PSYCHOLOGICZNE PODSTAWY WYCHOWANIA I NAUCZANIA
GRUPY EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:
czynniki działające w trakcie uczenia się
- cechy materiału i osoby uczącej się
czynniki działające przed uczeniem się
- właściwości osoby uczącej się (czy jest wypoczęta itp.)
- ważne jest co robimy, jakie czynności wykonujemy przed nauką
III. czynniki działające po uczeniu się
Czynniki działające w trakcie uczenia się:
EFEKTY UCZENIA SIĘ:
cechy materialne
jednoznaczność materiału
obszerność materiału (wpływa na czas potrzebny do nauczenia się danego materiału, rośnie w postępie geometrycznym wraz z jego obszernością)
właściwości uczącego się
związane z właściwościami indywidualnymi:
inteligencja
temperament- zespół formalnych, względnie stałych wł. organizmu, przejawiających się w poziomie energetycznym zachowania i jego charakterystyce czasowej
styl poznawczy
MOTYWACJA
Rodzaje motywacji:
poznawcza (zainteresowanie)
lękowa (uczę się dlatego, że się boję)
CECHY UCZĄCEGO SIĘ:
cechy temperamentalne
wpływają na emocje, przeżywanie tych emocji
są względnie stałe, należą do najmniej zmieniających się właściwości psychicznych człowieka
są zdeterminowane biologicznie
mogą być modyfikowane przez czynniki zewnętrzne (choroby)
podlegają wraz z wiekiem zmianom rozwojowym
wrodzone
CECHY TEMPERAMENTALNE:
reaktywność: intensywność reagowania na bodźce; ten sam bodziec u różnych jednostek wywoła różne emocje
- wyznaczana przez mechanizmy fizjologiczne
osoby wysoko reaktywne, średnio reaktywne, nisko reaktywne
W psychologii omawia się raczej skrajne bieguny.
WYSOCE REAKTYWNI:
- duża wrażliwość
- nawet najsłabsze bodźce wywołują emocje
- niska odporność w sytuacjach trudnych
- źle oddziałuje na takie osoby presja czasowa
- potrzebują ciszy, spokoju w trakcie nauki
NISKO REAKTYWNI:
- mało wrażliwi
- odporni
- w sytuacjach trudnych nie dezorganizują się szybko
- dość szybko ulegają znudzeniu, potrzebują silnych bodźców
aktywność
- tendencja do podejmowania działań o określonej wartości stymulacyjnej
- podstawowy regulator stumulacji
- jednostki niskoreatywne podejmują spontanicznie więcej działań o dużej wartości stymulacyjnej
- związana z zachowaniem sprawczym
Cechy temperamentalne wyznaczają warunki uczenia się optymalne dla danej osoby.
Strelau- opracował REGULACYJĄ TEORIĘ TEMPERAMENTU
teoria ta nie jest typologią, gdyż nie wyodrębnia typów temperamentu, uwzględniających wszystkie jego właściwości
koncentruje się na analizie określonych cech temperamentalnych i ich wpływie na jednostkę
Reaktywność wyznacza pewną podatność na zaburzenia nerwicowe.
Wysoce reaktywni szybciej popadają w nerwicę. Mniejsza odporność w sytuacjach trudnych.
Druga grupa cech temperamentalnych jest związana z charakterystyką czasową. Niektórzy potrzebują więcej czasu do wykonania pewnego zadania.
