Postępowanie w stanach zagrożenia życia: omdlenie, anafilaksja, wstrząs, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, hipoglikemia.

Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego - to stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub utrata życia- wymaga to podjęcia natychmiastowych czynności ratunkowych i leczenia.

Statystyka:

• w Polsce co roku ok. 100 tysięcy osób przechodzi ostry zawał mięśnia sercowego.

• nagłe zatrzymanie krążenia jest główną przyczyną śmierci w Europie.

• do nagłego zatrzymania krążenia w ok. 20% dochodzi na skutek zawału mięśnia

• aż 50% zawałów kończy się zgonem w pierwszej godzinie od wystąpienia objawów dlatego niezmiernie ważna jest szybki transport chorego do szpitala, a także nasze wcześniejsze działania.

OD TEGO ZALEŻY LUDZKIE ŻYCIE!

Zawałem mięśnia sercowego - nazywamy odcięcie pewnego obszaru mięśnia sercowego od ukrwienia wieńcowego na czas wystarczająco długi, aby doszło do jego martwicy, której towarzyszy wzrost aktywności enzymów sercowych takich jak np. troponina.

Główny objaw zawału mięśnia sercowego to: BÓL!!!

Charakterystyka bólu zawałowego:

• silny ból w klatce piersiowej w okolicy przedsercowej lub/i zamostkowej pojawiający się w spoczynku,

• trwający powyżej 20 minut,

• nie ustępujący po podaniu azotanów (tj. np.. Nitrogliceryny),

• opisywany jest przez chorych jako ból dławiący, rozrywający, gniotący, występujący symetrycznie po obu stronach klatki piersiowej.

• może promieniować do żuchwy, szyi, pleców, lewego ramienia, a także w okolice nadbrzusza.

• może także nie występować przy zawale tzw. „niemy zawał serca”!!!

Inne objawy zawału to: trudności w oddychaniu, uczucie nudności, uczucie słabości i zawrotów głowy, zlewne poty, szaroblada skóra z sinicą warg, tętno może być szybkie lub wolne, regularne bądź nieregularne, całkowicie prawidłowe.

Postępowanie:

• zapewnienie choremu komfortu i spoczynku, aby zredukować pracę jego serca.

• zastosować, jeśli to możliwe ułożenie chorego w pozycji półsiedzącej ze zgiętymi kolanami.

• nie podawać nic do jedzenia ani picia!

• wezwać pogotowie.

Jak zapobiegać chorobom serca?

• Nie palić papierosów!

• Kontrolować poziom cholesterolu i glukozy we krwi.

• Kontrolować ciśnienie tętnicze krwi.

• Dbać o właściwą masę ciała.

• Uprawiać czynną aktywność fizyczną.

Udar mózgu jest poważnym problemem zdrowotnym, zajmuje 3 miejsce wśród najczęstszych przyczyn zgonów: po zawale serca i po nowotworach.

Częstość występowania udarów mózgu wzrasta z wiekiem.

Wraz ze starzeniem się społeczeństwa rośnie ilość udarów mózgu. Częstość występowania szacuje się na ok. 141 udarów na 100 tys. ludności.

Statystyki prowadzone w Polsce podają występowanie 75 tys. udarów mózgu rocznie.

Rodzaje:

Wyróżnia się dwa typy udaru mózgu :

• udar krwotoczny , wywołany wylewem krwi do mózgu

• udar niedokrwienny - spowodowany gwałtownym zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu. Może być wynikiem niedrożności tętnicy zaopatrującej lub niewystarczającym przepływem krwi przez dany obszar mózgu.

Przyczyny:

• MIAŻDŻYCA- 90% przypadków

• zakrzepica tętnicy szyjnej

• tętniaki,

• wady wrodzone i nabyte,

• zapalenia tętnic

• zapalenie tętnicy skroniowej i inne

Objawy:

• drętwienie twarzy oraz kończyn,

• uczucie znieczulenia całej połowy ciała

• osłabienie siły mięśniowej kończyn, paraliż całej połowy ciała

• wykrzywienie ust

• zaburzenia świadomości

• trudności w mówieniu lub rozumieniu mowy

• zaburzenia widzenia jedno-lub obuoczne

• zaburzenia chodzenia, zawroty głowy, zaburzenia koordynacji ruchów

• silny ból głowy,

• nudności i wymioty

• upadek i utrata przytomności

Postępowanie:

• wezwać pogotowie ratunkowe

• ABC

Prawdziwe zdarzenie:

Podczas letniego grilla jedna z pań nagle potknęła się i osunęła na ziemię.

