Elektrolecznictwo według Traberta.

Założenia terapeutyczne koncepcji około kręgosłupowej

• Cechą wyróżniającą budowę układu autonomicznego jest przebieg jego włókien. Włókna te, biorąc początek z jąder wegetatywnych ośrodkowego układu nerwowego (nigdy nie biegną bezpośrednio do unerwianych przez nie narządów. Z jąder wegetatywnych wychodzą bowiem włókna przedzwojowe, które kończą się w zwojach położonych na obwodzie i dopiero wychodzące z nich włókna pozazwojowe prowadzą do…

Założenia terapii Traberta

Równoczesne oddziaływanie na czuciowo – ruchowy i wegetatywny układ nerwowy

• Hamowanie układu współczulnego

• Rozluźniająco na mięśnie szkieletowe

• Hamowanie przewodnictwa bólowego

PRĄD TRABERTA (U-R) (2-5)

• Impulsowy prąd monofazowy

• Kształt impulsu prostokątny

• Czas trwania impulsu 2 ms

• Czas przerwy między impulsami 5 ms

• Okres prądu 7 ms

• Częstotliwość 143 Hz

• A – amplituda 1-100 mA

Terapie z wykorzystaniem prądu Traberta:

• Terapia segmentarna

• Terapia lokalna (miejscowa, obwodowa)

Terapia segmentarna (4 ułożenia):

• Ułożenie szyjne

• Piersiowo – górne

• Piersiowo – lędźwiowe

• Lędźwiowo – krzyżowe

Elektrody wzdłuż kręgosłupa, bezpośrednio !

Terapia segmentarna prądami Traberta ułożenie I (szyjne)

• Elektroda dogłowowa ułożona jest na dolnej części kości potylicznej oraz kręgach szyjnych, druga elektroda 3 cm poniżej dolnego brzegu elektrody dogłowowej. Podczas zabiegu pacjent zwykle odczuwa mrowienie wraz z promieniowaniem do okolicy potylicznej, co związane jest ze stymulacją nerwu potylicznego większego

• Katoda dogłowowo – dolegliwości bólowe głowy i szyi

• Katoda doogonowa – dolegliwości obręczy barkowej oraz kończyn górnych (mniejsze dawki)

Ułożenie 2 (piersiowe górne)

• Brzeg górny elektrody dogłowowej na poziomie C7, druga elektroda 3 cm poniżej elektrody dogłowowej,

• Górna elektroda znajduje się nad somatycznym unerwieniem szyi, obręczy barkowej i kończyn górnych (C5 – Th1)

• Dolna elektroda nad poziomami (Th4 – Th9) współczulnego układu nerwowego

• Katoda dogłowowo – dolegliwości bólowe głowy, obręczy barkowej i ramion

• Katoda doogonowo – dolegliwości klatki piersiowej, zwłaszcza jej górnej części

Ułożenie 3 (piersiowo – lędźwiowe)

• Elektrody ułożone podłużnie na kręgosłupie w odległości 3 cm od siebie

• Ułożenie katody jest uzależnione od lokalizacji nerwów rdzeniowych należących do segmentu, w obrębie którego pojawiły się dolegliwości

• Katoda może być umiejscowiona zarówno dogłowowo, jak i doogonowa w zależności od potrzeb

• Zastosowanie – neuralgie nerwów międzyżebrowych (K),

Ułożenie 4 (lędźwiowo – krzyżowe)

• Elektroda dogłowowa 3 cm powyżej elektrody doogonowej (na poziomie Th12- L2)

• Elektroda doogonowa ułożona poprzecznie, jej dolny brzeg znajduje się 3 cm powyżej szpary pośladkowej (na poziomie L4-S3)

• Katoda dogłowowo – dolegliwości dolnego odcinka kręgosłupa

• Katoda doogonowa – dolegliwości obręczy biodrowej i kończyn dolnych

Terapia miejscowa:

• Elektrody w miejscu bólu

• Katoda elektroda czynna

• Elektrody dwie równej wielkości

• Bliskie ułożenie elektrod

• Uwaga na komponentę galwaniczną

Uwagi praktyczne:

• Zabiegi wykonuje się zwykle codziennie

• Zabieg trwa zwykle 8-15 minut

• Wybór metody (segmentarną lub lokalną)

• Wybór odpowiedniej pozycji ułożeniowej

• W trakcie zabiegu natężenie prądu – zawsze do maksymalnego, lecz dobrze tolerowanego odczucia pacjenta (mniejsze w szyjnym)

• Zbyt intensywna stymulacja włókien nerwowych wywołuje bowiem silne, nie zawsze przyjemne uczucie wibracji lub ucisku

• Pierwsze efekty obserwowane są często już po pierwszym zabiegu

• Jeżeli po dwóch, trzech zabiegach nie ma poprawy to kontynuowanie terapii zazwyczaj nie przynosi oczekiwanego efektu