CECHY TEMPERAMENTALNE ZWIĄZANE Z CHARAKTERYSTYKĄ CZASOWĄ ZACHOWANIA:
Wtórna:
Tzw. żwawość/ruchliwość zachowania- czas na wdrożenie się w zadanie, zdolność do przestawiania się z jednej czynności na drugą
Pierwotne:
perseweratywność zachowania- trwałość reakcji
żywość zachowania- szybkość reagowania, tempo reakcji
CECHY TEMPERAMENTALNE A FUNKCJONOWANIE CZŁOWIEKA:
wpływają na sposób działania i siłę reagowania jednostki
te same sytuacje życiowe mogą różnie wpływać na różne jednostki
wpływ cech temperamentalnych na efektywność funkcjonowania człowieka zależy od tego czy np. ma możliwość pracy w odpowiadających sobie warunkach, czy musi pracować w warunkach narzuconych, czy może działać w odpowiadającym sobie tempie, czy jest mu narzucone
temperament wpływa na wybór stylu, strategii działania (wysokoreatywni wykonują więcej czynności pomocniczych)
Na efekty uczenia wpływa również:
METAPAMIĘĆ- wiedza o własnej pamięci
Czynniki działające przed uczeniem się:
ZJAWISKO TRANSFERU: wpływ uczenia się wcześniejszego na uczenie aktualne
transfer pozytywny- wcześniejsze uczenie się ułatwia uczenie aktualne
transfer negatywny- wcześniejsze uczenie się utrudnia uczenie aktualne
TRANSFER ZASAD- przenosimy zasady uczenia się, jest pozytywny (tenis kontra tenis stołowy)
Jeżeli dobrze nie umie się materiału z jednego przedmiotu to nie należy od razu zabierać się za podobny.
Czynniki działające po uczeniu się:
INTERFERENCJA ( interferencja retroaktywna) – nakładanie (nauka jednej części materiału i od razu po niej innej)
Nakładanie się materiału uczonego później na materiał nauczony wcześniej jest to działanie negatywne, zapominamy pewne rzeczy.
GR. 1 Uczenie się A Przerwa Odtwarzanie A |
GR. 2 Uczenie się A Uczenie się B Odtwarzanie A INTENFERENCJA |
GR. 3 Uczenie się A Uczenie się B Uczenie się B TRANSFER |
---|
Przeciwdziałać interferencji można dzięki przerwie w nauce.
PSYCHOLOGIA KLINICZNA
norma a patologia -> pojęcia wielowymiarowe
3 rodzaje normy:
statystyczna- normą jest to, co cechuje większość statystyczną.
Niekiedy norma obejmuje poziom powyżej przeciętnej, dotyczy to głównie funkcji poznawczych, natomiast nie sprawdza się, gdy weźmiemy pod uwagę procesy emocjonalne (zupełny brak emocji lub nadmierne przejmowanie się głupstwami to już patologia)
kulturowa- normą jest to, co jest typowe dla danej kultury, statystykę odnosimy do określonej kultury (np. Czemu przypisujemy nas sukces lub porażkę? Japonia- porażka z powodu braku zdolności, Zachód- porażka z powodu braku pracowitości)
patologia w kulturze – faszyzm, komunizm, samobójstwa (np. po wydaniu Wertera…)
teoretyczna- norma stworzona przed określonych teoretyków
ZDROWIE PSYCHICZNE- negatywna definicja zdrowia psychicznego funkcjonowała przez wiele lat w psychologii i psychiatrii
- zdrowie to brak choroby, objawów choroby
- zaczęto poszukiwać definicji pozytywnej, która próbuje określać jakie cechy powinien posiadać zdrowy człowiek (nie tylko jakich nie powinien)
MASLOW
psychologia humanistyczna, ten od pojęcia samorealizacji
Człowiek samorealizujący się to człowiek zdrowy psychicznie.
Cechy:
- akceptacja siebie i innych
- dążenie do doskonałości
- adekwatna percepcja rzeczywistości
- odróżnianie dobra i zła
- przyjazne poczucie humoru
W. FRANKL
psychologia egzystencjalna
Człowiek zdrowy psychicznie posiada poczucie sensu życia.
Antonovsky
psychologia poznawcza
zdrowie psychiczne = poczucie koherencji (spójności) świata
świat jest przewidywalny
schorzenia: lęk (nie wiadomo, co będzie), przetwarzanie informacji
ZDROWIE PSYCHICZNE (NORMA)- integracja wszystkich funkcji psychicznych
10. 11. 10r.
Kryteria patologii
nieadekwatny obraz rzeczywistości
ąnieuzasadnione cierpienie ( w sensie obiektywnym nie jest zgodne z rzeczywistością; np. przedłużająca się żałoba
naruszanie norm społecznych i moralnych (krzywdzenie, manipulacja innymi)
brak samokontroli, nieprzewidywalność zachowania
Zachowanie człowieka powinno być dostosowane do sytuacji, zachowanie niezgodne z sytuacją jest kryterium patologii.
