Ergonomia i BHP

Wykład 1

5 kwiecień 2008

Przedmiot wprowadzony Rozporządzeniem Ministra Nauki.. z dnia 5 lipca 2007r.

SYSTEM OCHRONY PRACY W POLSCE

Historia

• 3 stycznia 1919 roku na mocy „Dekretu tymczasowego o urządzeniu i działalności inspekcji pracy” naczelnika państwa Jozefa Piłsudskiego powstała Państwowa Inspekcja Pracy

• Główny inspektor pracy był w randze wiceministra pracy

• W tej formie PIP funkcjonowała do roku 1954

• W 1954 roku dekretem rady państwa inspekcję pracy przejęły związki zawodowe (inspekcja związkowa)

• 06.01.1981 roku PIP wróciła pod rządy sejmu

• Ustawa z 30.10.2002r. była bardzo niekorzystna

• Od 1 lipca 2007r. nastąpiły 3 zasadnicze zmiany (PIP przejęła wydziały kontroli badań legalności zatrudnienia od Wojewódzkich Urzędów Pracy; PIP może kontrolować firmy 1-osobowe typu działalność gospodarcza; podniesiono wysokość kar pieniężnych za nieprzestrzeganie przepisów i zasad BHP)

Uwaga: tylko w Polsce Państwowa Inspekcja pracy podporządkowana jest sejmowi

Podstawy prawne w dziedzinie BHP

1. Podstawowym aktem prawnym, mówiącym o prawie do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jest Konstytucja RP, która w art. 66 gwarantuje takie prawo każdemu.

2. Ustawą określającą prawa i obowiązki obywateli w tym zakresie jest Kodeks pracy

Państwowa Inspekcja pracy (PIP)

1. Państwowa Inspekcja Pracy jako organ powołany do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy

2. Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi.

3. Państwową Inspekcją Pracy kieruje Główny Inspektor Pracy powoływany przez Marszałka Sejmu.

4. Nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy w zakresie ustalonym ustawą sprawuje Rada Ochrony Pracy powoływana przez Marszałka Sejmu.

Główny inspektor pracy

Główny Inspektor Pracy występuje o wydanie lub nowelizację stosownych przepisów prawa pracy oraz przedkłada Sejmowi, Radzie Ochrony Pracy i Radzie Ministrów coroczne sprawozdanie z działalności PIP

Inspektor pracy

1. Inspektor pracy ma prawo przeprowadzenia o każdej porze dnia i nocy, bez uprzedzenia, kontroli przestrzegania prawa pracy, a w szczególności przepisów
   i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, we wszystkich podmiotach, na rzecz których świadczona jest praca przez osoby fizyczne.

2. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów inspektor pracy jest uprawniony wydać nakaz (decyzję administracyjną):

• usunięcia stwierdzonych uchybień gdy naruszenie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 

• natychmiastowego wstrzymania prac lub skierowania pracowników lub osób do innych prac gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub osób wykonujących te prace; 

• wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi.

1. Jeżeli dopuszczenie do eksploatacji nowo wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy mogłoby spowodować bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia osób zatrudnionych, inspektor pracy zgłasza sprzeciw wobec jego uruchomienia.

2. Inne nieprawidłowości inspektor pracy reguluje poprzez wystąpienie.

3. Za wykroczenie przeciwko prawom pracownika inspektor pracy ma prawo ukarać sprawcę mandatem lub wystąpić do sądu z wnioskiem o jego ukaranie.

4. Okręgowy inspektor pracy może wydać nakaz zaprzestania działalności przez zakład pracy lub jego część, jeżeli stan bezpieczeństwa i higieny pracy zagraża życiu lub zdrowiu pracowników i nie da się go zlikwidować, stosując inne środki prawne przewidziane dla inspektora pracy.

• Straty spowodowane wypadkami przy pracy wyniosły ok. 24 mld zł (co roku oblicza to Centralny Instytut Ochrony Pracy)

• Najwięcej wypadków przy pracy jest w branżach: budownictwo, górnictwo, rolnictwo

• Co roku jest ok. 1000 wypadków śmiertelnych i 35000 kończących się inwalidztwem

• Trybunał Ubezpieczeń społecznych zdefiniował jaka sytuacja jest wypadkiem przy pracy, a jaka chorobą zawodową: wypadek jeśli nastąpiło coś nagle czyli podczas jednej zmiany roboczej; choroba zawodowa jest wtedy gdy czynnik występuje rzez czas dłuższy

• Zakład pracy musi mieć regulamin pracy jeśli zatrudnia więcej niż 20 pracowników

• Zagrożenia dzielą się na 4 kategorie: fizyczne (np. upadek z wysokości, hałas), chemiczne, biologiczne (np. wirusy) i psychofizyczne

ERGONOMIA

Termin ergonomia został użyty po raz pierwszy w 1857r. przez Polaka – Wojciecha Jastrzębowskiego

Ergonomia

nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka (to układ 5 elementów/składników na czele których stoi człowiek)