Zapewniała, że czuje się dobrze, i że nic jej nie jest, że tylko się poślizgnęła, bo ma nowe pantofelki. (parę osób w pobliżu chciało dzwonić po pogotowie) Przyjaciółki pomogły jej wstać i podały nowy talerz z jedzeniem. Ta pani wyglądała na trochę oszołomioną, ale mimo tego zdecydowała się uczestniczyć w przyjęciu, tak jakby się jej nic nie stało.

Późnym wieczorem przedzwonił jej mąż do przyjaciół i poinformował, że pogotowie zabrało żonę do szpitala. Zmarła o 18-tej następnego dnia. Okazało się, że dostała wylewu krwi do mózgu podczas imprezy.

Gdyby jej mąż lub przyjaciele wiedzieli jak zdiagnozować wylew krwi do mózgu, może mogli by uratować jej życie.

Jak ratować w wypadku wylewu krwi do mózgu.

Specjalista neurolog twierdzi, że gdy pacjent znajdzie się pod jego opieką w przeciągu trzech godzin, to jest możliwość całkowitego wyleczenia efektów wylewu.

Sztuka polega na rozpoznaniu objawów i postawieniu prostej diagnozy w ciągu tych trzech godzin.

JAK ROZPOZNAĆ WYLEW?

Często jest trudno rozpoznać objawy. Udar mózgu może być krwotoczny (wywołany wylewem krwi do mózgu) lub niedokrwienny (wywołany zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu)

Właśnie brak wiedzy może mieć fatalne skutki, jeżeli osoby w pobliżu nie wiedzą jak rozpoznać objawy wylewu.

Lekarze uzgodnili prostą metodę jak rozpoznać wylew stawiając trzy pytania:

1. poproś by pacjent się USMIECHNĄŁ

2. poproś by pacjent PODNIÓSŁ OBYDWIE RĘCE DO GÓRY

3. poproś by pacjent powtórzył proste zdanie (np.: dzisiaj jest ładna pogoda).

Jeżeli osoba ma trudności z jednym z tych zadań, wzywaj natychmiast karetkę pogotowia (reanimacyjną) i opisz objawy.

Lekarze zauważyli, że właśnie tym sposobem nawet laik potrafi zauważyć takie objawy jak: niepełnosprawność mięśni twarzy, brak sił w rękach i trudności z mową.

I teraz zwracają się do wszystkich, by każdy zapamiętał te trzy podstawowe testy. Rozpowszechnienie tych trzech zadań umożliwi szybką diagnozę, wcześniejsze leczenie wylewu i uniknięcie trwałego kalectwa.

Jeden z lekarzy stwierdził, że jeśli każdy, kto otrzyma tego maila i wyśle go dalej, do 10 przyjaciół, może uratować co najmniej jedno życie.

DLATEGO, BĄDŹ DOBRYM PRZYJACIELEM I PODZIEL SIĘ TĄ INFORMACJĄ DO JAK NAJWIĘKSZEJ LICZBY PRZYJACIÓŁ -to może uratować czyjeś życie !!!

OMDLENIE:

• Presyncope- niepełne omdlenie, wystąpienie objawów braku sił, zawrotów głowy lub słabości bez utraty przytomności lub stan bezpośrednio ją poprzedzający.

• Syncope - to przemijająca utrata świadomości, po której chory samoistnie odzyskuje świadomość.

Przyczyny:

• Ortostatyczne-przy gwałtownej zmianie pozycji ciała- niewydolność mechanizmów regulujących napięcie naczyń krwionośnych obwodowych.

• Emocjonalne- jako skutek nadmiernego pobudzenia nerwu błędnego (bladość skóry, poty, nudności, bradykardia), wywołany silnym bodźcem emocjonalnym np. strachem.