OSOBOWOŚĆ ANTYSOCJALNA (dyssocjalna)- zaburzenie osobowości; osoby nie potrafiące oddziaływać z innymi emocjonalnie (lubią np. zadawać ból)
Nie ma ostrej granicy między normą a patologią, jest to szeroki obszar graniczny.
Czasem o tym, że coś jest patologią decyduje częstotliwość występowania danego objawu, a nie jego sporadyczne pojawianie się. Przykładem tego stwierdzenia są myśli i czynności natrętne (obsesje i kompulsje). Czasem decyduje sam objaw albo natężenie.
KLASYFIKACJA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
Dwie międzynarodowe klasyfikacje:
APA- Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne
WHO- Światowa Organizacja Zdrowia
APA
DSM I -> DSM II -> DSM III - > (poprawki) DSM III- R -> DSM IV -> trwają prace nad piątą
WHO
ICD…. (wiele wersji) do 10
Dlaczego tak wiele jest zmian tych klasyfikacji?
Przyczyny:
- odkrycia naukowe (cały czas dochodzą nowe grupy zaburzeń)
- zmiany norm kulturowych
W Polsce od 97r. obowiązuje klasyfikacja WHO (ICD 10)
ICD 10
klasyfikacja zaburzeń
ZABURZENIA WYSTĘPUJĄCE U DZIECI I MŁODZIEŻY (rozpoczynające się w okresie dzieciństwa i trwające do 14 r. ż.)
zaburzenia rozwoju
- cały rozwój jest zaburzony
- nieprzemijające albo przemijające w niewielkim stopniu
- dominują przyczyny biologiczne
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE (NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ UMYSŁOWA)
- stan powstały w okresie rozwojowym
CAŁOŚCIOWE ZABURZENIA ROZWOJU
1. autyzm (spektrum autyzmu)- całościowe zaburzenia rozwoju; często współwystępuje z upośledzeniem umysłowym
- pierwsze objawy ujawniają się w pierwszych 3 latach życia są to:
zaburzenia interakcji społecznych
Dziecko nie nawiązuje prawidłowych interakcji (nie reaguje na uśmiech, skinienie, w późniejszych latach nie nawiązuje kontaktu z rówieśnikami, nie dzieli się emocjami z innymi)
zaburzenia komunikowania się
W zakresie komunikacji werbalnej pierwsza grupa to:
dzieci niemówiące
- słyszą, ale nie mówią
- ekspresja emocjonalna nie zastępuje słów
- znaczny % dzieci z autyzmem ma inne zaburzenia (niepełnosprawność intelektualna)
2. dzieci mówiące
- mają pewne specyficzne cechy języka mówionego (np. mówią o sobie w 3 os., stosują gramatyzmy, krótkie, lakoniczne wypowiedzi, neologizmy, echolalie- powtarzanie pytania, ostatnio słyszanego zdania)
3. ograniczony repertuar czynności i zainteresowań
- najczęściej zajmują się jedną, dwiema czynnościami (klasyfikują wg jednej cechy)
- nie potrafią się bawić w zabawy na niby, godzinami bawią się jedną zabawką
- ok. 10% ma wybitne uzdolnienia w jakiejś jednej dziedzinie
- nie tolerują zmian, musi tolerować stałość otoczenia
- przy rozmowie patrzą na usta
- nie rozumieją emocji innych ludzi
- nie potrafią myśleć symbolicznie
- autyzm został odkryty przez Kannera (1943) i Aspergera (1944)
- dawniej: autyzm dziecięcy, wczesnodziecięcy, teraz- autyzm, zespół Aspergera, spektrum autyzmu
ZABURZENIA SENSORYCZNE:
