Narwiański Park Narodowy prezentacja

Historia

Być może założenie parku byłoby w ogóle zbędne, gdyż taką unikalną strukturę rzeka Narew miałaby na znacznie dłuższym odcinku ciągnącym się dalej w dół rzeki niż ma to miejsce teraz. Niestety rząd PRL w epoce Gierka uznał, że taka nieuporządkowana rzeka nie powinna istnieć na obszarze państwa socjalistycznego i rozpoczął prace mające na celu wyprostowanie rzeki. Na szczęście nie zrealizowano tego nonsensownego projektu w całości (pojedyncze koryto nie było w stanie przetrzymywać nadmiarów wody po roztopach bądź intensywnych opadach, co skutkowało zalewaniem okolicznych pól i pastwisk). Na tym odcinku rzeki, który pozostał w nienaruszonym stanie utworzono w końcu park narodowy.

Narwiański Park Narodowy- utworzony 1 lipca 1996 roku. Jest więc jednym z młodszych parków w Polsce. Utworzony jako 22 park.

Położenie i geografia
Województwo podlaskie, Nizina Północnopodlaska, na granicy dwóch powiatów białostockiego i wysokomazowieckiego. w gminie Łapy, Suraż, Tykocin, Choroszcz. Obejmuje zasięgiem bagienną dolinę Górnej Narwii. Tzw. POLSKA AMAZONKA Na tym odcinku rzeka ta tworzy obszar podmokły składający się z bagien, rozlewisk, licznych koryt rzeki i starorzeczy. Województwo podlaskie, w gminie Łapy, Suraż, Tykocin, Choroszcz. Obejmuje zasięgiem bagienną dolinę Górnej Narwii. Tzw. POLSKA AMAZONKA Na tym odcinku rzeka ta tworzy obszar podmokły składający się z bagien, rozlewisk, licznych koryt rzeki i starorzeczy.

3 razy większy od najmniejszego ale prawie 7 razy mniejszy od największego

Siedziba- Kurowo Siedziba Narwiańskiego Parku Narodowego zlokalizowana jest w zabytkowym XIX wiecznym dworze w miejscowości Kurowo. Założenie obejmujące dwór oraz otaczającą go część parkowo-ogrodową jest wpisane do rejestru zabytków. W budynku znajduje się niewielka ekspozycja przyrodnicza prezentująca walory przyrodnicze i kulturowe Doliny Narwi, w hallu organizowane są wystawy czasowe. Znajduje się tu również sala edukacyjna na około 30 osób, w której organizowane są prelekcje i pokazy. Z wieży widokowej można podziwiać panoramę doliny.

Na obszarze Narwiańskiego Parku Narodowego znajdują się 3 ścieżki przyrodnicze

PARK PRZYDWORSKI – KUROWO
Podczas spaceru terenie otaczającym zabytkowy dworek siedzibę Dyrekcji Parku, można poznać historię tego miejsca, a także warunki życia jego mieszkańców. W parku ustawiono 8 tablic edukacyjnych o następującej tematyce: historia dworu w Kurowie, zwiastuny wiosny, gniazdo wędrowca (bocian biały), życie pszczół, tradycyjny sad owocowy, drzewa i krzewy, skrzydlaci mieszkańcy parku , klejnoty Narwiańskiego PN (flora).

KŁADKA WŚRÓD BAGIEN” - KUROWO
Ścieżka przedstawia najważniejsze zbiorowiska roślinne Narwiańskiego PN oraz organizmy związane z poszczególnymi siedliskami. Ma 1 km długości, z czego 600 metrów prowadzi kładką z dwoma tarasami widokowymi. Specyfika roślinności Narwiańskiego Parku Narodowego polega na przestrzennym przenikaniu się ekosystemów lądowych z wodnymi, wynikające z wyjątkowo bogatej sieci koryt rzecznych. Stwarza to doskonałe warunki do występowania licznych zespołów roślinnych, a tym samym zróżnicowania siedlisk. Rośliny zasiedlające obszar Narwiańskiego Parku Narodowego tworzą naturalne w niewielkim stopniu przekształcone zbiorowiska. Duże zróżnicowanie powala znaleźć niszę ekologiczną wielu gatunkom, dzięki czemu obszary charakteryzują się wysoką bioróżnorodnością.    Na trasie ustawiono 13 tablic edukacyjnych i zlokalizowano następujące przystanki: rzeka, trzcinowisko, turzycowisko, wilgotne łąki, zarośla wierzbowe i ols .

