukowej (muzea, zabytki)
• budynki szczególnie zagrożone z materiałami wybuchowymi i łatwopalnymi
• budowle wysokie (kominy, wieże budynków)
• budynki przemysłowe
• budynki mieszkalne:
- wyższe niż 15m i o powierzchni przekraczającej 500m2
- zabudowie rozproszonej
- wykonane z materiałów palnych i pokryte materiałami palnymi
- stawiane w miejscach narażonych na wyładowania burzowe (wzgórza)
2. Z jakich elementów składa się instalacja piorunochronna? – omów poszczególne elementy.
System odgromowy składa się ze zwodów, przewodów odprowadzających, przewodów
uziemiających oraz uziomu.
Zwody – to linki ze stali ocynkowanej, miedzi lub stali nierdzewnej, ułożone na dachu. Ich zadaniem
jest bezpośrednie przyjmowanie prądów piorunowych. Zwody montuje się na najwyższych punktach
dachu – kalenicy, kominie. Zwodem może być też metalowe pokrycie dachu, jeżeli jego elementy są
ze sobą połączone w sposób zapewniający swobodny przepływ prądu do przewodów
odprowadzających.
Przewody odprowadzające – łączą zwód z uziomem w taki sposób, by umożliwić swobodny przepływ
prądu w razie uderzenia pioruna. W każdym budynku z instalacją odgromową muszą być
zamontowane przynajmniej dwa takie przewody usytuowane w narożnikach dachu po przekątnej
rzutu. Na wysokości 0,3 – 1,8 m od ziemi musi być zamontowane złącze probiercze do sprawdzania
oporności uziemienia, a w ten sposób – jego sprawności. Układa się je na zewnętrznych ścianach
budynku – z daleka od okien, drzwi, bez załamań i z zachowaniem między nimi odległości 20 cm.
Przewody uziemiające – łączą przewody odprowadzające z uziomami. Układa się je w linii prostej,
najkrótszą drogą do uziomu – zwykle wzdłuż naroży domu lub rynien i rur spustowych. Poprzez zacisk
pobierczy umieszczony w puszcze ochronnej (na elewacji budynku) przewód ochronny łączy się z
przewodem uziemiającym, prowadzącym do uziomu.
Uziomy – to elementy metalowe ułożone w ziemi, dzięki którym rozpraszana jest potężna energia
pioruna. Funkcję tę mogą pełnić na przykład żelbetowe podziemne elementy konstrukcyjne budynku
lub też metalowe rurociągi o małej oporności (rezystancji) – nie przekraczającej 30 omów. Najczęściej
wykonuje się je na dwa sposoby: jako uziomy fundamentowe lub otokowe. Te pierwsze stanowi
stopa lub ława fundamentowa ze zbrojeniem przystosowanym do połączenia z przewodem
odprowadzającym. Uziom otokowy to metalowa taśma, tzw. bednarka, ułożona poziomo wokół
domu i zakopana w ziemi na głębokości min. 0,5 m, nie bliżej niż 1 m od ścian zewnętrznych budynku.
3. Co to są zwody? – Wymień ich rodzaje, narysuj przykłady.
Zwody – to linki ze stali ocynkowanej, miedzi lub stali nierdzewnej, ułożone na dachu. Ich zadaniem
jest bezpośrednie przyjmowanie prądów piorunowych. Zwody montuje się na najwyższych punktach
dachu – kalenicy, kominie. Zwodem może być też metalowe pokrycie dachu, jeżeli jego elementy są
ze sobą połączone w sposób zapewniający swobodny przepływ prądu do przewodów
odprowadzających.
Zwody dzieli się na dwa główne typy:
zwody pionowe (inaczej zwody wysokie) – układane na dachu w postaci siatki oraz
prowadzone po wspornikach i krawędziach dachu. Maksymalna odległość zwodów
poziomych 15m. Zwody prowadzi się najkrótszą trasą. Wszystkie elementy metalowe dachu
muszą być połączone ze zwodami. Komin jeśli wystaje ponad dach musi posiadać dodatkowe
zwody.
zwody poziome (inaczej zwody niskie) – umieszczane na budynku lub obok na masztach
stalowych lub drewnianych.
Zwody można podzielić również na:
Sztuczne,
Naturalne:
zewnętrzne metalowe warstwy pokrycia dachu (blacha), w tym maszty anten
wywietrzniki i tp., w przypadku niepalnych warstw dachowych wewnętrzne warstwy
i dźwigary metalowe, zbrojenia żelbetowe, wszelkie elementy metalowe wystające
poza dach i metalowe pokrycia ścian
4. Omów przewody odprowadzające (ilość, lokalizacja, zasady prowadzenia itp.)
Przewody odprowadzające:
• łączą zwody z przewodem uziemiającym
• przewody odprowadzające naturalne (rury spustowe, słupy stalowe, metalowe pokrycia ścian
zewnętrznych)
• przewody odprowadzające sztuczne z drutów, linek lub taśm
• dach kryty blachą – przewody przyłączone do krawędzi dachu
• do każdego zwodu pionowego jeden przewód odprowadzający
• liczba zależy od wielkości budynku – odległość mierzona po obwodzie budynku nie większa niż
20m (zwykle 15m)
• w budynkach o długości do 15m dwa przewody odprowadzające na dwóch przeciwległych
narożnikach budynku
• przewody i zwody zabezpieczone przed korozją, ocynkowane
• układane na zewnątrz, odległość min 2cm od ściany, nie mniej niż 2m od wejścia do budynków i
ogrodzeń metalowych
• dopuszcza się instalowanie przewodów wewnątrz obiektu w bruździe lub w rurze ……. pod
tynkiem
5. Wymień rodzaje uziomów i narysuj przykłady uziomu naturalnego / sztucznego.
Rodzaje uziomów:
- fundamentowy – w postaci stopy lub ławy fundamentowej ze zbrojeniem przystosowanym do
połączenia z przewodem odprowadzającym,
- pionowy – zagłębiony w ziemi prostopadle do jej powierzchni,
- poziomy – w postaci taśmy lub drutu ułożonego poziomo w ziemi,
- otokowy – czyli poziomy ułożony wokół chronionego obiektu.
Wszystkie elementy wchodzące w skład instalacji odgromowej powinny mieć zapewnioną ciągłość
połączeń. Połączenia te mogą być nierozłączne – spawane, zgrzewane czy nitowane – lub rozłączne –
śrubowe, zaciskowe lub stykowe.
INSTALACJE WENTYLACYJNE I KLIMATYZACYJNE
1. Dokonaj charakterystyki powietrza – skład, temperatura, wilgotność itp.
Składniki stałe:
azot – 78,08%
tlen – 20,95%
argon – 0,934%
neon – 18,18 ppm
hel – 5,24 ppm
metan – 1,7 ppm
krypton – 1,14 ppm
wodór – 0,55 ppm
ksenon – 0,085 ppm
Składniki zmienne:
(różne, w zależności od położenia geograficznego, pory roku i innych sytuacji, np. erupcji wulkanu)
dwutlenek węgla – średnio 380 ppm
dwutlenek siarki
dwutlenek azotu
ozon (ok. 0,000001 części atmosfery)
składniki mineralne: pył, sadza
składniki organiczne: drobnoustroje, zarodniki roślin
Wilgotność:
Powietrze zawiera różną, zależną od warunków otoczenia, ilość pary wodnej. Zawartość pary wodnej
w powietrzu jest zależna od wielu czynników i zmienia się w zakresie 0–4%.
