pOLSKIE CENTRUM INFORMACJI MUZYCZNEJ
Jan Astriab, kompozytor i pedagog; ur. 14 września 1937, Smerekowiec koło
Gorlic; zm. 29 marca 2005, Poznań. Studiował kompozycję w klasie Stefana
Bolesława Poradowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu
(dyplom w 1963). W latach 1973-74 uzupełniał wykształcenie w zakresie
kompozycji i instrumentacji pod kierunkiem Warrena Bensona oraz muzyki
jazzowej u Rayburna Wrighta w Eastman School of Music w Rochester w stanie
Nowy Jork.
Od 1963 związany był z poznańską Akademią Muzyczną oraz jej Filią w
Szczecinie, gdzie wykładał kompozycję, kontrapunkt i instrumentację. W
latach 1987-90 pełnił jednocześnie obowiązki prorektora do spraw
artystyczno-naukowych. Trzykrotnie był dziekanem Wydziału Kompozycji,
Dyrygentury i Teorii Muzyki. W 1989 uzyskał tytuł profesora
nadzwyczajnego, w 1992 tytuł profesora zwyczajnego. Od 1993 kierował
Katedrą Kompozycji i Teorii Muzyki. Współpracował także z Wyższą
Szkołą Pedagogiczną w Słupsku.
W 1964 otrzymał wyróżnienie za Dwie wokalizy na sopran i 12
instrumentów (1964) na Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich,
a w 1974 – III nagrodę za Diphtong II na orkiestrę symfoniczną (1974)
na Konkursie Kompozytorskim im. Karola Szymanowskiego.
Jego kompozycje były wykonywane na wszystkich ważniejszych estradach
koncertowych w Polsce, a także na Węgrzech, w Rosji, na Litwie, w
Armenii, Niemczech, Szwecji i Stanach Zjednoczonych.
Jan Astriab aktywnie działał w Związku Kompozytorów Polskich.
Współorganizował festiwale muzyki współczesnej, m.in. Poznańską
Wiosnę Muzyczną i Warszawską Jesień.
Został uhonorowany Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1981),
Nagrodą Artystyczną miasta Poznania (1984) oraz odznaczony Krzyżem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1995).
aktualizacja: marzec 2006
kompozycjeSonata na altówkę i fortepian * (1957)
Kwartet smyczkowy nr 1 (1957)
Rondo na skrzypce i fortepian (1959)
Koncert podwójny [wersja I] flet, klarnet, instrumenty strunowe i
perkusję (1961)
Tryptyk na orkiestrę (1962)
Dwie wokalizy na sopran i 12 instrumentów (1964)
Dwa preludia na fortepian (1965)
Kwartet smyczkowy nr 2 (1965)
Dialogi na orkiestrę (1965)
Metamorfozy na orkiestrę symfoniczną * (1966)
Cztery pieśni na sopran i fortepian do słów Tadeusza Różewicza (1966)
Oktet na instrumenty dęte (1971)
Sonores na fortepian (1972)
Dopowiedzenia na sopran i 4 instrumenty * (1972-73)
Diphtong I na orkiestrę (1973)
Elegia na orkiestrę symfoniczną (1973)
Appositions na sopran i zespół instrumentalny (1973)
Diphtong II na orkiestrę symfoniczną * (1974)
Koncert podwójny [wersja II] flet, klarnet, instrumenty strunowe i
perkusję (1974)
Dimorphoses na 7 instrumentów (1975)
Frazy na fortepian i klawesyn * (1975)
Koncert na skrzypce i wielką orkiestrę symfoniczną * (1979-80)
Cztery pieśni na sopran i fortepian do tekstów Tadeusza Różewicza i
Tadeusza Mieszkowskiego (1980)
Ślepcy, opera kameralna (1980-81)
Trzy polskie liryki na bas, recytację, chór mieszany i orkiestrę
symfoniczną (1982)
Uwertura na orkiestrę symfoniczną (1984)
Cztery utwory charakterystyczne na kameralną orkiestrę smyczkową *
(1985)
Ikar na orkiestrę (1986)
Sonata trzech planet na fortepian * (1992)
Elegia na flet, wiolonczelę i fortepian * (1993)
Muzyka na letni wieczór na orkiestrę symfoniczną (1996)
Koncert kameralny na orkiestrę smyczkową (1998)
Symfonia kameralna na orkiestrę (1998)
literatura wybranaKostrzewska Hanna „Ślepcy” – opera kameralna Jana
Astriaba. w: Opera polska w XX wieku (pod red. Macieja Jabłońskiego,
Haliny Lorkowskiej i Jana Stęszewskiego), Wydawnictwo Poznańskiego
Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 1999
Tatarska Janina Astriab Jan. w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część
biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „ab – suplement”,
PWM, Kraków 1998
pOLSKIE CENTRUM INFORMACJI MUZYCZNEJ
Romuald Twardowski, kompozytor i pedagog; ur. 17 czerwca 1930, Wilno. W
latach 1952-57 studiował fortepian i kompozycję w klasie Juliusa
Juzeliunasa w Państwowym Konserwatorium Litewskiej SRR w Wilnie. Studia
kompozytorskie kontynuował w latach 1957-60 w Państwowej Wyższej Szkole
Muzycznej w Warszawie u Bolesława Woytowicza. W 1963 i 1966 studiował
chorał gregoriański i polifonię średniowiecza pod kierunkiem Nadii
Boulanger w Paryżu.
Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień. Utwór Antifone per tre gruppi
d’orchestra (1961) zdobył w 1961 I nagrodę Konkursu Młodych Związku
Kompozytorów Polskich, a w 1963 zajął II miejsce na Międzynarodowej
Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu; w 1966 za Sonetti di Petrarca per
tenore solo e due cori a cappella (1965) otrzymał I nagrodę na
Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Pradze; dwukrotnie – w 1965
za balet-pantomimę Posągi czarnoksiężnika (1963) i w 1973 za dramat
muzyczny Lord Jim (1970-73) – zdobył I nagrodę na Międzynarodowym
Konkursie Kompozytorskim im. księcia Rainiera w Monako. Ponadto w 1994
otrzymał nagrodę AGEC – Zachodnioeuropejskiej Federacji Towarzystw
Chóralnych oraz doroczną nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, w 2006
– Nagrodę im. Ignacego Jana Paderewskiego w Baltimore.
Romuald Twardowski od 1971 jest profesorem Państwowej Wyższej Szkoły
Muzycznej w Warszawie.
twórczośćRomuald Twardowski nie był nigdy wyznawcą awangardy,
wykorzystywał jednak elementy nowych technik kompozytorskich do tworzenia
własnego języka muzycznego, w którym znaczną rolę odgrywają
reminiscencje muzyki dawnych epok. Taka postawa wiąże się zapewne ze
studiami nad chorałem gregoriańskim i polifonią średniowiecza, które
kompozytor odbył w latach 1963 i 1966 w Paryżu pod kierunkiem Nadii
Boulanger. W twórczości Romualda Twardowskiego charakterystyczny jest
nurt muzyki religijnej, reprezentowany przez takie utwory, jak Psalmus 149
per coro misto (1962), Mała liturgia prawosławna na zespół wokalny i 3
grupy instrumentów (1968), Laudate Dominum, dialog na 2 chóry mieszane
(1976), Sequentiae de ss. Patronis Polonis na baryton, chór i zespół
instrumentalny (1977), Chwalitie Imia Gospodina na chór mieszany (1990),
Tu es Petrus na baryton, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1991),
Hosanna I na chór mieszany (1992), Pieśni Maryjne na sopran i małą
orkiestrę symfoniczną (1993), Canticum Canticorum na sopran, flet,
klarnet i smyczki (1994), Regina coeli na chór mieszany (1996) i Hosanna
II na chór mieszany (1997). Szczególną uwagę wśród tych kompozycji
zwraca Mała liturgia prawosławna nawiązująca do muzyki cerkiewnej.