• Zespół zatoki szyjnej- skutek ostrego niedokrwienia mózgu wywołanego zahamowaniem czynności serca (odruch z baroreceptorów zatoki szyjnej  w następstwie ucisku na tę okolicę).

• Omdlenie neurogenne- reakcja odruchowa wywołana nagłym, silnym bólem lub urazem narządów tzw. wstrząsorodnych np. silne uderzenie w jądra

• Zespół kaszlowo-omdleniowy- głównie u mężczyzn ( tęgich, palaczy, dotkniętych przewlekłym zapaleniem oskrzeli i rozedmą płuc). Zmniejszenie pojemności wyrzutowej serca wskutek wzrostu ciśnienia śródpiersiowego w wyniku przedłużającego się kaszlu. Spadek rzutu serca w wyniku utrudnionego powrotu żylnego podczas wzrostu ciśnienia śrópłucnego w trakcie kaszlu.

Omdlenia u kobiet ciężarnych:

W końcowym trymestrze ciąży u kobiet leżących na wznak może dojść do zaburzeń przytomności

Ucisk płodu na żyłę główną dolną-powoduje zmniejszenie dopływu krwi do serca z następowym obniżeniem pojemności wyrzutowej serca i spadkiem ciśnienia tętniczego.

Układać ciężarne na lewym boku.

Omdlenia pochodzenia sercowego: zaburzenia rytmu, zaburzenia przewodnictwa serca, zaburzenia krążenia wieńcowego, zwężenie ujścia tętnicy płucnej,

Ogólnie przyczyny:

• zaburzenia krążenia obwodowego

• zaburzenia czynności serca

• choroby naczyń mózgu i naczyń doprowadzających krew do mózgu

Zaburzenia krążenia obwodowego polegają na gwałtownym rozszerzeniu naczyń obwodowych, najczęściej w trzewiach i w mięśniach.

Mimo rozszerzonych naczyń obwodowych, spadku ciśnienia czynność serca nie ulega przyspieszeniu (30-40 skurczów na minutę).

Do rozszerzenia naczyń dochodzi:

• działanie bodźca bólowego-uraz, skaleczenie

• zabiegi diagnostyczne

• gwałtowne emocje

• czynniki obciążające-podwyższona temperatura

Omdlenie - prodromy (objawy zapowiadające):

• uczucie osłabienia

• głębokie westchnięcia,

• czkawka,

• bladość skóry, pocenie,

• ślinotok,

• wymioty,

• mroczki przed oczyma,

• nudności,

• wymioty,

• ból i zawroty głowy,

• uczucie gorąca,

• szum w uszach.

Omdlenie-objawy:

• spadek ciśnienia

• zwolnienie tętna,

• płytki oddech

• utrata przytomności-trwa krótko

• następuje całkowity powrót świadomości.

Postępowanie:

• ułożyć chorego płasko,

• unieść kończyny powyżej poziomu klatki piersiowej,

• rozpiąć kołnierzyk,

• przewietrzyć pomieszczenie.

DRGAWKI - szczególna forma reakcji mózgowia, ze zmianami świadomości, spowodowana różnymi zaburzeniami w organizmie;

Wyróżniamy:

• Drgawki toniczne -długotrwajace naprężenie mięśniowe;

• Drgawki klonicze - szybko występujące jeden po drugim skurcze mięśniowe,

• Drgawki uogólnione -drgawki dotyczą całego ciała.

Drgawki rzadko są przyczyną śmierci, ale często prowadzą do powstania urazów:

• złamania,

• zwichnięcia,

• wstrząśnienie mózgu,

• uszkodzenia zębów.

Przyczyny drgawek:

• padaczka,

• urazy czaszkowo-mózgowe,

• zaburzenia przemiany materii,

• zatrucia,

• niedotlenienie,

• długotrwały brak snu,

• zespół abstynencji alkoholowej i polekowej,

• zespół odstawienia narkotyków,

• wysoka temperatura ciała( szczególnie u dzieci)

Padaczka - to zespól kliniczny, w którym u pacjentów występują nawracające napady padaczkowe.

