DERMATOLOGIA_ NOWE METODY LECZENIA TRADZIKU

- „Trądzik może pojawić się w każdym wieku i co ciekawe, w połowie przypadków trądziku u dorosłych winny jest stres” - wyjaśnia Angelika Kukla, kosmetolog w Perła Day Spa.

Wraz z rozwojem medycyny również i leczenie trądziku stało się o wile łatwiejsze i skuteczniejsze niż w czasach naszych mam czy ciotek. Co zatem oferuje dermatologia ludziom nękanym przez trądzik?

Każda z postaci trądziku charakteryzuje się różnym stopniem nasilenia zmian, od łagodnego poprzez umiarkowany do ciężkiego i wymaga innego postępowania leczniczego. Jednak wspólnym celem leczenia jest zapobieganie nadmiernemu rogowaceniu skóry, zahamowanie rozwoju nieprzyjaznych skórze bakterii Propionibacterium acnes oraz zmniejszenie łojotoku. Każdy z tych czynników przyczynia się do rozwoju trądziku. W zależności typu wykwitów trądzikowych i ich nasilenia wyróżnia się 3 główne postacie choroby:
- trądzik zaskórnikowy (łac. acne comedonica), z tzw. otwartymi i zamkniętymi zaskórnikami
- trądzik grudkowo-krostkowy (łac. acne papulo-pustulosa), z dominującymi grudkami i krostami
- trądzik ropowiczy (łac. acne phlegmonosa), w którym występują głębsze ogniska zapalne, i ropne cysty, nierzadko ustępujące z pozostawieniem blizn.

Optymalne wyniki leczenie trądziku osiąga się stosując jednocześnie zespół leków, tak aby zahamować:
- nadmiernego wytwarzania łoju w gruczołach łojowych
- wzmożone rogowacenie ujść gruczołów łojowych,
- namnażanie się bakterii rozkładających łój
- oraz zmniejszyć stan zapalny.

Trądzik występuje głównie wszędzie tam gdzie istnieją gruczoły łojowe. Najwięcej narażone są plecy i twarz. Zdarzają się również, że grudki i krostki występują w miejscach intymnych.

Powodem dla którego pojawia się trądzik są zmiany skórne, które wyglądają tak: ujście gruczołów łojowych jest zatykane podczas nadmiernego rogowacenia się skóry. Stan ten doprowadza do nagromadzenia się wydzieliny i zamieszkanie bakterii w rozciągniętym gruczole łojowym. Bakterie powodują stan zapalny a nawet zmiany ropne, które są groźne dla skóry gdyż zostawiają ślad na długi okres czasu i trudno się ich pozbyć. Przyczyna nie jest dokładnie znana. Gdyby tak było już dawno istniałby skuteczny lek na ta chorobę. Prawdopodobne przyczyny powstawania trądziku to:
Podłoże genetyczne - dowiedz się czy ktoś w rodzinie miał ostrą lub przewlekłą postać trądziku. Być może odziedziczyłeś/odziedziczyłaś tę skłonność po rodzicach, dziadku, babci itd.
Wpływ hormonów płciowych zwłaszcza androgenów. Androgeny są odpowiedzialne za pobudzenie gruczołów i w konsekwencji zmianę nasilenia łojotoku. Trądzik jest spowodowany głównie nadmierną produkcją przez komórki gruczołów łojowych substancji - łoju. Także trądzik ma podstawy hormonalne szczególnie związane z okresem pokwitania.
Działanie androgenne hormonów produkowanych przez korę nadnercza.

Dieta

Diety nie wpływają znacząco na trądzik, jego nasilenie lub zmniejszenie objawów, jednakże wszystkie nadmierne zachowania są złe i nie sprzyjają leczeniu choroby. Np. nadmierna ilość spożywanych słodyczy jest niedobra i niezalecana w leczeniu choroby tradzikowej. Ważne aby posiłki były zdrowe i pełnowitaminowe. Warto uzupełniać witaminy takie jak Cynk czy żelazo owocami, warzywami a nie produktami syntetycznymi. Warto jeść regularnie marchewkę, truskawki, porzeczki. Należy unikać potraw słonych, słodkich w nadmiernych ilościach. Małe ilości nie wpływają na zmiany trądzikowe.