KŁADKA WANIEWO – ŚLIWNO
Ścieżka przyrodnicza biegnąca w poprzek doliny Narwi, która obrazuje większość ekosystemów parkowych. Jest to teren bagienny, z natury niedostępny, więc kładka o długości 1050 m pozwala odwiedzającym dotarcie do „serca” Parku bez konieczności korzystania z łodzi lub kajaka. Niewątpliwą atrakcją tej ścieżki jest przeprawa przez liczne w tym miejscu koryta rzeczne przy pomocy pływających pomostów umocowanych na linach.  Mniej więcej pośrodku trasy, w miejscu dawnego zamczyska, znajduje się wieża widokowa, z której można podziwiać panoramę doliny.
Przy ścieżce znajduje się 5 tablic edukacyjnych, dzięki którym można zapoznać się z najważniejszymi walorami przyrodniczymi i kulturowymi tego obszaru.

Oferta turystyczna

Na terenie Parku znajdują się wyłącznie szlaki wodne, pozostałe  - piesze i rowerowe położone są na terenie otuliny. Szczególnie polecamy Obwodnicę Narwiańskiego Parku Narodowego, którą można pokonać rowerem lub samochodem.

Ze względu na niedostępność terenu najlepszą formą poznania przyrody Parku są spływy kajakowe lub przejażdżki łodziami „pychówkami” podczas których można poznać Park „od środka”.

"Pychówka" to tradycyjna płaskodenna łódź rzeczna o długości około 4 m. Była używana przez mieszkańców doliny Narwi do prac gospodarczych takich jak: przewóz siana z łąk położonych pomiędzy korytami rzeki oraz połowów ryb. Łódź zawdzięcza swoją nazwę technice pływania, która polega na odpychaniu się od dna długim wiosłem lub tyczką. Obecnie przewozy tymi łodziami są jedna z atrakcji przyrodniczych Parku. Około 10 prywatnych przewoźników.

Na obszarze Narwiańskiego Parku Narodowego znajduje się 10 wież widokowych położonych w pobliżu szlaków turystycznych. Zlokalizowane są w pobliżu następujących miejscowości:

Trasy rowerowe znajdują się na obrzeżach Parku i w jego otulinie, przebiegają po drogach żwirowych lub rzadko uczęszczanych asfaltowych.

Ze względu na to, że obszar Narwiańskiego PN obejmuje bagienną doliną rzeki nie wyznaczono tu szlaków pieszych. Natomiast znakowane trasy służące do uprawiania tego rodzaju turystyki przebiegają przez otulinę Parku. Należą do nich:

Pensjonaty- Suraż, Pentowo, Kiermusy, Tykocin,

Biesiada Miodowa- co roku pod koniec sierpnia organizowana przez władze NPN wraz z Radą gminy i starostwem powiatowym oraz podlaskim związkiem pszczelarzy jest Biesiada Miodowa.

Degustacja, sprzedaż miodów, produkty regionalne- słynne sery korycińskie, kiszone ogórki narwiańskie, występy zespołów ludowych, wybory najlepszego pszczelarza, połączone z edukacją np. konkursy przyrodnicze dla dzieci, wystawy fotograficzne.

NPN odwiedza około 20 000 turystów rocznie. Głównie jest to turystyka edukacyjna- liczne wycieczki szkolne. Poza tym kajaki.