Do oceny stopnia wilgotności powietrza stosuje się dwie wielkości:
- wilgotność bezwzględną, określającą ilość wody w gramach zawartej w 1 m³ powietrza, przy
określonym jego ciśnieniu i temperaturze (zwykle są to warunki normalne fizyczne lub
techniczne);
- wilgotność względną, określającą stosunek ilości pary wodnej zawartej w 1 m³ powietrza,
przy określonym ciśnieniu i temperaturze, do ilości pary wodnej nasyconej w tej samej
temperaturze i ciśnieniu powietrza. Stosunek ten podaje się w procentach lub w postaci
ułamka.
Określone warunki powietrza w domu:
- skład powietrza zbliżony do składu pow. atmosferycznego
- wilgotność, temperaturę, przewiew należy dostosować do tego co człowiek robi
- powietrze powinno być wolne od pyłów i niemiłych zapachów
- Zawartość gazów w powietrzu nie powinna szkodzić zdrowiu
2. Omów systemy i zasady projektowania wentylacji.
• naturalna – nieszczelności , okna
• grawitacyjna – kratki wentylacyjne w górnej części ścian pomieszczeń
o w dużych pomieszczeniach kanały nawiewne i wywiewne
o w nawiewnych może być grzejnik lub nagrzewnica o ruch powietrza w kanale wywiewnym odbywa się dzięki różnicy temp wewn. i zewn.
o wietrzenie samoczynne ma wiele wad
o nawiewniki w oknach
o wywietrzniki dachowe wykorzystujące ciśnienie wiatru
3. Omów zasady wentylacji grawitacyjnej.
Tradycyjny, grawitacyjny system wentylacji mieszkań polega na usuwaniu zużytego powietrza za
pomocą kanałów. Aby wentylacja grawitacyjna działała poprawnie, niezbędne jest spełnienie kilku
warunków:
- temperatura wewnątrz domu musi być wyższa niż na zewnątrz,
- na zewnątrz powinien wiać lekki wiatr,
- okna i drzwi powinny być "rozszczelnione", aby zapewnić dopływ świeżego powietrza,
- konstrukcja kanałów wentylacyjnych na dachu powinna być tak zaprojektowana, aby
ograniczyć możliwości "wstecznego" wdmuchiwania powietrza.
- brak jakichkolwiek urządzeń elektrycznych,
Intensywność wentylacji grawitacyjnej zależy od wszystkich powyższych warunków.
Gdy temperatura na zewnątrz maleje względem temperatury w mieszkaniu, wzrasta intensywność
wentylacji w sposób liniowy, gdy na dworze zaczyna wiać silny wiatr to intensywność wentylacji
rośnie w kwadracie zmiany prędkości wiatru.
Wentylacja grawitacyjna zależy od wpływów zewnętrznych czynników atmosferycznych, temperatury
powietrza oraz siły wiatru. Powoduje to brak stabilnej w czasie wymiany powietrza.
4. Omów zasady wentylacji mechanicznej wywiewnej.
Dopływ powietrza do pomieszczenia odbywa się poprzez nieszczelności stolarki okiennej i drzwiowej
lub specjalne nawiewniki.
Do sprawnego działania wentylacji wymagany jest określony minimalny dopływ powietrza.
W miejscach gdzie niezbędny jest intensywny wylot powietrza (WC, łazienka) w kanałach
wentylacyjnych montowany jest wentylator wywiewny. W kuchni funkcję wentylatora może spełniać
okap.
5. Omów zasady wentylacji nawiewno – wywiewnej z rekuperatorem.
Powietrze jest pobierane przez czerpnię i za pośrednictwem kanału trafia do centrali wentylacyjnej.
Następnie przez filtr powietrza jest kierowane na wymiennik ciepła. Zimą zostaje w nim podgrzane,
latem – ochłodzone. Praca wymiennika polega na ogrzewaniu chłodnego powietrza pobieranego z
zewnątrz ciepłem powietrza usuwanego z pomieszczenia, przy czym powietrze czyste nie miesza się z
zanieczyszczonym. Jego przepływ odbywa się pod działaniem wentylatora wbudowanego w centralę.
Po wyjściu z centrali wentylacyjnej powietrze jest siecią przewodów rozprowadzane po budynku.
Kanały rozprowadzające powietrze powinny być zaizolowane termicznie i posiadać odpowiednie
przekroje. Do pomieszczeń powietrze świeże wpływa za pośrednictwem nawiewników. Następnie kratki
wywiewne wyciągają powietrze zużyte z pomieszczenia i przez sieć kanałów wywiewnych przesyłają z
powrotem do centrali.
Tam wentylator wyciągowy kieruje powietrze przez filtr do wymiennika. Z centrali jest kierowane do
wyrzutni powietrza, umieszczonej na dachu. Powinna być od czerpni oddalona o co najmniej 15 m,
aby nie dochodziło do zanieczyszczania powietrza pobieranego przez system wentylacji.
7. Opisz zadania i rolę klimatyzacji.
Klimatyzacja ma za zadanie zapewnić dobre samopoczucie i komfort wewnątrz budynku
przebywających osób. Przy zamkniętych oknach system klimatyzacji eliminuje dochodzący z zewnątrz
hałas i zapachy, a dzięki ograniczeniu wilgotności zapewnia idealną temperaturę i czyste powietrze.
(chłodzenie, grzanie, osuszanie, wentylowanie, oczyszczanie powietrza) INSTALACJE POZOSTAŁE
1. Omów zasadę działania odkurzacza centralnego.
Odkurzacz centralny to instalacja składająca się z jednostki centralnej, systemu rurek PCV i kształtek,
gniazd ssących, elastycznego węża, a także z akcesoriów do sprzątania. Jednostka centralna jest
umieszczona w pomieszczeniu gospodarczym (piwnica, garaż, strych), do niej prowadzą rury i
kształtki położone w bruzdach w ścianach (ukryte w suficie podwieszanym czy przymocowane do
belek stropowych) uwzględniając zasadę niezakłóconego przepływu (łagodne kąty). Rury zakończone
gniazdkami ssącymi, do gniazdek podpinamy wąż (zakończony np. szczotką), który automatycznie
uruchamia jednostkę centralną i możemy odkurzać. Jednostka centralna składa się z silnika i
pojemnika na zanieczyszczenia, jej zadanie to wytworzenie podciśnienia, dzięki któremu będzie
możliwe zasysanie powierza zawierającego kurz ze sprzątanego pomieszczenia.