- bodźce słuchowe: bodźce słuchowe o średniej sile odbierają jako bodźce silne
- bodźce dotykowe
- specyficzne preferencje smakowe
Przyczyny autyzmu:
-> ujęcie psychoanalityczne: chłodna, zdystansowana matka (ta teoria została odrzucona)
-> przyczyny biologiczne
- zmiany genetyczne na częściach genu , kruchy chromosom x, zaburzenia metaboliczne (toksyny), sprzężone z upośledzeniem umysłowym
-> płeć: autyzm występuje częściej u chłopców
autyzm czysty | zespół Aspergera - różni się od czystego autyzmu - poziom intelektualny jest w normie lub powyżej - wszystkie osoby z zespołem Aspergera są mówiące - trudności w interakcjach społecznych: nie rozumieją uczuć innych - wąski repertuar zainteresowań - mogą samodzielnie funkcjonować w życiu - przyczyny głównie natury biologicznej - przez pierwsze 3 lata życia w zespole Aspergera rozwój jest prawidłowy, dopiero po 3 r. ż. zaczyna się defekt w interakcjach społecznych ! |
---|
- terapia behawioralna
- za pomocą zwierząt, komputera
- terapia holding: przytulanie dziecka na siłę
2. schizofrenia
- objawy: autyzm, schizis
- autyzm w schizofrenii oznacza stworzenie swojego własnego świata na podstawie marzeń, pragnień, halucynacji, urojeń: nie potrafi nawiązać kontaktu ze światem realnym
- schizis- rozszczepienie: brak integracji między procesami psychicznymi (trzyma się swojego świata, nie ma halucynacji ani urojeń, ale widzi rzeczywistość inaczej)
ZABURZENIA ROZWOJU UMIEJĘTNOŚCI SZKOLNYCH
- dysleksja- w czytaniu
- dysgrafia- pisaniu
- dysortografia- w pisaniu ortograficznym
- dyskalkulia- trudności w uczeniu się matematyki
ANALIZATOR: łączy centralny układ nerwowy z układem obwodowym.
Zespół funkcjonalny składający się z
- receptora
- drogi dośrodkowej
- odpowiedniego ośrodka w korze mózgowej
Zaburzenia umiejętności szkolnych są związane z zaburzeniami korowych części analizatorów. To nie dotyczy dzieci z wadami wzroku czy słuchu- a zaburzonych procesów analizy i syntezy w mózgu.
Lepsze rokowania są przy niepełnosprawności intelektualnej, odpowiednimi oddziaływaniami możemy podnieść poziom rozwoju.
ZABURZENIA MOWY (specyficzne dla dzieci)
- mutyzm (nie mówienie)
- rozumie co się do niego mówi, ale samo nie mówi
a) mutyzm całkowity
b) mutyzm wybiórczy- np. w domu mówi, a w szkole nie
- afonia (bezgłos; mówienie szeptem, ze strunami głosowymi wszystko w porządku)
- jąkanie
a) organiczne (mikrouszkodzenia mózgu)
b) czynnościowe (może mieć podłoże nerwicowe)
ZABURZENIA RUCHOWE
- mają formę nawyków ruchowych- obgryzanie paznokci, przebieranie palcami
- TIKI- mimowolne wyładowania głosowe lub motoryczne, np. mruganie powiekami, grymasy twarzy, podrzucania ramion, chrząkanie
- czynności natrętne: wielokrotne dotykanie i liczenie przedmiotów
zaburzenia emocji i zachowania
Trudności w rozwoju emocjonalno- społecznym są efektem właściwości biologiczno- psychicznych i oddziaływań środowiskowych. -> układ jednostka- środowisko.
