Tkanka łączna
Funkcje:
Stanowi zrąb (stromo) i ochronę mechaniczną dla innych tkanek i narządów
Transportuje substancje odżywcze i produkty metabolizmu
Broni organizm przed obcymi związkami o różnym stopniu organizacji.
Ogólny plan budowy:
Komórki o znacznym stopniu zróżnicowania
Substancja międzykomórkowa
- substancje podstawne
- włókna
Substancje podstawne – główny jej składnik to mukopolisacharydy
Włókna:
Kolagenowe – klejodajne
Włókna sprężyste
Włókna siateczkowe
Komórki tkanki łącznej właściwej
Fibroblasty – najliczniejsze komórki tk. łącznej właściwej. Komórka z wypustkami, wy???? o charakterze wydzielniczym, produkują elementy składowe substancji międzykomórkowej. Są komórkami osiadłymi, chociaż maja zdolność ruchu
Histiocyty – makrofagi – występują we wszystkich narządach. Komórki mające zdolność do fagocytozy, są zatem zaliczone do komórek żernych, spełniają rolę „sprzątaczy” – funkcja obronna
Komórki tuczne – mastocyty – labrocyty
- kom. Tuczne tkankowe
- kom. Tuczne – błony śluzowej
zawierają w sobie:
-heporynę – środek przeciw krzepliwy
-histaminę – zwiększa przepuszczalność naczyń krwionośnych, wywołuje zespół wczesnej nadwrażliwości czyli alergii lub jej najgroźniejszej postaci – anofilakcji.
Komórki tuczne rozprowadzają swoje produkty parakrynowo.
Plazmocyty – występują obficie w tk. łącznej właściwej w pobliżu miejsc narażonych na kontakt z antygenami zwłaszcza bakteryjnymi – przewód pokarmowy
Powstają z limfocytów B jako wynik ich różnicowania.
Główna funkcja – synteza immunoglobulin
Pericyty – komórki odpowiedzialne za zmodyfikowane fibroblasty, pośredniczą w wymianie substancji między krwią a innymi tkankami
Komórki barwnikowe – komórki z wypustkami produkują i gromadzą w cytoplaźmie barwnik zwany melaniną
TKANKA TŁUSZCZOWA
Jest odmianą tkanki łącznej, utworzona z komórek tłuszczowych zwanych lipocytami, które gromadzą tłuszcz.
FUNKCJE:
- magazyn substratów energetycznych
- Ochrona przed utrata ciepła (tk. Podskórna)
- Ochrona przed urazami mechanicznymi
Tkanka tłuszczowa żółta
Tkanka tłuszczowa brunatna
Tk. Tłuszczowa żółta posiada komórki tłuszczowe zawierające zwykle jedną dużą kulkę tłuszczową spychającą cytoplazmę i jądro komórki na obwód. Druga zbudowana jest z komórek zawierających wiele drobnych kropli tłuszczu.
Tk. Tłuszczowa brunatna występuje zazwyczaj u płodu i u niemowląt, a u starszych w miejsce w/w pojawia się tk. Tłuszczowa żółta
Tłuszcz strukturalny występujący w postaci ochronnej w stosunku do narządów iw postaci tk. Podskórnej jest wykorzystywany jako „paliwo” dopiero po długotrwałym głodzeniu.
TKANKA CHRZĘSTNA
Jest odmianą tkanki łącznej zwana także chrząstką. Zalicza się do tkanek podporowych sztywność nadaje chrząstce jej istota podstawna Chondrocynt – kom. Chrzęstną
FUNKCJE:
- ułatwia ruch kości w stawach i ruchy oddechowe klatki piersiowej
bierze udział w artykulacji dźwięków (tk. Krtani)
Bierze udział w odbiorze bodźców akustycznych (małżowina uszna)
Umożliwia wzrost kości długich (ch. Nasadowa)
Rodzaje:
Chrząstka szklista – włókna kolagenowe występuje najczęściej. Większość ch. szklistych istnieje w czasie życia płodowego gdzie później przekształcają się w kości. W późniejszym okresie pokrywa powierzchnie stawowe kości, przegrody nosa, części przymostkowe żeber, chrząstki tchawicy i oskrzeli i niektóre chrząstki krtani (tarczowatą, pierścieniowatą i nalewkowatą)
Chrząstka sprężysta – przeważa obecność włókien sprężystych, nie ulega kostnieniu, występuje w małżowinie usznej, trąbce słuchowej, tworzy chrząstki krtani (nagłośnię i chrząstki różkowate)
Chrząstka włóknista – zawiera większość włókien kolagenowych. Występuje w spojeniu łonowym i chrząstkach międzykręgowych
Większość chrząstek pokrywa łącznotkankowa błona zwana ochrzęstną – spełnia funkcję odżywczą regeneracyjną (na teren chrząstki nie wnikają naczynia krwionośne.