2. Omów zasadę działania pompy ciepła.
Zadaniem pompy ciepła jest pobranie z otoczenia niskotemperaturowej energii i podwyższeniu jej
temperatury do poziomu umożliwiającego ogrzewanie budynków. Korzystają one przy tym z energii
elektrycznej, lecz stanowi ona tylko pewien procent w ogólnym bilansie energii.
Zasada pracy wygląda następująco: w wewnętrznym obwodzie pompy ciepła znajduje się czynnik
chłodniczy, którym jest specjalna ciecz wrząca w temperaturach poniżej -10°C. W wymienniku do
którego dostarczana jest energia cieplna niskotemperaturowa na przykład woda o temperaturze
+10°C odbywa się parowanie czynnika chłodniczego. Jak zawsze parowanie jest pobieraniem ciepła
z otoczenia. W tym przypadku ciecz parująca ma na przykład -10°C i w związku z tym pobiera ciepło
od wody i tak "ogrzana" para cieczy mając już temperaturę +3°C jest zasysana przez elektrycznie
napędzana sprężarkę. W sprężarce tej odbywa się wzrost ciśnienia. Po opuszczeniu sprężarki para ta
ma ciśnienie około 20 bar co jest równoznaczne z podniesieniem jej temperatury do około +70°C.
Para o tej temperaturze oddaje ciepło w drugim wymienniku do wody obiegu grzewczego. Oddanie
ciepła oznacza jednocześnie zamianę pary w ciecz, czyli jej skroplenie. Dlatego pierwszy z
omawianych wymienników jest parownikiem a drugi skraplaczem. Po skropleniu ciecz przechodzi
przez zawór rozprężny gdzie następuje gwałtowny spadek ciśnienia i rozpylenie czynnika, który znów
zaczyna parować i cykl w ten sposób się zamyka. Pompa ciepła transportuje energię z otoczenia.
Jednocześnie zużywana jest energia elektryczna służąca do napędu sprężarki i pomp obiegowych.
Ta energia elektryczna jest też zamieniona na ciepło.
3. Omów wykorzystanie energii solarnej (kolektory słoneczne).
Najczęściej spotykane sposoby wykorzystania energii słonecznej to:
- Ogrzewanie płynu a następnie wykorzystanie go w specjalnych wymiennikach ciepła do
podgrzewania wody użytkowej oraz wspomagania ogrzewania
- Wytwarzania prądu elektrycznego wykorzystując specjalne baterie słoneczne
Do podgrzewania wody użytkowej oraz wspomagania ogrzewania służą instalacje solarne. Stanowią
one zespół dobranych do siebie urządzeń takich jak: kolektory słoneczne, zespoły sterująco-tłoczące i
pojemnościowe zasobniki wody użytkowej lub zasobniki buforowe z przepływowymi wymiennikami
ciepła. Odpowiednio dobrane i wykonane instalacje solarne pozwalają zaoszczędzić całorocznie ok.
65% energii potrzebnej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz ok. 30 % na ogrzanie budynku.
Sezonowo instalacja pozwala zaoszczędzić do 80% energii potrzebnej do ogrzania CWU lub wody w
basenie. Energia słoneczna przetwarzana jest przez absorber w ciepło, które za pomocą czynnika
transmisyjnego przesyłane jest instalacją hydrauliczną do zasobnikaWysokowydajne zbiorniki solarne
współpracując z kolektorami słonecznymi magazynują ciepło, przystosowane są do współpracy
również z innymi źródłami ciepła (kocioł co., pompa ciepła). Szeroka gama tych urządzeń pozwala na
różnego rodzaju konfiguracje z istniejącą instalacją budynku. Zastosowanie odpowiednich
regulatorów sterujących zapewnia automatyczną zmianę źródła energii cieplnej na potrzeby CWU.
Konstrukcje montażowe stosowane do kolektorów słonecznych umożliwiają mocowanie ich
bezpośrednio w połaci lub na powierzchni dachowej, płaskim dachu fasadzie budynku . Instalacje
solarne znajdują zastosowanie zarówno w gospodarstwach domowych jak i w hotelach,
pensjonatach, ośrodkach wypoczynkowych, basenach kąpielowych, a także w rolnictwie i zakładach
produkcyjnych.
4. Omów wykorzystanie energii wiatrowej.
Elektrownia wiatrowa - zespół urządzeń produkujących energię elektryczną wykorzystując do tego
turbiny wiatrowe.
Farma wiatrowa - instalacja złożona z pojedynczych turbin wiatrowych w celu
produkcji energii elektrycznej.
Rodzaje elektrowni:
- mikroelektrownie (moc <100W);
- małe (moc 100W - 50kW);
- duże (moc >50kW).
Maszty:
- z odciągami (rurowe lub kratownicowe);
- wolnostojący (z fundamentem - wymaga pozwolenia na budowę).
Wymagania:
- laminarny przepływ powietrza;
- turbina przed przeszkodą na drodze wiatru.
5. Omów przykłady wykorzystania energii geotermalnej.
Energia geotermalna -zakumulowana w gruntach, skałach i płynach wypełniających pory i szczeliny
skalne. Rodzaj jej wykorzystania zależy od nośnika ciepła:
• grunty i skały do głębokości 2500m, z których ciepło dla celów grzejnych z
wykorzystaniem pomp ciepła pobierane jest przy pomocy specjalnych sond ciepła;
• wody gruntowe jako dolne źródło ciepła dla pomp grzejnych w zastosowaniu do celów
grzejnych;
• wody gorące i ciepłe, wydobywane przy pomocy wywierconych otworów
eksploatacyjnych (w przypadku mineralizacji wody, wtłaczane są z powrotem do złoża po
ich wykorzystaniu energetycznym);
• para wodna, wydobywana przy pomocy otworów wiertniczych (eksploatacyjnych)
znajdująca zastosowanie w elektrowniach geotermalnych do wytwarzania energii
elektrycznej;
• gorące skały, z których energia odbierana jest przez wodę cyrkulującą pod wysokim
ciśnieniem przez system szczelin naturalnych lub wytworzonych sztucznie w kompleksach
skalnych, na dużych głębokościach.
Energia ta wykorzystywana jest w elektrowniach geotermalnych do wytwarzania energii elektrycznej
oraz do celów grzejnych.