Leczenie miejscowe

W leczeniu trądziku pospolitego zwykle wystarczające jest tzw. leczenie miejscowe, tj. ograniczone do smarowania zmienionej chorobowo skóry odpowiednim lekiem. Dotyczy to zwłaszcza lżejszych przypadków trądziku zaskórnikowego i niezbyt nasilonego trądziku grudkowo-krostkowego. W nie zaawansowanych postaciach tych typów schorzenia można początkowo zastosować samoleczenie przy pomocy leków bez recepty.

W nie zaawansowanym trądziku właściwymi lekami dla młodzieży są wspomniane LEKI MIEJSCOWE. Leki te odtykają zaczopowane pory z nagromadzonego łoju, będącego przyczyną choroby. Są to leki oparte na działaniu witaminy A, spirytusie salicylowym, siarce, cynku, nadtlenku benzoilu i wielu innych substancjach leczniczych. Dzięki ich zastosowaniu młodzi ludzie nie są już skazani na pokazywanie się z brzydkimi wykwitami na skórze.

Najważniejsza jest profilaktyka, czyli codzienne dokładne oczyszczenie skóry dobrym środkiem myjącym. Dzięki profilaktyce można uniknąć wykwitów trądzikowych lub zmniejszyć ich nasilenie. Dobra cera zaczyna się bowiem od czystych porów, czyli usunięcia ze skóry martwych komórek, które wraz z łojem czopują ujście mieszków włosowych. Odblokowując myciem skóry ujścia mieszków włosowo-łojowych w skórze zmniejszamy zagrożenie i nasilenie trądziku oraz przywracamy skórze zdrowy i ładny wygląd.

Ze względu na efekty lecznicze wyróżniamy 3 grupy preparatów do leczenia miejscowego: - przeciwłojotokowe
- przeciwzaskórnikowe
- przeciwbakteryjne

Preparaty przeciwłojotokowe Popularnymi środkami do przemywania, odłuszczania i wysuszania skóry są:
- spirytus salicylowy - ma on kompleksowe działanie: przeciwzaskornikowe (komedolityczne), złuszczające nadmiar zrogowaciałego naskórka (keratolityczne) oraz przeciwzapalne i odkażające. Zwykle jest dobrze tolerowany, choć czasem może powodować niewielkie podrażnienie skóry.
- czysta chemicznie siarka - zastosowana na skórę ulega przemianom do siarczków, które działają bakteriobójczo i grzybobójczo. Sama siarka działa wysuszająco.
- cynk - działa wysuszająco, ściągająco, co jest pomocne w tzw. wyprysku sączącym oraz w stanach zapalnych skóry.

Preparaty przeciwzaskórnikowe to:

- kwas azelainowy - działanie przeciwbakteryjne, keratolityczne i odbarwiające, jest więc także stosowany w usuwaniu przebarwień pozapalnych. Wpływa ponadto na skład łoju.
- nadtlenek benzoilu - stosowany w leczeniu zewnętrznym, głównie ze względu na działanie keratolityczne i aktywność przeciwbakteryjną, do której dochodzi w trakcie rozkładu leku i następowego uwalniania tlenu. Przy stosowaniu tych preparatów, zwłaszcza na początku kuracji, pacjenci mogą obserwować podrażnienie, wysuszenie i złuszczanie skóry, zaleca się więc ostrożne ich stosowanie: rozpoczynanie leczenia od stężeń niższych i aplikowanie ich co drugi dzień. Lek może powodować niewielkie odbarwienie skóry.
- alfa-hydroksykwasy (proste związki chemiczne zawarte w owocach) - delikatnie złuszczają naskórek, dzięki czemu skóra staje się gładsza, zaś pory mieszków włosowo-łojowych otwierają się szerzej. Biochemiczny mechanizm tego działania nie jest do końca dokładnie wyjaśniony. Przyjmuje się, że alfa-hydroksykwasy mają właściwości rozpuszczania substancji sklejającej poszczególne komórki, w wyniku czego zmniejsza się ich spoistość. W konsekwencji tego następuje przyspieszenie naturalnego procesu usuwania gromadzących się na powierzchni skóry warstw martwych komórek naskórka. Zapobiega to zamykaniu się porów i rozwojowi zaskórników.
- retinoidy - zmniejszają gruczoły łojowe i wydzielanie łoju, redukują liczbę bakterii w mieszkach włosowych, działają przeciwzapalnie i przeciwzaskórnikowo. Blokują praktycznie wszystkie mechanizmy inicjujące powstawanie trądziku. Popularnymi środkami leczącymi trądzik są tretinoina ( tzw. kwas all-trans witaminy A) i izotretinoina (kwas 13-cis witaminy A). Stosowane są zwykle w postaci żelów, kremów i roztworów. W kontakcie ze skórą normalizują nieprawidłowe rogowacenia w obrębie mieszków włosowych. Działają także przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Przy ich stosowaniu może początkowo wystąpić podrażnienie skóry (zwłaszcza pod wpływem światła słonecznego!) oraz jej nadmierne wysuszenie i złuszczanie.

Preparaty przeciwbakteryjne:

- antybiotyki - Antybiotyki stosowane miejscowo, używane są chętnie, z uwagi na dobrą tolerancję i rzadkie objawy uboczne. Działają przede wszystkim na Propionibacterium acnes. Najbardziej wskazane są w trądziku grudkowo-krostkowym. Stosowane są przede wszystkim preparaty: erytromycyny 2,5% ; klindamycyny 1% ; tetracykliny 3%.
- kwas azelainowy
- adapalen - jest retinoidem trzeciej generacji. Działa silniej przeciwzapalnie niż poprzednie, a pośrednio także przeciwbakteryjnie i przeciwłojotokowo. Jest także bezpieczniejszy, gdy stosuje się go latem. Wykazuje większą skuteczność i jest lepiej tolerowany. Stosowany bywa na skórę w monoterapii i w skojarzeniu z innymi lekami zewnętrznymi: antybiotykami, a także, w cięższych postaciach trądziku, z antybiotykami podawanymi ogólnie.
- tazaroten - ma postać żelu o stężeniu 0,05 i 0,1%. Działa podobnie jak adapalen, lecz znacznie silniej – toteż wywołuje skutek leczniczy już po krótkim czasie terapii. Wskutek silnego działania może jednak wywoływać lekkie podrażnienia skóry. Bywa stosowany w połączeniu z antybiotykami.

LECZENIE OGÓLNE TRĄDZIKU


Leczenie ogólne stosuje się u pacjentów ze średnio nasilonymi i ciężkimi objawami trądziku.

Grupy leków stosowanych w leczeniu ogólnym:

- antybiotyki - zawdzięczają swoją skuteczność niszczeniu w/w bakterii Propionibacterium acnes oraz działaniu przeciwzapalnemu. Od lat antybiotykami z wyboru są tetracykliny I i II generacji. Tetracykliny II generacji (limecyklina, doksycyklina i minocyklina) wyróżniają się wyższą efektywnością leczniczą. Ponadto stosowane mogą być inne antybiotyki – np. erytromycyna i klindamycyna. W antybiotykoterapii należy unikać promieniowania słonecznego UV oraz fototerapii, z uwagi na zagrożeniem uczuleniem i odczynem fototoksycznym.
- retinoidy
- sulfony - W przypadkach trądziku opornego na antybiotykoterapię, w którym pojawiają się wykwity o charakterze cyst, jeśli leczenie izotretynoiną jest niemożliwe, podaje się tzw. sulfony, które mają działanie bakteriostatyczne i przeciwzapalne.
- leki hormonalne
- inne, niestandardowe metody leczenia trądziku