Stan padaczkowy-to ciągła aktywność napadowa, trwająca dłużej niż 30 min, albo co najmniej dwa napady, pomiędzy którymi nie występuje pełne wycofanie zaburzeń.

Klasyfikacja objawów:

NAPADY UOGÓLNIONE

• napady nieświadomości (małe)

• napady duże (drgawkowe)

NAPADY CZĘŚCIOWE

• proste (z objawami ruchowymi, czuciowymi, autonomicznymi, psychicznymi)

• wtórnie uogólniające,

• złożone,

Przyczyny:

• przewlekłe schorzenie neurologiczne np. padaczka- przerwanie leczenia

• wysoka gorączka zwłaszcza u dzieci poniżej 3 lat

• zatrucia (leki, alkohol)

• zaburzenia metaboliczne (np. hipoglikemia), zaburzenia elektrolitowe

• urazy czaszkowo- mózgowe

• niedotlenienie ośrodkowego układu nerwowego,

• guzy mózgu,

• powikłania ciąży (np. rzucawka)

Rozpoznanie napadu drgawek:

• nagły upadek na ziemię,

• utrata świadomości,

• kurczowe ruchy lub kurcze całego ciała albo poszczególnych części ciała,

• często bezwiedne oddanie moczu,

• wypływ z jamy ustnej śliny( czasami krwisto podbarwionej),

• po ustaniu drgawek –krótki okres braku świadomości lub dezorientacja( stan splątania),przy zachowaniu prawidłowego oddechu,

• niepamięć wsteczna.

Postępowanie:

• bądź przy chorym w czasie wystąpienia napadu pilnując, aby nie doznał obrażeń.

• gdy chory upadnie, delikatnie podtrzymuj głowę, aby nie doszło do mechanicznych urazów -pod głowę podłożyć coś miękkiego

• ułóż chorego na boku pilnując aby miał drożne drogi oddechowe. Poluzuj kołnierzyk, rozepnij guziki.

• ślina i piana na ustach, często zabarwiona krwią jest normalnym objawem napadu padaczkowego. Powinna mieć drogę odpływu – ułożenie na boku.

• poczekaj, aż skończy się napad - będzie on trwał zazwyczaj kilka minut, po napadzie chory może stracić kontakt z otoczeniem, może zasnąć. Gdy odzyska przytomność zapytaj jak można mu pomóc, kogo zawiadomić.

Błędy w postępowaniu:

• nie używaj siły wobec chorego. Ma on zawężoną świadomość i może źle zrozumieć intencje i reagować agresją.

• po napadzie chory może być pobudzony Łagodnie go uspokajaj nie używając siły.

• staraj się unikać robienie sensacji wokół chorego.

• po zakończeniu ataku ułżyć chorego w pozycji bezpiecznej

• ciągła kontrola podstawowych czynności życiowych.

• należy wezwać pogotowie gdy

• drgawki trwają dłużej niż 5 minut lub powracają,

• poszkodowany ma kłopoty z oddychaniem,

• doznał urazu,

• po ustąpieniu drgawek pozostaje nieprzytomny lub splątany przez czas dłuższy niż 5 minut.

ANAFILAKSJA:

• Anafilaksja – ostry, zagrażający życiu stan chorobowy, inicjowany przez gwałtowne uwalnianie się w znacznych ilości mediatorów chemicznych z komórek tucznych i bazofilów.

• Wstrząs anafilaktyczny - jest ostrą, zagrażającą życiu reakcja alergiczną całego organizmu. Występuje przy kontakcie z substancjami wyzwalającymi(alergenami) jak np.

• leki, środki cieniujące, preparaty krwi, po ukąszeniu owadów.

OBJAWY:

• skóra:

• wzmożona potliwość,

• zaczerwienienie,

• świąd,

• pokrzywka,

• obrzęk naczynioruchowy,

• układ oddechowy:

• obrzęk śluzówki i wyciek z nosa,

• stridor,

• przyspieszony oddech,

• duszność,

• kaszel,

• sapanie,

• skurcz oskrzeli,

• obrzęk krtani

• układ krążenia:

• tachykardia,

• zaburzenia rytmu,

• spadek BP,

• układ pokarmowy:

• kolka,

• nudności, wymioty,

• biegunka,

• układ nerwowy:

• zmieniony stan psychiczny,

• zawroty głowy,

• napad padaczkowy,

• inne:

• zapalenie spojówek,

• metaliczny smak w ustach,

• chrypka.

