11 Integracyjny wymiar kształcenia polonistycznego

11. Integracyjny wymiar kształcenia polonistycznego.

W. Bobiński KONTEKSTY KULTUROWE W DYDAKTYCE LITERATURY

  1. Integracyjny charakter przedmiotu.

  2. Wprowadzenie pojęcia kontekstu (lata 80.)- bloku tekstów podzielonego na 3 grupy: źródłowych filozoficznych, z zakresu eseistyki i krytyki literackiej oraz sztuki, później rozszerzenie przez Bortnowskiego.

  3. Idea kształcenia kontekstowego w podręcznikach- od 1987 r. popularyzacja integracji miedzy przedmiotowej i nauczania zintegrowanego.

  4. Po co konteksty? By zauważyć tekst, by zaciekawić, by wnikliwiej interpretować itp.

  5. Wartości kontekstów:

  1. psychologiczna- inspirowanie do skupienia uwagi na tekście (zaciekawienie) oraz usuwanie poczucia obcości wobec literatury (dzieła)

  2. merytoryczna- dostarczanie informacji, które służą kontaktowi z dziełem literackim.

  1. Ze względu na funkcję metodyczną konteksty dzielimy na:

  1. interpretacyjne—umożliwiają lub pogłębiają interpretacje dzieła, czyli pomagają rozwiązać problem

  2. pomocnicze- zwracają uwagę na problem,, zachęcają do jego podjęcia, służą zapamiętaniu treści, poszerzaniu informacji, zaspokajaniu ciekawości, ulokowaniu nowego zjawiska w uświadamianym systemie pojęć i zjawisk.

  1. Ze względu na dziedzinę konteksty dzielimy na:

  1. literackie

  2. historyczne

  3. filozoficzne

  4. plastyczne

  5. filmowe

  6. dziennikarskie

  7. geograficzne, przyrodnicze

  1. Kontekst macierzysty (wg Głowińskiego)- tekst powinien być rozpatrywany w perspektywie historycznej (próba odtworzenia elementów momentu historycznego towarzyszącego powstaniu dzieła, które usprawniają interpretacje i które można odtworzyć) i współczesnej;

  2. Konteksty wspomagają samodzielność działania i myślenia, mogą wzmóc efektywność pracy, motywują do działania. Są to wszelkie odniesienia dzieła literackiego, które ułatwiają i uatrakcyjniają obcowanie z nim i jego interpretację, a także pomagają ulokować je w uświadamianym systemie kultury.

  3. Kontekst w praktyce szkolnej: kontekstteks lub tekstkonteksttekst

A.  Pilch, Problemy integracji literatury i malarstwa w szkole. Nauka czytania obrazu.

 

I.                    PRZECZYTAĆ I ZOBACZYĆ

Aby proces kształcenia był skuteczny, musi być zintegrowany międzyprzedmiotowo i wewnątrzprzedmitowo. Hasło to było bardzo istotne w ostatniej reformie edukacji.

Chodzi o rozszerzenie i wzbogacenie dotychczasowych treści nauczania. Niestety, dalej oddziela się formę od treści, literaturę od języka, obraz literacki od obrazu malarskiego.

 

Faktyczna umiejętność oświetlania się wzajemnego sztuk jest niemalże niemożliwa. Powodem: BRAK KOMPETENCJI interpretacyjnych nauczycieli „polonistów”. Analiza dzieła plastycznego domaga się doświadczenia w obcowaniu z tego rodzaju dziełem.

 

ODCZYTANIE:

- Co oznacza?

- W jakich pozostaje relacjach względem siebie obraz malarski i poetycki.

Chodzi o realizację Gadamerowskiej zasady przechodzenia od jasnego do ciemnego przez postawienie pytań:

KTO?, DO KOGO? CO? JAK? PO CO?

 

Integracja, która jest poszukiwaniem sensu, ma prowadzić do ustalenia prawdy tekstu, jest zatem szukaniem najlepszej odpowiedzi na pytanie: jak jest pokazane? Jak opowiedziane? Dlaczego tak?

 

I faza: USTALENIE SENSU I ZNACZENIA

II faza: OŚWIETLENIE SIĘ WZAJEMNE SZTUK (ut pictura poesis)

 

Wiedzę o malarstwie trzeba w szkole przekazać, a sztuki „czytania” obrazu trzeba nauczyć. Obraz malarski ma „dopowiedzieć” tekst i zasugerować kierunek interpretacji. Niestety, w podręcznikach często obrazy „zdobią”, a nie „oświetlają”.

Nie chodzi też o tworzenie tzw. „opisów” – to nie jest wpajanie umiejętności i narzędzi badawczych!!!

Konieczna jest INTERPRETACJA WZORCOWA, by utrwalił się nawyk patrzenia na pewne komponenty dzieła.

 

SCHEMAT:

1 – studia techniczne

2 – płaszczyzna historycznych faktów z epoki

3 – znaczenie poszczególnych elementów, relacje między postaciami, gesty itp.

 

Uczeń ma przyzwyczaić się do stałej metody, w której będzie miał oparcie i która dostarczy mu narzędzi badawczych.

Od obrazu do tekstu i od tekstu do obrazu.


Wyszukiwarka