Hormonalne zwalczanie silnego łojotoku

Terapię hormonalną stosuje się u osób u których nieskuteczne jest leczenie antybiotykami oraz u tych, u których występują objawy hyperandrogenizmu, a zmiany skórne wyraźnie zaostrzają się w trakcie miesiączki:

- Octan cyproteronu i etynyloestradiol - jest podstawowym lekiem hamującym syntezę androgenów i zmniejszającym produkcję łoju.
- Spironolakton – hamuje również syntezę androgenów – jednak podawany jest rzadziej, zwykle kobietom powyżej 30 roku życia. Niestety wywoływać może objawy zaburzenia miesiączkowania oraz bolesności gruczołów piersiowych.
- Drospirenon - jest nowoczesnym progestagenem stosowanym w złożonych preparatach antykoncepcyjnych. Ma korzystne działanie anty-androgenne i efektywnie hamuje aktywność hormonów męskich. Skutkiem jest zdecydowane zmniejszenie nasilenia objawów trądzikowych.
- Kortykosteroidy - hamują wytwarzanie androgenów przez korę nadnerczy. Stosowane mogą być u kobiet z hiperandrogenizmem (prednizon) w połączeniu z estrogenami. U mężczyzn kortykosteroidy podawane są ogólnie jedynie w trądziku o piorunującym przebiegu z objawami ogólnymi w postaci podwyższonej temperatury i zajęcia stawów.

Retinoidy stosowane ogólnie - najskuteczniejsze leczenia, zarezerwowane do najcięższych postaci tradziku. Stosuje się preparat izotretinoiny (kwas 13-cis Wit A). Leczenie trwa kilka miesięcy. Może powodować nadmierne wysuszenie skóry i błon śluzowych. Leczenie trwa kilka miesięcy i musi być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza. Kobiety muszą przez cały okres terapii oraz 2 miesiące po zakończonym leczeniu stosować skuteczną antykoncepcję. Wymagana jest pisemna zgoda pacjenta na to leczenie.

NIEKONWENCJONALNE METODY LECZENIA TRĄDZIKU Oprócz farmakoterapii przydatne są inne metody służące wspomaganiu leczenia, eliminacji blizn, cyst, itp. Pomocna jest fototerapia, szczepionki, krioterapia, laseroterapia, fizykoterapia, itp.

- Fototerapia, czyli naświetlania promieniami o długości fali 315-320 nm) ma działanie łagodzące i wysuszające przetłuszczoną skórę. Podobnie helioterapia, talasoterapia, itp. zabiegi są pomocne w profilaktyce i wspomaganiu leczenia trądziku. Bardzo istotny jest jednak umiar, gdyż nadmiar może wywołać odwrotny skutek oraz unikanie łączenia tych metod ze stosowaniem retinoidów. Skuteczne jest leczenie za pomoca światła niebieskiego, które ma właściwości bakteriobójcze
- Krioterapia znajduje zastosowanie w głównie w celu usuwania przerośniętych zmian bliznowatych i cyst. Zabiegi przeprowadza się stykowo lub natryskowo i powtarza co 7-10-dni.
- Laseroterapia stosowana jest głównie w celu usuwania blizn potrądzikowych i wygładzania skóry.
-Szczepionki, do niedawna stosowanym w Polsce sposobem na walkę z trądzikiem były szczepionki. sporządzone jest z bakterii wywołujących trądzik - Propionibacterium acnes oraz Propionibacterium granulosum. Pobudzały one wytwarzanie przeciwciał zwalczających te bakterie przez organizm chorego. Szczepionki były stosowane w skojarzeniu z leczeniem miejscowym i doustnym w leczeniu ostrych i przewlekłych postaci trądzika. Wycofano szczepionki z powodu małej skuteczności oraz wysokiego ryzyka wystąpienia objawów ubocznych (ropnie, nasilone nacieki zapalne, itp.)