• Odpowiednie podkłady pod elektrody

• Odległość między elektrodami

• Sprawdzić stan skóry pacjenta (w przypadku zadrapań, wyprysków, znamion itp. Ewentualnie je zabezpieczyć np. wazeliną)

• Podkład pod elektrodami powinno być bardzo dobrze zwilżone, grubsze niż do innych prądów

• Elektrody powinny być prawidłowo przymocowane do powierzchni ciała, tak aby przylegały dokładnie i wywierały równomierny nacisk na skórę

• Po zakończeniu zabiegu należy również sprawdzić stan skóry pacjenta, a ewentualne podrażnienia należy załagodzić talkiem, kremem lub maścią

Obliczanie dawki terapeutycznej (natężenia szczytowego)

D = T x I / t_imp

D – dawka terapeutyczna

T – okres prądu

I – natężenie prądu galwanicznego w przeliczeniu na powierzchni elektrody

Przykład:

Przy powierzchni elektrody 80 cm² ( 8x 10 cm), przyjmując bezpieczną gęstość prądu galwanicznego rzędu 0,2 mA / cm² otrzymujemy dawkę natężenia równą 16 mA. Natężenie szczytowe wynosi tu jednak 56 mA, co wynika z w/w wzoru.

7 (ms) x 16 (mA) / 2 (ms) = 56 (mA)

PRZEZSKÓRNA STYMULACJA NERWÓW (TENS)

Teoria bramki Melzacka i Walla (teoria sterowania wrotami bólu)

• Podstawą jej było wykrycie w substancji galaretowatej rogu tylnego rdzenia komórek spełniających rolę hamulców. Hamują one dopływ bodźców do komórek transmisyjnych (przekaźnikowych), które przekazują je do wyższych pięter OUN

• Bodźce czuciowe są przewodzone głównie grubymi, szybko – przewodzącymi włóknami A, zaś bodźce bólowe głównie cienkimi wolniej prowadzącymi włóknami C

• Drażniąc prądami małej częstotliwości włókna A, można pobudzić komórki hamulcowe, które z kolei, blokując dopływ do wyższych pięter OUN impulsów przechodzących z wolniej przewodzących ból włókien C, wywołują efekt przeciwbólowy

• Nieinwazyjna metoda leczenia bólu ostrego i chronicznego, efekt przeciwbólowy oparty o mechanizmy rdzeniowe i centralne

• Mechanizm rdzeniowy oparty jest na zdolności impulsacji przebiegającej w grubych zmineralizowanych włóknach dośrodkowych A do hamowania przewodnictwa impulsacji nocyceptywnej dochodzącej do rdzenia kręgowego cienkimi mielinizowanymi typu A i niemielizowanymi typu C

• Hamowanie to odbywa się w rogu tylnym istoty szarej rdzenia kręgowego w sposób pre- lub postsynaptyczny

Charakterystyka prądu TENS:

• Kształt impulsu – trójkątne, kwadratowe, prostokątne o przebiegu dwufazowym, monofazowym, dwufazowym w symetryczne lub asymetryczne pulsy

• Szerokość pulsu (czas trwania impulsu) rozciągnięcie impulsu w czasie czyli okres mierzy się w mikrosekundach. Szerokość impulsu od 50 do 250 µs. Np. puls działa o szerokości 125 µs maksymalnie stymuluje włókna A beta minimalnie działając na włókna C i ruchowe

• Częstotliwość – wysokie częstotliwości ok. 100-200 Hz przy bólu dużym w celu uzyskania szybkiej ulgi. Mała częstotliwość 1-20 Hz daje lepsze efekty przy bólu przewlekłym i wywołuje skurcz mm. szkieletowych.

• Natężenie bodźca (amplituda) – bardzo wysoka ! 1-100 mA

Przy wysokich częstotliwościach dawkę podajemy na odczucie pacjenta zaś przy małych dodatkowo zwracamy uwagę na skurcz mm. szkieletowych

Rodzaje TENS (G. Lampe)

Stymulacja konwencjonalna (conventional TENS); Wysokoczęstotliwościowa (high frequency TENS)

• Impulsy prostokątne o czasie trwania 50 – 100 µs i częstotliwości 60 – 100 Hz

• Odczucie : mrowienie, szczypanie, wibracja

• Ułożenie elektrod: w miejscu bólu, na przebiegu nerwów obwodowych, dermatony

• Przy bólu ostrym elektroda dodatnia w miejscu bólu

• Wykorzystanie: ostre i przewlekłe zespoły bólowe

• Czas zabiegu 15 minut lub 30-60 minut

Stymulacja akupunturopodobna (acupuncture – like TENS) niskoczęstotliwościowa (low frequency TENS)