Twórczość Romualda Twardowskiego jest wszakże bardzo różnorodna pod
względem gatunków, a sam kompozytor w swoich wspomnieniach Było, nie
minęło, wydanych w roku 2000 w Warszawie, tak ją charakteryzuje:
„W odróżnieniu od zwariowanych apologetów nowości za wszelką cenę,
doceniałem rolę i znaczenie tradycji, znajdując w niej inspirację do
mojej muzyki. Wychodząc z założenia, że skrajności się stykają, w
głębokim średniowieczu, w chorale gregoriańskim szukałem wątków,
które w połączeniu ze zdobyczami XX-wiecznej techniki kompozytorskiej
(aleatoryzm, klaster) dałyby upragnioną syntezę Nowego i Starego. Ta
idea przyświecała mi w tworzeniu muzyki w latach sześćdziesiątych, do
momentu, kiedy to u progu lat siedemdziesiątych pogrążyłem się w pracy
nad Lordem Jimem, wymagającym innej muzyki, innego rodzaju wyrazu i
ekspresji. Muzyka moja wyzwoliła się wtedy z gorsetu różnych
ograniczeń, jakie narzucał „neoarchaizm” i przybrała charakter
wypowiedzi bardziej osobistej, pełnej gwałtownych wyładowań i
dramatycznych spięć. Ciekawe, że te dwa nurty nie dzieliła wyraźna
cezura czasu - w latach sześćdziesiątych powstał przecież bardzo
ekspresyjny i mocno dodekafoniczny Cantus antiqui, jak też nader
„warszawsko-jesienna” Nomopedia. Bardzo zaś hieratyczne i bizantyjskie
Trzy freski pojawiły się w latach osiemdziesiątych. Oba te kierunki czy
style od początku, jak widać, współżyły ze sobą...”
kompozycjeOberek [wersja I] na skrzypce i fortepian * (1955)
Oberek [wersja II] na orkiestrę smyczkową * (1955)
Suita w dawnym stylu na orkiestrę (1957)
Siedem pieśni ludowych na głos i fortepian * (1957)
Mała sonata na fortepian (1958)
Mała symfonia na fortepian, smyczki i perkusję * (1959)
Pieśń o białym domu, kantata na chór mieszany, 2 fortepiany i perkusję
(1959)
Pieśni o wiośnie [wersja I] na chór żeński lub chłopięcy * (1959)
Pieśni o wiośnie [wersja II] na chór męski (1959)
Jaworowe pieśni na chór mieszany (1960)
Nokturny na chór mieszany (1960)
Kołysanki na chór mieszany (1960)
Nagi książę, balet-pantomima (1960)
Suita warmińska na chór mieszany * (1960)
Kołysanka warmińska na głos i fortepian * (1960)
Carmina de mortuis per coro misto * (1961)
Antifone per tre gruppi d’orchestra * (1961)
Bukoliki na chór mieszany (1962)
Cantus antiqui na sopran, klawesyn, fortepian i perkusję * (1962)
Cyrano de Bergerac, opera romantyczna (1962)
Nomopedia Cinque movimenti per orchestra * (1962)
Psalmus 149 per coro misto * (1962)
Mała suita na skrzypce i fortepian * (1962)
Kwietniowe pieśni na chór mieszany (1963)
Posągi czarnoksiężnika (Rzeźby mistrza Piotra), balet-pantomima *
(1963)
Miniatury na chór mieszany (1964)
Oda 64 na orkiestrę (1964)
Parabola, pantomima (1964)
Dwie pieśni murzyńskie na chór mieszany (1965)
Tragedya albo Rzecz o Janie i Herodzie, opera-moralitet (1965)
Sonetti di Petrarca per tenore solo e due cori a cappella * (1965)
Tre studi secondo Giotto per orchestra da camera * (1966)
Impressioni fiorentini per quattro cori strumentali * (1967)
Capricci per pianoforte * (1967)
Mała liturgia prawosławna na zespół wokalny i 3 grupy instrumentów *
(1968)
Oda do młodości na głos recytujący, chór mieszany i orkiestrę *
(1969)
Upadek ojca Suryna, radiowy dramat muzyczny (1969)
Lord Jim, dramat muzyczny * (1970-73)
Trzy sonety pożegnalne [wersja I] na bas-baryton i orkiestrę kameralną *
(1971)
Trzy sonety pożegnalne [wersja II] na bas-baryton i fortepian * (1971)
Dwie pieśni żartobliwe [wersja I] na chór mieszany (1972)
Dwie pieśni żartobliwe [wersja II] na chór żeński lub chłopięcy *
(1972)