- objawy trudności w rozwoju emocjonalno- społecznym są różne, dotyczą
a) sfery emocjonalnej- występują już w wieku przedszkolnym
b) sfery społecznej- nieprawidłowa socjalizacja / dorastający i dorośli/
- zwykle nie wyodrębnia się rodzajów nerwic u dzieci
- raczej przemijające i w znacznym stopniu mogą być uwarunkowane przyczynami społecznymi
- pewne specyficzne objawy nerwicowe charakterystyczne dla dzieci:
a) lęk separacyjny
b) lęk związany z rywalizacją z rodzeństwem
zaburzenia dynamiki procesów nerwowych (neurodynamiczne)
- podstawowe procesy nerwowe: POBUDZANIE i HAMOWANIE cechują się:
* siłą
* ruchliwością
* równowagą
- zaburzenie równowagi między procesami pobudzania i hamowania
- objawy tych zaburzeń ujawniają się w sferze motorycznej, poznawczej i emocjonalnej
- czynniki środowiskowe mogą osłabić lub spotęgować trudności rozwojowe
- pojawiają się wcześnie, rzutują na rozwój dziecka
- nadpobudliwość psychoruchowa- ADHD podłoże biologiczne
> zaburzenia hiperkinetyczne
> przewaga procesów pobudzania nad procesami hamowania
> zaburzenie funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, np. nieprawidłowym działaniem neuroprzekaźników
> stan stałego pobudzenia jednostki
> nie potrafi kontrolować swojego zachowania
> przyjmuje wszystkie informacje i nie potrafi odrzucić niepotrzebnych
> nadruchliwość w sferze ruchowej (niepokoje, nawyki ruchowe)
> zwiększona aktywność motoryczna
> deficyt uwagi w sferze poznawczej
> łatwo się rozpraszają
> gadatliwość, bujna wyobraźnia
> w sferze emocjonalnej- impulsywność- szybkie powstawanie reakcji emocjonalnych o dużej sile
> zbyt duża ekspresja emocjonalna, niedostosowana do sytuacji
- zahamowanie psychoruchowe
> przewaga procesów hamowania nad procesami pobudzenia
> mała żwawość- trudno przechodzić im z jednej czynności do drugiej
> w sferze ruchowej: spowolnienie ruchowe, ograniczenie zakresu ruchów
> w sferze poznawczej: ogólne spowolnienie przebiegu procesów poznawczych
> w sferze emocjonalnej: słaba ekspresja uczuciowa
słaba wrażliwość na bodźce emocjonalne
OBOJĘTNOŚĆ POZORNA- silne przeżywanie emocji i ukrywanie ich
zaburzenia nerwicowe (emocjonalne)
- lęk jednym z objawów
- lęk separacyjny
- fobie- lęki przedmiotowe
- FOBIA- silny lęk występujący w danej sytuacji
- ma charakter paniki
FOBIE SZKOLNE- niechęć lub całkowita odmowa chodzenia do szkoły
antyspołeczne zaburzenia zachowania
- prowokacyjne przeciwstawianie się u dzieci
- znęcanie się nad zwierzętami
- agresywność indywidualna i zbiorowa
ZABURZENIA U DOROSŁYCH I MŁODZIEŻY (powyżej 14 r. ż.)
zaburzenia organiczne
- związane z uszkodzeniami mózgu
- rozwój był prawidłowy, ale nastąpił spadek
demencja (otępienie)
- istotne obniżenie ogólnej sprawności intelektualnej często połączone z zaburzeniami emocjonalnymi i motorycznymi ( choroba Alzheimera)
zaburzenie związane z używaniem substancji psychoaktywnych- działające na system nerwowy
- alkohol
- narkotyki
- leki (nasenne, uspokajające)
ALKOHOL:
działa tłumiąco na system nerwowy
obniża samokontrolę i samokrytycyzm
sprawność fizyczna i refleks są obniżone
alkoholizm- uzależnienie od alkoholu, fazy: wstępna, krytyczna, chroniczna
WSTĘPNA:
- zwiększa się tolerancja na alkohol- trzeba wypić więcej, by osiągnąć zamierzony efekt
- szuka się okazji do wypicia- każda jest dobra
- picie w samotności
- sięganie po % rano po intensywnym piciu wieczorem
KRYTYCZNA:
- synonim uzależnienia od alkoholu
- przymus picia
- utrata kontroli
- zespół abstynencyjny: drżenie rąk, nóg, dreszcze, bezsenność, potliwość, niepokój
- agresywność
CHRONICZNA
- obniżenie tolerancji na alkohol
- picie alkoholi niespożywczych- np. denaturat
- psychodegredacja
WSPÓŁUZALEŻNIENIE- uwikłanie w chorobę alkoholową innych osób
PROBLEMATYKA UZALEŻNIEŃ
UZALEŻNIENIE -> przymus brania określonych środków, może być zarówno psychiczne (gdy jednostka jest przeświadczona, że nie może funkcjonować bez danego środka) jak i fizyczne (gdy dany środek zostaje wbudowany w metabolizm organizmu)
OBJAWY ABSTYNENCYJNE- przerwanie brania określonego środka wywołuje u uzależnionego dolegliwości psychiczne i fizyczne
występowanie zespołu abstynencyjnego, inaczej ZESPOŁU ODSTAWIENIA- kiedy osoba nie może wziąć substancji i dolegliwości się nasilają
zaburzenia psychotyczne ( od psychoza- choroba psychiczna)
- między 15 a 30 r. ż.
