Rachunkowość zakładów ubezpieczeniowych
dr Włodzimierz Ciseł
Literatura:
Karmańska (red.), „Rachunkowość finansowa zakładów ubezpieczeniowych”, Difin, Warszawa 2003
Lament M., Piątek J, Rachunkowość ubezpieczeniowa, Politechnika Radomska, Radom 2006
Messner Z. (red.), Rachunkowość finansowa i sprawozdawczość finansowa zakładów ubezpieczeń, Katowice 2007 -> zbiór zadań, będzie dawał z tego kserówki
Handschke J., Monkiewicz J. (red.), Ubezpieczenia. Podręcznik akademicki, Poltext 2010
Ronka – Chmielowiec W. (red.), Zarządzanie finansami w zakładzie ubezpieczeń, Oficyna wydawnicza Branta, Bydgoszcz – Wrocław 2004
Egzamin: pisemny, pytania testowe i otwarte, zadanie z zakresu analizy, ewidencja, schemat dorysować niektóre strzałki, nie będzie operacji będą strzałki i określić jaka to operacja.
Treści programowe:
Wprowadzenie do tematyki ubezpieczeń gospodarczych
Ogólna charakterystyka rynku ubezpieczeń
Majątek zakładów ubezpieczeń i źródła jego finansowania
Przychody i koszty działalności operacyjnej ubezpieczyciela
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe i pozostałe rezerwy
Działalność lokacyjna zakładu ubezpieczeń
Wynik finansowy zakładu ubezpieczeń
Sprawozdania finansowe zakładów ubezpieczeniowych i ich analiza
XXXX
Rachunkowość ma charakter uniwersalny, tzn. że jej nadrzędne zasady, procedury, metody i funkcje odnoszą się do wszystkich jednostek gospodarczych, niezależnie od rodzaju prowadzonej przez nie działalności. Uwzględnianie specyfiki poszczególnych sektorów gospodarki pozwala na wyodrębnienie w ramach rachunkowości m.in. rachunkowości ubezpieczeniowej
Rachunkowość ubezpieczeniowa – system gromadzenia, przetwarzania i prezentacji informacji ekonomicznych, które mają pomóc ich odbiorcom w ocenie działalności zakładu ubezpieczeń oraz w podejmowaniu racjonalnych decyzji.
*główne klasy rachunkowości to: rachunkowość finansowa i zarządcza
*odbiorcy: wewnętrzni i zewnętrzni (Urząd Skarbowy, kredytobiorcy, kontrahenci (dostawcy i odbiorcy usług ubezpieczeniowych, inwestorzy)
Specyfika zakładu ubezpieczeniowego jako podmiotu rachunkowości wynika z faktu, że jest on równocześnie:
instytucją zaufania publicznego, zobligowaną do zapewnienia ludności należnej ochrony ubezpieczeniowej,
jednostką gospodarczą, której celem, tak jak każdego przedsiębiorstwa jest zwiększanie swojej wartości rynkowej.
Podstawowe przepisy prawne regulujące rachunkowość zakładów ubezpieczeniowych w Polsce:
Ustawa z dnia 22.05.2003 o działalności ubezpieczeniowej (najważniejsze!);
Ustawa z dnia 22.05.2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym (UFG) i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych;
Ustawa z dnia 22.05.2003 o pośrednictwie ubezpieczeniowym;
Ustawa z dnia 22.05.2003 o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych
Ustawa z dni 29.04.1994 o rachunkowości
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2.10.2009 w sprawie sposobu wyliczenia wysokości marginesu wypłacalności oraz minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego dla działów i grup ubezpieczeń
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28.12.2009 szczególnych zasad rachunkowości (można sobie wydrukować);
Ustawa o rachunkowości, Krajowe Standardy Rachunkowości, Międzynarodowe Standardy Rachunkowości.
Rachunkowość zakładów ubezpieczeniowych obejmuje (zakres przedmiotowy):
stosowane przez zakłady zasady rachunkowości (polityka rachunkowości);
sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych (dziennik, księga podstawowa, pomocnicza, zestawienie obrotów i sald;
okresowe przeprowadzanie inwentaryzacji aktywów i pasywów (spis z natury, weryfikacja, potwierdzanie sald);
wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego;
sporządzanie sprawozdań finansowych;
gromadzenie i przechowywanie dokumentacji księgowej;
poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych.
Roczne sprawozdanie finansowe zakładu ubezpieczeń składa się z:
bilansu, RZiS (techniczny i ogólny), RPP (metodą bezpośrednią), zestawienie zmian w kapitale własnym; ich wzory określa załącznik do ustawy o rachunkowości
informacji dodatkowej, której wzór zawiera rozporządzenie MF z dn. 8.12.2009 r. w sparwe szczególnych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń
Uzupełniający element rocznego sprawozdania finansowego stanowi sprawozdanie z działalności, które powinno zawierać istotne informacje o sytuacji majątkowej i finansowej zakładu ubezpieczeniowego, ocenę uzyskiwanych wyników oraz czynników ryzyka i opis zagrożeń.
Szczególne cechy rachunkowości (sprawozdawczości) ubezpieczeniowej:
Uporządkowaniem aktywów bilansu ubezpieczyciela nie rządzi kryterium płynności,
W aktywach dominują lokaty (stanowią pokrycie rezerw),
Uporządkowaniem pasywów bilansu ubezpieczyciela nie rządzi kryterium wymagalności,
W pasywach dominują rezerwy,
Zarówno w aktywach jak i pasywach pojawiają się pozycje typowe tylko dla ubezpieczyciela,
RZiS ubezpieczyciela jest dwuczłonowy i obejmuje: techniczny rachunek ubezpieczeń oraz ogólny RZiS ubezpieczyciela,
Zarówno w ramach przychodów jak i kosztów pojawiają się pozycje typowe tylko dla ubezpieczyciela,
Ubezpieczyciel zobligowany jest do przygotowania technicznych rachunków wyników osobno dla każdej grupy produktów ubezpieczeniowych,
RPP może być sporządzany JEDYNIE metodą bezpośrednią (Wynik finansowy to różnica między wpływami a wypływami)
Bardzo szeroki zakres informacji dodatkowej.
*techniczny rachunek wyników dotyczy działalności operacyjnej!
Zespoły kont:
Zespół 0 –Aktywa trwałe
Zespół 1 –Środki pieniężne i rachunki bankowe
Zespół 2 – rozrachunki i roszczenia
Zespół 3 – materiały
Zespół 4 –
Zespół 5 – Koszty akwizycji i administracji oraz inne koszty techniczne
Zespół 6 – Odszkodowania, świadczenia i rozliczenia międzyokresowe
Zespół 7 –Przychody techniczne oraz inne przychody i koszty operacyjne
Zespół 8 –Kapitały, rezerwy i wynik finansowy
Zdarzenie – pojawienie się zmiany w obiekcie wskutek zajścia określonego procesu.
Zdarzenia nieprzewidywalne (niepewne) – zdarzenia, których nie można w sposób jednoznaczny przewidzieć z powodu braku dostatecznej wiedzy.
Ryzyko – nieprzewidywalność (niepewność) tego, co może się zdarzyć z wartością.
Wartość – wszystko to, co jednostka uznaje za ważne dla jej dobrostanu.
Ryzyko ubezpieczalne – ryzyko, które przy użyciu techniki ubezpieczeniowej oraz danych o częstości zdarzeń i średniej szkodowości jest możliwe do oszacowania.
Podstawowe własności charakteryzujące ubezpieczalność ryzyka:
Losowość,
Definiowalność i mierzalność,
Powtarzalność,
Brak szkód katastroficznych.
Instrumenty przeciwdziałania ryzyku losowemu (niepoznawalnemu):
Oszczędności,
Kredyty i pożyczki,
Ubezpieczenie.
Ubezpieczenie (asekuracja) – urządzenie gospodarcze, zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych, wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, który te same zdarzenia zagrażają.
Funkcje ubezpieczeń:
Funkcja ochrony ubezpieczeniowej
Funkcja prewencyjna – zapobieganie, może mieć charakter materialny, zabezpieczenia prawne
Funkcje finansowe
Redystrybucyjna – zakłady ubezpieczeń gromadzą znaczne środki pieniężne, które są przesuwane między różnymi podmiotami, gromadzone i przeznaczane na określone cele
Lokacyjna – śr pieniężne lokują w instrumenty finansowe, nieruchomości
Stymulacyjna – pobudzane do określonych zachowań
Kontrolna -
Kompensacyjna – wyrównanie zakłóceń, jakie powstały w procesach gospodarczych czy też społeczno-ekonomicznych; umożliwienie odtworzenia zniszczonych składników majątku lub zrekompensowanie strat osób fizycznych,
Finansowa – gromadzenie środków finansowych w postaci składek, tworzenie funduszu ubezpieczeniowego na pokrycie wydatków związanych z likwidacją szkody lub na inne świadczenia wynikające z umowy ubezpieczeniowej,
Prewencyjna – podejmowanie działań na rzecz ograniczenia możliwości wystąpienia zdarzeń losowych i minimalizowania ich ujemnych skutków,
Redystrybucyjna – przesuwanie wolnych środków pieniężnych od ubezpieczających do podmiotów będących emitentami instrumentów finansowych.
Zasady ubezpieczeń (wymagania stawiane usługom ubezpieczeniowym):
Realność ochrony ubezpieczeniowej
Pełność ochrony ubezpieczeniowej
Powszechność ochrony ubezpieczeniowej
Zasada realnośći ochrony ubezpieczeniowej – pewność otrzymania przez ubezpieczeniowego świadczenia w sytuacji zaistenienia wypadku ubezpieczeniowego. Zapewnienie realności ochrony ubezpieczeniowej służą różne prawne i ekonomiczne gwarancje
Zasada pełności ochrony ubezp– zapewnieine ubezpieczonym takiego poziomu finansowego wyrównania strat losowych, jaki w danych warunkach możliwy jest do osiągnięcia
Zasada powszechności – zapewnienie każdej zainteresowanej jednostce możliwości korzystania z ubezpiezcń w odniesieniu do interesujących ją przedmiotów i zagrażających jej ryzyk.
Umowa ubezpieczenia – umowa cywilno-prawna, na mocy której zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w przypadku zajścia zdarzenia przewidzianego w umowie, natomiast ubezpieczający zobowiązuje się opłacać składkę ubezpieczeniową.
Wypadek ubezpieczeniowy (zdarzenie ubezpieczeniowe) – zdarzenie losowe objęte ochroną ubezpieczeniową, po którym zakład ubezpieczeń musi wypłacić na mocy umowy odszkodowanie lub świadczenie.
Przedmiot ubezpieczenia – potencjalny wypadek ubezpieczeniowy, który z tej racji, że może spowodować majątkową lub finansową stratę albo też szkodę osobistą, jest obejmowany ochroną ubezpieczeniową.
Podmioty (ubezpieczający, ubezpieczyciel, ubezpieczony, uposażony)
Ubezpieczający – strona umowy ubezpieczenia, na wniosek której udzielana jest ochrona ubezpieczeniowa i która za tę ochronę zobowiązana jest do opłacenia składki.
Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń, towarzystwo ubezpieczeniowe, asekurator) – podmiot prowadzący działalność polegającą na świadczeniu usług z zakresu ubezpieczeń, który jako strona umowy ubezpieczenia zobowiązuje się wypłacić świadczenie lub odszkodowanie w przypadku zajścia określonego zdarzenia.
Ubezpieczony – osoba, której mienie, odpowiedzialność cywilna, życie lub inne duże dobro jest objęte ochroną ubezpieczeniową; najczęściej ubezpieczony jest jednocześnie ubezpieczającym.
Uposażony (uprawniony, beneficjent) – osoba występująca w ubezpieczeniach osobowych, wskazana przez ubezpieczonego jako uprawniona do pobrania sumy ubezpieczenia, jeśli nastąpi śmierć ubezpieczonego.
Uprawniony – osoba występująca w ubezpieczenia osobowych, wskazana przez ubezpieczonego jako uprawniona do pobrania sumy ubezpieczenia, jeśli nastąpi śmierć ubezpieczonego.