Preludium, toccata i chorał na orkiestrę symfoniczną (1973)
Tryptyk Mariacki na orkiestrę smyczkową * (1973)
Preludio e toccata per coro misto * (1974)
Studium in a na orkiestrę * (1974)
Improvvisazione e toccata per due pianoforti * (1974)
Dwa pejzaże na orkiestrę symfoniczną (1975)
Impresje morskie na chór mieszany (1975)
Krajobraz polski [wersja I] na bas-baryton i orkiestrę smyfoniczną (1975)
Krajobraz polski [wersja II] na bas-baryton i fortepian * (1975)
Laudate Dominum, dialog na 2 chóry mieszane * (1976)
Sequentiae de ss. Patronis Polonis na baryton, chór i zespół
instrumentalny (1977)
Ręka mi miecz, trzy poematy na tenor solo i chór mieszany (1977)
Maria Stuart, dramat muzyczny (1978)
Capriccio in blue na skrzypce i orkiestrę (lub fortepian) * (1979)
Lamentationes per coro misto * (1979)
Oblicze morza, 5 pieśni na bas-baryton i fortepian * (1979)
Preludio, recitativo ed aria con variazioni per cembalo (pianoforte) *
(1979)
Sonata breve per cembalo (pianoforte) * (1979)
Koncert wiejski na chór mieszany * (1980)
Musica concertante na fortepian * (1980)
Mały koncert na fortepian i zespół instrumentalny * (1980)
Na czterech strunach na skrzypce i fortepian * (1980)
Trzy pieśni kurpiowskie na chór mieszny * (1980)
Historya o św. Katarzynie, moralitet muzyczny (1981)
Fantazja na organy * (1982)
Fantazja polska na dwoje skrzypiec * (1982)
Salve Regina na chór żeński i organy * (1982)
Trzy utwory na organy * (1982)
Ave Maris Stella [wersja I] na chór męski i organy (lub fortepian) (1982)
Erotyki na głos i fortepian * (1983)
Joannes Rex, kantata na baryton, chór mieszany i orkiestrę * (1983)
Koncert na fortepian i orkiestrę * (1984)
Wesołe miasteczko na fortepian * (1984)
Fantazja hiszpańska [wersja I] na skrzypce i orkiestrę (lub fortepian) *
(1985)
Fantazja hiszpańska [wersja II] na wiolonczelę i fortepian * (1985)
Mały tryptyk na kwintet dęty * (1986)
Trzy freski na orkiestrę symfoniczną * (1986)
Allegro rustico na obój i fortepian * (1986)
Wariacje symfoniczne na temat George’a Gershwina na perkusję solo i
orkiestrę (1986)
Kotek i smok, 7 piosenek na głos i fortepian * (1986)
Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian * (1987)
Koncert staropolski na orkiestrę smyczkową (1987)
Trzy pieśni do słów Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego na baryton i
fortepian * (1987)
Mały koncert na orkiestrę wokalną (1988)
Wariacje litewskie na flet, obój, klarnet, róg i fagot * (1988)
Sonety Michała Anioła na baryton i fortepian * (1988)
Symfonie dzwonów na fortepian * (1988-91)
Album włoski na orkiestrę (1989)
Taniec staropolski na 3 gitary * (1989)
Espressioni per violino e pianoforte * (1990)
Alleluja na chór mieszany (1990)
Chwalitie Imia Gospodina [wersja I] na chór mieszany * (1990)
Trzy sonety do Don Kichota na bas-baryton i fortepian * (1990)
Znad Willi na baryton i fortepian * (1990)
Niggunim, melodie chasydów na skrzypce i orkiestrę symfoniczną (lub
fortepian) * (1991)
Tu es Petrus na baryton, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1991)
Hosanna I na chór mieszany * (1992)
Plejady na skrzypce i fortepian * (1993)
Trio młodzieżowe na skrzypce, wiolonczelę i fortepian * (1993)
Pieśni Maryjne na sopran i małą orkiestrę symfoniczną (1993)
Sonatina na dwoje skrzypiec * (1993)
Canticum Canticorum na sopran, flet, klarnet i smyczki (1994)
Koncert na wiolonczelę i orkiestrę (1995)
Wsjakoje dychanije na chór mieszany (1996)
Inwokacja i capriccio na dwie wiolonczele (1996)
Regina coeli na chór mieszany (1996)
