Popyt i wielkość popytu

ELEMENTY RYNKU

  1. Popyt i wielkość popytu.

  1. Popyt (D) – ilość towarów i usług które konsumenci są gotowi nabyć po różnych cenach (ceteris paribus)

  2. Wielkość popytu (QD) – ilość towarów i usług które konsumenci są gotowi nabyć po danej cenie (ceteris paribus)

  1. Determinanty popytu:
    • Dochody konsumentów
    • Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych
    • Przewidywania cen relatywnych ( przewidywania inflacyjne)
    • Liczba ludności
    • Gusty i preferencje
    • Efekt naśladownictwa i demonstracji :
    - EFEKT VEBLENA – polega na tym, że nietypowy konsument kupuje tym więcej danego dobra im jest ono droższe.
    - EFEKT SNOBIZMU – polega na tym, że nietypowy konsument kupuje tyle mniej danego dobra im więcej kupują go inni.
    - EFEKT OWCZEGO PĘDU – polega na tym, że nietypowy konsument kupuje tym więcej danego dobra im więcej kupują do inni.

  1. Popyt a cena

- prawo popytu rynkowego – wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się, wielkość popytu na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny wielkośc popytu wzrasta. ceteris paribus

- funkcja popytu

P - cena

2,59 każdy z tych punktów

2,19 to wielkość popytu

1,79

1,39

0,99

280 320 360 400 440 Q – ilość

  1. Odstępstwa od prawa popytu

Jako przykład tego rodzaju dóbr można wskazać:

- paradoks Giffena - zjawisko ekonomiczne przejawiające się we wzroście popytu na dobra podstawowe mimo wzrostu ich cen. W warunkach wzrostu cen wszystkich dóbr następuje, zwłaszcza w gospodarstwach domowych o niskich dochodach, zmiana struktury popytu, polegająca na rezygnacji z konsumpcji dóbr droższych na rzecz najtańszych (w przypadku żywności wzrost popytu na chleb, ziemniaki, kaszę, mąkę itp.).

  1. Pozacenowe determinanty popytu

- liczba konsumentów (zmiana liczby konsumentów danego dobra wywołuje odpowiednią zmianę popytu na to dobro np. w okresie wiosennym i jesiennym zwiększona liczba przeziębień powoduje wzrost popytu na odpowiednie do przeziębienia leki)

- upodobania, gusty, preferencje konsumentów (powodują iż klienci przy zakupach dóbr kierują się swoistego rodzaju zachciankami np. zwiększa się popyt na środki czystości intensywnie reklamowane w telewizji)

- dochody konsumentów i wielkość posiadanego przez nich majątku (wzrost dochodów konsumentów przy danej cenie powoduje zwykle zwiększanie popytu na towar zaś w przypadku spadku dochodów rozmiary popytu z reguły zmniejszają się)

- oczekiwania dotyczące przyszłych cen i dochodów (konsumenci mogą antycypować zakupy towarów przewidując zmiany ich cen lub swoich dochodów np. gdy ogłoszono w Polsce wprowadzenie podatku VAT od lipca 1993r. dotyczącego między innymi importowanych samochodów wówczas ci konsumenci którzy zamierzali kupić tego rodzaju samochód starali się przyspieszyć jego zakup

- czynniki losowe i społeczne (czynniki tego rodzaju powodują że popyt indywidualnego konsumenta danego towaru zmienia się odpowiednio do popytu większości konsumentów. Spotykamy się wówczas z tak zwanymi

efektem naśladownictwa gdy jedni ludzie starają się upodobnić do innych typowym przykładem jest tu moda

lub też efektem demonstracji gdy konsumenci chcą poprzez swoją konsumpcję odróżniać się od pozostałych)

  1. Podaż, Wielkość podaży

- Podaż - jest to ilość dóbr i usług oferowanych na rynku przez przedsiębiorstwa, przy określonej cenie. Wraz ze wzrostem ceny towaru rośnie jego podaż, i odwrotnie spadek ceny powoduje spadek podaży

- Wielkość podaży - ilość danego produktu oferowana do sprzedaży na rynku po określonej cenie i w określonym czasie.