Koasekuracja – ubezpieczenie na podstawie jednej polisy przez dwóch lub więcej ubezpieczycieli. Podział odpowiedzialności ustalany jest w procentach lub ułamkowo.
Koasekurator wiodący – asekurator, który w imieniu innych koasekuratorów dokonuje rozliczeń pomiędzy stronami zawartej umowy koasekuracji.
Działalność ubezpieczeniowa – wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia negatywnych skutków zdarzeń losowych.
Działalność reasekuracyjna – wykonywanie czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.
Ochrona ubezpieczeniowa – zobowiązanie zakładu ubezpieczeń do wypłaty odszkodowania lub świadczenia wskazanej osobie w przypadku zaistnienia zdarzenia, które wywołało określone skutki objęte umową.
Formy prawne prowadzenia działalności ubezpieczeniowej w Polsce:
Spółka akcyjna – w zakresie nieregulowanym w ustawie o działalności ubezpieczeniowej;do zakładu ubezpieczeń wykonującego działalność w formie spółki akcyjnej stosuje się przepisy Kodeksu Spółek Handlowych,
Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych–forma prawna prowadzenia działalności ubezpieczeniowej, której specyficzną cechą jest ubezpieczanie swoich członków na zasadzie wzajemności.
Komisja Nadzoru Finansowego – skonsolidowany organizacyjnie nadzór nad całym rynkiem finansowym, w tym rynkiem ubezpieczeniowym
Rzecznik ubezpieczonych – urząd państwowy reprezentujący interesy ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych z umów ubezpieczenia, członków OFE i uczestników PPE
Ubezpieczony Fundusz Gwarancyjny – fundusz, którego zadaniem jest wypłata odszkodowań i świadczeń z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i rolników za szkody na osobie, gdy nie ustalono sprawcy wypadku lub za szkodę na mieniu i osobie, gdy nie ustalono sprawcy wypadku lub za szkodę na mieniu i osobie, gdy sprawca wypadku nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń do zadań Funduszu należy również zaspokojenie roszczeń z tytułu wyżej wymienionych ubezpieczęń obowiązkowych oraz umów ubezpieczeń na życie.
Polska Izba Ubezpieczeń – samorząd ubezpieczeniowy, do którego przynależność zakładów ubezpieczęń jest obowiązkowa
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej – akt prawny regulujący funkcjonowanie sektora ubezpieczeń w Polsce w zakresie warunków oraz zasad podejmowania i prowadzenia działalności w sferze ubezpieczeń majątkowych i osobistych.
Produkt ubezpieczeniowy – usługa zakładu ubezpieczeń, która polega na ochronie ubezpieczeniowej. Taki produkt ma charakter niematerialny i cechuje go odwrócony cykl produkcyjny(najpierw trzeba zapłacić i wnieść składkę, dopiero później korzysta się z ochrony ubezpieczeniowej).
Portfel ubezpieczeń – pełny zbiór ryzyk, tj. przedmiotów ubezpieczenia, jakie są chronione przez zakład ubezpieczeń.
Badanie marketingowe – podejmowane przez przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe działanie, którego celem jest zebranie, opracowanie i analiza informacji pozwalających ocenić zainteresowanie klientów rynkiem ubezpieczeń, ich preferencje i potrzeby.
Kanały dystrybucji ubezpieczeń – przewidziane przepisami podstawowe sposoby dystrybucji polis obejmujące: sprzedaż bezpośrednią, która dokonywana jest przez etatowych pracowników zakładu (np. przez telefon lub Internet), sprzedaż agencyjną poprzez agentów ubezpieczeniowych oraz sprzedaż za pośrednictwem brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.
Akwizycja – dystrybucja produktów ubezpieczeniowych, czyli zbieranie ofert i zawieranie umów ubezpieczenia poprzez upoważnionych przedstawicieli zakładu ubezpieczeń.
Agent ubezpieczeniowy – podmiot upoważniony przez zakład ubezpieczeń do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz tego zakładu lub pośredniczenia przy zawieraniu umów.
Broker ubezpieczeniowy – podmiot zajmujący się pośrednictwem między towarzystwem ubezpieczeniowym a klientem, nie jest związany umową z żadnym ubezpieczycielem, posiada uprawnienia do prezentacji ofert wielu zakładów ubezpieczeń.
Prowizja – wynagrodzenie pośredników ubezpieczeniowych za pozyskane ubezpieczenia, naliczane w procentach od zainkasowanych składek.
Wniosek o ubezpieczenie – pisemna oferta zawarcia ubezpieczenia złożona przez ubezpieczającego na formularzu opracowanym przez zakład ubezpieczeń. Powinien zawierać dane niezbędne do oceny ryzyka towarzyszącego wnioskowanemu ubezpieczeniu.
Dokument ubezpieczeniowy – pisemne potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia i najczęściej jest to polisa ubezpieczeniowa, legitymacja ubezpieczeniowa lub tymczasowe zaświadczenie.
Polisa – dokument, zawierający umowę ubezpieczenia. Potwierdza przyjęcie przez ubezpieczyciela odpowiedzialność za straty spowodowane przez ubezpieczone zdarzenia.
Okres ubezpieczenia – czas obowiązywania ochrony ubezpieczeniowej.
Początek odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń – objęcie ubezpieczonego ochroną od dnia następującego po dniu zawarcia umowy, bądź innego – wskazanego w polisie, ale nie wcześniej nić od momentu wpłacenia pierwszej składki.
Karencja – zapisany w umowie ubezpieczeniowej okres, w którym towarzystwo ubezpieczeniowe nie ponosi odpowiedzialności za powstałe w tym czasie szkody.
Odstąpienie od umowy ubezpieczenia – każda osoba fizyczna ma prawo odstąpić od umowy ubezpieczenia do 30 dni od daty zawarcia polisy (jeśli umowa jest zawierana na czas dłuższy niż 6 miesięcy) i do 7 dni, jeśli jest przedsiębiorcą. Po odstąpieniu od umowy, zakład ubezpieczeń wypłaca ubezpieczającemu całą wpłaconą przez niego kwotę, pomniejszoną o koszty manipulacyjne i czasami o koszty udzielonej dotychczasowej ochrony.
Wartość ubezpieczenia – wartość przedmiotu ubezpieczenia.
Suma ubezpieczenia– ustalona w umowie ubezpieczenia majątkowego kwota pieniężna stanowiąca górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeniowego. W ubezpieczeniach osobowych określona suma przyszłego świadczenia, jaką zobowiązuje się wypłacić ubezpieczyciel na wypadek śmierci osoby ubezpieczonej albo w razie dożycia przez osobę ubezpieczoną umówionego wieku.
Nadubezpieczenie – sytuacja, w której zagłoszona suma ubezpieczenia przewyższa faktyczną wartość ubezpieczonego mienia. Powstanie zdarzenia ubezpieczeniowego wywołuje wypłatę odszkodowania odpowiadającego faktycznej wartości ubezpieczonego majątku.
Niedoubezpieczenie – zawarcie umowy ubezpieczenia na sumę ubezpieczenia niższą od wartości ubezpieczeniowej. W razie wystąpienia szkody wartość odszkodowania będzie niższa od wartości rzeczywistej. Odszkodowanie jest bowiem ustalane proporcjonalnie z uwzględnieniem stosunku sumy ubezpieczenia od wartości ubezpieczeniowej.
Szkoda zaistniała- strata majątkowa lub inna (np. utrata zdrowia lub życia) powstała w wyniku wypadku losowego.
Szkoda zgłoszona – szkoda powstała w wyniku określonego zdarzenia, o zaistnieniu którego uzyskał informację zakład ubezpieczeń.
Szkoda całkowita – szkoda, w której przedmiot ubezpieczenia został utracony (np. skradziony), zniszczony albo uszkodzony w takim stopniu, że jgo naprawa nie jest możliwa lub nie jest ekonomicznie opłacalna
Szkoda częściowa – szkoda, w której przedmiot ubezpieczenia został uszkodzony tak, że jego naprawa jest możliwa i ekonomicznie opłacalna.
Likwidacja szkody – czynności wykonywane po wypadku ubezpieczeniowym przez zakład ubezpieczeń, w celu ustalenia przyczyn i skutków wypadku oraz obliczenia wysokości odszkodowania należnego poszkodowanemu bądź osobie upoważnionej.
Komisarz Awaryjny – osoba fizyczna lub instytucja reprezentująca ubezpieczyciela na terytorium obcego państwa w przypadku zaistnienia szkody, która objęta była ochroną ubezpieczeniową.
Regres ubezpieczeniowy – w ubezpieczeniach majątkowych roszczenie ubezpieczyciela przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, które przechodzi na ubezpieczyciela z dniem zapłaty odszkodowania.
Odpis aktualizujący należności regresowe – odpis tworzony w zakładzie ubezpieczeń w momencie ujęcia w ewidencji księgowej należności regresowej, dokonywany w przypadku wątpliwości co do windykacji tej należności.
Odzyski – dające się wycenić rynkowo pozostałości po szkodzie
Franszyza integralna – kwota, co do wysokości której świadczenie ubezpieczeniowe nie jest wypłacane, a powyżej której jest wypłacane w całości. Działanie franszyzy integralnej wiąże się najczęściej z odcięciem drobnych szkód, których koszt likwidacji może być nawet wyższy od wysokości szkody.
Franszyza redukcyjna – obniżenie wypłacanego odszkodowania o określoną kwotę lub procent sumy ubezpieczenia. Franszyza redukcyjna wzmacnia zainteresowanie klienta ubezpieczonym ryzykiem.
Udział własny – ograniczenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń podobne w skutkach do franszyzy redukcyjnej, z tym że wysokość odszkodowania obniżana jest zawsze o określony procent wartości odszkodowania, a nie wartości ubezpieczanego mienia.
Ubezpieczenie na pierwsze ryzyko – odszkodowanie równe jest poniesionej szkodzie rzeczywistej do granicy sumy ubezpieczenia, bez względu na stosunek sumy ubezpieczenia i wartości ubezpieczenia.
Koszty likwidacji szkód – koszty zakładu ubezpieczeń związane z likwidacją szkód. Koszty te dotyczą w szczególności wyceny wartości szkód, dokonywania ekspertyz, wynagradzania likwidatorów szkód itp.
Dokumentacja szkodowa – opatrzony numerem rejestracji szkody zestaw danych, zawierający ponumerowane dokumenty dotyczące zdarzenia i związanego z nim zgłoszenia szkody, dokumenty przedstawiające opis elementów szkody oraz szczegóły wpłat i wypłat związanych ze szkodą.
Klasyfikacja ubezpieczeń
| Kryterium podziału | Rodzaje ubezpieczeń |
|---|---|
| Podmiot podaży | Prywatne Publiczne |
| Podmiot popytu | Ubezpieczenia przedsiębiorstw Ubezpieczenia gospodarstw domowych |
| Przedmiot | Osobowe Majątkowe |
| Stopień swobody przystąpienia | Obowiązkowe Dobrowolne |
| Cel działalności | Komercyjne Non-profit |
| Czas | Krótkoterminowe Długoterminowe |
| Rodzaj transferu ryzyka | Bezpośrednie(nie są reasekurowane) Pośrednie(są reasekurowane) |
| Liczba podmiotów (przedmiotów) objętych jedną umową ubezpieczeniową | Indywidualne Grupowe |
| Zakres dopuszczalnej działalności | Ubezpieczenia na życie – dział I Pozostałe ubezpieczenia majątkowe i osobowe – dział II |
Dział I – ubezpieczenia na życie
Dział II – pozostałe ubezpieczenia (18 pozycji)
Zakład ubezpieczeń nie może jednocześnie prowadzić działalności w dziale I i II
Podstawowym miernikiem oceny działalności zakładu ubezpieczeń jest wynik finansowy
Część przychodów i kosztów zakładu ubezpieczeń ujmowana jest w technicznym rachunku ubezpieczeń, część zaś w ogólnym rachunku zysku i strat
Wynik techniczny +/-
Wynik z działalności lokacyjnej+/-
Wynik z pozostałej działalności+/-
Wynik z działalności nadzwyczajnej-
Podatek dochodowy =
Wynik finansowy netto
WYNIK TECHNICZNY=
Przychody techniczne –
Koszty teczniczne
+/-
Zmiana stanu rezerw techn.-ubezpiecz.