6. Podaj przykłady rozwiązań stosowanych w budynku inteligentnym / autonomicznym.
• Kontrolowanie temperatury - każde pomieszczenie może mieć indywidualną temperaturę
niezależną od warunków zewnętrznych;
• Sterowanie roletami, karniszami, żaluzjami - ustawiają się tak aby w pomieszczeniu było jasno ale
promienie nie oślepiały; rolety opuszczone gdy promienie słoneczne zbyt mocno ogrzewają
pomieszczenie;
• Czujki - ruchu; energii; pogody; detektory ruchu (wyłączenie alarmu przy włamaniu); kamery
(najczęściej włamywacz zostaje zamknięty w budynku); System przeciwpożarowy (czujniki dymu);
tryskacze;
• symulacja obecności- sterowanie z oddali (telefon, Internet, pilot);
• sterowanie oświetleniem, tworzenie scen świetlnych; parametrami powietrza, bramkami
garażowymi i furtkami
• zastosowanie funkcji centralnych sterowania całym obiektem
• wykorzystanie wyświetlacy LED
• podgrz luster w łazienkach
7. Podaj przykłady czujek stosowanych w instalacjach alarmowych.
Podział ze względu na zastosowanie: przeciwpożarowe (dymowe, temperaturowe, optyczne);
wykrywające promieniowanie; przeciwgazowe (detektor gazu mierzy stężenie gazu);
Podział ze względu na budowę: mechaniczne ( folie na szybach, maty pod dywanem); liniowe
(fotokomórki na światło i podczerwień); pojemnościowe (obecność ciała w chronionej strefie);
stłuczeniowe (dźwiękowe, mikrofalowe); czujki podziemne (drgania analizowane przez komputer);
przyciski antynapadowe (kieszonkowe lub połączone kablowo – kamera telewizyjna sprężona z
komputerem i analizatorem ruchu);
8. Podaj przykłady czujek stosowanych w instalacjach antywłamaniowych.
Czujki stanu to styczniki i przełączniki reagujące na otwarcie lub zamknięcie drzwi czy okna,
przekręcenie klucza, naciśnięcie klamki lub przycisku.
Czujki ruchu wykrywają ruch osób lub przedmiotów.
Czujki dualne, czyli znajdujące się w jednej obudowie czujniki pasywne podczerwieni i
ultradźwiękowe lub mikrofalowe, stosuje się w celu ograniczenia liczby fałszywych alarmów. Alarm
mogą wywołać obie jednocześnie, albo najpierw 1 a druga sprawdza.
Czujki pojemnościowe – no obj ciała w określonej strefie, na podczerwień pasywną, poddatna na
fałszywe alarmy
Czujki stłuczeniowe (dźwiękowe, mikrofonowe)- wykrywa zbicie szkła zbrojonego, hartowanego,
zwykłego; pasywne-drgania mech szyby; aktywne-hałas podczas tłuczenia; mocowane bezpośr do
ściany aby pow. oszklona i chroniona znajdowały się w zakresie działania.
Czujki podziemne- drgania analizowane przez kompa, na wibrację.
Czujki liniowe(fotokomórki) – na światło lub podczerwień, działa na zasadzie nadajnik-odbiornik-
>przecięcie – alarm
Czujki mikrofalowe – wykorzysta fale elektromagnetyczne(ef Dopplera), w czujce nadajnik i
odbiornik, instal z dala od okien i dzrwi, częstotliwośc odbitej fali taka sama jak nadanej to ok.
INSTALACJE WODOCIĄGOWE
1. Co to jest norma fizjologiczna zużycia wody i ile ona wynosi? Omów
zapotrzebowanie na wodę w gospodarstwie domowym.
Norma fizjologiczna jest to najmniejsza ilość wody, która pozwala na prawidłową przemianę materii.
Wynosi ona około 2,5-3,5 litra wody dziennie na osobę.
W gospodarstwie domowym woda zużywana jest na:
Picie i gotowanie 3-10l/doba/osoba
Utrzymanie higieny osobistej 10-20l mycie, kąpiel 15-50l
Pranie 20-40l
Zmywanie naczyń 10-30l
Spłukiwanie miski ustępowej 20-40l
Sprzątanie pomieszczeń 7-10l
Dobowe zużycie wody na 1 mieszkańca wynosi średnio 150l.
2. Omów sposoby oszczędzania wody.
1. Wykorzystanie deszczówki – około 80-90% wody wykorzystywanej w pralce, toaletach, do mycia
podłóg, samochodu i podlewania ogrodu można zastąpić wodą deszczową. Pozostała część, w
okresach dłuższej suszy zostaje zastąpiona woda pitną. Czteroosobowa rodzina wykorzystująca
konsekwentnie wodę deszczową zużyje 50-120m3
deszczówki rocznie.
3. Co to jest szara woda? Omów sposoby jej wykorzystania.
Jest to wolna od fekaliów zabrudzona woda, w praktyce to woda zanieczyszczona przez mycie
naczyń, pranie, kąpiele itp. nadająca się w ograniczonym zakresie do powtórnego wykorzystania. W
tradycyjnym gospodarstwie domowym 50-80% wody ściekowej może być wykorzystana jako szara
woda, np. spłukiwanie toalet, podlewanie ogrodów i trawników.
4. Co to jest wodociągowa instalacja dualna? Omów jej działanie (ze szkicem).
Jest to instalacja która umożliwia wykorzystanie „szarej wody” pochodzącej z umywalek, brodzików,
wanien, brodzików i pralek. Wymaga ona odrębnych pionów kanalizacyjnych, zbierających wodę
szarą – zakończonych u dołu filtrem i zbiornikiem do magazynowania ścieków, z którego będą
pompowane do spłuczek w.c. Zbiornik powinien mieć awaryjne zasilanie czystą wodą (aby nie
zabrakło w nim wody) i przelew podłączony do kanalizacji zewnętrznej w razie przepełnienia.
zużycie dobowe innych miejscach:
żłobek 75l/dziecko
szpital 450l/łóżko
konie 60l/sztukę
2.Wykorzystanie szarej wody – jest to wolna od fekaliów zabrudzona woda, w praktyce to woda
zanieczyszczona przez mycie naczyń, pranie, kąpiele itp. nadająca się w ograniczonym zakresie do
powtórnego wykorzystania. W tradycyjnym gospodarstwie domowym 50-80% wody ściekowej
może być wykorzystana jako szara woda, np. spłukiwanie toalet, podlewanie ogrodów i trawników.
5. Wymień i omów źródła wody.
• woda źródlana - mała wydajność, brak znaczenia gospodarczego ,
• wody gruntowe - żyły wodne nad nieprzepuszczalną warstwą gruntu:
o płytkie – możliwość połączenia warstw wodonośnych z wodami powierzchniowymi
przez szczeliny w gruncie, mogą zawierać bakterie i zanieczyszczenia
o głębokie - mała ilość bakterii, często niepożądane właściwości fizyczne i chemiczne
(zawierają żelazo, wapń-> twardość wody) – mogą być bezciśnieniowe
• powierzchniowe wody rzeczne – wymagają dobrego oczyszczenia, zawierają wiele
zanieczyszczeń
• wody stojące w zbiornikach naturalnych (jezioro) lub sztucznych – lepsza jakość wody niż