  1. Podaż a cena

- prawo podaży rynkowej

Pomiędzy ilością dostarczanych na rynek produktów i usług a ich cenami istnieje następujące zależność, określana jako prawo podaży:

- wzrost ceny rynkowej produktu ceteris paribus prowadzi, do wzrostu oferowanych ilości tego produktu. Przy wyższej cenie staje się bardziej korzystna, co skłania producentów do zwiększania ilości swoich produktów oferowanych na rynku.

- spadek ceny produktów ceteris paribus wywołuje, , zmniejszenie oferowanych ilości produktu (produkcja staje się mniej opłacalna ze względu na niższą cenę produktu).

  1. Pozacenowe determinanty podaży :

- technologia (stosowanie lepszej technologii nowocześniejszej i oszczędniejszej pozwala na obniżenie kosztów wytwarzania co przy danej cenie wyrobu zwiększa zysk i podaż oferowanych towarów

- cele działania firmy (są ściśle związane z zyskiem który jest miernikiem ich realizacji. Chęć osiągnięcia zysku determinuje wzrost podaży do poziomu optymalnego

- oczekiwania dotyczące przyszłych cen (determinują decyzje producentów do wielkości i struktury produkcji jej horyzontu czasowego itd. Np. wzrost kosztów paszy i napływ dużej ilości mięsa z zagranicy spowodował nieopłacalność hodowli tuczników co doprowadziło do likwidacji stad)

- czynniki losowe (np. niespodziewane warunki pogodowe zmieniają podaż artykułów rolnych)

- liczba przedsiębiorstw w gałęzi (zwiększenie ilości firm w gałęzi prowadzi do wzrostu podaży oferowanych produktów. W przypadku zmniejszenia się liczby firm konkurencyjnych podaż towarów spadnie

  1. Równowaga rynkowa - jest to taka sytuacja na rynku danego dobra w której wielkość popytu równa jest wielkości podaży. Rynek na którym występuje stan równowagi jest rynkiem stabilnym.

S-krzywa podaży

D-krzywa popytu

P-cena

Q-ilość dobra

E-punkt równowagi

PE-cena równowagi

  1. Cena równowagi – to cena przy której ilość dóbr nabywanych przez konsumentów zrównuje się z ilością dostarczaną przez wytwórców

  2. Punkt równowagi - punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży

  3. Nadwyżka dobra – występuje gdy przy cenie bieżącej podaż przewyższa popyt a cena jest zbyt wysoka aby osiągnąć stan równowagi w ilości towarów zapotrzebowanych i dostarczanych

  4. Niedobór dobra – występuje gdy przy cenie bieżącej popyt przewyższa podaż. Cena w takich warunkach jest zbyt niska i nie zapewnia równowagi między popytem a podażą.

  5. Mechanizm rynkowy – określa wzajemne zależności między ceną popytem a podażą a polega na tym że jakakolwiek nierównowaga między tymi elementami rynku uruchamia reakcje sprzedających i kupujących kierujące popyt i podaż do stanu równowagi osiąganego przy cenie równowagi rynkowej

  6. Czynniki zakłócające równowagę rynkową (pozacenowe determinanty popytu i podaży)

  7. Cena maksymalna i minimalna

- cena maksymalna (polega na określeniu górnego pułapu ceny bieżącej poniżej ceny równowagi daje uboższym grupom ludności możliwość zakupu dóbr np. żywności, leków na które nie mogliby sobie pozwolić przy wyższych cenach. Efektem tego jest zmniejszenie wielkości podaży i powstanie nadwyżki wielkości popytu. Dłuższe utrzymywanie się takiej sytuacji może doprowadzić do konieczności racjonowania dóbr i wytworzenia się tak zwanego czarnego rynku. Cena maksymalna rodzi tendencje do niedoboru. W przypadku wystąpienia niedoboru państwo/gmina mają obowiązek zabezpieczyć środki finansowe na dotacje lub subwencje do produktów na które ustalono ceny maksymalne)

- cena minimalna (polega na określeniu dopuszczalnego poziomu ceny bieżącej powyżej ceny równowagi. Sprowadza się do podwyższenia cen dla producentów lub dostawców np. ustalenie minimalnej płacy lub też minimalnych cen na produkty rolne. Efektem tego jest zmniejszenie wielkości popytu konsumentów lub producentów i powstanie nadwyżki podaży. W takim przypadku państwo zagwarantowuje środki finansowe na przeprowadzenie skupu interwencyjnego


Wyszukiwarka