Przychody techniczne
-Składki
-Pozostałe przychody techniczne
Skłądki =
Składki przypisane brutto –
Udział reasekuratorów w składkach przypisanych +/-
Zmiana stanu rezerwy składek i rezerwy na ryzyko niewygasłe brutto +/-
Udział reasekuratorów w zianie stanu rezerwy składek i rezerwy na ryzyko niewygasłe
Składka ubezpieczeniowa – kwota, jaką zobowiązany jest zapłacić ubezpieczający zakładowi ubezpieczeń za udzielaną mu ochronę ubezpieczeniową (cena produktu ubezpieczeniowego).
Składka jednorazowa – składka z tytułu umowy ubezpieczenia, ustalona jednorazowo i opłacona w całości.
Składka regularna – suma pieniędzy wypłacana ubezpieczycielowi z częstotliwością określoną w polisie (miesięcznie, kwartalnie, półrocznie, rocznie).
Składka czysta (netto) – ta część składki ubezpieczeniowej, która zostaje przeznaczona na wypłatę świadczeń i odszkodowań.
Składka brutto – składka czysta powiększona o dodatki:
Dodatek na koszty administracyjne,
Dodatek na koszty akwizycji,
Dodatek na działania prewencyjne,
Dodatek na bezpieczeństwo,
Dodatek na zysk,
oraz uwzględniająca szereg korekt, np.:
Korektę z tytułu osiągniętych dochodów inwestycyjnych,
Korektę inflacyjną,
Korektę reasekuracyjną.
Składka brutto stanowi rzeczywistą cenę, jaką uiszcza ubezpieczający za świadczoną ochronę ubezpieczeniową.
Taryfa ubezpieczeniowa – wykaz stawek ubezpieczeniowych stosowanych przez dane towarzystwo ubezpieczeniowe, służących do określenia wysokości składek. Podstawą ustalania taryfy jest m.in. poziom ryzyka i zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela. Poszczególne stawki ubezpieczeniowe określają wysokość składki w postaci procentu (bądź promila) przyjętej w umowie sumy ubezpieczenia.
Bonifikata – obniżenie stawki taryfowej, opłacanej jednorazowo na cały okres ubezpieczenia, o określony procent lub kwotę, a także udzielenie – zwykle stałemu klientowi – specjalnego upustu stosunku do ustalonego taryfikatora składek.
Bonus – ulga w taryfie składek przyznawana za bezszkodowy przebieg ubezpieczenia.
Malus– utrata lub obniżenie uzyskanych poprzednio uprawnień do obniżek w składce albo zwiększenie podstawowej stawki taryfowej.
Składki przypisane – podstawowy przychód zakładu ubezpieczeń związany z działalnością ubezpieczeniową. Tworzą go kwoty należne w okresie sprawozdawczym z tytułu zawartych umów ubezpieczenia, niezależnie od tego, czy zostały faktycznie otrzymane.
Składki przypisane brutto – wartość składek przypisanych ustalona przez uwzględnieniem udziału reasekuratorów.
Przypis składki ubezpieczeniowej – zaewidencjonowanie należnej składki ubezpieczeniowej w księgach rachunkowych zakładu ubezpieczeń.
Składki zarobione– składki przypisane w okresie sprawozdawczym, skorygowana o zmiany stanu rezerw.
Storno składki ubezpieczeniowej – zmniejszenie przychodu z tytułu składki ubezpieczeniowej spowodowane np. wycofaniem się ubezpieczającego z zwartej umowy ubezpieczenia.
System składki ubezpieczeniowej przypisanej – system ewidencji składek ubezpieczeniowych polegający na tym, że składkę ubezpieczeniową jako przychód ewidencjonuje się zgodnie z zasadą memoriału.
Pozostałe przychody techniczne:
Opłaty za wystawienie zaświadczeń i duplikatów polis
Odsetki pobrane za nieterminową zapłatę składki
Odsetki od depozytów zatrzymanych przez cedentów (pojawią się u reasekuratora)
Koszty techniczne
-odszkodowania i świadczenia
-Koszty działalności ubezpieczeniowej
Koszty akwizycji
Koszty administracyjne
-Pozostałe koszty techniczne
Odszkodowania i świadczenia =
Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto –
Udział reasekuratorów w wypłaconych odszkodowaniach i świadczeniach +/-
Zmiana stanu rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia brutto +/-
Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia
Odszkodowanie – kwota, którą ubezpieczyciel zobowiązany jest wypłacić w razie wystąpienia szkody w ubezpieczanym majątku.
Świadczenie ubezpieczeniowe – przy ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach na życie, wypłata umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia, do której zakład ubezpieczeń jest zobowiązany w razie zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego, określonego w umowie ubezpieczeniowej.
Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto – koszt dotyczący przede wszystkim zobowiązań zakładu ubezpieczeń z tytułu zajścia określonych zdarzeń objętych umową ubezpieczenia. W skład tego kosztu wchodzą
Dokonanych w okresie sprawozdawczym zapłaty z tytułu odszkodowań i świadczeń za szkody lub wypadki powstałe z zawartych umów ubezpieczenia
Poniesione w okresie sprawozdawczym wszelkie koszty likwidacji szkód i wypadków oraz dochodzenia roszczeń regresowych
Otrzymane zwroty wypłaconych odszkodowań i świadczeń, otrzymane regresy i wszelkie odzyski (ze znakiem minus)
Jest to największa grupa kosztów zakładu ubezpieczeń
Koszty likwidacji szkód i windykacji regresów – bezpośrednie i pośrednie koszty związane z ustaleniem przyczyn i okoliczności wypadków ubezpieczeniowych a także z ustaleniem wysokości szkód i rozmiaru odszkodowań oraz świadczeń należnych uprawnionych. Do kosztów tych zalicza się:
Wynagrodzenia wraz z narzutami pracowników zajmujących się likwidacją szkód i wypadków
Wynagrodzenia wraz z narzutami pośredników, w przypadku gdy likwidowali oni szkody
Wynagrodzenia rzeczoznawców , ekspertów i lekarzy za wykonane ekspertyzy, atesty, opinie i badania lekarskie
Koszty postępowania spornego w sprawach odszkodowania i świadczenia ubezpieczeniowe lub w sprawach o regresy bądź zwroty odszkodowań lub świadczeń ubezpieczeniowych
Koszty obsługi procesu likwidacji szkód i wypadków
Koszty wypłat odszkodowań i świadczeń
Koszty działalności ubezpieczeniowej – koszty poniesione przez zakład ubezpieczeń, będące sumą kosztów akwizycji i kosztów administracyjnych. Do kosztów działalności ubezpieczeniowej zalicza się również prowizje reasekuracyjne oraz udziały w zyskach reasekuratorów.
Koszty akwizycji – koszty związane z zawieraniem umów ubezpieczenia( zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio)
Do kosztów bezpośrednich zalicza się:
prowizje pośredników ubezpieczeniowych,
wynagrodzenia wraz z narzutami pracowników zajmujących się akwizycją,
koszty badań lekarskich,
koszty atestów i ekspertyz przy ocenie ryzyka ubezpieczeniowego,
koszty wystawienia polis,
koszty włączenia umowy do portfela.
prowizje i udziały w zyskach cedentów
Koszty pośrednie obejmują:
koszty reklamy i promocji produktów ubezpieczeniowych,
koszty ogólne związane z badaniem wniosków i wystawianiem polis.
Koszty akwizycji podlegają rozliczeniom w czasie, gdyż są ponoszone w różnym czasie a dotyczą umów ubezpieczeniowych obejmujących ochroną ubezpieczeniową dłuższy okres.
Koszty administracyjne – koszty działalności ubezpieczeniowej związane z
inkasem składek
zarządzaniem portfelem umów ubezpieczenia,
ogólnym zarządzaniem zakładem ubezpieczeń.
Prowizje reasekuracyjne i udziały w zyskach reasekuratorów – kwoty przekazywane ubezpieczycielowi przez reasekuratorów w celu współfinansowania kosztów ubezpieczenia będącego przedmiotem reasekuracji
Pozostałe koszty techniczne:
należne wpłaty na Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
należne wpłaty na koszty nadzoru nad działalnościąubezpieczeniową
należne wpłaty członkowskie dla Polskiej Izby Ubezpieczeń
odpisy na fundusz prewencyjny
należne wpłaty dla Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej
odsetki od zatrzymanych reasekuratorom depozytów
Waloryzacja (indeksacja) – coroczne podwyższanie składki ubezpieczenia i/lub sumy ubezpieczenia o wskaźnik inflacji.
Ubezpieczenia bezskładkowe– umowa ubezpieczenia dla której ubezpieczający zaprzestał opłacania składek, a nie złożył wniosku o wypłatę wartości wykupu. W wyniku tego ubezpieczający zwolniony jest z obowiązku opłacania składek, zaś suma ubezpieczenia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu, bądź suma ubezpieczenia jest utrzymywana na dotychczasowej wysokości, a koszty funkcjonowania polisy i koszty ryzyka są pobierane z wartości polis – a ochrona trwa do wyczerpania wartości polisy.
Koszty działalności ubezpieczeniowej – koszty poniesione przez zakład ubezpieczeń, będące sumą kosztów akwizycji i kosztów administracyjnych.
VAT w działalności ubezpieczeniowej – działalność ubezpieczeniowa jest zwolniona z opodatkowaniem podatkiem VAT.
Wypadek ubezpieczeniowy – zdarzenie losowe objęte przez zakład ubezpieczeń ochroną ubezpieczeniową, za które zakład ubezpieczeń zobowiązany jest wypłacić odszkodowanie lub świadczenie.
Częstotliwość wypadków ubezpieczeniowych – wskaźnik pozwalający oceniać szkodowość w zakładzie ubezpieczeń. Wyraża się on stosunkiem liczby wypadków ubezpieczeniowych do liczby ubezpieczonych obiektów.
Prewencja ubezpieczeniowa – różnego rodzaju działania związane z ubezpieczeniami, prowadzące do zmniejszenia wielkości lub częstotliwości szkód. Prewencja materialna polega na finansowaniu przez ubezpieczycieli konkretnych działań, mających prowadzić do zmniejszenia zagrożeń (np. budowa wału przeciwpowodziowego). Z kolei prewencja niematerialna obejmuje zwykle określenie wymaganych przy zawieraniu umów zabezpieczeń oraz wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności za szczególnie niebezpieczne zachowania (np. za winę umyślną lub rażące niedbalstwo ubezpieczającego).
Koszty windykacji regresów – wydatki zakładu ubezpieczeń ponoszone w związku ze ściąganiem należności regresowych. W szczególności mogą to być koszty wniesienia pozwu sądowego w sprawie o zwrot odszkodowania lub wynagrodzenia komorników za ściąganie należności regresowych.
Wykup ubezpieczenia – sytuacja, w której towarzystwo ubezpieczeniowe zwraca ubezpieczającemu część wpłaconych w formie składek środków finansowych (kwota wykupu). Zwrot ten następuje wówczas, gdy ubezpieczający odstępuje od umowy po opłaceniu składek co najmniej przez okres przewidziany w ogólnych warunkach ubezpieczenia.
Przychody lokat –
Koszty działalności lokacyjnej =
WYNIK DZIAŁALNOŚCI LOKACYJNEJ
Przychody z lokat
przycody z nieruchomości
przychody z lokat w jednostkach powiązanych
przychody z innych lokat
Przychody z lokat w nieruchomości:
przychody ze sprzedaży nieruchomości
przychody za wynajem i dzirżawę nieruchomości
Przychody z lokat w jednostkach powiązanych i z innych lokat:
dywidendy z tytułu posiadanych akcji
udziały w zyskach wynikające z posiadanych udziałów
odsetki od udzielonych pożyczek
odsetki od obligacji
odsetki od depozytów bankowych
Lokaty (inwestycje)– aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek dywidend, udziałów w zyskach lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej.
Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do lokowania środków finansowych w taki sposób, aby uwzględniając rodzaj i strukturę prowadzonych ubezpieczeń osiągnąć jak największy stopień bezpieczeństwa i rentowności przy jednoczesnym zachowaniu płynności środków.
Aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych powinny być w odpowiedni sposób zróżnicowane i rozproszone tak, aby nie były one związane z jednym rodzajem aktywów lub jednym podmiotem, jak również nie były obciążone zobowiązaniami innymi niż wynikające z umów ubezpieczenia.
Termin wymagalności aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych powinien być dostosowany do terminu wymagalności zobowiązań z umów ubezpieczenia.
Pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych mogą stanowić następujące rodzaje aktywów:
Papiery wartościowe emitowane, poręczone lub gwarantowane przez Skarb Państwa oraz organizacje międzynarodowe, których członkiem jest RP,
….
Instrumenty pochodne, jak opcje, transakcje terminowe typu futures, transakcje zmienne o ile służą zmniejszeniu ryzyka związanego z innymi aktywami stanowiącymi pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.
Aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych nie mogą przekraczać:
40% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w papierach wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym i jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,
….
3% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w zarachowanych czynszach i odsetkach.
RODZAJE LOKAT W ZAKŁADZIE UBEZPIECZEŃ
Akcja – papier wartościowy potwierdzający, że jego posiadacz jest właścicielem części majątku spółki akcyjnej.
Obligacja – papier wartościowy, którego emitent potwierdza, iż jest dłużnikiem posiadacza obligacji oraz zobowiązuje się do spłaty kwoty zadłużenia wraz z należnymi odsetkami w określonym terminie.
Certyfikaty inwestycyjne – papiery wartościowe emitowane przez zamknięte fundusze inwestycyjne.
Jednostka uczestnictwa funduszu inwestycyjnego – jednostka udziału w kapitale zarządzanym przez fundusz inwestycyjny.
Kontrakt terminowy – umowa pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do kupna, a druha do sprzedaży, w określonym terminie w przyszłości i po ustalonej cenie, określonej ilości instrumentu bazowego lub dokonania równoważnego rozliczenia pieniężnego.
Opcja – instrument pochodny, którego wystawca zobowiązuje się do pokrycia różnicy między z góry ustaloną ceną wykonania a ceną rozliczeniową instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia opcji.
Depozyty bankowe – kwoty pieniężne ulokowane w banku na czas nieoznaczony (wkłady a’vista) lub oznaczony (wkłady terminowe), od których płacone są odsetki przez bank przyjmujący depozyt.
List zastawny – dłużny papier wartościowy, którego podstawą emisji są wierzytelności banków hipotecznych z tytułu udzielonych kredytów zabezpieczone hipotekami lub gwarancją określonych instytucji (m.in. Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego).
Bon skarbowy – krótkoterminowy skarbowy papier wartościowy oferowany do sprzedaży w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupowany według wartości nominalnej, po upływie okresu, na jaki został wyemitowany.
Bon komercyjny – krótkoterminowy, dyskontowy dłużny papier wartościowy emitowany przez przedsiębiorstwa.
Nieruchomości – mieszkaniowe, komercyjne, przemysłowe, ziemskie, specjalne.
Rodzaje ryzyka inwestycyjnego:
Ryzyko rynkowe – ryzyko spowodowane zmianami cen na rynkach finansowych (ryzyko stopy procentowej, ryzyko kursu walutowego, ryzyko cen akcji),
Ryzyko kredytowe – ryzyko spowodowane niedotrzymaniem warunków kontraktów finansowych przez jedną ze stron,
Ryzyko niedopasowania struktury aktywów – ryzyko polegające na niedopasowaniu terminów zapadalności instrumentów do terminów zobowiązań zakładu ubezpieczeń,
Ryzyko udziałowe – ryzyko związane z posiadaniem przez zakład ubezpieczeń udziałów w przedsiębiorstwach przeżywających trudności gospodarcze, które w ekstremalnej sytuacji mogą zbankrutować,
Ryzyko płynności – ryzyko występujące wtedy, gdy rynek danego waloru jest niewielki i nie gwarantuje możliwości odsprzedaży papieru wartościowego bez znacznej utraty jego wartości w stosunku do bieżącej ceny rynkowej,
Ryzyko prawne – ryzyko spowodowane zmianami regulacji prawnych,
Ryzyko operacyjne – ryzyko wynikające z nieodpowiednich systemów i procesów biznesowych oraz nieprzestrzegania procedur,
Ryzyko inflacyjne – ryzyko wiążące się z możliwością szybszego wzrostu średniego poziomu cen niż wzrost wartości lokaty,
Ryzyko polityczne – ryzyko związane z decyzjami politycznymi i administracyjnymi określonego kraju,
Ryzyko związane z inwestowaniem w nieruchomości – ryzyko niezrealizowania założonej przez zakład ubezpieczeń rentowności z nabycia nieruchomości.
| Kryterium podziału | Przychody: |
|---|---|
| Stopień powiązania z podmiotem |
|
| Rynek finansowy |
|
| Czas |
|
| Stopień realizacji lokat |
|
| Powiązanie lokat z rezerwami |
|
| Uznanie przez prawo podatkowe |
|
| Wpływ na wynik finansowy |
|
| Waluta |
|
| Kraj |
|
| Prezentacja w sprawozdaniu finansowym |
|
| Rodzaj lokaty |
|
Koszty działalności lokacyjnej
- koszty utrzymania nieruchomości
- koszty lokat w jednostkach powiązanych
-Pozostałe koszty lokacyjne
Koszty działalności lokacyjnej – wewnętrzne i zewnętrzne koszty wynikające z prowadzenia przez zakład ubezpieczeń działalności lokacyjnej w tym koszt zarządzania lokatami
Koszty zarządzania lokatami to np. koszty:
Funkcjonowania komórek zajmujących się zarządzaniem lokatami
Informatyczne
Telekomunikacyjne
Logistyczne
Zarządzania wynajmem nieruchomościami
Koszty zarzadzania lokatami mogą być zarówno kosztami bezpośrednimi, jak i kosztami pośrednimi (wspólnymi)
Koszty utrzymania nieruchomości (z wyłączeniem kosztów utrymania nieruchomości wykorzystywanych na własne potrzeby):
Amortyzacja nieruchomości
Koszty remontów
Koszty utrzymania
Koszty eksploatacji
Opłaty notarialne związane z nabyciem nieruchomości
Podatek od nieruchomości
Koszty lokat w jednostkach powiązanych i pozostałe koszty lokacyjne:
Opłaty notarialne związane z nabyciem lokat finansowych
Prowizje maklerskie
Prowizje od operacji bankowych
W ramach działalności lokacyjnej wykazuje się także takie wielkości jak:
Wynik z rewaloryzacji lokat (przeszacowanie związane z trwałą utratą wartości)
Wynik z realizacji lokat
Niezrealizowany wynik z lokat (bilansowa wycena)
Pozostałe przychody operacyjne –
Pozostałe koszty operacyjne=
WYNIK Z POZOSTAŁEJ DZIAŁALNOŚCI
Pozostałe przychody operacyjne:
Przychody z tytułu pełnienia czynności komisarza awaryjnego
Przychody z działalności akwizycyjnej na rzecz OFE
Przychody ze zbycia środków trwałych
Otrzymane darowizny
Rozwiązane inne rezerwy iż techniczno-ubezpieczeniowe
Odpisane przedawnione, umorzone lub nieściągalne zobowiązania
Dodatnie różnice kursowe
Otrzymane kary grzywny
Nadwyżki inwentaryzacyjne
Pozostałe koszty operacyjne:
Koszty z tytułu pełnienia czynności komisarza awaryjnego
Koszty związane z działalnością akwizycyjną na rzecz OFE
Nieumorzona wartość likwidowanych środków trwałych
Przekazane darowizny
Utworzenie innych rezerw niż techniczno-ubezpieczeniowe
Odpisane przedawnione , umorzone lub nieściągalne należności
Ujemne różnice kursowe
Zapłacone kary grzywny
Niedobory inwentaryzacyjne
Zyski nadzwyczajne –
Straty nadzwyczajne =
WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI NADZWYCZAJNEJ
Ewidencja składek z tytułu umów ubezpieczenia zawartych bezpośrednio przez zakład ubezpieczeń
Objaśnienia:
1 – Przypis składki z umowy ubezpieczenia zawartej bezpośrednio przez zakład ubezpieczeń.
2 – Wpłata składek przez ubezpieczającego.
3 – Przypis składki z umowy ubezpieczenia i jednocześnie zapłata składki.
4 – Storno przypisu składki z ubezpieczenia zawartego bezpośrednio przez zakład ubezpieczeń.
5 – Wypłata przez zakład ubezpieczeń wcześniej zainkasowanych składek.
6 – Zapłata składek przez kompensatę należności z tytułu składek z innymi zobowiązaniami zakładu wobec ubezpieczającego.
7 – Potrącenia niezapłaconych przez ubezpieczającego składek z wypłaconego odszkodowania.
8 – Naliczenie odsetek za nieterminową wpłatę odsetek.
| Składki przypisane | Rozrachunki z ubezpieczającymi | Kasa, Rachunek bieżący |
||
|---|---|---|---|---|
| Inne rozrachunki | ||||
| Pozostałe przychody techniczne | ||||
Ewidencja rozrachunków z pośrednikami ubezpieczeniowymi(agenci, brokerzy)
Objaśnienia:
1 –Przypis składki z umowy ubezpieczenia zawartej przez zakład ubezpieczeń za pośrednictwem agentów lub brokerów.
2 – Wpłata przez pośrednika kwot wynikających z rozliczenia bezpośrednio do kasy lub rachunek bankowy zakładu ubezpieczeń.
3 – Storno przypisu składki z ubezpieczenia zawartego przez zakład ubezpieczeń za pośrednictwem agenta lub brokera.
4 – Wypłata przez zakład ubezpieczeń kwot należnych pośrednikowi wynikających z rozliczenia.
5 – Zarachowanie odsetek inkasowanych przez agenta, a należnych od niezapłaconych składek ubezpieczeniowych.
6 – Naliczenie należnych pośrednikowi prowizji za zawarcie umowy ubezpieczenia.
7 – Rozliczenie agenta z wypłaconych odszkodowań w imieniu zakładu ubezpieczeń.
8 – Rozliczenie agenta z zainkasowanych regresów uprzednio naliczonych przez zakład ubezpieczeń.
9 – Regresy (wcześniej nieujęte) i zwroty odszkodowań uzyskane przez pośrednika ubezpieczeniowego.
10 – Naliczenie należnych agentowi prowizji za likwidację szkód i windykację regresów.
| Składki przypisane | R-ki z pośrednikami ubezpieczeniowymi | Kasa, Rachunek bieżący |
||
|---|---|---|---|---|
| Pozostałe przychody techniczne | ||||
| Inne rozrachunki | ||||
| Regresy i zwroty odszkodowań | ||||
| Koszty likwidacji szkód i windykacji regresów | ||||
Ubezpieczenia na pierwsze ryzyko – odszkodowanie równe jest poniesionej szkodzie rzeczywistej do granicy sumy ubezpieczenia, bez względu na stosunek sumy ubezpieczenia i wartości ubezpieczenia.
Reasekuracja – umowa, na mocy której ubezpieczyciel (cedent) odstępuje część ubezpieczonego ryzyka wraz z częścią składek innemu ubezpieczycielowi (reasekuratorowi, cesjonariuszowi), który w zamian zobowiązuje się do pokrycia ustalonej części świadczeń odszkodowawczych wypłaconych z tytułu zawartych ubezpieczeń.
Reasekuracja bierna – odstępowanie przyjętego przez ubezpieczyciela ryzyka reasekuratorowi.
Reasekuracja czynna – przyjmowanie ryzyka do reasekuracji od bezpośredniego ubezpieczyciela.
Reasekuracja proporcjonalna – umowa reasekuracji, w której ubezpieczyciel i reasekurator uczestniczą w danym ryzyku, składce oraz szkodach w takich samych proporcjach.
Reasekuracja nieproporcjonalna – umowa reasekuracji, gdzie pokrywana przez reasekuratora część szkody nie pozostaje w takim samym stosunku do całości szkody, jak przyjęta składka reasekuracyjna do składki ubezpieczeniowej.
Program reasekuracyjny – stosowanie przez zakład ubezpieczeniowy kompozycji różnych form reasekuracji.