- psychotyk
- psychozy afektywne ( zaburzony stan emocjonalny) dawniej zwana cyklofrenią albo psychozą maniakalno- depresyjną
Cyklicznie powtarzają się stany manii ze stanami depresji. Depresja- spowolnienie. Mania- nastrój, przyspieszenie działań, słomiany zapał
Nie zawsze stan manii i depresji muszą naprzemiennie występować, może być np. mania, przerwa, mania… Wyróżniamy psychozy maniakalno- depresyjne
jednobiegunowe (mania/depresja/mania…)
dwubiegunowe (mania….mania….mania… / depresja…depresja…depresja…)
- paranoja
Głównym objawem są urojenia spójne logicznie
UROJENIA- fałszywe sądy nie podlegające korekcie
mogą być wielkościowe, prześladowcze, wynalazcze, winy
zaburzenia nerwicowe
zaburzenia przeżywania emocjonalnego (zaburzenia emocjonalne)
- nieadekwatność reakcji do bodźca- bodziec niewielki, reakcja ogromna
- przewaga emocji negatywnych (lęk)
Strach jest związany z realnym zagrożeniem zewnętrznym, czyli jest to emocja prawidłowa, ale przeżycie zbyt silnego strachu (powódź, wojna…kataklizmy, katastrofy) może prowadzić do występowania zaburzeń. ZABURZENIA STRESOWE POURAZOWE- jeden z rodzajów nerwicy
NERWICE:
zaburzenia postraumatyczne ( PTSD) / zaburzenia stresowe pourazowe
- ostra reakcja na stres, która w zależności od osobowości przechodzi po pewnym czasie
- ICD 10- zaburzenia stresowe pourazowe (po pewnym czasie)
- DSM- 10- PTSD- zespół stresu pourazowego
Jednym z objawów zaburzeń nerwicowych jest lęk.
NERWICA LĘKOWA, ZABURZENIA LĘKOWE UOGÓLNIONE
- osoba lęka się wszystkiego, nie potrafi wskazać przedmiotu tego lęku
- stały niepokój
- lęk bezprzedmiotowy
FOBIE
- lęk przedmiotowy
- lęk występujący w określonej sytuacji
specyficzne
- lęk przed zwierzętami
- akrofobia- lęk przez wysokością
- klaustrofobia- lęk przed zamkniętą przestrzenią
- agorafobia- lęk przed otwartą przestrzenią (przed dużymi zgromadzeniami, a nawet wyjściem z domu)
- lęki przed zjawiskami atmosferycznymi, krwią itp.
społeczne
- dotyczą różnych sytuacji społecznych, np. lęki przed występem, publicznym zabraniem głosu, spotkaniem towarzyskim
- fobia szkolna
nerwice depresyjne
- emocje negatywne, depresja, obniżone samopoczucie
- długotrwałe obniżenie nastroju, uczucie smutku, rezygnacji
- niskie poczucie wartości
- DEPRECJA EDNOGENNA (choroba psychiczna afektywna) I EGZOGENNA (nerwica depresyjna)
Zaburzenia somatyczno- wegetatywne
- gorsze funkcjonowanie somatyczne ma podłoże psychiczne- bezsenność, bóle głowy, brzucha, nadmierna potliwość, bóle mięśniowe, duszności, objawy alergologiczne, zaburzenia łaknienia (brak lub nadmiar apetytu)
- u dzieci: moczenie mimowolne, nawykowe wymioty
Zakłócenia funkcjonowania poznawczego
- złe funkcjonowanie pamięci- przejściowe, zaburzenia koncentracji, myślenia.