System rzeczny Narew jest największą rzeką północno-wschodniej Polski o całkowitej długości 484 km, z czego 36 km znajduje się po stronie Białoruskiej. Jej źródła znajdują się w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej.

Odcinek objęty najwyższą formą ochrony ma 45 kilometrów i obejmuje dolinę pomiędzy miejscowościami Suraż i Rzędziany. Jego najważniejszym walorem przyrodniczym jest unikatowy charakter rzeki. Ten nietypowy, wielokorytowy system rzeczny nosi nazwę „anastomozujący”.

Rzeka anastomozująca jest reprezentowana przez gęstą sieć różnej szerokości i długości koryt rzecznych, które naprzemiennie łącząc się i rozdzielając, tworzących  bardzo skomplikowany labirynt.

Elementy, które wyróżniają ten system spośród innych to przede wszystkim tzw. kanałowa budowa koryt oraz ich stabilność boczna. Cechy te oznaczają, że cieki mają znaczną głębokość już przy samym brzegu i stosunkowo płaskie dno, a brzegi są zabezpieczone przed erozją boczną przez zwarty system korzeniowy roślin. Charakterystyczna jest także znaczna głębokość w stosunku do szerokości. Bywa, że odnoga rzeki mająca miejscami 2 metry szerokości może mieć nawet 2-2,5 metra głębokości.

Flora Dominują tereny otwarte; szuwary właściwe i turzycowe, wilgotne łąki i zakrzaczenia wierzbowe. Lasów jest niewiele, przeważają olsy oraz sadzone bory sosnowe.

Dolinę Narwi charakteryzuje tzw. strefowość ekologiczna, polegająca na zmienności zbiorowisk roślinnych począwszy od koryta rzeki, a przesuwając się w kierunku skraju doliny.

Ważnym elementem krajobrazu parku są zarośla wierzbowe występujące w postaci niewielkich powierzchniowo płatów na brzegach koryt rzecznych, wśród szuwarów trzcinowych i łąk bagiennych. Bardzo charakterystyczne dla doliny Narwi są wilgotne łąki, na których rosną różne gatunki traw oraz rośliny zielne, reprezentowane m.in. przez rzeżuchę łąkową, firletkę poszarpaną, jaskier ostry i krwawnicę pospolitą,  które podczas kwitnienia tworzą barwne kobierce.  Łąki są koszone zazwyczaj dwa razy w roku. Na obrzeżach doliny rosną lasy bagienne reprezentowane w Narwiańskim PN przez ols.

Flora roślin naczyniowych NPN liczy ponad 660 gatunków, z 89 rodzin. Najliczniej są reprezentowane złożone (72 gatunki) i trawy (68 gatunków).

W Parku występują 3 gatunki zagrożone i ujęte w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin są to: czarcikęsik Kluka (Succisella inflexa, fiołek torfowy (Viola epipsila), turzyca strunowa (Carex chordorrhiza).

Fauna

Ryby Narew zamieszkują gatunki typowe dla rzeki nizinnej. Urozmaicona sieć rzeczna – strefa nurtu, starorzecza przypływowe okresowe rozlewiska i oczka wodne stwarzają dogodne warunki do życia zarówno ryb drapieżnych, jak i planktonożernych. Spośród drapieżników występuje m.in. szczupak), sum, okoń,) boleń i  miętus. Ponadto w wodach Narwi spotyka się m.in. następujące gatunki płoć, lin, leszcz. Do gatunków objętych ochroną należą: różanka, koza, śliz piskorz i minóg ukraiński (bezżuchwowiec).