Cedent – zakład ubezpieczeń, który przekazuje część ryzyka ubezpieczeniowego innym zakładom ubezpieczeń udzielającym ochrony ubezpieczeniowej (cesjonariuszom).
Cesja – w umowie reasekuracyjnej – przeniesienie (cedowanie) chronionego przez zakład ubezpieczeń ryzyka na inny zakład ubezpieczeń (cesjonariusza).
Cesjonariusz – zakład ubezpieczeń przejmujący od cedenta ryzyko do reasekuracji.
Broker reasekuracyjny – pośrednik ubezpieczeniowy uczestniczący – na zlecenie i w imieniu cedenta – w zawieraniu umów reasekuracyjnych między cedentem a reasekuratorom.
Ubezpieczenia bezpośrednie – ubezpieczenia wynikające z umów zawartych pomiędzy ubezpieczycielem a ubezpieczającym, bez względu na fakt pośredniczenia w zawarciu tych umów innych osób fizycznych lub prawnych, będących przedstawicielami, agentami, brokerami lub innymi pośrednikami.
Ubezpieczenia pośrednie – cedowane ubezpieczenia zawarte przez zakłady ubezpieczeń, bądź reasekuratorów związane z transferem ryzyka.
Depozyt reasekuracyjny – środki pieniężne lub papiery wartościowe przekazane przez reasekuratora cedentowi jako zabezpieczenie przyszłych transakcji z tytułu umów reasekuracji.
Depozyt składkowy – zatrzymanie przez cedenta części należnych reasekuratorowi składek jako zabezpieczenie rozliczenia przyszłych należności.
Depozyt szkodowy – środki pieniężne lub papiery wartościowe przekazane przez reasekuratora cedentowi na poczet przyszłych wypłat odszkodowań i świadczeń z tytułu reasekurowanych ryzyk.
Odsetki od depozytów reasekuracyjnych –otrzymane przez reasekuratora odsetki z tytułu zatrzymanych przez cedenta depozytów reasekuracyjnych.
Koszty prowizji reasekuracyjnych – koszty, które w przypadku reasekuracji czynnej ponosi reasekurator rekompensując cedentowi wydatki związane z pozyskaniem umów ubezpieczenia.
Odszkodowania i świadczenia na udziale własnym – odszkodowania o świadczenia wypłacone z ubezpieczeń bezpośrednich i reasekuracji czynnej skorygowane o odszkodowania i świadczenia otrzymane z reasekuracji biernej.
Odszkodowania i świadczenia z reasekuracji czynnej – należne cedentom odszkodowania i świadczenia wynikające z umów reasekuracji czynnej.
Otrzymane prowizje reasekuracyjne – przychód, który uzyskuje zakład ubezpieczeń od reasekuratora z tytułu umów reasekuracji biernej, stanowiący zwrot poniesionych kosztów akwizycji.
Retrocesja – umowa reasekuracji zawierana przez reasekuratorów z dalszymi reasekuratorami.
Retrocedent – zakład ubezpieczeniowy, który ryzyko otrzymane do reasekuracji przekazuje do dalszej reasekuracji.
Retrocesjonariusz– zakład ubezpieczeń, który przyjmuje do reasekuracji ryzyko wcześniej reasekurowane przez inny zakład, który je retroceduje.
Składka ubezpieczeniowa na udziale własnym – różnica między składką ubezpieczeniową brutto (przypisaną zarówno z ubezpieczeń bezpośrednich, jak i reasekuracji czynnej), a składką ubezpieczeniową, którą jako cedent zakład zobowiązany jest przekazać reasekuratorowi.
Składka ubezpieczeniowa z tytułu reasekuracji czynnej – składka wynikająca z zawartej umowy reasekuracyjnej, należna od cedenta.
Udział reasekuratora w odszkodowaniach i świadczeniach – odszkodowania i świadczenia wynikające z zawartych umów reasekuracji biernej, czyli należne od reasekuratorów.
Udział reasekuratora w składce ubezpieczeniowej – składki ubezpieczeniowe, które zakład ubezpieczeń jako cedent jest zobowiązany przekazać reasekuratorowi z tytułu zawartych umów reasekuracji biernej.
Udział reasekuratorów w odszkodowaniach i świadczeniach wypłaconych – odszkodowania i świadczenia wypłacone w okresie sprawozdawczym przypadające na udział reasekuratorów w ramach reasekuracji biernej.
Udział reasekuratorów w składce przypisanej – składki reasekuracyjne zapłacone (lub przypadające do zapłaty), należne reasekuratorowi w okresie sprawozdawczym na podstawie zawartych przez zakład ubezpieczeń umów reasekuracji biernej.
Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw składek – różnice pomiędzy stanem rezerwy składek i rezerwy na pokrycie ryzyka niewygasłego (wynikających z ubezpieczeń bezpośrednich i reasekuracji czynnej) na koniec okresu sprawozdawczego a stanem na początek okresu w ujęciu na udziale reasekuracji.
Udział w zysku z umowy reasekuracyjnej – dodatkowa prowizja, którą otrzymuje cedent od reasekuratora w przypadku niskiej szkodowości w reasekurowanym portfelu.
Wynik finansowy netto jest obliczany jako różnica między pzychodami a kosztami i podatkiem dochodowym
Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe – teoretycznie wyliczona kwota zobowiązań, jakie potencjalnie mogą wynikać z zawartych umów ubezpieczenia.
Konieczność tworzenia rezerw techniczno-ekonomicznych wynika z zasady współmierności.
Tworzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych polega na rozliczeniu w czasie przychodów (np. rezerwa składek) i kosztów (np. rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia)
Pochodzenie rezerw techniczno ubezpieczeniowych
| Pochodzenie rezerw | Dział I | Dział II |
|---|---|---|
| Rezerwy związane ze składką | Rezerwa ubezpieczeń na życie Rezerwa ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający |
Rezerwa składek Rezerwa na pokrycie ryzyka niewygasłego Rezerwa na wyrównanie szkodowości (ryzyka) |
| Rezerwy dotyczące odszkodowania lub świadczenia | Rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia Rezerwa na skapitalizowaną wartość rent |
|
| Rezerwy mieszane i inne | Rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych Inne rezerwy przewidziane w statucie danego zakładu ubezpieczeń |
Rezerwy z jednej strony korygują wynik finansowy, a z drugiej pozwalają na ustalenie rzeczywistych zobowiązań z tytułu działalności ubezpieczeniowej.
Rezerwa składek – rodzaj przychodów przyszłych okresów. Rezerwa ta jest tworzona w wysokości składek przypisanych przypadających na następne okresy sprawozdawcze.
Jeśli w pierwszym okresie następuje przypis składki, a ubepzieczenie będzie sprawowane prze okresy następne t część tych składek będzie stanowiło przychody okresu następnego
Schemat tworzenia rezerwy składki
| IV kwartał | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| III | ||||||||
| II | ||||||||
| I |
1I 1IV 1VII 1X 1I 1IV 1VII 1X
I rok obrotowy II rok obrotowy
Linia zawierania umów ubezpieczenia
Linia wygasania umów ubezpieczenia
Rezerwa na pokrycie ryzyk niewygasłych – rezerwa ta odpowiada wysokości przyszłych szkód, świadczeń i kosztów wynikających z zawartych umów ubezpieczenia, a nieuwzględnionych w rezerwie składek oraz w przewidywanych przyszłych składkach
Rezerwy niewygasłe – możliwość wystąpienia szkód ze zdarzeń objętych zawartymi umowami ubezpieczeniowymi, zgodnie z którym okres trwania umowy lub odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wykracza poza dany okres sprawozdawczy.
RRN = PWPO – RS – ES
Gdzie:
RRN – rezerwa na pokrycie ryzyka niewygasłego
PWOP – przewidywana wartość przyszłych odszkodowań, świadczeń i kosztów wynikających z niewygasłych umów
RS – rezerwa składek
ES – ewentualne składki, które w dalszym ciągu mogą być przypisane z tytułu umów niewygasłych
Rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia – rezerwa tworzona w wysokości ustalonej lub przewidywanej ostatecznej wartości przyszłych wypłat odszkodowań i świadczeń związanych z zaistniałymi szkodami, powiększonej o koszty likwidacji szkód. Tworzy się ją na:
Szkody zgłoszone ubezpieczycielowi do dnia, na który jest tworzona rezerwa i dla których utworzono wysokość odszkodowań i świadczeń, bądź gdy posiadane informacje pozwalają na ocenę wysokości odszkodowań i świadczeń
Szkody zgłoszone ubezpieczycielowi do dnia, na który jest tworzona rezerwa, a posiadane informacje nie pozwalają na ocenę wysokości odszkodowań i świadczeń,
Szkody powstałe w bieżącym okresie, ale nie zgłoszone ubezpieczycielowi do dnia, na który jest tworzona rezerwa.
Rezerwa na skapitalizowaną wartość rent – rezerwa na niewypłaconeodszkodowania i świadczenia przeznaczona na pokrycie zobowiązań zakładu ubezpieczeń z tytułu przyznanych świadczeń okresowych w postaci rent.
Rezerwa na wyrównanie ryzyka (szkodowości) – rezerwa techniczno-ubezpieczeniowa tworzona przez zakłady ubezpieczeń działu II w celu zapobieżenia przyszłym wahaniom współczynnika szkodowości na udziale własnym. (powiązana jest ze wskaźnikiem szkodowości, relacja odszkodowań i świadczeń z uwzględnieniem stanu rezerw na odszkodowania i świadczenia do składki zarobionej, uwzględnia się okres 5 lat; przejawy zasady ostrożności)
Współczynnik szkodowości – stosunek odszkodowań i świadczeń z uwzględnieniem zmiany stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia, do składki zarobionej. Przy ustalaniu tego wskaźnika uwzględnia się koszty likwidacji szkód.
Rezerwa na ubezpieczenia na życie – rezerwa występująca wyłącznie w ubezpieczeniach na życie, odpowiadająca bieżącej wysokości świadczeń należnych ubezpieczonym lub uposażonym, z uwzględnieniem kosztów obsługi ubezpieczenia oraz kosztów związanych z wypłatą odszkodowań i świadczeń.(trzeba dokonać projekcji jak te wypłaty będę w przyszłości wyglądać, kwoty wypłat trzeba zdyskontować)
Rezerwy ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający – kategoria rezerwy tworzonej w wysokości wartości lokaty, dokonanej zgodnie z postanowieniami zawartej umowy ubezpieczenia na życie.
Rezerwa na premie i rabaty dla ubezpieczonych – rezerwa tworzona w wysokości kwot, o które powiększane są przyszłe świadczenia lub pomniejszane przyszłe składki, zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia.
Rezerwę na zwrot składek dla członków towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych tworzy się do wysokości osiągniętego dodatniego wyniku technicznego, o ile obowiązek zwrotu składek wynika z umowy ubezpieczenia
Zakład ubezpieczeń jest zobowiązany posiadać dokumentację pozwalającą na odtworzenie odpowiednich obliczeń rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.(dokumentacja potrzebna dla biegłych rewidentów i podmiotów kontrolujących zakład ubezpieczeń; nie wolno zaniżać-w bilansie mniej rezerw, zwiększenie kapitałów własnych, korzystnie wpływa na wynik finansowy, mniejsza podstawa opodatkowania; ani zawyżać rezerw-gorszy wynik, gorsze relacje z otoczeniem jednostki)
Metody ustalania wysokości potencjalnych zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia (rezerw techniczno-ekonomicznych):
Metoda indywidualna
Metoda ryczałtowa
Metoda aktuarialna
Metoda indywidualna - ustalenie rezerwy składek oddzielnie dla każdej umowy ubezpieczenia, natomiast rezerwy szkodowej oddzielnie dla każdej zgłoszonej szkody.
Metoda ryczałtowa – tworzenie rezerwy zbiorczo dla całego portfela ubezpieczeń lub jego części, jako ustalonego procentu składki lub wartości wypłaconych odszkodowań i świadczeń.(może być stosowana gdy daje wyniki zbliżone do metody indywidualnej)
Metoda aktuarialna – tworzenie rezerwy przy wykorzystaniu metod matematyki i statystyki ubezpieczeniowej.