rzecznej, przy zbiornikach płytkich cechy wody rzecznej i jest jakościowo gorsza
6. Opisz znane Ci rodzaje studni – podaj ich zastosowanie, naszkicuj przykłady.
Studnia kopana:
- Powszechnie stosowane ujęcie wód płytkich
- Niewielka wydajność
- Głębokość szybu zależna od zalegania wód
gruntowych 5-30m
- Zbudowana z kręgów betonowych lub
żelbetowych o średnicy 0.8m, 1.0m lub 1.2m o
wysokości 0.3-1.0m łączonych zaprawą
cementową
- Wykonywane przez opuszczanie kręgów (wybieranie
spod nich ziemi) na głębokość zapewniającą
odpowiednią ilość wody
- Na dnie filtr żwirowy
- Ocembrowanie studni wystające z ziemi co
najmniej 0.2-0.3m - Studnia zabezpieczona przed przenikaniem do wnętrza wód powierzchniowych: dookoła studni
rów o głębokości 1-1.5m i szerokości 1.0m zasypany ubitą gliną, spadek wokół 10%
- Powierzchnia pokryta trwałym i szczelnym materiałem
Studnia abisyńska:
- Najprostsza, rurowa
- Służy do pobierania wód zaskórnych z piasku,
piasków gliniastych oraz tam, gdzie górne
warstwy ziemi są dość silnie nasycone wodą
- Składa się ze stalowej rury ssawnej o średnicy
32-50mm oraz filtru o długości 1-2m z
nawierconymi otworami o średnicy 5-11mm
owiniętego siatką miedzianą
- Filtr zakończony ostrzem (rura wbijana) lub
świdrem (wkręcona)
Studnie wiercone:
- Stosowane do ujęcia głębokiej wody gruntowej
(kilkadziesiąt do kilkaset metrów)
- Wymagana duża wydajność
- Wykonywane przez wyspecjalizowane
przedsiębiorstwo hydrologiczne na podstawie
szczegółowych dokumentacji
- Wykonywane z rur płaszczowych
(okładzinowych), do których opuszcza się
kolumnę filtrową pobierającą wodę
- Rura płaszczowa zamknięta od góry specjalną
głowicą obudowana studzienką
7. Omów ze szkicami sposoby ujęcia wody gruntowej.
Ujęcia wód powierzchniowych:
- Umieszczone w miejscach, gdzie jest najmniejsza możliwość zanieczyszczeń, zawsze powyżej
odpływów kanalizacyjnych na biegu wklęsłym
- Przewody wlotowe powinny być umieszczone w naturalnych lub specjalnie wybudowanych
zatokach, wlot obudowany kamieniami i żwirem
- Wloty zabezpieczone kratą i zakładana tak, aby odległość zarówno od dna rzeki jak i od
zwierciadła wody wynosiła nie mniej niż 1m
- Przy ujmowaniu wody z dużych rzek stosuje się ujęcie zatokowe – zatoka o głębokości 0.5-1.0 m
większej niż głębokość rzeki
- Ujęcia wody spod dna rzeki – pod dnem rzeki dreny połączone ze studnią na brzegu, pokłady
piasku między dnem rzeki i drenami to naturalny filtr powolny
8. Omów cechy jakości wody:
Woda do picia i gospodarstwa domowego:
• Nie może zawierać substancji toksycznych lub szkodliwych dla zdrowia
• Powinna być bezbarwna, bez smaku, bez zapachu
• Nie może zawierać bakterii chorobotwórczych
• Nie powinna zawierać nadmiernej ilości związków wapnia, magnezu, żelaza, manganu,
siarczków i chlorków
• Powinna zawierać mikroelementy (np. fluor, jod)
• Nie może być zanieczyszczona fekaliami
• Powinna mieć odpowiedni odczyn (6,5-8,5pH – małe pH powoduje korozję)
• Powinna mieć odpowiednią twardość – 1-10*N nadaje się do picia, >20 wymaga zmiękczania,
(W większości procesów technologicznych wymagane stosowanie wody miękkiej lub bardzo
miękkiej)
9. Omów sposoby uzdatniania i oczyszczania wody:
Sposoby uzdatniania wody:
- Fizyczne – cedzenie, sedymentacja, filtracja, napowietrzanie, odgazowanie
- Fizykochemiczne – koagulacja, odkwaszania, zmiękczanie, odżelazienie, odmanganianie,
utlenianie, demineralizacja, dezynfekcja
- Biologiczne – filtracja powolna
Wybór metody uzdatniania wody zależy od: - jakości ujmowania wody, - przeznaczenia wody oraz
kosztów związanych z jej uzdatnianiem.
Sposoby oczyszczania wody:
- metodą mechaniczną
o Krata – wstępne, grubsze części stałe
o Sita – drobne zanieczyszczenia stałe i ruchome
o Osadniki – zatrzymanie wody lub jej wolny przepływ – osadzanie zawiesin na dnie
zbiornika, przyspieszone przez koagulację – dodanie związków chemicznych (np. soli
glinu lub żelaza)
o Filtracja – filtry powolne i pospieszne (żwir i piasek o różnej grubości ziaren w
specjalnych zbiornikach)
- Odżelazianie – filtrowanie, napowietrzanie wody lub reakcja chemiczna (wytrącanie
wodorotlenku żelaza)
- Zmiękczanie – pralnie, kotłownie, zastosowanie mleka wapiennego lub ługu sodowego NaOH lub
tzw. Filtrów permutytowych (permutyt – glinokrzemian sodu)
- Odmanganianie – napowietrzanie, filtrowanie przez piasek, żwir
- Odgazowanie – usunięcie siarkowodoru, tlenu i dwutlenku węgla metodą fizyczną
(rozdeszczenie wody dyszami, rozbryzgiwanie wody) lub chemiczną (chlorowanie, dodanie
siarczanu sodowego usuwającego tlenu)
- Dezynfekcja – usunięcie bakterii, chlorowanie, naświetlanie promieniami ultrafioletowymi lub
ozonowanie
10. Naszkicuj i opisz systemy sieci wodociągowej i wyjaśnij różnice między nimi.
• Pierścieniowy (obwodowy) – przewody tworzą obwód zamknięty, woda do odbiorców
doprowadzana z kilku stron, większość sieci miejskich
• Rozgałęziony (końcowy, promienisty) – przewody tworzą układu otwarty, woda doprowadzana
do odbiorców z jednej strony, zakłady przemysłowe, sieci małe i prowizoryczne
• Mieszany
11. Narysuj i opisz schemat instalacji wodociągowej (wraz z połączeniem wodociągowym):
Instalacja wodociągowa – zespół urządzeń wodociągowych oraz przewodów z uzbrojeniem
dostarczający użytkownikom nieruchomości wody zgodnie z jej przeznaczeniem i wymaganiami
sanitarnymi,
Składa się z przewodów wodociągowych z uzbrojeniem i zaczyna od głównego zaworu
umieszczonego za wodomierzem od strony budynków:
- przewody rozdzielcze doprowadzają wodę do pionów,
-przewody pionowe (piony)
-odgałęzienia doprowadzają wodę do punktów czerpalnych,
W budynkach o średniej wysokości wykonuje się instalacje jednostrefowe z rozdziałem dolnym lub
rozdziałem górnym
W budynkach wysokich – instalacje wielostrefowe z przewodami rozdzielczymi na tych
kondygnacjach, ile jest stref.
12. Co to jest połączenie (przyłącze) wodociągowe?
prowadzenia.