TKANKA KOSTNA
Texus ossesus jest rodzajem tkanki łącznej, w której istocie podstawowej znajdują się sole mineralne co nadaje jej twardość, sztywność i wytrzymałość na odkształcenia. Tkanka kostna ma charakterystyczną organizację przestrzenną tworzącą kość.
I. Komórki tkanki kostnej:
Osteoblasty – czyli komórki kościotwórcze. Występują w największej liczbie w okresie powstawania kości i w czasie jej regeneracji np. po złamaniu. Znajdują się na powierzchni tworzonej kości i są mocno zaangażowane w syntezę kolagenu oraz wytwarzają substancję międzykomórkową kości. Po utraceniu zdolności do produkcji związków organicznych staja się osteocytami.
Osteocyty – poszczególne osteocyty leżą w jamkach kostnych otoczonych substancją międzykomórkową i są ze sobą połączone wypustkami biegnącymi w kanalikach kostnych.
Osteoklasty – są komórkami kilkujądrowymi. Powstają ze szpiku lub zlewania kilku osteoblastów produkują enzymy lizosomalne, które trawią substancje międzykomórkową i obumarłe osteocyty, biorą udział w przebudowie kości. Są rodzajem makrofagów. Vit D3 pobudza ich działalność. Posiadają liczne wypustki cytoplazmatyczne.
W skład tkanki kostnej wchodzą:
komórki kostne
macierz – substancja podstawowa ossemukoid (osteoid)
sole mineralne – głównie sole wapnia – fosforan wapnia
II. Macierz- ossemukoid (osteoid) zbudowane głównie z włókien kolagenowych, białka niekolagenowe
III. Sole mineralne – fosforan wapnia
Rodzaje tkanki kostnej:
Gąbczasta – składa się z blaszek kostnych tworzących zazwyczaj beleczki. Przestrzenie między beleczkami wypełnia szpik kostny czerwony. Znajduje się w nasadach kości długich i wypełnia wnętrze kości płaskich
Zbita – jest zbudowana z blaszek kostnych. Wchodzi w skład zewnętrznych warstw kości płaskich oraz znajduje się w trzonach kości długich. Podstawowym składnikiem strukturalnym i czynnościowym jest osteon czyli system Hawersa.
Jest to układ 4-20 blaszek kostnych podobnych do rurek, lep?? Leżą jedne w drugich. Blaszki te mają nazwę – blaszek systemowych. Włókna kolagenowe poszczególnych blaszek systemowych układają się równolegle do siebie i zwykle spiralnie. W środku osteonu znajduje się kanał Hawersa zawierający naczynia włosowate i nerwowe. Naczynia krwionośne różnych osteonów łączą się ze sobą za pośrednictwem bocznych odgałęzień – kanały Volkmanna. Na granicy przylegających do siebie blaszek kostnych znajdują się jamki kostne zawierające osteocyty. Przez blaszki kostne przechodzi szereg kanalików przez które osteocyty łączą się ze sobą za pomocą wypustek. Przestrzenie miedzy blaszkami systemowymi wypełniają blaszki kostne międzysystemowe.
Okostna – jest zbudowana z tk. Łącznej właściwej układającej się w dwie warstwy. Znajdują się tu naczynia krwionośne, nerwy w tym dużo zakończeń bólowych. Pełni funkcję odżywczą
Śródkostna – komórki sródkostnej podobne do nabłonka tworzą jednowarstwową błonę która pokrywa beleczki kostne od strony jamy szpiku
KREW
Jest rodzajem tkanki łącznej. 5–5,5l krwi co stanowi 7% masy ciała. Składa się z płynnej istoty międzykomórkowej zwanej osoczem i komórek krwi