Zasady BHP w pracowni elektrycznej

1. Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka :

Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych wymaga szczególnej uwagi i ostrożności oraz znajomości występujących zagrożeń.

Dotknięcie przez człowieka jednocześnie dwóch punktów, miedzy którymi panuje napięcie elektryczne, powoduje przepływ prądu elektrycznego przez organizm. Nazywa się to rażeniem prądem elektrycznym, którego efektem jest wystąpienie całego szeregu zmian i zakłóceń w normalnym funkcjonowaniu organizmu człowieka Zmiany te dotyczą:

♦ zaburzeń w pracy serca

♦ zaburzeń w układzie oddychania

♦ cieplnego działania prądu

♦ szoku i reakcji z nim związanych.

Przyjmuje się, że natężenie prądu przepływającego przez człowieka jest najważniejszym czynnikiem określającym skutki rażenia; w związku z tym wyróżnia się trzy charakterystyczne wartości prądu zwane poziomami bezpieczeństwa (każdy odmiennie nazwany, odpowiednio do podstawowych efektów działania takiego prądu). Są to:

♦ poziom I -z prądami do 1 mA- próg odczuwalności

♦ poziom II - z prądami do 10 mA - próg samouwolnienia (prądy o większych wartościach

przepływające przez układ mięśniowy i kostny powodują np. zaciskanie się ręki na

przewodzie wiodącym prąd elektryczny i niemożność jej samodzielnego oderwania)

♦ poziom III - z prądami do 25 mA - prąd graniczny niebezpieczny dla zdrowia i życia (prąd

o wartościach powyżej 25 mA z dużym prawdopodobieństwem może być przyczyną,

groźnego dla życia, migotania komór serca - silnej arytmii pracy serca).

2. Środki ochrony przeciwporażeniowej

Podstawowe (przed dotykiem bezpośrednim), mają na celu zapobiegać porażeniom od napięć roboczych, a ich zadaniem jest niedopuszczenie do zetknięcia się człowieka z przewodzącymi elementami obwodów elektrycznych; funkcje takie spełniają:

• stosowanie izolacji roboczej części wiodących prąd elektryczny

• stosowanie obudów i osłon

• wykonywanie uchwytów, rękojeści, przycisków, pokręteł, manipulatorów z materia-

łów nieprzewodzących

• umieszczanie części będących pod napięciem poza zasięgiem ręki

• stosowanie poręczy, osiatkowań, przegród oddzielających urządzenia znajdujące się pod

napięciem

Dodatkowe, mają na celu zapobieganie porażeniom od napięć roboczych, a ich zadaniem jest niedopuszczenie do wystąpienia i długotrwałego utrzymywania się niebezpiecznego napięcia dotykowego (np. powyżej 50 V przy prądzie zmiennym i warunkach środowiskowych 1). Do środków ochrony dodatkowej zalicza się:

• zerowanie

• uziemienie ochronne

• sieć ochronną

• wyłączniki przeciwporażeniowe różnicowoprądowe

• izolacja ochronna

• separacja odbiornika

• izolowanie stanowiska pracy

3. Ratowanie osób porażonych prądem elektrycznym

Nawet najlepsza ochrona przeciwporażeniowa nie jest w stanie w 100% zagwarantować, że człowiek obsługujący urządzenie elektryczne nie ulegnie porażeniu prądem elektrycznym. W takiej sytuacji niezwykle ważną umiejętnością jest udzielenie pierwszej, przedlekarskiej pomocy, szanse ratunku szybko spadają wraz z upływem czasu. W pierwszej minucie po porażeniu istnieje 98% szans uratowania życia, po 3 min. - 72%, po 5 min. - 25%, po 8 min. - 5%.

W trakcie udzielania pierwszej pomocy należy działać szybko, sprawnie i spokojnie.

Pierwszą czynnością ratownika powinno być natychmiastowe uwolnienie rażonego spod działania prądu elektrycznego. I

Bezpośrednio po uwolnieniu spod działania prądu elektrycznego należy wykonać następujące czynności:

« jeśli porażony krwawi - zatrzymać krwawienie

« podjąć decyzję o zakresie dalszej pomocy i sposobie jej udzielenia.

Sposób ratownictwa zależy od stanu porażonego; może on być przytomny lub nieprzytomny, człowiek nieprzytomny może oddychać lub nie oddychać, a w przypadku braku oddychania - należy szybko sprawdzić pracę serca (brak krążenia może być spowodowany zatrzymaniem lub niewydolną pracą serca, migotaniem komór serca).

Jeśli:

Porażony jest przytomny - należy rozluźnić ubranie w okolicy szyi, klatki piersiowej i brzucha oraz ułożyć porażonego w pozycji leżącej. Jeśli to możliwe - przetransportować porażonego do lekarza, a jeśli transport jest niemożliwy - wezwać lekarza na miejsce wy-. padku; praktycznie każde porażenie powinno skończyć się badaniem przez lekarza, tym bardziej, że skutki rażenia mogą ujawnić się dopiero po pewnym czasie od chwili wypadku.

Porażony przytomny, nie oddycha (nie porusza się klatka piersiowa, nie słychać szmeru wydechu, np. gładki przedmiot - lusterko nie pokrywa się parą, narasta sinica twarzy i paznokci), krążenie krwi jest utrzymane (najlepszy sprawdzian na tętnicy szyjnej), ale stopniowo wzrasta niedotlenienie mózgu. Należy położyć rażonego na wznak, porozpinać uciskające części garderoby, oczyścić jamę ustną z resztek jedzenia, zapewnić dopływ świeżego powietrza, rozpocząć sztuczne oddychanie (np. bezpośrednią metodą usta-usta lub usta-nos, w cyklu 12-15 razy na minutę) i wezwać lekarza.

Porażony nieprzytomny, nie oddycha, krążenie krwi jest zatrzymane, niedotlenienie mózgu stanowi o bezpośrednim zagrożeniu życia. Sztuczne oddychanie musi być połączone z pośrednim masażem serca (rytmiczne ugniatanie klatki piersiowej w okolicy mostka w rytmie 60-70 razy na minutę). Połączone działania reanimacyjne w wykonaniu jednego ratownika przebiegają według schematu - 3 oddechy, 12 - 15 ucisków, 3 oddechy, 12 - 15 ucisków, itd. natomiast przy współdziałaniu dwóch ratowników rytm działań jest następujący -1 oddech, 4-5 ucisków, 1 oddech, 4-5 ucisków itd.

Zapoznałem się z zasadami BHP w pracowni elektrycznej