• Jest to odcinek sieci wodociągowej, łączący przewód miejski lub lokalne źródło wody z instalacją
w budynku
• Do nowego budynku wykonywane przez przedsiębiorstwo wodociągowe
• Średnica przyłącza minimum 25mm
• Układane prostopadle do linii regulacyjnej i magistr
• Usytuowanie 1,5m od przewodów gazowych i kanalizacyjnych, 0,8m od kabli energetycznych,
0,5m od kabli telekomunikacyjnych
• Zagłębione poniżej głębokości przemarzania gruntów (1,5
• Przejście przez ścianę budynku
przewodu wyposażonego w tuleję ochronną
• Spadek 3‰ w kierunku przewodu ulicznego
• Połączenie z przewodem ulicznym za pomocą trójnika wbudowanego w przewód uliczny lub za
pomocą opaski
13. Na czym polega strefowanie instalacji wodociągowej
strefowania (ze szkicami).
W budynkach o średniej wysokości wykonuje się instalacje jednostrefowe z rozdziałem dolnym lub
rozdziałem górnym
W budynkach wysokich – instalacje wielostrefowe z przewodami rozdzielczymi na tych
kondygnacjach, ile jest stref.
Co to jest połączenie (przyłącze) wodociągowe? – omów je i podaj zasady jego
Jest to odcinek sieci wodociągowej, łączący przewód miejski lub lokalne źródło wody z instalacją
Do nowego budynku wykonywane przez przedsiębiorstwo wodociągowe
Średnica przyłącza minimum 25mm
Układane prostopadle do linii regulacyjnej i magistrali
Usytuowanie 1,5m od przewodów gazowych i kanalizacyjnych, 0,8m od kabli energetycznych,
0,5m od kabli telekomunikacyjnych
Zagłębione poniżej głębokości przemarzania gruntów (1,5-1,7m)
Przejście przez ścianę budynku – otwór o średnicy większej co najmniej o 15cm od średnicy
przewodu wyposażonego w tuleję ochronną
Spadek 3‰ w kierunku przewodu ulicznego
Połączenie z przewodem ulicznym za pomocą trójnika wbudowanego w przewód uliczny lub za
Na czym polega strefowanie instalacji wodociągowej w budynkach? – omów zasady
strefowania (ze szkicami).
W budynkach o średniej wysokości wykonuje się instalacje jednostrefowe z rozdziałem dolnym lub
instalacje wielostrefowe z przewodami rozdzielczymi na tych
omów je i podaj zasady jego
Jest to odcinek sieci wodociągowej, łączący przewód miejski lub lokalne źródło wody z instalacją
Usytuowanie 1,5m od przewodów gazowych i kanalizacyjnych, 0,8m od kabli energetycznych,
ej o 15cm od średnicy
Połączenie z przewodem ulicznym za pomocą trójnika wbudowanego w przewód uliczny lub za
omów zasady
W budynkach o średniej wysokości wykonuje się instalacje jednostrefowe z rozdziałem dolnym lub
instalacje wielostrefowe z przewodami rozdzielczymi na tych
14. Narysuj przykłady instalacji wodociągowej z rozdziałem dolnym i górnym. Omów różnice
między nimi.
16. Omów materiały stosowane do wykonywania przewodów instalacji wodociągowej.
• Rury z PVC (16-110mm), łączące z pomocą kleju (wklejanie bosego końca rury w kielich kształtki) lub na
fabrycznie przygotowany Grut z uszczelnieniem gwintu taśmą teflonową, nie wolno nacinać gwintu na
rurach oraz łączyć przez spawanie,
• Rury miedziane,
• Rury stalowe (15-100mm) – łączone na gwint z pomocą łączników i kształtek, stacje uzdatniania wody,
instalacje hydrofilowe
17. Omów zasady prowadzenia instalacji wodociągowej wewnątrz budynku.
• Przewody wodociągowe powinny być prowadzone:
- zgodnie z projektem
- tak, aby nie naruszać statyki budynku,
- równolegle lub prostopadle do ścian budynków ze spadkiem gwarantującym możliwość odwodnienia
oraz odpowietrzenia
- z jak najmniejszą ilością załamań,
- po najkrótszych trasach, • Przewody zabezpieczone przed uszkodzeniem i zamarznięciem,
• Przy przejściach przez elementy konstrukcyjne budynku nie mogą znajdować się połączenia rur,
• Przewody rozdzielcze poziome i pionowe prowadzone po wierzchu lub w ścian wewnętrznych (największa
średnica, dużo połączeń, konieczność dostępu),
• Pozostałe przewody (piony, podejścia) na powierzchni ścian lub w bruzdach ściennych z izolacją powietrzną
dookoła rury (bruzdy zakryte po próbie na ciśnienie),
• Przytwierdzone do ścian uchwytami, hakami lub wspornikami w odstępach 2-5cm.
18. Omów zasady doboru wymiarów (średnic) elementów instalacji wodociągowej w budynku
jednorodzinnym.
• 15mm nad zlewem, zmywakiem, umywalką, przy ustępie, pisuarze, bidecie, natrysku, poidełku, korycie,
pralnicy domowej,
• 20mm nad wanną z piecem gazowym, dużym zlewem, zlewozmywakiem restauracyjnym,
• 20-30mm przy płuczce ciśnieniowej,
• 25mm przy zaworze do polewania podwórza, ogrodu i ulicy,
• Wg rzeczywistego zapotrzebowania na wodę w pozostałych przypadkach.
INSTALACJE KANALIZACYJNE
1. Narysuj i opisz układy (systemy) sieci kanalizacyjnych.
SYSTEM PEŁNY:
Kanalizacja ogólnospławna - Łączy wszystkie ścieki w jednej wspólnej sieci. Jest przystosowana do
odprowadzania przeciętnych, krótkich opadów. Przy gwałtownych opadach – urządzenia odciążające
sieć : przelewy oraz dodatkowe kanały burzowe.
Kanalizacja rozdzielcza: - Posiada 2 niezależne przewody wód opadowych i ścieków. Sieć przewodów
opadowych przyjmuje całość opadów i wprowadzona jest bezpośrednio do odbiornika. Ścieki o
stałym natężeniu przepływu przeprowadzane są przez oczyszczalnię.
Kanalizacja półrozdzielcza: - Posiada 2 rodzaje urządzeń współpracujących ze sobą – część ścieków
opadowych łączona jest z pozostałymi ściekami.
SYSTEM CZĘŚCIOWY:
Regulacja z kanalizacji deszczowej.
KANALIZACJA BEZODPŁYWOWA:
Ścieki z instalacji odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych i wywożone do oczyszczalni
taborem asenizacyjnym.
