„Wyznaczanie masy ciała za pomocą dźwigni dwustronnej, innego ciała o znanej masie i linijki”

Przyrządy:

• Statyw

• Listwa o długości 1,2 m

• Przedmiot o znanej masie (obciążniki)

• Przedmiot, którego masę będziemy wyznaczać (czekolada)

Wykonanie:

1. Na listewce zaznaczamy równe odcinki co i cm.

2. Robimy otwór w połowie długości listwy i zawieszamy na statywie.

3. Sprawdzamy, czy otrzymana w ten sposób dźwignia jest w równowadze.

4. Zawieszamy obciążniki po jednej stronie listwy, a po drugiej stronie zawieszamy badane ciało (czekolada), w takim miejscu, aby dźwignia była w równowadze.

5. Odczytujemy i zapisujemy długości obu ramion oraz wartości siły działającej na dźwignię.

6. Zapisujemy wniosek.

WNIOSEK: mając przedmiot o znanej masie możemy obliczyć masę drugiego ciała za pomocą dźwigni dwustronnej, która spełnia warunek równowagi (czyli iloczyn masy i ramienia jednego ciała równa się iloczynowi masy i ramienia drugiego ciała).

Wyznaczanie ciepła właściwego wody za pomocą czajnika elektrycznego lub grzałki o znanej mocy (przy założeniu braku strat).

Przyrządy:

• Czajnik elektryczny

• Cylinder miarowy – zlewka

• Termometr laboratoryjny

• Stoper

• Kalkulator

• Woda o znanej masie

Wykonanie:

1. Mierzymy temperaturę początkową wody o znanej masie.

2. Wlewamy wodę do czajnika i podgrzewamy ją do 60^o.

3. Mierzymy czas pracy czajnika do 60^o i wyłączamy czajnik.

4. Odczytujemy największa wartość temperatury po wyłączeni czajnika i zapisujemy jako temperaturę końcową.

5. Wykonujemy obliczenia.

6. Porównujemy otrzymany wynik z wartością ciepła wody umieszczoną w tabeli.

Elektryzowanie przez tarcie oraz demonstracja zjawiska wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych.

Przyrządy:

• Skrawki papieru

• Pałeczki: ebonitowa oraz szklana

• Plastikowa linijka

• Kawałek sukna (polaru, futra, suchego papieru)

• Pręty metalowe (np. miedź, aluminium, żelazo)

Wykonanie:

1. Potrzyj laskę ebonitową kawałkiem sukna.

2. Zbliż ją do skrawków papieru.

3. Zapamiętaj obserwację.

4. Wykonaj czynności do pozostałych ciał (pałeczka szklana, linijka i pręty).

5. Zapisz wniosek.

WNIOSEK: potarte szkło, ebonit i plastik przyciągają drobne skrawki papieru. Miedź, aluminium oraz żelazo nie wykazują takich właściwości.

Budowanie prostego obwodu elektrycznego według zadanego schematu.

Przyrządy:

• Przewody

• Źródło energii elektrycznej

• Łącznik (klucz)

• Żarówka

Wykonanie:

1. Montujemy obwód wg schematu.

2. Przerywamy obwód prądu używając łącznika lub odłączając w dowolnym miejscu przewód.

1. Zapisujemy wniosek.

WNIOSEK: po zamknięciu obwodu żarówka będzie świecić. Natomiast po rozłączeniu nie.

Budowanie prostego obwodu elektrycznego wg zadanego schematu.

Przyrządy:

• Przewody

• Źródło energii elektrycznej

• Łącznik (klucz)

• Żarówka

• Amperomierz i woltomierz

Wykonanie:

1. Mierzenie natężenia prądu elektrycznego.

1. Montujemy obwód wg schematu.

1. Mierzymy natężenie prądu w dowolnym punkcie obwodu.

2. Zapisujemy wynik.

3. Powtarzamy pomiar w innym punkcie obwodu.

4. Zapisujemy wynik i wniosek.

WNIOSEK: bez względu na to, czy amperomierz zostanie włączony przed żarówką, czy za nią, jego wskazanie jest takie samo.

1. Mierzenie napięcia prądu elektrycznego.

1. Montujemy obwód wg schematu.

1. Mierzymy napięcie na zaciskach żarówki.

2. Zwracamy uwagę na sposób podłączenia woltomierza.

3. Zapisujemy wniosek.

WNIOSEK: w każdym punkcie, w którym zostanie podłączony woltomierz, jego wartość jest inna.

Wyznaczanie oporu elektrycznego opornika lub żarówki za pomocą woltomierza i amperomierza.

Przyrządy:

• Przewody elektryczne

• Żarówka

• Woltomierz i amperomierz

• 3 źródła energii elektrycznej o napięciu 1V (żarówki)

Wykonanie:

1. Montujemy obwód wg schematu.

1. Podłączamy najpierw jedną baterię, następnie dwie, a na koniec trzyszeregowo.

2. Za każdym razem odczytujemy wartości natężenia i napięcia prądu elektrycznego na zaciskach żarówki.

3. Sporządzamy wykres (1 kraka na osi napięcia odpowiada 0,5V, 1 kratka na osi natężenia odpowiada 0,05A)

Wykres zależności natężenia od napięcia prądu elektrycznego:

I~U

1. Zapisujemy wniosek.

WNIOSEK: PRAWO OHMA – natężenie prądu płynącego przez przewodnik jest wprost proporcjonalne do napięcia między końcami tego przewodnika.

$$I = \frac{U}{R}$$

Wyznaczanie mocy żarówki zasilanej z baterii za pomocą woltomierza i amperomierza

Przyrządy:

• Żarówka

• Źródło energii elektrycznej

• Przewody

• Amperomierz

• Woltomierz

Wykonanie:

1. Montujemy obwód wg schematu:

1. Odczytujemy wskazania amperomierza i woltomierza po zamknięciu obwodu.

2. Obliczamy moc pobraną przez żarówkę

P = U • I

1. Porównujemy wyznaczoną moc z mocą znamionową na cokole żarówki.

2. Zapisujemy wnioski.

WNIOSEK: jeśli zmienimy napięcie na żarówce, jej moc ulegnie zmianie, ponieważ moc jest wprost proporcjonalna do kwadratu napięcia na żarówce.

$$P = \frac{U^{2}}{R}$$