ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM – WYKŁADY

7.03.2013

1. Standardy systemów zarządzania: Istniejące znormalizowane systemy zarządzania
w ujęciu jakościowym obejmują swym zakresem: Jakość wyrobów i usług, warunków pracy, otaczającego środowiska przyrodniczego

- System zarządzania jakością PN-EN ISO 9001:2001 (ISO 9001:2000; 9001:2008)

- System zarządzania środowiskowego PN-EN ISO 14001:2005 (ISO 14001:2004), EMAS

- System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy PN-N-18001:2004
(BSI OHSAS 18001:1999, OHSAS 18001:2007)

- Inne branżowe systemy

2. Środowisko – otoczenie w którym działa organizacja – powietrze, woda, ziemia, zasoby naturalne, flora, fauna, ludzie i ich wzajemne zależności.

3. System zarządzania środowiskiem – ta część ogólnego systemu zarządzania, która obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialność, zasady postępowania, procedury, procesy i zasoby potrzebne do opracowania wdrożenia zrealizowania, przeglądu i utrzymania polityki ochrony środowiska.

4. Historia standaryzacji systemów zarządzania środowiskiem:

5. Zakres systemu zarządzania środowiskowego:

6. Standaryzacja systemów zarządzania:

ISO – Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna:

- ISO – ang. International Organization for Standardization,

- Założona w 1946 roku,

- Skupia członków ze 160 krajów świata, w tym PKN,

- Powstała w wyniku połączenia:

* ISA - International Federation of the National Standardizing Associations - Międzynarodowa Federacja Narodowych Stowarzyszeń Normalizacyjnych (ANSI, DIN, AFNOR, BSI),

* UNSCC - United Nations Standards Coordinating Committee - Komitet Koordynacyjny Narodów Zjednoczonych do spraw Standardów.

7. Porównanie ISO 14001 i EMAS: EMAS – „nadbudowa” ISO 14001 o:

- Wymagania w stosunku do Państw Członkowskich,

- Przegląd wstępny,

- Odniesienie rezultatów do wyników,

- Deklaracja środowiskowa,

- Zaangażowanie pracowników,

- Weryfikatorzy środowiskowi i ich akredytacja,

- Rejestr organizacji.

8. Podstawowe cechy ISO14001:

- Generic standards – mogą być zastosowane w każdej organizacji niezależnie od wielkości i charakteru działalności (branży), lokalizacji działalności (wyjątek EMAS),

- Management systems:

* Spełnienie wymagań prawnych,

* Sprostanie wymaganiom klientów,

* Sprostanie ustanowionym celom,

- Management system standards – propozycja wzorcowego modelu organizacji i działania systemu zarządzania,

- Plan-Do-Check-Act – podstawowa zasada systemów to ciągłe doskonalenie efektów i funkcjonowania samego systemu poprzez pętlę ciągłego doskonalenia.

9. Działanie pętli ciągłego doskonalenia:

10. Struktura dokumentacji standardów:

a) Polityka zarządzania:

- Najważniejszy dokument systemu zarządzania,

- Wymagania ściśle określone w normie,

- Dokument reprezentatywny,

- Zobowiązanie organizacji do podejmowania określonych działań,

- Zobowiązanie organizacji do stosowania wymaganych normami i przyjętych zasad,

- Wyznacza ogólny cel funkcjonowania systemu zarządzania ściśle związanego z działalnością przedsiębiorstwa, branży i jej jakością.

b) Księga zarządzania:

- Nie wymagana normą,

- Drugi co do ważności dokument systemu zarządzania,

- Opis całego systemu zarządzania, jego zakresu, przedmiotu, podmiotu, zasadności itp.,

- Opis organizacji,

- Syntetyczny opis celów działalności organizacji oraz podejmowanych działań.

c) Procedury:

- Wymagane normą,

- Wynikające ze specyfiki organizacji i niezbędne do utrzymania systemu zarządzania,

- Określają tryb postępowania w poszczególnych zagadnieniach wymaganych w treści normy,

- Zawierają opis:

* Kompetencji,

* Odpowiedzialności,

* Poszczególnych działań,

Np.: Procedura identyfikacji i dostępu do wymagań prawnych.

d) Instrukcje:

- Określa sposób postępowania i jest dokładnym pouczeniem, wskazówką lub poleceniem,

- Występują na różnych poziomach:

* Organizacji,

* Wydziału,

* Stanowiska,

- Rozwinięcie procedur opisujące szczegółowe wymagania dotyczące operacji,

- Odpowiadają na pytania:

* Jak dana praca ma być wykonana,

* Opisują sposób kontroli,

* Przedstawiają szczegółowy opis zadania,

Np.: Postępowanie na wypadek wycieku oleju, zwarcia instalacji elektrycznej.

e) Załączniki i zapisy:

- Przywołane dokumenty związane,

- Wymagane postanowieniami normy,

- Wymagane przepisami prawnymi,

- Baza danych historycznych, bieżących, potencjalnych, symulowanych itp. dotyczących zdarzeń, wyników, parametrów funkcjonowania organizacji itp.,

Np.: Wyniki audytów, monitorowania, przeglądów, wymagań prawnych, celów, zadań itp.