W gaiku zielonym, 5 miniatur na fortepian na 4 ręce * (1996)
Hosanna II na chór mieszany * (1997)
Concerto breve na orkiestrę smyczkową (1998)
K Tiebie Władyka na chór mieszany (1998)
O gloriosa Domina na chór mieszany (1999)
Hommage à J. S. Bach, cykl utworów na fortepian (2000)
Dwie kolędy na chór chłopięcy (2000)
Wo carstwii Twojem na chór mieszany (2000)
Chwali dusze moja na chór mieszany (2000)
Intermezzo na fortepian (2000)
Introdukcja i Allegro na skrzypce i fortepian (2001)
Missa „Regina caeli” na chór mieszany (2001)
Capriccio na skrzypce i fortepian (2001)
O salutaris na chór mieszany (2001)
Jubilate Deo na chór mieszany (2001)
Ave Maris Stella [wersja II] na chór męski (2002)
Pastorale i Humoreska na obój i fortepian (2002)
Chwalitie Imia Gospodina [wersja II] na chór męski (2002)
Musica festiva na organy (2002)
W chińskim ogrodzie na zespół perkusyjny (2002)
Toccata i chorał na organy (2002)
Jezu ufam Tobie. Misterium o Miłosierdziu Bożym na sopran, baryton, 2
głosy recytujące, chór mieszany i orkiestrę (2002)
Im ZOO na skrzypce i fortepian (2002)
Jeż elegant i Dudek na głos i fortepian (2002)
Trzy szkice na skrzypce, altówkę i wiolonczelę (2003)
Serenada na orkiestrę smyczkową (2003-2004)
Trzy intermezza na organy (2004)
Lato z tatą na głos i fortepian (2004)
Tango na wiolonczelę i fortepian (2004)
Medytacja na wiolonczelę i fortepian (2004)
Campane IV z cyklu Symfonie dzwonów na fortepian (2004)
Orzeł Biały na głos i fortepian (2004)
Pater noster na chór mieszany (2005)
Tryptyk paschalny na organy (2005)
Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian nr 2 (2005)
Otcze nasz na chór mieszany (2005)
literatura wybranaMuzyka przyjazna słuchaczowi. Rozmowa z Romualdem
Twardowskim, "Kwarta" 2006 nr 15, s.4-6
Romuald Twardowski, "Kwarta" 2006 nr 15, s.3
Maciejewski Bogusław M. Romuald Twardowski. w: Twelve Polish Composers,
Allegro Press, London 1976
Markuszewski Paweł Twardowski Romuald. w: Almanach Kompozytorów Akademii
Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie, t. II, Akademia Muzyczna w Warszawie,
Warszawa 2004
Samson Jim, Adrian Thomas Twardowski Romuald. w: The New Grove Dictionary
of Music and Musicians. Second Edition (ed. Stanley Sadie), vol. 25,
Macmillan Publishers Limited, London 2001
Twardowski Romuald Było, nie minęło. Wspomnienia kompozytora,
Wydawnictwo „Pani Twardowska”, Warszawa 2000
POLSKIE WYDAWNICTWO MUZYCZNE SA
Romuald Twardowski
(*1930)
Seria: T
biogram spis twórczości PWM wywiady, eseje, artykuły koncerty
biogram:
Urodzony w Wilnie w 1930 roku, tam spędził swoje dzieciństwo i
młodość. W latach okupacji uczył się gry na skrzypcach, po wojnie - na
fortepianie i organach. W latach 1946-50 pełnił obowiązki organisty w
wileńskich kościołach, m.in. w uniwersyteckim kościele św. Jana, gdzie
przed 100 laty organistował Stanisław Moniuszko.
W 1952 roku rozpoczyna studia kompozycji w wileńskim konserwatorium,
które kończy w roku 1957. Przez krótki czas pracuje w Poniewieżu na
Litwie, poczym w grudniu tego roku przyjeżdża do Warszawy, gdzie
kontynuuje studia w Wyższej Szkole Muzycznej u prof. Woytowicza. Po
wygraniu konkursu w roku 1963 przyjeżdża do Paryża na dalsze studia u
słynnej Nadii Boulanger. W sierpniu udaje się w swoją pierwszą podróż
do Włoch, do których będzie często powracał w latach późniejszych.
Po powrocie do kraju osiedla się na Śląsku i tu w Bytomiu wystawia
swoją pierwszą operą Cyrano de Bergerac. W roku 1967 przenosi się na
stałe do Warszawy. W roku 1972 podejmuje współpracę z Akademią
Muzyczną im. Fryderyka Chopina.
Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte należą do najbardziej płodnych
w działalności kompozytora. Poza Cyranem powstaje Tragedyja albo Rzecz o
Janie i Herodzie (prapremiera w Teatrze Wielkim w Łodzi), Lord Jim
(premiera tamże), balety Nagi Książe (premiera w Warszawie), i Posągi
Czarnoksiężnika (premiera w Łodzi). Dzieła symfoniczne i chóralne
przynoszą kompozytorowi deszcz nagród w kraju i za granicą - można tu
wymienić dwukrotne Grand Prix w Monaco, I nagrodę na „Praskiej
Wiośnie”, II miejsce na Trybunie Kompozytorskiej UNESCO w Paryżu, II
nagrodę w Skopje, 2 nagrody w Tours za utwory chóralne i prestiżową
nagrodę AGEC (Zachodnioeuropejska Federacja Chórów) za Mały Koncert. W
międzyczasie kompozytor często podróżuje po Europie, Azji, Rosji i
Afryce. Idzie to w parze z wielką aktywnością na polu propagowania
muzyki polskiej (wspomina o tym Kisiel w swoich „Dziennikach”) zarówno
w kraju, jak i za granicą.
W latach osiemdziesiątych był Twardowski prekursorem w nawiązywaniu
kontaktów kulturalnych z Litwą, Armenią i Gruzją. Działalność ta
przyniosła mu uznanie środowiska muzycznego i krytyki muzycznej. W tych
latach pojawiły się kolejne dzieła operowe Twardowskiego - Maria Stuart
wystawiona z ogromnym powodzeniem na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi i
Historya o św. Katarzynie w Teatrze Wielkim w Warszawie. Premiery dzieł
scenicznych Twardowskiego miały ponadto miejsce w Gdański, Poznaniu i za
granicą - w NRF, NRD, Jugosławii, Finlandii i Czechosłowacji.
Realizacjom tym towarzyszyły dziesiątki recenzji, krytyk, wypowiedzi i
wywiadów.
Muzyka Twardowskiego, jakkolwiek bardzo nowoczesna (liczne wykonania na
„Warszawskiej Jesieni”), jest mimo to nader komunikatywna, pełna
wewnętrznego dramatyzmu i posiadająca rys indywidualny. Stanowi ona
oryginalne zjawisko w powojennej muzyce polskiej i jako taka ma szansę na
zajęcie trwałego miejsca w muzyce polskiej. W ostatnim czasie muzyka
Twardowskiego jest coraz częściej wykonywana na Zachodzie, a zwłaszcza w
USA, gdzie jego Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian robi
autentyczną karierę. W wydanej niedawno książce biograficznej „Było,
nie minęło” kompozytor podsumował swoje doświadczenie twórcze i dał
barwny opis ludzie i wydarzeń z ostatnich kilkudziesięciu lat.
Utwory sceniczne
Cyrano de Bergerac opera w 4 aktach, (1962), ca 115'
obsada: 3S 2MS 1A 10T 5Bar. 3B-Bar. 5B soli-coro misto-3222-4330-batt ar
pf-archi
prawykonanie: 6 VII 1963, Bytom, Opera Śląska
wykonawcy: N. Siess (dir.)
zobacz materiał orkiestrowy
Historya o świętej Katarzynie moralitet w 2 aktach, (1981), ca 80'
obsada: 1S 2-3MS 4-6T 3-5Bar. 1B-Bar. 1-2B soli-coro misto-2222-2100-batt
(1 esec) cmb ad libitum-archi
prawykonanie: 14 XII 1985, Warszawa, Teatr Wielki, Sala im. E.
Młynarskiego
wykonawcy: A. Kreiner (dir.)
zobacz materiał orkiestrowy
Lord Jim opera w 3 aktach, (1973), ca 130'
obsada: 1S 6T 2Bar. 2B-Bar. 1B soli-6Rec.-coro misto-3222-4330-batt (4esec)
ar pf org-archi
prawykonanie: 14 II 1976, Łódź, Teatr Wielki
wykonawcy: A. Wicherek (dir.)
nagrody: Grand Prix ou Concours Musical prince Pierre de Monaco, 1973
zobacz materiał orkiestrowy
Maria Stuart dramat muzyczny w 3 aktach, (1978), ca 110'
obsada: 1S 1-3MS 4-7T 3-6Bar. 3-5B-Bar. soli-coro misto-3233-4431-batt
(3esec) ar pf org-archi-nastro (cmp); banda, akt I: fl dolce vla vc cmb;
akt II: vno vla vc cmb
prawykonanie: 12 IV 1981, Łódź, Teatr Wielki
wykonawcy: J. Salwarowski (dir.)
