Gady

Podtyp: Kręgowce

Gromada: Gady

Rząd: Żółwie (żółw błotny, żółw olbrzymi, żółw zielony, żółw grecki, żółw chiński)

Krokodyle ( krokodyl nilowy, aligator, kajman, gabial)

Hatterie

Łuskonośne

Podrząd: Węże (żmija zygzakowata, gniewosz plamisty, eskulap, zaskroniec, kobra królewska,

Jaszczurki (legwan, gekon, agawa, kameleon, padalec, jaszczurka zwinka, żyworódka)

Są to pierwsze owodniowce, które całkowicie uniezależniły się od wody.

Pokrycie ciała i ruch:

Ciało gadów pokryte jest silnie zrogowaciałym naskórkiem tworzącym łuski. Skóra nie zawiera gruczołów. Jaszczurki i węże linieją, okresowo zrzucając naskórek. Szkielet jest silnie skostniały i składa się z masywnej czaszki, połączonej 1 kłykciem potylicznym z kręgosłupem (dźwigacz i obrotnik). Kręgosłup zbudowany jest z pięciu odcinków: szyjnego, piersiowego, lędźwiowego, krzyżowego i ogonowego. U gadów występują żebra, które mogą łączyć się z mostkiem, tworząc klatkę piersiową. Kończyny gadów są pięciopalczaste. Podczas ruchu obserwuję się boczne wygięcia ciała.

Ze względu na budowę czaszki wyróżniamy:

• Czaszkę anapsydową - najbardziej pierwotna (np. żółwie).

• Czaszkę synapsydową - linia prowadząca do ssaków.

• Czaszkę diapsydową - linia prowadząca do ptaków.

* autotomia ogona - zdolność odrzucania ogona przez jaszczurki w czasie zagrożenia.

Układ pokarmowy:

Większość gadów jest drapieżna. Posiadają ruchomy język. Na brzegach pyska mieszczą się stożkowate zęby. Niektóre gatunki posiadają zęby jadowe. Gruczoły jadowe (przekształcone ślinianki) wydzielają jad, który spływa rowkiem wzdłuż zęba. Pokarm pobierany jest w całości i trawiony (mogą w tym pomagać gastrolity).

Układ nerwowy:

Półkule kresomózgowia są duże i nakrywają międzymózgowie. Głównym narządem zmysłu są oczy, które chronione są przez trzy powieki. Niegdyś występowało powszechnie oko ciemieniowe, które obecnie zachowało się jedynie u hatterii i wężów. Węże posiadają dodatkowo jamki policzkowe, które są bardzo wrażliwe na promieniowanie podczerwone (cieplne) oraz narządy Jacobsona zlokalizowane na podniebieniu, dzięki temu węże mogą tropić ofiary po zapachu, wysuwając rozdwojony język. Ponadto żółwie, hatterie i węże są głuche.

Układ wydalniczy:

Stanowią parzyste nerki ostateczne (zanercza). Gady w większości usuwają kwas moczowy (krokodyle oraz wodne żółwie wydalają amoniak).

Układ rozrodczy:

Zachodzi zapłodnienie wewnętrzne, w wyniku czego powstaje jajo osłonione skórzastą skorupkę (niekiedy silnie zmineralizowaną CaCO₃). Jajo posiada dużo żółtka i wytwarza błony płodowe. Powstają one jako worki uwpuklające się z zarodka na wczesnym etapie rozwoju.

• Owodnia - otacza zarodek i wypełniona jest płynem, który zastępuję wodę. Ochrania zarodek przed wstrząsami i umożliwia swobodny rozwój, tworząc środowisko życia dla zarodka.

• Kosmówka - jest położona po najbardziej zewnętrznej stronie, wyściełająca skorupkę od wewnątrz. Ochrania przez wstrząsami.

• Omocznia - w niej magazynowane są produkty przemiany materii. Rozwija się na przedłużeniu jelita i kloaki zarodka.

• Pęcherzyk żółtkowy - w nim zawarte są składniki pokarmowe niezbędne dla zarodka.

Układ krwionośny:

Serce zbudowane jest z dwóch przedsionków oraz komory częściowo przedzielonej (krokodyle mają komorę całkowicie przedzieloną).

Układ oddechowy:

W postaci gąbczastych płuc (węże posiadają tylko prawe płuco). Wentylacja płuc odbywa się dzięki ruchom żeber.