Pomiar poziomu życia. Minimum socjalne. Linia ubóstwa.

Pojęcie jakości życia.

Minimum socjalne – wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na podstawie "koszyka dóbr" służących do zaspokojenia potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na niskim poziomie. Przyjęte składniki koszyka wystarczają nie tylko dla podtrzymania życia, lecz dla posiadania i wychowania dzieci, a także dla utrzymania minimum więzi społecznych. Do pierwszej grupy składników zaliczają się wydatki na mieszkanie, żywność, odzież, obuwie, ochronę zdrowia i higienę; do drugiej grupy - koszty komunikacji i łączności (np. dojazdy do pracy), wydatki na kształcenie i wychowanie dzieci, na kontakty rodzinne i towarzyskie oraz skromne uczestnictwo w kulturze. Jest to więc model zaspokajania potrzeb na poziomie „minimalnego dobrobytu”. Minimum socjalne nazywane jest też „granicą wydatków gospodarstw domowych, mierzącą godziwy poziom życia”.

W Polsce minimum socjalne szacowane jest przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych od 1981 r. na podstawie uchwały Rady Ministrów. IPiSS ustala wartość koszyka minimum socjalnego oddzielnie dla 6 typów pracowniczych gospodarstw domowych (od rodziny 1-osobowej do 5-osobowej) oraz 2 typów gospodarstw emeryckich (1- i 2-osobowych). Koszyk minimum socjalnego określony jest ilościowo (minimalna ilość danych dóbr i usług według norm zużycia, zalecanych przez naukowców) i wartościowo (koszt nabycia danych ilości dóbr i usług). W ten sposób otrzymujemy obraz niezbędnych kosztów utrzymania gospodarstw domowych na poziomie standardu minimum socjalnego.

Według opracowania IPiSS (na podstawie danych GUS z badań nad warunkami życia gospodarstw domowych), blisko 60% Polaków (prawie 23 mln osób) żyje poniżej minimum socjalnego (dane z 2004 roku).

Linia ubóstwa-wartość wyrażana w pieniądzach, których poziom wyznacza poziom wydatków standardowych(jedzenie, czynsz, raty kredytu).

Dla ustalenia linii ubóstwa la różnych typów gospodarstw domowych stosuje się tak zwaną skalę ekwiwalentności. Przy jej zastosowaniu ustala się minimum socjalne np.dla gospodarstwa jednoosobowego, pracowniczego, emeryckiego itp.

Pojęcie jakości życia

Ważnym wskaźnikiem w polityce i w strategiach rozwoju społecznego jest jakość życia lub poziom życia. Wskaźnik Jakości Życia to zwykle statystyczna ocena społeczeństwa wynikająca głownie z porównań wielu parametrów ekonomicznych zdrowotnych i środowiskowych dotyczących jej warunków życia.

W modelach socjo-psychologicznych, jakość życia jest też widziana jako subiektywna ocena jednostki. J.M. Levine i K.L. Moreland zaproponowali model w którym obiektami porównywanymi są: "ja" - "inny" - "grupa", a porównania wykonywane są w kontekście społecznym: "wewnątrz grupy" - "między grupami" i w kontekście czasowym: "teraz" - "w przeszłości" - "w przyszłości". Wybór wariantu jest na ogół reakcją na jakąś zaszłość, która zwraca uwagę jednostki na obiekt odniesienia i skłania do dokonania porównań. Wynik porównania jest silnie uzależniony od samoświadomości jednostki i nie zawsze jest zgodny z oceną "innych", szczególnie jeśli chodzi o porównanie “ja”-“ja”.

Definicję jakości życia powinniśmy interpretować w różny sposób ponieważ to szerokie pojęcie(standard, podstawa, istota, filizofia, model biznesowy).

Ubóstwo absolutne- to pojęcie stosowane również w statystykach międzynarodowych na oznaczenie krańcowej biedy. Skrajnie (absolutnie) ubogim jest ten, kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż równowartość jednego dolara dziennie (w Polsce jest to 2,5 raza więcej). Takich osób jest na świecie około 2 mld, czyli ponad 1/3 ludzkości. Większość stanowią mieszkańcy Afryki i Azji Południowej. Ograniczenie o połowę liczby ludzi, którzy cierpią głód lub skrajne ubóstwo jest pierwszym zadaniem na liście Milenijnych Celów Rozwoju ONZ do roku 2015 1. Jednak tempo realizacji tego celu i brak woli politycznej krajów bogatych wskazuje, że jest on w tym czasie nierealny do osiągnięcia, a nawet ubóstwo w niektórych regionach się pogłębia.

Minimum egzystencji-jest to kwota pieniędzy potrzebna dla zapewnienia fizycznej egzystencji. Kwota poniżej tej granicy nie zapewnia zdrowia, zdolności do pracy, życia.