Romantyzm w Polsce zaczął się oficjalnie w 1882 poprzez wydanie Ballad i romansów Mieckiewicza.

Towarzystwo przyjaciel nauk

Koźmian, Felliński,

Romantyzm przywędrował do stolicy Polski ze wschodu. Działały wówczas uniwersytety: Wileński, Warszawskie (zreformowany przez KEN)

1885 – powstanie liceum Krzemienieckiego w Krzemińcu Podolskim, mieście Słowackiego

Toczyło się normalne życie kulturalne, wydawano czasopisma w których publikowano artykuły w języku polskim. Własnie na lamach czasopism toczyła się wojna nazwana później sporem klasyków z romantykami. Toczyła się ona o kształt polskiej literatury. Klascycy uwazali, że należy zachowac czystośxc polskiego języka, odwołując się do przykładów antycznych i francuskich, natomiast romantycy postulowali odświeżenie literatury narodowej poprzez sięgnięcie do kultury ludowej, pieśni gminnej. Kazimierz Brodziński, autor rozprawy zatytułowanej O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej. Ta rozprawa pojawiła się w 1818 na łamach Pamiętnika Warszawskiego.

Kazimierz Brodziński (1791 – 1835) zwolennik „sentymentalizmu uromantycznionego”. Wziął udział w kampanii napoleońskiej na Moskwę. Był żołnierzem Stanisława Augusta Poniatowskiego. Czytał poezję szwajcarskiego poety sentymentalnego Gessnera. Ukształtowało to jego pogląd na sentymentalizm. Później był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk i związał się z kręgiem Prestoplastów Warszawskich. Do historii ;literatury przeszedł jako autor poematów sielankowych i twórca tzw. sentymentalizmu uromantycznionego. Zasługą Brodzińskiego było m.in. tłumaczenie literatury niemieckich preromantyków. Przetłumaczył Cierpienia młodego Wertera.
Brodziński w sporze reprezentował postawę środka, neutralną. Uważał, że poezja polska powinna iśc własną drogą, czerpiąc z dob rych wzorów zależno poezji romantycznej jak i klasycznej. Sam skłanial się ku poezji i literaturze sielskiej, idyllicznej, uważał bowiem, że to ona ukazuje najlepiej specyfikę ducha narodowego polaków, którzy są przede wszystkim rolnikami i żyją blisko natury. Romantyczność wg. Brodzińskiego: niewinność, prostota, czystość, uczucie religijne.
Cytat z traktatu: Do klasyczności potrzeba mieć więcej udoskonalony gust, do romantyczności więcej udoskonalone czucie.

Prof. Jan Śniadecki (1756 – 1830)- typ kosmopolity, podróżujący po świecie, wybitny uczony, łączył pasje naukowe z pasjami humanistycznymi. W okresie Sejmu Wielkiego prof. Śniadecki współpracował z Hugonem Kołłątajem, popierał stronnictwo reform, a po drugim rozbiorze wziął udział w powstaniu kościuszkowskim. Kiedy Polska upadła, zaangażował się w Towarzystwo Przyjaciół Nauk i reformował Akademię Wileńska, której był profesorem. Był wybitnym matematykiem i astronomem, ale osobiście interesował się kwestiami językowymi i literackimi. Dbał o czystość mowy polskiej i współpracował z Samuelem Bogumiłem Linde, który był autorem pierwszego słownika języka polskiego. Był również krytykiem literackim. Krytycznie odnosił się do literatury sentymentalnej (skrytykował Malwinę). Był zwolennikiem pseudoklasycyzmu i zdecydowanym przeciwnikiem romantyków. Uważał, ze romantyzm to szkoła zdrady i zarazy, uważał, żę to powrót to zabobonów i ciemnoty, odrzucenie nauk racjonalnych, a przede wszystkim, że literatura romantyczna ma ujemny wpływ na czystość języka polskiego (Mickiewicz, pisarz kresowy psuje polski język). Wystąpił przeciwko Sheaksperowi. W Seri niewybrednych inwektyw skrytykował Sheakspeara i skrytykował jego wpływ na młodą szlachtę. W roku 1819 na łamach dziennika Wileńskiego opublikował artykuł O pismach klasycznych i romantycznych. Była to radykalna odpowiedź na artykuł Brodzińskiego i została poparta przez pseudoklasyków warszawskich. Była to wypowiedź bardzo krytyczna wobec literatury klasycznej.

Maurycy Mochnacki (1803 – 1834) – uważay za jedna z najwybitniejszych postaci polskiego romantyzmu. Był odkrywcą i komentatorem pierwszego pokolenia romantyków. Związany był z Warszawą i uznany jeszcze za życia za najwybitniejszego polskiego krytyka literackiego. To on odkrył dla współczesnych takie postaci jak Antoni Malczewski, Adam Mickiewicz, Bogdan Zaleski czy Seweryn Goszczyński. Publikował swoje recenzje i rozprawy na łamach czasopism krajowych. W roku 1825 ukazała się jego rozprawa O duchu i źródłach poezji w Polszcze. Najciekawszym i najważniejszym dziełem była książka O literaturze polskiej w wieku XIX, ukazała się w roku 1830 i stała się jego najważniejszą książką, opus magnum jego twórczości literackiej. Mochnacki walczył później w powstaniu listopadowym, wyjechał na emigrację do Francji, gdzie zmarł. Mochnacki był wielkim zwolennikiem literatury romantycznej. Domagał się literatury narodowej, krytykował ścisłe przestrzeganie reguł klasycznych, a podkreślał rolę natchnienia i geniusza, oraz bezpośredniości w przeżyciach. Skrytykował Brodzińskiego za nadmierną sielskość poezji polskiej. Wystąpił tez przeciwko Śniadeckiemu. Maurycy Mochnacki w literaturze romantycznej widział „uznanie narodu polskiego w swoim jestestwie”. Literatura polska odzwierciedla ducha narodu w jego rozwoju historycznym od początku aż po współczesność. Co więcej literatura staje się zwierciadłem tego narodu, w którym ten naród rozpoznaje prawdę o sobie. Mochnacki uważał, że narody bez literatury umierają i giną, ponieważ tracą pamięć o swoich korzeniach, nie rozumieją same siebie. Mochnacki rozumiał literaturę jako coś szerszego, nie tylko utwory stricte literackie, ale również rozprawy naukowe, historyczne, wszelkie wytwory ludzkiego umysłu zapisane na kartach dziejów.