POSTĘPOWANIE:

• przerwać narażenie,

• natychmiast wezwać pomoc,

• podać adrenalinę 0,5 mg i.m. (1:1000),

• położyć poszkodowanego z uniesionymi nogami

• zapewnić komfort termiczny,

• zapewnić komfort psychiczny.

UKĄSZENIA - OBJAWY:

1. miejscowe: ślady po ukąszeniu, z których sączy się krew, silny ból, zdrętwienie, miejscowy obrzęk,

2. ogólnoustrojowe: wstrząs, spadek BP, zespół ciasnoty przedziałów powięziowych, nudności, wymioty, pragnienie, pieczenie w jamie ustnej, gardle przełyku, przyspieszony oddech, obniżona temp. ciała.

3. hemoliza,

4. zaburzenia krzepnięcia,

5. wybroczyny i krwawienia,

6. obrzęk płuc,

7. neurotoksyczność

8. majaczenie,

9. drgawki.

POSTĘPOWANIE:

• szybki transport do szpitala,

• ograniczenie ruchów ofiary,

• unieruchomienie ukąszonej kończyny,

• niższe ułożenie ukąszonej kończyny,

• zastosowanie opaski uciskowej.

• ukąszenia przez węża

• osoba ukąszona powinna leżeć w bezruchu

• w ukąszeniach przez węża zapobiegamy przeniknięciu jadu do krążenia a tym samym do narządów

• na kończynach można zahamować odpływ krwi żylnej w kierunku do serca przez zaciśniętą opaskę ( uciskową)

Opaska uciskowa:

• siła zacisku jest właściwa, gdy kończyna przybiera barwę sino-czerwoną, a pod skórą uwidaczniają się rozszerzone naczynia żylne.

• zacisk powoduje zahamowanie odpływu krwi żylnej nie wpływając na dopływ krwi tętniczej.

• jad z opóźnieniem dostaje się do krążenia i narządów .

• zyskuje się na czasie pozwalając enzymom tkankowym na rozkład jadu

UŻĄDLENIA - OBJAWY:

• nagły ostry ból,

• odczyn zapalny. Skóra wokół użądlenia jest blada, a otaczający obszar - czerwony i spuchnięty,

• swędzenie,

• pozostawienie żądła.

POWIKŁANIA:

• infekcja bakteryjna.

• trudności w oddychaniu i połykaniu, jeśli użądlenie miało miejsce w obrębie ust.

• wstrząs anafilaktyczny,

• jeśli chory we wstrząsie nie otrzyma natychmiastowej pomocy, stanowi to zagrożenia dla jego życia.

POSTĘPOWANIE:

• delikatnie oczyść ranę wodą z mydłem.

• zastosuj zimny okład, aby opanować ból i obrzęk.

• w razie wstrząsu lub wielokrotnego użądlenia bądź użądlenia w usta wezwij pomoc lub zawieź poszkodowanego na ostry dyżur do najbliższego szpitala.

• w przypadku użądlenia w usta ssij kostkę lodu w drodze do szpitala, aby zmniejszyć obrzęk. Jeśli czujesz się dobrze po pojedynczym użądleniu, możesz się leczyć w domu.

• Zastosuj lek przeciwhistaminowy w postaci kremu.

• w razie użądlenia przez pszczołę:

  • usuń żądło paznokciem, nożem lub wysterylizowaną igłą. Nie próbuj wyjmować żądła palcami lub pęsetką, gdyż spowoduje to wyciśnięcie większej ilości jadu do skóry (wbite w skórę żądło przez jakiś czas jeszcze wydziela jad).

  • zastosuj roztwór o słabym odczynie zasadowym (np. sodę oczyszczoną) do zobojętnienia kwaśnego jadu pszczoły.