• Impulsy prostokątne o czasie trwania 200 µs i częstotliwości ok. 1 – 4 Hz

• Odczucie: wyraźny skurcz mięśniowy

• Ułożenie elektrod: w miejscu bólu: obszary bólowe odruchowe mięśniowo – powięziowe, punkty spustowe („trigger points”), nad włóknami ruchowymi, dermatony, miotony, sklerotomy

• Najczęściej ta stymulacja jest stosowana w bólu przewlekłym

• Czas trwania: 10 minut

Stymulacja uderzeniowa (burst frequncy TENS)

• To odmiana stymulacji niskoczęstotliwościowej

• Wykorzystuje dwie serie impulsów na sekundę (2 Hz)

• Na serię impulsów (wiązkę) składa się 7 – 10 impulsów o czasie trwania 100 – 250 µs (0,1 – 0,25 ms) i częstotliwości 70 – 100 Hz

• Ułożenie elektrod: punkty motoryczne

• Zastosowanie: leczenie bólu, niedowłady mięśniowe w przypadku neuropatii obwodowych np. opadanie stopy, ręki.

• Czas zabiegu: 20 minut.

Stymulacja krótka intensywna (brief intense TENS)

• Impulsy o czasie trwania 200 µs i częstotliwości 100 Hz

• Odczucie: drżenie i skurcze mięśniowe

• Elektrody: w miejscu bólu

• Czas zabiegu nie powinien przekraczać 15 minut ze względu na szybką męczliwość mięśnia

Hiperstymulacja – forma stymulacji intensywnej

• Wykorzystuje szeroki zakres częstotliwości 10 – 100 Hz i czasie trwania impulsy 10-500 ms

• Intensywność przekracza 20-25 razy próg pobudliwości nerwowej

Stymulacja wysokonapięciowa (high voltage stimulation TENS)

• Impulsy o czasie trwania 5 – 200 µs, standardowe 75 µs dla pojedynczego impulsu lub 135 µs dla podwójnego i częstotliwość 1 – 200 Hz

• Dochodzi do pobudzenia ruchowych jak i czuciowych włókien nerwowych

Umieszczanie elektrod:

• W obszarze bolesnym

• W obszarach ruchowo nadwrażliwych stref:

• Dermatomach – skórnych

• Miotomach – mięśniowych

• Sklerotomach – kostnych

• Angiotomach – naczyniowych

• Na odpowiednie przykręgosłupowe korzenie nerwowe

• Na przebiegu nerwów obwodowych

• W tzw. punktach specjalnych:

• Punkty stymulacji nerwów

• Stymulacji mięśni

• Punkty mięśniowo - powięziowe

• Punktów akupunkturowych

WSKAZANIA:

• Choroby krążenia obwodowego

• Utrudniony zrost kostnych

• Trudno gojące się rany

• Zaniki mięśniowe

• Zespoły bólowe

• W położnictwie (poród)

• W leczeniu bólu pooperacyjnego w obrębie jamy brzusznej i klatki piersiowej

• Dyskopatie, rwy

• Bóle po amputacji kończyn

• Bóle fantomowe

• Migrena

• Choroby zwyrodnieniowe stawów

PRZECIWWSKAZANIA:

• Rozrusznik serca

• Padaczka

• Ból niewiadomego pochodzenia

• Metalowe struktury w ciele

• Oparzenia, odmrożenia

• Choroba nadciśnieniowa nie wyrównana ( III i IV okres)

• Nie wykonujemy w obszarze krtani, tchawicy, gałki ocznej, nad zatoką szyjną

• Wyniszczenie organizmu

• Osoby niezrównoważone psychicznie i emocjonalnie

Mikroamperowa stymulacja neuromięśniowa (MENS)

• Stosowane przy bólu ostrym i przewlekłym

• Natężenie prądu w mikroamperach

• Prąd poniżej ludzkiego progu czucia dlatego nie daje odczuć subiektywnych

• Kształt impulsu prostokątny

Wyróżniamy dwie metody dawkowania mikroprądów (wg Kahna i wg Morinagi)

• Zasada doboru parametrów wg Kahna

• Terapia przeciwbólowe: 30 Hz, 500 µA, nachylenie 2, czas zabiegu 5 minut

• Gojenie tkanek: 0,3 Hz, 100 µA, nachylenie 2, 5 minut

• Połączenie terapii: 70 Hz, 200 µA, nachylenie 1 lub 2, 5 minut

• Zasada doboru parametrów wg Morinagi

• I faza (przeciwbólowo): 10 – 400 Hz, 200 – 600 µA, czas impulsu 1 – 50 ms, czas zabiegu 15 minut

• II faza (wspomagające gojenie): 0,3 – 1 Hz, 10- 200 µA, czas impulsu 200 ms, czas zabiegu 5-10 minut

Seria obejmuje około 10 zabiegów.