- NERWICA NATRĘCTW: myśli (obsesje) i czynności (kompulsje) natrętne- natręctwa -> zaburzenia obsesyjno- kompulsyjne
Zakłócenia funkcjonowania społecznego
- występują w prawie każdej nerwicy
- często są różne, bo zależą od rodzaju nerwicy
- nadmierna impulsywność
- wycofywanie się z kontaktów społecznych (np. w depresji przez niską samoocenę) albo chęć bycia w centrum uwagi (przy konwersji, czyli histerii) konwersja- nieświadome przekształcanie przykrych przeżyć w objawy somatyczno- wegetatywne
ZABURZENIA KONWERSYJNE (NERWICA KONWERSYJNA)
- nowe określenie nerwicy histerycznej
- hipochondria- czucie się chorym, nadmierne zainteresowanie własnym zdrowiem
- nerwica neurasteniczna (zespół asteniczny lub zespół chronicznego zmęczenia)- stałe uczucie zmęczenia, zniechęcenia, mała odporność na stres, nadmierny krytycyzm wobec siebie
- zaburzenia osobowości (psychopatyk)
Zaburzenia osobowości
Osobowość antysocjalna (DSM4)/ dyssocjalna (ICD10)
- podstawowym objawem jest tzw. chłód emocjonalny - niedobór uczuć wyższych przy dobrze rozwiniętych uczuciach prostych
Uczucia wyższe – miłości, bezinteresowności, przyjaźń, miłość, altruizm, poszanowanie drugiego człowieka
Uczucia proste – przyjemność gniew, zazdrość, strach, zadowolenie związane z ich własną osobą
Instrumentalne traktowanie innych (makiawelizm)
- nieoficjalna dominacja nad innymi (taktyka drzwiami w twarz)
- mała tolerancja na frustrację – natychmiast reaguje frustracją
- obniżone odczuwanie lęku – odwrotnie niż w nerwicach
- brak poczucia winy
* Psychopatia (psychopata)
- określenie osobowości antysocjalnej (dyssocjalnej) dawniej, ale zrezygnowano z niej
ZWIĄZANE Z NERWICAMI
Osobowość anankastyczna
- cechy podobne do nerwicy natręctw, objawy:
> Sporo natręctw (myśli i czynności natrętne), ale nie nasilone tak bardzo jak w przypadku nerwicy natręctw
> Nadmierna pedanteria
> Perfekcjonizm, nieustanna tendencja do poprawiania
> Trudności z podejmowaniem decyzji
Osobowość histrioniczna (podobna do konwersji/histerii)
- funkcjonowanie psychiczne osób z konwersją z osobowością histeryczną jest podobne
- ogromna impulsywność
- przeżywanie skrajnych emocji
- chwiejność emocjonalna
- teatralne zachowanie
- chęć bycia w centrum uwagi.
- różni je: nie ma tu nasilonych objawów negatywnych
ZWIĄZANE Z CHOROBAMI PSYCHICZNYMI
Osobowość schizoidalna
- ogromna dziwaczność w zachowaniu i ubiorze
- brak empatii
- skłonność do abstrakcyjnych rozważań
- wycofywanie się z kontaktów z innymi
Osobowość paranoidalna
- ogromna podejrzliwość
- nieufność w stosunku do innych
- ogromny upór
- sztywność przekonań
- brak poczucia humoru
Osobowość infantylna (niedojrzała)
- emocjonalnie niedojrzała (nieodpowiedzialność)
- zachowanie gdy coś zawalą:
1. Wina leży na zewnątrz
2. Domaganie się wybaczenia (gdy nie da się zrzucić winy na zewnętrzne uwarunkowania)
- chęć posiadania wszystkiego i w nadmiarze
Osobowość bordeline .(z pogranicza) –
- pogranicze miedzy nerwicami, psychozami i zab. Osobowości
- objawów psychotycznych jest tu niewiele
- dotyczy poczucia nierealności
- więcej objawów z nerwic (zab, emocjonalnych zwłaszcza, ogromna impulsywność, labilność emocjonalna – chwiejność, chęć bycia w centrum uwagi, tendencja do manipulowania innymi, brak odpowiedzialności, nie liczenie się z regułami i normami)
- niczego w życiu nie osiągają bo wszystko zawalają choć w większości są to osoby bardzo zdolne i inteligentne
- specyficzne widzenie innych ludzi – inni ludzie SA albo dobrzy (kiedy spełniają ich zachcianki) albo źli
- to zaburzenie osobowości jest trudne do terapii
6. zespoły behawioralne
zaburzenia odżywiania – anoreksja i bulimia
ANOREKSJA- jadłowstęt psychiczny
BULIMIA- epizody objadania się, prowokacja wymiotów
zaburzenia popędu seksualnego i inne zaburzenia popędowe – piromania (żądza zabaw z ogniem, podpalania), kleptomania (potrzeba kradzieży)