• w razie użądlenia przez osę

  • zastosuj roztwór o słabym odczynie kwaśnym (np. Ocet do zobojętnienia zasadowego jadu osy.

POKĄSANIA PRZEZ ZWIERZĘTA.

Wścieklizna.

Wścieklizna jest chorobą zakaźną. Zakażenie następuje najczęściej wskutek ugryzienia przez zwierzę chore na wściekliznę (psy, koty, lisy, sarny). Drobne gryzonie jak: myszy, szczury, chomiki itp. nie odgrywają roli w przenoszeniu wścieklizny na człowieka.

Wirus wścieklizny znajduje się w ślinie chorych zwierząt już na 10 dni przed objawami choroby.

Zwierzęta zakażone, przed pojawieniem się objawów choroby, zmieniają swoje usposobienie; stają się apatyczne, przestają jeść, a przede wszystkim pić (wodowstręt), unikają światła, a głos ich staje się zachrypnięty.

W okresie rozwiniętej choroby zwierzę jest niespokojne, z pyska ścieka spieniona ślina, ma napady podniecenia (kąsa ludzi i zwierzęta), błędny wzrok, spuszczony ogon, zjeżoną sierść.

Okres wylęgania wścieklizny u człowieka, może trwać od 15 do 120 dni. Uzależniony jest od takich czynników jak: miejsce ukąszenia (im bliżej głowy, tym okres wylęgania jest krótszy), rozległości rany i ilości zarazków, które wtargnęły przez ranę do krwioobiegu.

• nie lekceważyć nawet najmniejszych pogryzień,

• starannie umyć ranę wodą z mydłem i nałożyć opatrunek,

• skontaktować się z lekarzem i ze stacją sanitarno-epidemiologiczną.

• ustalić czy zwierzę było szczepione p. wściekliźnie

Wścieklizna jest chorobą śmiertelną!

Szczepienia ochronne należy wykonać w każdym przypadku pogryzienia. Odporność po szczepieniu jest krótkotrwała.

Hipoglikemia: to zjawisko polegające na zbyt niskim poziomie cukru (glukozy) we krwi. Zwykle występuje u chorych na cukrzycę typu I.

• występuje głównie u osób chorych na cukrzyce, które przyjęły zbyt dużą dawkę leku na cukrzycę, opuściły posiłek lub piły alkohol na pusty żołądek.

• może prowadzić do utraty przytomności, podczas której brak tlenu może spowodować uszkodzenie mózgu.

Wszystkie objawy związane są ze zbyt małą dostawą glukozy do mózgu i wynikającą stąd niedostateczną produkcją energii w komórkach nerwowych.

Objawy:

• ból głowy,

• zaburzenia stanu umysłowego (w tym np. zachowania agresywne),

• zamazana mowa,

• nienormalne zachowania,

• utrata pamięci,

• otępienie,

• podwójne widzenie,

• tymczasowy paraliż i napady drgawek.

Podczas hipoglikemii mogą także wystąpić:

• drżenie ciała,

• osłabienie i palpitacje serca

• nadmierne wydzielanie potu.

Czasem chory może zachowywać się w sposób nieracjonalny i zaburzony, co można pomylić ze stanem upojenia alkoholowego.

Przyczyny:

• cukrzyca

• w rzadkich przypadkach hipoglikemia może towarzyszyć chorobom wątroby, nerek lub układu hormonalnego. Inną przyczyną może być obecność zaawansowanego guza w innym miejscu organizmu.

• występuje po wypiciu dużych ilości alkoholu.

• może także pojawić się u osób przyjmujących określone leki, np. chininę (lek na malarię), salicylany (lek na chorobę reumatyczną) i propranolol (lek obniżający ciśnienie).

Postępowanie:

Hipoglikemię można pomylić z hiperglikemią, czyli zbyt wysokim poziomem cukru we krwi.

W razie wątpliwości należy podać choremu produkt zawierający cukier, np. czekoladę lub szklankę soku owocowego.

Jeśli chory jest w pełni przytomny, na pewno mu to nie zaszkodzi.

Jeżeli poszkodowany ma zachowaną świadomość, podać cukier, rozpuszczony w wodzie (mocno osłodzona herbata, sok).