PODSTAWY BIOLOGICZNEGO ROZWOJU CZŁOWIEKA (17.10.2015)
Osobowość ludzi może być odbiciem ich DNA.
Jaki wpływ na ludzi ma kultura i natura?
Co ma decydujące znaczenie dziedziczność czy środowisko?
Każda żywa komórka musi jednocześnie zapewnić sobie odrębność oraz zachować kontakt z otoczeniem.
Wiele białek łączy się tylko luźno z błoną- są to tzw. białka peryferyczne.
DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) znajduje się w jądrze komórkowym. Pełni rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych.
Mitochondrium- centrum energetyczne. Zachodzi tam oddychanie wewnątrzkomórkowe!
Łuk odruchowy- droga, jaką przebywa impuls nerwowy od receptora do efektora.
Układ podwzgórze - przysadka mózgowa - tkanki obwodowe
Zagrożenia wzrastania; zaburzenia procesu wzrastania
Gigantyzm
Akromegalia- wielkie dłonie i stopy
Karłowatość przysadkowa (infantylizm przysadkowy)- dotyka głównie dzieci, brak wydzielania somatotropiny, choroba endokrynologiczna, może być efektem guza mózgu
Achondroplazja- skrócenie kończyn, pogrubienie kości głównych, długość tułowia jest prawidłowa, nieproporcjonalnie duża głowa, pot. karły
Karłowatość psychospołeczna- aspekt stresu, rodzaj analfabetyzmu emocjonalnego; DEPRYWACJA dotyczy dzieci, które nieprzerwanie przez dłuższy okres czasu doświadczają znęcania fizycznego, brak bodźców, poziom HGH bardzo niski, za dużo produkowanych statyn, hormonów hamujących, podwyższone glikokortykoidy we krwi
Receptory- wyspecjalizowane komórki lub narządy zmysłowe odbierające informacje z otoczenia.
Interoreceptory- wewnątrz, odbierają informacje o napięciu ścian naczyń krwionośnych, ciśnienie krwi, informacje niezbędne do funkcjonowania układu pokarmowego, krwionośnego i oddechowego
Proprioreceptory- umieszczone w stawach, mięśniach, ścięgnach. Informuje nas o stałym położeniu w napięciu; receptory ruchu, pozycji i równowagi
Eksteroreceptory- znajdują się w skórze (na zewnątrz), bodźce dotykowe, ciepła, zimna, wibracji; próg odczuwania różny
Fotoreceptory- w siatkówce oka; receptory światła
Momenty krytyczne w rozwoju- skok wzrostowy (6-7 rok życia), skok pokwitaniowy, najszybsze tempo wzrastania w życiu płodowym i 1 rok życia.
W ogólnej puli energetycznej białek powinno dostarczać 12-13% energii, węglowodany 56%, a tłuszcze 25-30%. Duża zawartość białka- mięso, jaja, ryby, soja. Jeżeli ktoś waży 25 kg, to powinien jeść 25 g białka na dobę.
Tłuszcze- źródło energii- wchodzą w skład ważnych hormonów; kwasy omega3, magnez istotny wpływ na układ nerwowy.
Węglowodany- niezbędny element diety dziecka (podstawowy produkt energetyczny), nie można eliminować masła i cukru z diety dziecka- bez tego człowiek jest osowiały.
Składniki mineralne; wapń- większość w kościach; większa podaż wapnia u dziewczynek 12,5 lat i 14 lat u chłopców. Do 3 roku życia dziecko potrzebuje 18x więcej wit. D niż człowiek dorosły (tłuste ryby, organizm może wytwarzać taką witaminę samodzielnie pod wpływem promieni słonecznych od kwietnia do września, reszta roku suplementacja).
Słońce ma dość istotny wpływ na nasze życie; niektórzy uważają, że długość życia zależy od aktywności słonecznej w naszym życiu.
Mechaniczne stymulatory rozwoju
Ruchowe
Naprężenia- więzadła, kości, mięśnie
Ciśnienie hydrostatyczne- ważne dla rozwoju serca, moczowodów
Proces różnicowania tkanek
Cytogeneza- tworzenie się nowych komórek.
Histogeneza- proces organizowania się komórek w określone tkanki w czasie rozwoju zarodkowego człowieka i zwierząt, rozpoczynający się najczęściej w stadium gastruli. Niektóre tkanki (np. kostna różnicują się jeszcze po narodzinach.
Ontogeneza- całokształt procesów morfologicznych i fizjologicznych trwających od momentu zapłodnienia do śmierci osobnika.
Typogeneza- dostrajanie się poszczególnych układów i narządów do pozostałych i formowanie się ogólnych kształtów i proporcji organizmu.
Organogeneza- grupowanie tkanek w określone układy i narządy.