Metody moment i tworzenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
| Rodzaj rezerwy | Metoda tworzenia | Moment tworzenia |
|---|---|---|
| Rezerwa składek | Indywidualna Ryczałtowa |
Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na ryzyko niewygasłe | Aktuarialna Ryczałtowa |
Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na niewypłacone odszkodowania i świadczenia | Indywidualna Ryczałtowa Aktuarialna |
Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na skapitalizowaną wartość świadczeń rentowych | Aktuarialna | Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na wyrównanie ryzyka (szkodowości) | Ryczałtowa | Na ostatni dzień roku obrotowego |
| W dziale ubezpieczeń na życie | Aktuarialna | Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na premie i rabaty dla ubezpieczonych | Indywidualna | Koniec okresu sprawozdawczego |
| Pozostałe rezerwy | Indywidualna Ryczałtowa Aktuarialna |
Zgodnie ze statutem zakładu |
Ewidencja rozrachunków z reasekuracji biernej
Objaśnienia:
1 – Ustalenie w rachunku technicznym wysokości składki przypadającej na reasekuratora.
2 – Uregulowanie przez zakład ubezpieczeń zobowiązania wobec reasekuratora.
3 – Ustalenie wysokości odszkodowań wypłaconych na udziale reasekuratora (po uwzględnieniu ewentualnego udziału reasekuratora w regresach).
4 – Wpłata przez reasekuratora kwot wynikających z rozliczenia.
5 – Naliczenie prowizji reasekuracyjnych należnych zakładowi ubezpieczeń.
6 – Zatrzymanie depozytu składkowego.
7 – Naliczenie odsetek należnych reasekuratorowi od złożonego depozytu składkowego.
8 – Uwolnienie depozyt składkowego wraz z naliczonymi odsetkami.
9 – Naliczenie udziału w zyskach reasekuratorów.
| Udział reasekuratora w składkach przypisanych | Rozrachunki z tytułu reasekuracji | Kasa, Rachunek bieżący |
||
|---|---|---|---|---|
| Udział reasekuratora w odszkodowaniach wypłaconych | ||||
| Zobowiązania z tytułu depozytów reasekuracyjnych | ||||
| Udział w zyskach reasekuratorów | ||||
Ewidencja rozrachunków z reasekuracji czynnej(z cedentem)
Objaśnienia:
1 – Składka przypisana należna z tytułu umów reasekuracji czynnej.
2 – Wpłata przez cedenta kwot wynikających z rozliczenia.
3 – Odszkodowania wypłacone z tytułu reasekuracji czynnej – kompensata z należnościami od cedenta.
4 – Spłata zobowiązań wobec cedenta.
5 – Naliczenie prowizji reasekuracyjnych należnych cedentowi.
6 – Zatrzymanie depozytu przez cedenta.
7 – Naliczenie odsetek należnych zakładowi od złożonego depozytu u cedenta.
8 – Uwolnienie depozytu przez cedenta wraz z należnymi odsetkami.
| Składki przypisane brutto z reasekuracji czynnej | Rozrachunki z tytułu reasekuracji | Kasa, Rachunek bieżący |
||
|---|---|---|---|---|
| Odszkodowania wypłacone brutto z reasekuracji czynnej | ||||
| Należności depozytowe od cedentów | ||||
Klasyfikacja lokat w zakładzie ubezpieczeń
| Kryterium podziału | Podział |
|---|---|
| Ryzyko | Lokaty w zakładzie ubezpieczeń na życie na rachunek i ryzyko ubezpieczającego Lokaty na rachunek i ryzyko zakładu ubezpieczeń |
| Stopień powiązania z podmiotem | Lokaty w jednostkach podporządkowanych Lokaty w pozostałych jednostkach |
| Rynek finansowy | Lokaty notowane na rynku regulowanym Lokaty nie notowane na rynku regulowanym |
| Czas | Lokaty długoterminowe Lokaty krótkoterminowe |
| Przeznaczenie | Lokaty na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych Lokaty wolnych środków |
| Waluta | Lokaty w walucie polskiej Lokaty w walucie obcej |
| Kraj | Lokaty krajowe Lokaty zagraniczne |
| Rodzaj aktywów finansowych | Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności |
| Rodzaj lokaty | Akcje, obligacje, bony skarbowe, depozyty bankowe, pożyczki, certyfikaty inwestycyjne, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, listy zastawne, nieruchomości, itd. |
Konieczność tworzenia rezerw techniczno-ekonomicznych wynika z zasady współmierności.
Tworzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych polega na rozliczeniu w czasie przychodów
(np. rezerwa składek) i kosztów (np. rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia).
Rezerwy z jednej strony korygują wynik finansowy, a z drugiej pozwalają na ustalenie rzeczywistych zobowiązań z tytułu działalności ubezpieczeniowej.
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe – teoretycznie wyliczona kwota zobowiązań, jakie potencjalnie mogą wyniknąć z zawartych umów ubezpieczenia.
Rezerwa składek – rodzaj przychodów przyszłych okresów. Rezerwa ta jest tworzona w wysokości składek przypisanych przypadających na następne okresy sprawozdawcze.
Rezerwa na pokrycie ryzyk niewygasłych – rezerwa ta odpowiada wysokości przyszłych szkód, świadczeń i kosztów wynikających z zawartych umów ubezpieczenia, a nieuwzględnionych w rezerwie składek oraz w przewidywanych przyszłych składkach.
Ryzyka niewygasłe – możliwość wystąpienia szkód ze zdarzeń objętych zawartymi umowami ubezpieczeniowymi, zgodnie z którymi okres trwania umowy lub odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wykracza poza dany okres sprawozdawczy.
Rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia – rezerwa tworzona w wysokości ustalonej lub przewidywanej ostatecznej wartości przyszłych wypłat odszkodowań i świadczeń związanych z zaistniałymi szkodami, powiększonej o koszty likwidacji szkód.
Rezerwa na szkody zgłoszone – rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia obejmująca zarówno szkody oszacowane, jak i nieoszacowane.
Rezerwa na szkody zaistniałe, niezgłoszone – rezerwa z tytułu zawartych umów ubezpieczenia przeznaczona na pokrycie szkód powstałych w wyniku określonego zdarzenia, o których zakład ubezpieczeń nie posiada jeszcze informacji.
Rezerwa na koszty likwidacji szkód – rezerwa techniczno-ubezpieczeniowa obejmująca przewidywany koszt czynności od momentu zgłoszenia szkody aż do wypłaty odszkodowania.
Rezerwa na skapitalizowaną wartość rent – rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia przeznaczona na pokrycie zobowiązań zakładu ubezpieczeń z tytułu przyznanych świadczeń okresowych w postaci rent.
Pochodzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
| Pochodzenie rezerw | Dział I | Dział II |
|---|---|---|
| Rezerwy związane ze składką | Rezerwy ubezpieczeń na życie Rezerwy ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający |
Rezerwy składek Rezerwa na pokrycie ryzyka niewygasłego Rezerwa na wyrównanie ryzyka |
| Rezerwy dotyczące odszkodowania lub świadczenia | Rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia Rezerwa na skapitalizowaną wartość rent |
|
| Rezerwy mieszane i inne | Rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych Inne rezerwy przewidziane w statucie danego zakładu ubezpieczeń |
Metody ustalania wysokości potencjalnych zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia (rezerw techniczno-ubezpieczeniowych):
Metoda indywidualna – ustalenie rezerwy składek oddzielnie dla każdej umowy ubezpieczenia, natomiast rezerwy szkodowej oddzielnie dla każdej zgłoszonej szkody,
Metoda ryczałtowa – tworzenie rezerwy zbiorczo dla całego portfela ubezpieczeń lub jego części, jako ustalonego procentu składki lub wartości wypłaconych odszkodowań i świadczeń,
Metoda aktuarialna – tworzenie rezerwy przy wykorzystaniu metod matematyki i statystyki ubezpieczeniowej.
Aktuariusz – osoba zajmująca się zastosowaniem metod matematyki i statystki w określaniu ryzyka w ubezpieczeniach i reasekuracji.
Metody i moment tworzenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
| Rodzaj rezerwy | Metoda tworzenia | Moment tworzenia |
|---|---|---|
| Rezerwa składek | Indywidualna Ryczałtowa |
Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na ryzyko niewygasłe | Aktuarialna Ryczałtowa |
Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na niewypłacone odszkodowania i świadczenia | Indywidualna Ryczałtowa Aktuarialna |
Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na skapitalizowaną wartość świadczeń rentowych | Aktuarialna | Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na wyrównanie ryzyka (szkodowości) | Ryczałtowa | Na ostatni dzień roku obrotowego |
| W dziale ubezpieczeń na życie | Aktuarialna | Koniec okresu sprawozdawczego |
| Na premie i rabaty dla ubezpieczonych | Indywidualna | Koniec okresu sprawozdawczego |
| Pozostałe rezerwy | Indywidualna Ryczałtowa Aktuarialna |
Zgodnie ze statutem zakładu |
Zmiana stanu rezerwy – kategoria występująca w technicznym rachunku ubezpieczeń, korygująca podstawowe przychody i koszty działalności ubezpieczeniowej. Stanowi ona różnicę pomiędzy stanem rezerwy na koniec okresu a stanem rezerwy na początek okresu sprawozdawczego.
Zmiana stanu rezerwy składek ubezpieczeniowych:
Brutto,
Na udziale własnym,
Na udziale reasekuratora.
Zmiana stanu rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia:
Brutto,
Na udziale własnym,
Na udziale reasekuratora.
Sprawozdanie finansowe sporządzane przez zakład ubezpieczeń obejmuje:
Bilans,
Rachunek zysków i strat (techniczny i ogólny),
Rachunek przepływów pieniężnych,
Zestawienie zmian kapitałów własnych,
Informacja dodatkowa (wprowadzenie, dodatkowe informacje i objaśnienia).
Układ sprawozdań w załączniku do ustawy o rachunkowości i rozporządzeniu ministra finansów o zakładach ubezpieczeń (o informacji dodatkowej).
Segmenty/działalności:
Podstawowa działalność operacyjna – działalność ubezpieczeniowa,
Działalność lokacyjna :
Dział I – ujęta w rachunku technicznym,
Dział II – ujęta w ogólnym RZiS;
Pozostała działalność,
Wynik zdarzeń nadzwyczajnych,
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
Techniczny rachunek ubezpieczeń majątkowych i osobowych
Przychody z działalności ubezpieczeniowej:
Składki (działalność bezpośrednia i reasekuracyjna) – utworzenie rezerwy – jeżeli na koniec okresu rezerwa jest większa niż na początku to pozycja nr 3 będzie ze znakiem minus (spadek rezerw, znak plus) a pozycja nr 4 będzie plus (spadek rezerw, 4ka minus),
III pozostałe przychody techniczne na udziale własnym (odsetki od niezapłaconych składek w terminie).
