Komunikacja pionowa i pozioma.

Komunikacja pionowa polega na przepływie informacji z góry do dołu i odwrotnie z dołu do góry. Przeważnie przebiega ona zgodnie z linią służbowego podporządkowania. Jeszcze prościej to ujmując polega na komunikowaniu pomiędzy osobą na wyższym i stanowisku, a osobą na niższym stanowisku. W komunikacji pionowej mogą uczestniczyć tylko 2 osoby. Może ona jednak również przepływać przez kilka odrębnych szczebli organizacyjnych. Komunikacja w górę polega na przekazywaniu przez podwładnego informacji do zwiernika, najczęściej jest nim bezpośredni przełożony, ci z kolei przekazują daną informację dalej do swoich zwierzchników i tak dalej przekaz wspina się po kolejnych szczeblach hierarchii. Komunikacja biegnąca z dołu do góry zawiera przeważnie informacje typu: wnioski, prośby, informacje mogące mieć znaczenia dla wyższego szczebla, odpowiedzi na żądania zwierzchników, sugestie, skargi, informacje finansowe. Badania pokazują, że komunikacja biegnąca z dołu do góry jest bardziej podatna na zakłócenia niż informacja biegnąca w przeciwnym kierunku. Informacje negatywne, obciążające podwładnego są przetrzymywane, bądź zniekształcane. Wraz ze wzrostem służbowego dystansu dzielącego podwładnego i zwierzchnika, a także im niższy poziom wzajemnego zaufania to bardziej prawdopodobne jest, że przekaz zostanie przetrzymany bądź zniekształcony. Komunikacja w dół ma miejsce wtedy, gdy spływa ona od zwierzchnika do podwładnych. Treść takich informacji to dyrektywy dotyczące: sposobu wykonywania określonych zadań, przydzielanie nowych obowiązków, zwrotna ocena osiągnięć, a także ogólne informacje, które zdaniem osoby na wyższym szczeblu mogą mieć znaczenie dla osób na szczeblu niższym.W komunikacji poziomej przepływ informacji następuje pomiędzy kolegami oraz osobami zajmującymi równorzędne stanowiska w organizacji. Komunikacja pozioma służy różnym celom. Ułatwia koordynacje pomiędzy niezależnymi jednostkami. Komunikacja pozioma może służyć również do wspólnego rozwiązywania problemów. Odgrywa ważną rolę w pracy zespołów roboczych, których skład składa się z członków różnych wydziałów.

Sieci komunikacyjne

Sieć komunikacyjna to wzorzec, według którego odbywa się komunikacja w danej grupie czy organizacji. Sieci komunikacyjne można podzielić na scentralizowane i zdecentralizowane.

Sieci scentralizowane są dobre do realizacji prostych zadań, funkcjonują wówczas

szybko i dokładnie. Osoba, zajmująca centralną pozycję, staje się przywódcą (ma dostęp do informacji). Dowiedziono, że taka struktura sieci powoduje wzrost zadowolenia osoby, znajdującej się na centralnej pozycji.

We wzorcu „koła od wozu” cała komunikacja płynie przez osobę zajmującą centralną pozycję (1) która prawdopodobnie jest przywódcą grupy. Jest to przykład sieci najsilniej scentralizowanej, ponieważ jedna osoba otrzymuje i przekazuje całość informacji.

Sieć oparta na wzorcu „Y” to sieć nieco mniej zdecentralizowana, dwie osoby są blisko centrum

informacji.

Pośrednie rozwiązanie to „łańcuch” (bardziej wyrównany przepływ informacji, choć osoby na końcach łańcucha kontaktują się tylko z jednym członkiem grupy).

Sieci zdecentralizowane są dobrym rozwiązaniem w przypadku bardziej złożonych

zadań. W sieciach takich osiąga się wyższy poziom zadowolenia członków grupy.

„Okrąg” eliminuje występujący w łańcuchu problem osób występujących z obu

krańców, zamykając obieg informacji.

„Każdy z każdym” to sieć najbardziej zdecentralizowana. Każdy członek grupy w takim samym stopniu uczestniczy w procesie komunikacji, a lider grupy nie posiada nadmiernej władzy czy pozycji uprzywilejowanej pod względem dostępu do informacji.

Nieformalnym typem sieci komunikacji, mogącym przenikać całą organizację jest „winorośl”. Przenika ona całą organizację i nie zawsze odpowiada wzorowi formalnych kanałów komunikacji. Przeważnie na sieć pogłosek składa się kilka nieformalnych sieci informacyjnych nakładających się na siebie i przecinających w wielu punktach. Punkty te to osoby dobrze poinformowane w organizacji, należące do więcej niż jednej sieci nieformalnej. Winorośl nie uwzględnia pozycji i może łączyć członków organizacji w każdej kombinacji kierunków: poziomych, pionowych i skośnych. Oprócz funkcji towarzyskich i informacyjnych, winorośl pełni także funkcje związane z pracą, funkcjonując dużo szybciej niż oficjalne kanały komunikacji. Stąd, choć trudno taką sieć kontrolować, można ją wykorzystać. Przez poznanie, kto odgrywa kluczową rolę w sieci pogłosek, kto jest punktem przecięcia kilku sieci pogłosek, można kontrolować informacje dopływające do nich i wykorzystać do rozpowszechniania informacji w postaci „przecieków” i odpowiednio kierowanych uwag „tylko dla twoich uszu”. W ten sposób można minimalizować szkody wyrządzane przez informacje nie odpowiadające prawdzie i szkodliwe dla organizacji; można też, nie ingerując w nie, odbierać reakcje pracowników na wdrażane zmiany lub wyciągając z sieci wartościowe informacje wykorzystać je do usprawnienia procesu decyzyjnego. Nie ma zgody co do dokładności informacji przekazywanej przez winorośl, jednakże badania gromadzą coraz więcej dowodów potwierdzających, że jest to przekaz dość dokładny.

Według Roberta Griffina dwa najbardziej powszechne rodzaje winorośli to:

„Łańcuch plotek” „Łańcuch kiści”

Łańcuch plotki powstaje wówczas gdy jakaś osoba upowszechnia wiadomość – najczęściej informację osobową – wielu innym ludziom. W przypadku łańcucha kiści, jedna osoba przekazuje informacje kilku wybranym osobom. Niektórzy odbiorcy przekazują informację kilku innym, reszta zachowuje ją dla siebie.

Nie typowym sposobem komunikowania się jest metoda którą Griffin nazywa „krążenie po firmie”. Polega ono na krążeniu po firmie i odbywaniu spontanicznych rozmów z podwładnymi, dostawcami, klientami i wszystkimi innymi znajdującymi się w zasięgu organizacji.