Na terenie NPN stwierdzono stałe lub okresowe występowanie 203 gatunków ptaków, z których 155 to gatunki lęgowe oraz prawdopodobnie lęgowe, pozostałe spotykane są podczas przelotów. Znajduje 19 gatunków ptaków wodno-błotnych, które są uznawane za zagrożone w skali Unii Europejskiej (wymienione w I Załączniku Dyrektywy Ptasiej) należą do nich m.in. bąk, błotniak łąkowy, rybitwa białowąsa, kropiatka, zielonka, batalion, dubelt. 12 gatunków zostało wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunki zagrożone w skali kraju, a 1 gatunek – wodniczka (Acrocephalus paludicola) uznano za kwalifikujący obszar Parku jako ostoje ptaków o randze europejskiej, zgodnie z kryteriami BirdLife International.
Dolina Narwi do doskonałe miejsce odpoczynku i żerowania ptaków podczas wiosennych przelotów, możemy wówczas obserwować nawet kilkutysięczne stada gęsi, kaczek i łabędzi.
Symbolem Narwiańskiego Parku Narodowego jest błotniak stawowy, najliczniejszy spośród trzech gatunków błotników spotykanych w dolinie. Charakteryzuje go dymorfizm płciowy: samica ma brunatne upierzenie z jasną głową; samiec brązowy z szarym ogonem i szaro- czarnymi skrzydłami.  Zakłada gniazda w gęstych trzcinach. Para dorosłych ptaków oblatuje stale swoje terytorium z charakterystycznym dla błotników uniesieniem skrzydeł w kształcie litery V.

jest szlakiem migracyjnym ssaków kopytnych. Na terenie Parku stwierdzono występowanie 34 gatunków ssaków należących do następujących grup: ssaki kopytne, drapieżne, gryzonie, owadożerne, zajęczaki i nietoperze.
Do gatunków objętych ścisłą ochroną prawną należą: kret, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, rzęsorek rzeczek, zębiełek białawy , wiewiórka, gronostaj i łasica .  Bóbr oraz wydra są objęte ochroną częściową.
Z jednej strony wąski i rozciągnięty wzdłuż koryta Narwi obszar stanowi niewielką przestrzeń i nie może służyć w całości jako rewir dużych ssaków. Ale ze względu na specyficzną rzeźbę terenu z układem charakterystycznych środowisk podmokłych jest typowym szlakiem migracyjnym dla niektórych kopytnych – łoś, dzik i występujący tu sporadycznie jeleń.

Płazy i gady

Tereny podmokłe, które występują na obszarze Narwiańskiego Parku Narodowego sprzyjają obecności płazów, których występuje tu 13 gatunków, zarówno płazy ogoniaste, jak i bezogonowe.. Najliczniej reprezentowane są żaby brunatne, które stanowią ponad 60% ogółu obserwowanych płazów, wśród których dominuje żaba trawna. Poza tym występują żaba moczarowa, żaby zielone: śmieszka, jeziorowa i wodna; ropuchy: szara, zielona i paskówka oraz kumak nizinny, grzebiuszka ziemna i rzekotka drzewna.

Najbogatszy, ale też najsłabiej poznany jest świat bezkręgowców zarówno wodnych, jak i lądowych. Spośród tych ostatnich najlepiej poznane to pająki oraz owady -  ważki i motyle dzienne.  W Narwiańskim Parku Narodowym występuje 150 gatunków pająków, z których 21 to gatunki rzadkie, znane tylko z pojedynczych stanowisk w Polsce.W Narwiańskim Parku Narodowym występują tylko 3 gatunki gadów, do których należy jaszczurka  żyworodna, jaszczurka zwinka  i zaskroniec zwyczajny. Chrząszcze, motyle, ważki

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony dziedzictwa przyrodniczego krajów Unii Europejskiej. Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy.

Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:

Bagienna Dolina Narwi OSO – PLB 200001

Obszar obejmuje odcinek doliny Narwi o długości około 58 km i szerokości od 300 m do 4 km, między Surażem a Żółtkami. Od Suraża aż do Rzędzian dolina ma naturalny charakter, okresowo zalewanej doliny rzecznej, a Narew jest rzeką wielokorytową. Odcinek ten wypełnia niezwykle bogata mieszanka siedlisk, w której dominują szuwary turzycowe i trzcinowe, zarośla wierzbowe i olsy.
Występuje tu co najmniej 28 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej i 10 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. Spotkać tu można następujące gatunki: bączek, bąk, błotniak stawowy, dubelt, podróżniczek, rybitwa czarna, wodniczka, krwawodziób, rycyk, kszyk, błotniak łąkowy, derkacz, zielonka, cyranka, słowik szary, brzęczka, rokitniczka i trzcinniczek.

Narwiańskie Bagna PLH 200002

Obejmuje swoim zasięgiem dolinę Narwi pomiędzy miejscowościami Suraż i Rzędziany. Cechą charakterystyczną tego obszaru jest przestrzenne przenikanie się ekosystemów lądowych z ekosystemami wodnymi wynikające z wyjątkowo bogatej sieci koryt rzecznych. Jest to najlepiej zachowany w Polsce przykład rzeki anastomozującej (wielokorytowej).
Znajduje się tu 9 rodzajów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, do najcenniejszych należą: starorzecza, torfowiska i bory bagienne. Stwierdzono tu 11 gatunków zwierząt ujętych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej do której należą: czerwończyk nieparek,  strzępotek edypus, minóg ukraiński, piskorz, różanka, koza, boleń, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, bóbr, wydra.\

KULTUROWE

DWÓR ZAKRZEWSKICH Historia dworu w Kurowie nie jest wyjątkowo oryginalna i podziela losy innych tego typu obiektów, które po wojnie zostały upaństwowione, choć zanim do tego doszło jego właściciele zmieniali się dość często.. Z racji swojego położenia z dala od zabudowań majątek z okolicznymi zabudowaniami przetrwał ocalał w wojennej zawierusze. W 1944 roku został on upaństwowiony. Utworzono w nim oczywiście PGR i przez 40 lat funkcjonował jako gospodarstwo hodowlano - nasienne.

W 1988roku dwór z otaczającym parkiem przejął zarząd Narwiańskiego Parku Krajobrazowego i rozpczęły sie prace porządkowe i konserwatorskie.

5 czerwca 1993 roku nastąpiło uroczyste otwarcie odrestaurowanego obiektu na Stacje Ekologiczną i Siedzibę Parku. W 1996 roku Narwiański Park Krajobrazowy został przekształcony w  Narwiański Park Narodowy i budynek stał sie siedziba Dyrekcji.

Zabytkowy dwór, otoczony starym parkiem z licznymi pomnikami przyrody, stanowi jedną z najpiękniejszych siedzib spośród wszystkich parków narodowych w Polsce.

Koziołek - reduta z 1656r. nad Narwią .Burzliwe dzieje ziem nadnarwiańskich zaznaczone są w terenie w postaci cmentarzy wojennych. W czasie obu wojen światowych wielokrotnie przebiegały wzdłuż Narwi linie frontu. Jednym z najstarszych śladów działań wojennych nad Narwią jest polska reduta obronna "Koziołek" z 1656r. pod Kurowem. Dotrzeć tu można płynąc kajakiem np. z Uhowa, dwa dni, lub odbywając wycieczkę czerwonym szlakiem im. Wł. Puchalskiego z Łap Osse do Kurowa. Na grząskich bagnach widać obszerny szaniec zwany od dawna Koziołkiem. Ma on nieregularny narys bastionowy, zbliżony do sześcioboka. W upalne lato 1932r. grzęzło się po kolana chcąc łąką dojść do Koziołka: jedynie od lewego ramienia Narwi. W XVII w koziołka przejęli szwedzi okolica Koziołka była przedmiotem walk polsko-szwedzkich. Mówią o tym źródła historyczne. opustoszały fort zagubił się wśród błot. Twórcą Koziołka był zapewne Paweł Jan Sapieha


Wyszukiwarka