Koszty z działalności ubezpieczeniowej
IV Odszkodowania i świadczenia (wypłacone odszkodowania – część płacona przez reasekuratora):
Wzrost stanu rezerw – koszty wzrosną, udział reasekuratorów zmniejszy się,
Spadek stanu rezerw – spadek kosztów, udział reasekuratorów zwiększy się;
VI Premie i rabaty – dodatkowe korzyści jakie otrzymują Ci, którzy się ubezpieczają, np. zmniejszenie płaconej składki,
VII koszty działalności ubezpieczeniowej:
Koszty akwizycji – związane z dystrybucją produktów, pozyskiwaniem klientów, koszty promocji, reklamy, prowizje dla pośredników, wynagrodzenia dla pracowników zajmujących się sprzedażą ubezpieczeń, koszty ekspertyzy,
Zmiana stanu aktywowanych kosztów akwizycji – zasada współmierności,
Koszty administracyjne – koszty zarządu, amortyzacja, podatek od nieruchomości, opłaty, wynagrodzenia,
Prowizje reasekuracyjne i udział w zyskach reasekuratorów – pomniejszają koszty akwizycji, bo reasekurator nie ponosi kosztów na akwizycję,
Pozostałe koszty techniczne – odsetki, wpłaty na samorząd, na nadzór, na Komendę Główną Straży Pożarnej,
Zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości (ryzyka) – tworzona, gdy poziom szkodowości w danym roku odbiega od przeciętnej z kilku ostatnich lat, rezerwa tworzona na koniec roku,
Wynik techniczny
Ogólny Rachunek Zysków i Strat
I Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych (przenosimy z technicznego rachunku ubezpieczeń),
II Przychody z lokat:
W nieruchomości – czynsze za wynajem nieruchomości,
W jednostkach podporządkowanych (zależne, współzależne, stowarzyszone) – z udziałów i akcji, pożyczek (podział ze względu na zmienne i stałe dochody), lokaty terminowe (depozyty),
Wynik dodatni z realizacji lokat (jeżeli sprzedane po wyższej cenie niż cena nabycia),
Wynik dodatni z rewaloryzacji lokat – aktualizacja wartości, podniesienie wyceny posiadanych lokat,
Niezrealizowane zyski z lokat – związane z wyceną bilansową,
IV Przychody z lokat netto – nic się tu nie znajdzie,
Koszty działalności lokacyjnej:
Utrzymanie nieruchomości – opłaty, wynajem lokali
Pozostałe koszty działalności lokacyjnej – opłaty związane ze współpracą z biurem maklerskim,
VII Przychody z lokat netto – przeniesione do technicznego rachunku, związane z rezerwami na skapitalizowaną wartość rent, premii i rabatów
VIII Pozostałe przychody/koszty operacyjne – przychody związane z komisarką awaryjną, opłaty w związku z prowadzeniem spraw w sądzie, kary umowne, przy sprzedaży składników majątku trwałego, aktualizacja należności/zobowiązań
Ewidencja odszkodowań i świadczeń wypłaconych z ubezpieczeń bezpośrednich
| R-ki z ubezpieczającymi | Kasa, Rachunek bież. |
Odszkodowania i świadczenia | |||
|---|---|---|---|---|---|
| R-ki z pośrednikami | |||||
| Inne rozrachunki | |||||
| R-ki z tyt. regresów i zwrotów odszkodowań | |||||
Objaśnienia:
Wypłata odszkodowania z kasy lub z rachunku bankowego.
Potrącenie z wypłaconego odszkodowania kwoty należnych zakładowi ubezpieczeń składek.
Wpływ do kasy lub na rachunek bankowy kwoty tytułem zwrotu odszkodowania.
Rozliczenie agenta ubezpieczeniowego z wypłaconych odszkodowań.
Rozliczenie agenta ze zwrotów odszkodowań i zainkasowanych regresów wcześniej nieujętych.
Kompensata wypłaconego odszkodowania z kwotami należnymi zakładowi z innych tytułów.
Naliczenie regresu należnego zakładowi ubezpieczeń.
Wpływ do kasy lub na rachunek bankowy kwot tytułem należnego regresu.
Wpływ do kasy lub na rachunek bankowy kwot tytułem wcześniej nieujętego regresu.
Ewidencja procesu likwidacji szkód z ubezpieczeń bezpośrednich
| Zmiana stanu rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia | Rezerwa na niewypłacone odszkodowania i świadczenia | |
|---|---|---|
| R-ki z tyt. VAT | Inne r-ki ubezpieczeniowe | |
Kasa, Rachunek bieżący |
||
Objaśnienia:
1 – Zgłoszenie szkody – utworzenie rezerwy na szkodę zgłoszoną.
2 – Oszacowanie wysokości szkody- faktura od likwidatora szkód.
3 – Rozliczenie naliczonego VAT dotyczącego faktury za likwidację szkód.
4 – Zapłata za fakturę ( wielkość brutto faktury).
5 – W związku z dokonanym oszacowaniem szkody kwota zobowiązania zakładu ulega zwiększeniu.
6 – W związku z dokonanym oszacowaniem szkody kwota zobowiązania zakładu ulega zmniejszeniu.
7 – Wypłata przez zakład odszkodowania z kasy lub rachunku bankowego.
8 – W związku z wypłatą odszkodowania rozwiązanie uprzednio utworzonej rezerwy na tą szkodę.
9 – W związku z wypłatą odszkodowania i stwierdzeniem odpowiedzialności osoby trzeciej ustalenie odpowiedzialności z tytułu regresu.
10 – Wpłata do kasy lub wpływ na rachunek bankowy kwoty tytułem regresu.
11 – W związku ze stwierdzeniem wątpliwości co do możliwości uzyskania należnego regresu utworzenie odpisu aktualizującego tę należność.
12 – Inkaso regresu na który uprzednio utworzono odpis aktualizujący.
Bilans to równowaga dwóch różnych wartości ekonomicznych pomiędzy którymi zachodzi więź logiczna.
Rachunek zysków i strat też można traktować jako bilans? Też posiada powiązane w sposób logiczny wartości (koszty, przychody) a równowaga jest ale ciężko ją zauważyć w rachunku zysków i strat jest to wynik finansowy i właśnie on powstał dla zrównoważenia(bo piszemy po przeciwnych stronach). W rachunku przepływów pieniężnych pozycją równoważącą jest suma tych przepływów. A wartościami ekonomicznymi to wpływy i wypływy.
Sporządzany jest na dzień bilansowy najczęściej na rok obrotowy
Mamy 6 podstawowych grup …
Wskaźniki wypłacalności i płynności finansowej
Wskaźnik pokrycia marginesu wypłacalności środkami własnymi
$$\frac{srodki\ wlasne}{margines\ wyplacalnosci}$$
Margines wypłacalności – minimalna, wymagalna wysokość środków własnych na danym poziomie działalności.
Dział II: liczony na bazie składki i na bazie odszkodowań (dwie oddzielne formuły), obowiązuje jako margines wypłacalności, ta która jest wyższa.
Wskaźnik liczony również dlareasekuracji: im reasekuracja wyższa, tym margines wypłacalności niższy. Jeśli wskaźnik reasekuracji wyższy niż 50% to od tego momentu margines wypłacalności już nie maleje – ograniczenie wprowadzone przepisami, aby sztucznie nie nadużywać reasekuracji do zmniejszania marginesu wypłacalności.
300% (norma)
Wskaźnik pokrycia kapitału gwarancyjnego środkami własnymi
$$\frac{srodki\ wlasne}{kapital\ gwarancyjny}$$
Kapitał gwarancyjny = rezerwy
Minimalny kapitał gwarancyjny – najmniejsza kwota, określona dla poszczególnych działów ubezpieczeń przez rozporządzenie, która pozwala na założenie towarzystwa ubezpieczeń;
Dla większości grup limit wynosi 2 mln euro w przeliczeniu na złotówki (dział II); wyższy limit m.in. dla ubezpieczeń ryzyka kredytowego. Jeśli zakład prowadzi ubezpieczenia z różnych działów, bierze się pod uwagę największy z limitów (limity nie kumulują się).
W tym wzorze: wymagany kapitał gwarancyjny – 1/3 marginesu wypłacalności lub minimalny kapitał gwarancyjny, jeśli min. kapitał gwarancyjny byłby wyższy od marginesu wypłacalności.
Środki własne – aktywa pomniejszone o zobowiązania korygowane o wnip i zwiększane o ¼ niewpłaconego niezarejestrowanego kapitały akcyjnego (wtf?!); w uproszczeniu kapitał własny. Stanowią dodatkowe zabezpieczenie w stosunku do rezerw
800-1000%
Wskaźnik pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych aktywami
$$\frac{aktywa\ stanowiace\ pokrycie\ rezerw\ techniczno - ubezpieczeniowych}{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ brutto}$$
Aktywa … – głównie lokaty
Aktywa powinny pokrywać rezerwy
Wysokość sumy ubezpieczenia od pojedynczego ryzyka na udziale własnym
$$\frac{\text{max.\ suma\ ubezpieczenia\ od\ pojedynczego\ ubezpieczonego\ ryzyka}}{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe + kapitaly\ wlasne}$$
Nie wyższy niż 25%. Małe zakłady nie mogą przyjmować dużych ryzyk do ubezpieczenia.
Stopień zabezpieczenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
$$\frac{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym}{srodki\ wlasne}$$
Środki własne stanowią dodatkową gwarancję, im więcej tych środków w stosunku do rezerw tym pewność funkcjonowania zakładu wyższa.
Fundusz ubezpieczeniowy = rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
Ok. 100%-125%
Stopień zabezpieczenia działalności ubezpieczeniowej
$$\frac{skladka\ przypisana\ na\ udziale\ wlasnym}{srodki\ wlasne}$$
Zabezpieczenie lepsze, jeśli wskaźnik niższy. Konflikt interesów: kierownictwo-nadzór.
Składka informuje o rozmiarze działalności – im większa, tym większe ryzyko; kierownictwo zakładu woli jednak by wskaźnik był wyższy (wyższe przychody), ale nadzór ubezpieczeniowy na to nie pozwala.
Pożądana wartość 100% +/- 30%
Wskaźnik płynności gotówkowej
$$\frac{srodki\ pieniezne}{zobowiazania\ krotkoterminowe}$$
Ok. 20%. Wskaźnik mówi o tym ile posiadamy środków które możemy przeznaczyć do regulowania bieżących zobowiązań.
Wskaźnik zdolności płatniczej na udziale własnym
$$\frac{lokaty\ krotkoterminowe + srodki\ pieniezne\ }{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym + zobowiazania\ krotkoterminowe}$$
100% i trochę wyższy; nie powinien przekroczyć 200%.
Wskaźnik pieniężnego pokrycia zobowiązań
$$\frac{przeplywy\ netto\ z\ dzialalnosci\ operacyjnej - dywidendy\ wyplacone}{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym + zobowiazania}$$
Poziom wskaźnika: do 10%.
Wskaźnik cyklu inkasa należności (w dniach)
$$\frac{sredni\ stan\ naleznosci\ \bullet 365}{skladka\ przypisana\ brutto}$$
Ile dni upływa od momentu powstania należności i jej spłacenia. Pożądana wielkość: ok. 35 dni. Wyższa konkurencja – wydłużany termin spłaty. Grupy należności zakładu ubezpieczeń: należności od ubezpieczających, należności od pośredników ubezpieczeniowych, należności od reasekuratorów.
Wskaźnik cyklu regulowania zobowiązań (w dniach)
$$\frac{sredni\ stan\ zobowiazan \bullet 365}{odszkodowania\ i\ swiadczenia}$$
Ile dni upływa od momentu powstania zobowiązania i jego spłaty. Nie dłużej niż 30 dni na wypłatę odszkodowań. Grupy zobowiązań: zobowiązania wobec ubezpieczonych, zobowiązania wobec reasekuratorów.
Wskaźniki struktury kapitału
Wskaźnik ogólnego zadłużenia
$$\frac{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym + zobowiazania}{\text{aktywa}}$$
W liczniku: szeroko rozumiane zobowiązania. Mianownik: kapitał całkowity. Wskaźnik mówi w jakim stopniu majątek przedsiębiorstwa finansowany jest długiem. Dźwignia finansowa – zwiększanie udziału kapitału obcego jest korzystne dla właścicieli, bo podwyższa rentowność kapitału własnego. Pożądana wielkość: 67% (zakłady ustabilizowane).
Wskaźnik udziału rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w majątku
$$\frac{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym}{\text{aktywa}}$$
Pożądana wielkość: niższy niż wcześniejszy.
Wskaźnik zadłużenia kapitałów własnych
$$\frac{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym}{kapitaly\ wlasne}$$
Wartość informacyjna podobna do poprzednich.
Wskaźniki rentowności
(im wyższy poziom tym lepiej, typowe stymulanty)
Wskaźnik rentowności sprzedaży netto
$$\frac{\text{wynik\ finansowy\ netto}}{skladka\ przypisana\ brutto}$$
Wskaźnik rentowności działalności technicznej (ubezpieczeniowej)
$$\frac{\text{wynik\ techniczny}}{skladka\ zarobiona\ na\ udziale\ wlasnym}$$
Ma znaczenie czy jest mowa o dziale I bądź dziale II. Dział I – działalność lokacyjna kształtuje wynik techniczny. W dziale II działalność lokacyjna uwzględniona w ogólnych rachunku zysków i strat. Na wyższym poziomie powinien kształtować się dla działu I (działalność lokacyjna przynosi nadwyżkę), powinien być dodatni. Do przyjęcia sytuacja, kiedy w dziale II wynik z działalności ubezpieczeniowej = 0 lub mniejszy, przy czym musi pokrywać go nadwyżka z działalności lokacyjnej w ogólnym RZiS, ostateczny wynik finansowy wyjdzie dodatni.
