Trzy etapy rozwoju międzynarodowej ochrony mniejszości
Jusentium – prawo dotyczące obywateli rzymskich
Jusoregetorum- prawo dotyczące „pielgrzymów”, czyli osób które nie były obywatelami Rzymu.
1555 r. pokój w Augsburgu – czyja władza, tego religia
Głównie wymiar wyznaniowy (augsburski);
pokój w Oliwie Traktat pokojowy 3.05.1660 Polska – Szwecja,: Szwecja zobowiązała się do szanowania wyznania katolickiego.
Traktat w Ryswick (1697) – zagwarantowano prawo katolikom na ziemiach utraconych przez Francje na rzecz Holandii.
Traktat Paryski (1763) – Francja a Wlk. Brytania. Mniejszość frankofońska katolickiej w bryt. Kanadzie.
Traktat Kuczuk-Kajnardżi (1774) – Rosja a imperium Osmańskie. Prawa Rosji do interwencji w obronie prawosławnych.
Kongres Wiedeński (1815) jest datą graniczną, bo poszerzono wymiar poza wymiar religijny. Dostały gwarancje ludność polska mieszkająca w 3 państwach zaborczych (otrzymaliśmy autonomię).
Traktat Berliński (1878) – ustanowił ochronę mniejszości w państwach bałkańskich nakładając na Rumunie, Bułgarię , Serbię, Turcję, obowiązek zagwarantowania identycznych praw religijnych wszystkim obywatelom.
Konferencja paryska zapewniła inne prawa niż wyznaniowe. Fundamentalny element prawa – dyskryminacja (językowa, rasowa, wyznaniowa)
Komisja państw nowych miała to ustanowić. 1919 – powołanie jej. Składał się z 4 elementów: * pokojowe zawarte przez państwa ententy z przegranymi (Austria 1919, Węgry 1920, Bułgaria 1919, Turcja 1920),
* traktaty mniejszościowe podpisane przez nowopowstałe państwa bądź te, które poszerzyły mocno swe granice (1919 – traktat z Polską, 1919 Czechosłowacja i Jugosławia, 1919 Rumunia, 1920 – Grecja i Armenia),
* deklaracje praw mniejszości narodowych państw przystępu państw przystępujących do Ligi Narodów: Finlandia (1921), Albania (1921), Litwa (1922), Łotwa (1923), Estonia (1923)
* umowy bilateralne odnoszące się do sytuacji osób…
Konsekwencje polsko – niem. W sprawie górnego śląska (woj. Śląskie w II RP uzyskało autonomię)
Konwencja między RP, a Wolnym Miastem Gdańsk podpisana w Paryżu w 1920
Traktat Ryski z 1921
Konwencja Polsko- Czechosłowacka podpisana w W-wie w 1925 r.
Niemcy nie zostali zobowiązani do ochrony mniejszości narodowych. Dopiero w 1979 roku – jednostronne oświadczenie; mieli być traktowani (mniejszości w Niemczech) tak samo jak rodowici obywatele
Liga Narodów miała pilnować przestrzeganie praw mniejszości. Skargi wnosiły mniejszości (grupy, a nie jednostki) -> Komitet Rady Ligi -> dochodzenie i zwrot do państwa oskarżonego o wypowiedź na zarzuty -> wokanda Rady Ligii (mniejszości nie mogły występować przed nią). Jeśli nie osiągnięto porozumienia sprawa trafiała do Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej
Skargi kierowane często przez mniejszość Węgierską (głównie w Rumunii), Niemiecką (Górny Śląsk)
1928 wydany przez STSM; kwestia zgłaszania dzieci polskich do niemieckich szkół; 1927/1928 – Rada Ligi Narodów zarządziła przeprowadzenie egzaminów z niemieckiego i wykazała, że ponad połowa ma niewystarczającą wiedzę o Niemczech. (Polacy myśleli, że niemieckie szkoły lepiej kształcą, więc tam posyłali dzieci). Rada oddaliła wniosek niemiecki
1935 opinia dotycząca greckich szkół w Albanii. STMS stwierdził, że zlikwidowanie szkół prywatnych jest sprzeczne z prawem
1923 odnieśli się do polskiego rugowania ziemi niemieckiej mniejszości (naruszaliśmy postanowienia małego tr. Wersalskiego).
Większość z postanowień traktatów nie było respektowanyc. Główne przez Ligę Narodów tak się działo, a ponadto absurdem było, że Polacy mamy zobowiązani Niemców w Polsce, a Niemcy do Polaków w Niemczech NIC.
13.10.1934 – MSZ, Beck złożył jednostronny akt „do czasu wprowadzenia jednolitego aktu ochrony mniejszości rząd RP zmuszony jest uchylić się od wszelkiej współpracy z organami międzynarodowymi w zakresie kontroli nad stosowanie m przez Polskę systemu ochrony mniejszości.”
2 kategorie praw
Osoby zamieszkujące dane państwo. Ochrona życia, swobody praktyk religijnych
Jednoznacznie z obywatelstwem. Równość wobec prawa, niezależnie od pochodzenia etnicznego (gwarantowano prawo do utrzymania własnego języka); te same prawa cywilne i polityczne, równość wobec prawa dla wszystkich mieszkańców, dostęp do urzędów, pracy bez względu na czynniki dyskryminacyjne, wolność posługiwania się językiem (prasa, publikacje), wolność wyznaniowa + praktyki religijne, system szkolnictwa, prawo do stowarzyszania się.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966)
Akt. 27 – gwarantował wolności dla mn. etnicznych, językowych itp. Dotyczy praw indywidualnych (każdej osobie bez względu na przynależność mniejszościową)
Komitet Praw Człoweika zajmował się dopilnowaniem realizacji ustaleń.
Globalny – ONZ –towski.
System Rady Europy (eur. Konwencja ramowa o ochronie praw mniejszości)
Formalnie nienależące Elementy oraz rekomendacje