2. Omów materiały i kształt rur kanalizacyjnych zbiorczych (ze szkicami):
Materiały do wykonywania sieci kanalizacyjnej:
• rury kamionkowe
- z gliny krzemiankowej wypalane w temp. 1200-1400 o
C powlekane warstwą szkliwa
- średnica 100-1000mm - kielichy uszczelniane sznurem konopnym i kitem asfaltowym lub
zaprawą cementową,
• rury betonowe
- średnica 150-600mm, kanalizacja deszczowa
• rury żelbetowe
- średnica 400-1200mm, kanalizacja deszczowa, większe obciążenia,
• rury z PE
KSZTAŁTY ZBIORCZYCH RUR KANALIZACYJNYCH:
• przekroje eliptyczne, jajowe, zwykłe, jajowe odwrócone
• wymiary: wysokość 1,2-2,4m, szerokość 0,6-1,6m
• przekroje kołowe o średnicy do 1500mm
• w kanalizacji ogólnospławnej najczęściej przewody jajowe lub gruszkowe
3. Narysuj i opisz schemat instalacji kanalizacyjnej podłączonej do sieci ogólnospławnej /
rozdzielczej.
1-podejście
2-piony
3-przewód poziomy
4-studzienka rewizyjna
5-rynna
6-pion spustowy(rura deszczowa)
7-kanał ściekowy
8-kanał deszczowy
4. Co to jest przykanalik? – podaj zasady jego prowadzenia.
• przewód zbierający ścieki ze wszystkich przewodów poziomych na terenie budynku
i odprowadzający je do kanału miejskiego,
• kanalizacja ogólnospławna – jeden przykanalik, rozdzielcza – dwa,
• z tworzywa sztucznego rur kamionkowych
• spodek minimalny 2%, maksymalny 20% (2-5%)
• minimalna średnica 150mm i nie mniej niż średnica największego przewodu odpływowego
połączonego z tym przykanalikiem,
• prowadzona prostopadle do kanałów ulicznych,
• zmiany kierunku przez studzienki kanalizacyjne
• pierwsza studzienka minimum 2,5-3,0 cm od ściany budynku
• głębokość ułożenia zależy od strefy przemarzania gruntu
• odległość minimum 1,5m od innych instalacji (woda, gaz)
• przyłączenie do sieci miejskiej wykonane na wysokości od dna 30-50cm
• sprawdzenie hydrauliczne przykanalika
5. Wymień elementy instalacji kanalizacyjnej i podaj zasady ich prowadzenia.
PIONY KANALIZACYJNE (PRZEWODY SPUSTOWE)
• zbierają ścieki z podejść do przyborów i odprowadzają do przewodów poziomych
• piony deszczowe i sanitarne
• lokalizowane centralnie do przyborów
• prowadzone po wierzchu ściany lub w bruzdach instalacyjnych
• zamykane (nie na stałe) po próbie szczelności
• montowane na ścianach wewnętrznych
• średnica pionu stała na całej długości i równa co najmniej największej średnicy podejścia do
pionu (zwykle 110mm)
• górna część pionu ponad przyborami wyprowadzana ponad dach i zakończona rurą
wyziewną:
• napowietrza instalację
• zapobiega wysysaniu wody z syfonów
• odprowadza gazy fermentacyjne
• piony mogą być zamknięte zaworami napowietrzającymi
• piony zaopatrzony w rewizję (czyszczak)
PODEJŚCIA KANALIZACYJNE
• odcinek przewodów łączący przybór sanitarny z pionem
• przy włączaniu do pionu odgałęzienia z odchyleniem odnogi 45°
• podejścia jak najkrótsze
• spadki większe od 2%
• rodzaje podejść:
o podstropowe
o nadstropowe
o w stropie
• średnice podejść:
o 40mm – pojedyncza umywalka, pisuar
o 50mm – pojedynczy zlew, bidet, natrysk
o 110mm – miska ustępowa, wpust piwniczny
• od dwóch lub więcej przyborów należy zwiększyć średnice podejścia o jedną dymensję (o jeden
wymiar)
• przybory sanitarne (zlewy, umywalki, wanny, pralki itp.) mogą mieć wspólne podejście do
pionu, jeśli każdy ma szczelne zamknięcia wodne (syfon)
• oddzielne podejście do każdej miski ustępowej, podłączana do najniżej położonego trójnika na
kondygnacji
PRZEWODY ODPŁYWOWE
• odprowadzają ścieki z pionów do przykanalika • odcinki proste, równoległe lub prostopadłe w rzucie poziomym do fundamentów i przegród
budowalnych
• głębokość ułożenia przewodów odpływowych pod podłogą piwnicy 0,3-0,5m
• spadek stały zależny od średnicy – 0,8% (średnica 250mm) – 2% (100mm)
• spadek maksymalny – 10% (kamionkowe) -40% (żeliwne)
• średnice przewodów odpływowych co najmniej równe średnicy pionów (zwykle 150m)
• czyszczaki (rewizje) co max. 15m
6. Omów zasady doboru wymiarów (średnic) elementów instalacji kanalizacyjnej w budynku
jednorodzinnym.
7. Wymień i omów sposoby oczyszczania ścieków.
• mechaniczne – usuwanie zanieczyszczeń stałych przez cedzenie, sedymentację, wznoszenie
(flotację), filtrowanie
• chemiczne – usuwanie lub neutralizowanie zanieczyszczeń chemicznych
• biologiczne – wykorzystanie procesów biologicznego utleniania do rozkładu zanieczyszczeń
organicznych
• biologiczne z usuwaniem związku azotu i fosforu – zapobiega eutrofizacji (zarastaniu zbiorników
wodnych)
• odnowa wody – oczyszczanie ścieków w celu uzyskania wody do picia
OCZYSZCZANIE WSTĘPNE
-rozdrobnienie, oczyszczenie mechaniczne, osadzenie zanieczyszczeń
-kraty stalowe – prześwit 40-100mm, 12-40mm, 5-12mm
-sita o szczelinach 0,7-1,5mm
-piaskowniki – pozbawienie ścieków z zanieczyszczeń mineralnych – popiół, piasek, pył żużlowy
- odtłuszczanie – przy zmniejszeniu prędkości przepływu tłuszcz zbiera się na powierzchni wody
-osadniki – cząstki stałe osiadają na dnie OSADNIKI
-poziome – poziomy ruch ścieków, przeważnie prostokątne
-pionowe – pionowy przepływ ścieków, zwykle okrągłe
- po przejściu przez osadniki ścieki rozsącza się sączkami drenażowymi w gruntach chłonnych lub
oczyszcza w filtrach biologicznych
8. Omów oczyszczanie ścieków w przydomowych oczyszczalniach ścieków.
LOKALNE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW
Ścieki odpływające z budynku (1) trafiają do osadnika gnilnego (2). Przed osadnikiem może
znajdować się separator tłuszczów. Po wstępnym podczyszczeniu ścieki rozprowadzane do
poszczególnych nitek drenażowych (4) za pomocą studzienki rozdzielającej(3) Następnie ścieki są
rozsączane do gruntu – doczyszczanie tlenowe. Dreny mogą łączyć się rurą zbierającą i studzienką
zbierającą – napowietrzanie wszystkich drenów (5).