Wskaźnik rentowności kapitałów własnych
$$\frac{\text{wynik\ finansowy\ netto}}{kapitaly\ wlasne}$$
Zbyt wysoki wskaźnik, wzbudza podejrzenie stosowania „kreatywnej księgowości”, mającej na celu sztuczne zwiększanie wyniku, np. zaniżanie poziomu rezerw, nieprzestrzeganie strategii dotyczącej działalności lokacyjnej (inwestowanie w bardziej dochodowe papiery wartościowe, o zbyt wysokim ryzyku).
Wskaźnik rentowności majątku
$$\frac{\text{wynik\ finansowy\ netto}}{\text{aktywa}}$$
Informuje o tym, jaki zysk generowany jest przez posiadane aktywa.
Wskaźniki działalności lokacyjnej
Wskaźnik dynamiki lokat
$$\frac{lokaty\ ogolem\ na\ koniec\ badanego\ okresu}{lokaty\ ogolem\ na\ poczatek\ badanego\ okresu}$$
Informuje o tym jak zmieniał się poziom lokat w badanym okresie (spadek, wzrost). Zakłady chcą się rozwijać, jednak rozwój ten nie może być zbyt gwałtowny, gdyż jest to ryzykowne.Poziom: ok. 130%.
Wskaźnik udziału lokat w składce przypisanej na udziale własnym
$$\frac{lokaty\ ogolem}{skladka\ przypisana\ brutto\ na\ udziale\ wlasnym}$$
Poziom: 160-170% (powyżej 150%).
Ogólny wskaźnik poziomu lokat
$$\frac{lokaty\ ogolem}{rezerwy\ technicznoubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym + kapitaly\ wlasne}$$
Wskaźnik ulokowania rezerw
$$\frac{lokaty\ ogolem}{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ brutto}$$
Wskaźnik rentowności działalności lokacyjnej
$$\frac{wynik\ z\ dzialalnosci\ lokacyjnej}{lokaty\ ogolem}$$
Wynik z działalności lokacyjnej musi pokryć deficyty w ramach działalności ubezpieczeniowej. Wynik z działalności lokacyjnej musi być wysoki, jednak zakłady ubezpieczeń są instytucjami zaufania publicznego, dlatego też nie mogą inwestować tylko i wyłącznie w bardzo ryzykowne lokaty.
Wskaźnik udziału lokat w dłużne papiery wartościowe w ogólnej sumie lokat
$$\frac{dluzne\ papiery\ wartosciowe}{lokaty\ ogolem}$$
Dłużne papiery wartościowe: stosunkowo wysoki udział w lokatach.
Wskaźnik udziału lokat w akcje w ogólnej sumie lokat
$$\frac{\text{akcje}}{lokaty\ ogolem}$$
Akcje nie mogą stanowić więcej jak 10% lokat.
Wskaźnik udziału lokat w nieruchomości w ogólnej sumie lokat
$$\frac{nieruchomosci}{lokaty\ ogolem}$$
Udziały lokat w nieruchomości: znikome.
Wskaźnik udziału lokat w jednostkach podporządkowanych w ogólnej sumie lokat
$$\frac{lokaty\ w\ jednostkach\ podporzadkowanych}{lokaty\ ogolem}$$
Wskaźniki poziomu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
Stopa rezerw technicznych
$$\frac{\text{rezerwy\ techniczn}o - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym}{skladka\ przypisana\ na\ udziale\ wlasnym}$$
Wskaźnik zabezpieczenia wypłat odszkodowań i świadczeń
$$\frac{rezerwy\ techniczno - ubezpieczeniowe\ na\ udziale\ wlasnym + kapitaly\ wlasne}{skladka\ przypisana\ brutto\ na\ udziale\ wlasnym}$$
Stopa rezerwy składek brutto
$$\frac{rezerwa\ skladek\ brutto}{skladka\ przypisana\ brutto}$$
Poziom wskaźnika: przy równomiernym rozkładzie: 50%, przy zmniejszonym rozkładzie w czasie: mniej niż 50%, przy zwiększonym rozkładzie w czasie: więcej jak 50%.
Stopa rezerwy ubezpieczeń na życie na udziale własnym
$$\frac{rezerwa\ ubezpieczen\ na\ zycie\ na\ udziale\ wlasnym}{skladka\ zarobiona\ na\ udziale\ wlasnym}$$
Ubezpieczający rozumie tą rezerwę jako własne oszczędności, natomiast dla zakładu ubezpieczeń są to przyszłe zobowiązania – świadczenia, które w przyszłości będzie musiał wypłacić.
Stopa rezerwy na niewypłacone odszkodowania brutto
$$\frac{rezerwa\ na\ niewyplacone\ odszkodowania\ i\ swiadczenia\ brutto}{skladka\ zarobiona\ brutto}$$
Wskaźnik adekwatności rezerwy: rezerwy powinny być ustalone w odpowiedni sposób w relacji do składki zarobionej.
Stopa ostatecznego rozliczenia szkód
$$\frac{rezerwa\ na\ niewyplacone\ odszkodowania\ i\ swiadczenia\ brutto}{odszkodowania\ i\ swiadczenia\ wyplacone\ brutto}$$
Wskaźnik informuje o tym, ile odszkodowań z bieżącego roku zostanie wypłaconych w kolejnym roku …
Wskaźniki poziomu kosztów
Wskaźnik poziomu kosztów ogółem
$$\frac{calkowite\ koszty\ dzialalnosci}{przychody\ ogolem}$$
Im niższy poziom, tym lepiej – wyższy wynik finansowy.
Wskaźnik kosztów akwizycji
$$\frac{\text{koszty\ akwizycji}}{skladka\ przyp\text{isana\ brutto}}$$
Koszty akwizycji: koszty prowizji płaconych pośrednikom + inne koszty zaliczane do kosztów akwizycji.
Wskaźnik kosztów administracyjnych
$$\frac{\text{koszty\ administracyjne}}{skladka\ przypisana\ brutto}$$
Wskaźnik kosztów technicznych na udziale własnym
$$\frac{koszty\ dzialalnosci\ ubezpieczeniowej + pozostale\ koszty\ techniczne\ na\ udziale\ wlasnym}{skladka\ zarobiona\ na\ udziale\ wlasnym}$$
Pozostałe koszty techniczne: odsetki związane z depozytami, różnego rodzaju opłaty
Wskaźniki szkodowości
Wskaźnik szkodowości brutto
$$\frac{\begin{matrix}
odszkodowania\ i\ swiadczenia\ wyplacone\ brutto\ \frac{+}{-}\ stanu\ rezerw\ na\ \ niewyplacone\ \\
odszkodowania\ i\ swiadczenia\ brutto \\
\end{matrix}}{skladka\ zarobiona\ brutto}$$
Wskaźnik szkodowości na udziale własnym
$$\frac{\begin{matrix}
odszkodowania\ i\ swiadczenia\ wyplacone\ na\ udziale\ wlasnym\ \frac{+}{- \ zmiana\ stanu} \\
rezerw\ na\ niewyplacone\ odszkodowania\ i\ swiadczenia\ na\ udziale\ wlasnym \\
\end{matrix}}{skladka\ zarobiona\ na\ udziale\ wlasnym}$$
Wskaźniki sprawności działania
Udział w rynku mierzony wielkością składki przypisanej brutto
$$\frac{skladka\ przypisana\ brutto\ zakladu\ ubezpieczen}{skladka\ przypisana\ brutto\ dzialu}$$
Wskaźnik dynamiki składki przypisanej brutto
$$\frac{skladka\ przypisana\ brutto\ w\ badanym\ okresie}{skladka\ przypisana\ brutto\ w\ poprzednim\ okresie}$$
Wskaźnik rotacji majątku
$$\frac{skladka\ przypisana\ brutto}{srednia\ wartosc\ aktywow}$$
Powinien być wysoki, jednak utrzymywany na bezpiecznym poziomie.
Wskaźnik przychodowości kapitałów własnych
$$\frac{skladka\ przypisana\ na\ udziale\ wlasnym}{kapitaly\ wlasne}$$
Ze względu na bezpieczeństwo kapitały własne powinny kształtować się na odpowiednio wysokim poziomie, jednak w interesie akcjonariuszy zakładu ubezpieczeń może być ograniczany poziom kapitału własnego.
Wskaźniki poziomu reasekuracji
Wskaźnik zatrzymania składki
$$\frac{skladka\ przypisana\ na\ udziale\ wlasnym\ }{skladka\ przypisana\ brutto}$$
Informuje o tym, jaka wartość składek przypisanych przeznaczona jest reasekuratorom. Wskaźnik w dziale II nie powinien być wysoki, wskazuje na to, iż zakład ubezpieczeń wziął na siebie bardzo duże ryzyko. Nie jest on jednak jednoznaczny, gdyż niski wskaźnik też niesie za sobą pewne konsekwencje. W dziale I wysoki wskaźnik jest odpowiedni – ryzyko ma całkiem inny charakter.
Wskaźnik zatrzymania odszkodowań
$$\frac{odszkodowania\ i\ swiadczenia\ wyplacone\ na\ udziale\ wlasnym}{odszkodowania\ i\ swiadczenia\ wyplacone\ brutto}$$
Wskaźniki rynkowe
Wskaźnik zysku na 1 akcję
$$\frac{\text{zysk\ netto}}{\text{liczba\ wyemitowanych\ akcji}}$$
Wskaźnik stopy zyskowności akcji
$$\frac{zysk\ netto\ na\ 1\ akcje}{cena\ rynkowa\ 1\ akcji}$$
Wskaźnik P/E
$$\frac{cena\ rynkowa\ 1\ akcji}{zysk\ netto\ na\ 1\ akcje}$$
Wskaźnik stopy dywidendy
$$\frac{dywidenda\ na\ 1\ akcje}{cena\ rynkowa\ 1\ akcji}$$
Wskaźnik udziału dywidendy w zysku
$$\frac{dywidenda\ na\ 1\ akcje}{zysk\ netto\ na\ 1\ akcje}$$
Wskaźnik wartości rynkowej do wartości księgowej 1 akcji
$$\frac{cena\ rynkowa\ 1\ akcji}{wartosc\ ksiegowa\ 1\ akcji}$$
ZALICZENIE
1. test
Udział w zysku z umowy reasekuracyjnej obejmuje: cedent
W analizie rentowności działalności ubezpieczeniowej wskaźnik zyskowności ustala się w oparciu o: wynik techniczny
W reasekuracji czynnej zakład ubezpieczeń występuje w roli: reasekuratora
Rezerwa na ryzyka niewygasłe stanowi uzupełnienie rezerwy:składek
Dokument na podstawie którego dokonuje się rozliczeń reasekuracyjnych to: rachunek techniczny
Wskaźnik pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych aktywami należy do grupy wskaźników: wypłacalności i płynności
Utworzenie funduszu prewencyjnego zalicza się do: pozostałych kosztów technicznych
Przykład poz. Przychodu operacyjnego to: komisarka awaryjna
Powstanie należności regresowej jest ewidencjonowane na podstawie:
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe traktowane są jako: zobowiązania
Składka przypisana będzie równa składce zarobionej gdy: nie ulegnie wartość zmiany rezerwy (?)
Zakład ubezpieczeń lokuje w swoje środki: z ograniczenia przewidzianymi przepisami o ustawę o działalności ubezpieczeniowej
Podstawowymi kosztami działalności technicznej są: odszkodowania i świadczenia
Składka ubezpieczeniowa na udziale własnym to: składka brutto skorygowana o udział reasekuratora
2. Omów pozycje sprawozdania finansowego: rezerwy na świadczenia emerytalne oraz inne obowiązkowe świadczenia pracownicze
3. Komisarka awaryjna
4. Karencja.
5. Wskaźnik: max suma ubezpieczenia od pojedynczego… / rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe brutto… = 10%, zinterpretować
6. zadanie (schematy księgowań)