ELEMENTY OCZYSZCZALNI DRENAŻOWEJ
-dopływ scieków
-separator tłuszczów (fakultatywnie)
-osadnik gnilny (jedno lub kilkokomorowy)
-rura PCV o średnicy zazwyczaj 100-110 mm łącząca osadnik ze studzienką rozdzielczą
-studzienka rozdzielcza
OSADNIKI GNILNE
-osadniki gnilne – oczyszczanie ścieków z pojedynczych budynków
-okrągłe, z kręgów betonowych lub tworzywa sztucznego
-prostokątne trzykomorowe (komora 50% objętości, dwie po 25%)
-przepływ ścieków przez kształtki syfonowe utrzymujące zawiesiny na powierzchni ścieków (ścieki
przetrzymywane 2-3 doby)
-wytrącanie zanieczyszczeń oraz proces gnilny części stałych i osadów na dno komór osadników
-komory osadnika połączone szybem z powierzchnią terenu
OGRZEWANIE
1. Omów ogrzewanie podłogowe elektryczne / wodne (ze szkicami).
• ciepło rozchodzi się za pomocą fal elektromagnetycznych nagrzewających przedmioty bez
wyraźnego podwyższania temperatury powietrza – korzystna reakcja człowieka
• lepszy komfort termiczny i oszczędność około 12% paliwa
• odpowiednia izolacja termiczna – poniżej przewodów układane materiały termo i
hydroizolacyjne, na wierzchu wyroby o dobrej przewodności cieplnej
• ogrzewanie elektryczne i wodne
Zastosowanie:
• całkowite ogrzanie pomieszczeń biurowych, mieszkalnych, domków letniskowych, pomieszczeń
o dużej kubaturze oraz dodatkowe podgrzanie posadzki w łazience lub kuchni
• na zewnątrz w celu przeciwoblodzeniowym – schody, podjazdy, parkingi
Wpływ posadzki na przepływ ciepła [R]:
- dywan na podłożu gumowym, grubość 1 cm – 0,108 m2
K/W
- marmur + zaprawa, grubość 2,5cm 0,011 m2
K/W
Rozprowadzenie ciepła:
- kable
- maty
- folie
OGRZEWANIE PODŁOGOWE WODNE
- ogrzewanie niskotemperaturowe (temperatura wody 40-60°C)
- źródła ciepła tradycyjne (kocioł, wymiennik) lub biogaz, energia słoneczna, geotermalna,
wiatr
- decyzja o instalacji na etapie projektowania (rozprowadzenie instalacji, umiejscowienie
rozdzielacza, rozkład stałych elementów, cięższy strop
2. Wyjaśnij różnice (ze szkicami) między ogrzewaniem podłogowym akumulacyjnym a
bezpośrednim.
ogrzewanie akumulacyjne, kable grzewcze mają nad sobą 7-10 cm betonowej wylewki, która
akumuluje ciepło i oddaje je jeszcze długo po wyłączeniu zasilania
- posadzka (terakota, parkiet, wykładzina)
-wylewka betonowa (3-7 cm)
-kabel grzewczy
-listwa montażowa
-siatka montażowa
-izolacja (styropian lub twarda wełna mineralna)
-strop
ogrzewanie bezpośrednie, system działa natychmiast po włączeniu – kable grzewcze są umieszczone
pod płytkami posadzki lub pod deskami podłogi na legarach
3. Dokonaj podziału centralnego ogrzewania.
Ogrzewanie wodne:
• ogrzewanie wodne grawitacyjne:
- ogrzewanie z rozdziałem dolnym (dwururowe)
- ogrzewanie z rozdziałem górnym (dwururowe)
- ogrzewanie jednorurowe
- ogrzewanie mieszkaniowe (etażowe)
- ogrzewanie rozdzielaczowe
• ogrzewanie wodne pompowe
• ogrzewanie płaszczyznowe
• ogrzewanie taśmami promieniującymi
Powietrzne:
• grawitacyjne;
• ogniowo-powietrzne;
• parowo -
• powietrzne;
• wodno-powietrzne;
• energią słoneczną;
Za pomocą pompy cieplnej.
4. Narysuj i opisz zasadę działania centralnego ogrzewania wodnego dwururowego z
rozdziałem dolnym / górnym.
OGRZEWANIE Z ROZDZIAŁEM DOLNYM (DWURUROWE):
• poziome przewody rozdzielcze w podziemiu zasilają piony od dołu,
• woda wynosi się pionami zasilającymi od grzejników, oddaje ciepło, wraca przewodami
powrotnymi do kotła,
• przewody rozdzielcze ze spadkiem do kotła – ujście powietrza,
• naczynie wzbiorcze przyjmuje nadmiar wody, łączy instalację z atmosferą
OGRZEWANIE Z ROZDZIAŁEM GÓRNYM (DWURUROWE)
• Poziome przewody rozdzielcze na najwyższej kondygnacji
• Jeden główny przewód wznośny doprowadza wodę gorącą z kotła na poddasze, skąd
rozprowadzana jest przewodami poziomymi do pionów i pionami do grzejników
• Woda ochłodzona wraca do kotła pionami powrotnymi
• Lepsze krążenie wody
• Możliwość utrzymywania niższej temperatury w podziemiach
• Większe straty ciepła z przewodu zasilającego na poddaszu
• Rzadziej stosowane
5. Omów ogrzewanie jednorurowe (ze szkicem):
OGRZEWANIE JEDNORUROWE
• Prowadzenie pojedynczych poziomów i pionów
• Instalacja z rozdziałem górnym
• Piony są jednocześnie przewodami zasilającymi i powrotnymi
• Zalety: możliwość prefabrykacji, mniejszy koszt przewodów
• Wady: wzajemne oddziaływanie grzejników, większa liczba grzejników
• Zawory odpowietrzające
• Ogrzewanie w układzie pionowym lub poziomym
6. Omów ze szkicem ogrzewanie rozdzielaczowe.
W instalacjach w układzie rozdzielaczowym występuje jeden, lub w budynkach rozległych – kilka
pionów, którymi czynnik grzewczy doprowadzony jest do rozdzielaczy . Od rozdzielacza przewody
prowadzone są bezpośrednio do grzejników. Do każdego grzejnika biegnie oddzielna para
przewodów (zasilający i powrotny). Przewody prowadzi się pod posadzką. W przypadku układu
rozdzielaczowego przeważnie stosuje się grzejniki z podłączeniem dolnym. Do głównych zalet tego
systemu można zaliczyć, to że w instalacji nie występują połączenia przewodów w podłodze i w
związku z tym zminimalizowane jest ryzyko trudnych do opanowania wycieków. Kolejną zaletą ważną
dla wykonawcy jest ograniczenie konieczności wykonywania bruzd oraz przejść przez ściany i stropy.
W przypadku odpowiedniego wyposażenia w zawory odcinające, możliwe jest łatwe
odłączanie instalacji na poszczególnych kondygnacjach lub nawet poszczególnych
grzejników. Główną wadą instalacji tego rodzaju jest nieco wyższy koszt materiałów (rozdzielaczy,
przewodów i skrzynek). Poza tym wadą tego układu jest konieczność znalezienia miejsca na
skrzynkę z rozdzielaczami (rozdzielnię) i późniejsze ograniczenie aranżacji danego
pomieszczenia.