zobacz materiał orkiestrowy
Nagi książę, balet-pantomima w 1 akcie, (1960), ca 30'
obsada: 3332-4331-batt pf-archi
prawykonanie: 7 X 1964, Warszawa, Państwowa Opera
wykonawcy: B. Madey (dir.)
zobacz materiał orkiestrowy
Posągi czarnoksiężnika, balet-pantomima w 1 akcie, (1963), ca 25'
obsada: 3222-4330-batt (4esec) pf-archi
prawykonanie: 16 X 1971, Wrocław, Państwowa Opera
wykonawcy: Z. Hass (dir.), T. Kujawa (choreogr.)
nagrody: „Grand Prix”, Monaco 1965
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Tragedyja albo rzecz o Janie i Herodzie misterium w 2 aktach z epilogiem,
(1964), ca 115'
obsada: 1S 1MS 6-7T 3-4Bar. 1-2B-Bar. 3B soli-coro misto-4303-4331-batt
(4esec) ar pf org-archi
prawykonanie: 26 IV 1969, Łódź, Teatr Wielki
wykonawcy: Z. Latoszewski (dir.)
zobacz materiał orkiestrowy
Utwory wokalno-instrumentalne
Canticum canticorum per soprano e gruppo d'instrumenti, (1994), ca 11'
obsada: S solo 1010-0000-archi(6.5.4.4.3)
zobacz materiał orkiestrowy
Cantus antiqui na sopran, klawesyn, fortepian i perkusję, (1962), ca 8'
zobacz wydanie drukiem
Exegi monumentum per soprano, basso, coro misto ed orchestra zobacz
materiał orkiestrowy
Grunwald 1410 per basso solo ed orchestra, (2010), ca 17' zobacz materiał
orkiestrowy
Johannes Rex, cantata de Victoria Vienensi na baryton, chór mieszany i
orkiestrę, (1983), ca 24'
obsada: Bar. solo-coro misto-3222-4330-batt-archi
zobacz materiał orkiestrowy
Mała liturgia prawosławna na zespół wokalny (SATB) i 3 grupy
instrumentów, (1968), ca 14'
obsada: 3S 3A 2T 2B (ossia 6644)-2102-2200-batt (2esec) pf-archi
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Oda do młodości na głos recytujący, chór mieszany i orkiestrę,
(1969), ca 20'
obsada: Rec-coro misto-3220-4330-batt pf-archi
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Sequentiae de SS. Patronis Polonis na baryton, chór mieszany i zespół
instrumentalny, (1977), ca 15'
obsada: Bar. solo-coro misto-2202-4330-batt-archi
zobacz materiał orkiestrowy
Trzy piosenki z repertuaru zespołu "Śląsk”
obsada: SATB, pf
zobacz wydanie drukiem
Trzy sonety pożegnalne na bas-baryton, smyczki, fortepian i perkusję,
(1970), ca 11'
obsada: B-Bar. solo-0000-0000-batt pf-archi
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Tu es Petrus per baritono, coro ed orchestra, ca 5'
obsada: Bar solo-coro-2222-4330-tim-archi
zobacz materiał orkiestrowy
Wśród nocnej ciszy 12 kolęd na głos i fortepian zobacz wydanie drukiem
Utwory wokalne
A jak śpiewać na chór żeński lub chłopięcy (Ze zbioru „Miniatury
chóralne”), (1968), ca "1'30"
obsada: SSS
zobacz wydanie drukiem
Carmina de mortuis per coro misto a cappella, (1961), ca 14'
obsada: SATTBB
prawykonanie: XI 1964, Wrocław, Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej
wykonawcy: S. Krukowski (dir), Chór PR we Wrocławiu
zobacz wydanie drukiem
Cztery cykle, ca 5'
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Dwa treny na chór żeński lub chłopięcy (Ze zbioru „Miniatury
chóralne”), (1962), ca "5'30"
obsada: SSAA
zobacz wydanie drukiem
Jubilate Deo na chór mieszany a cappella, ca ca 3'
obsada: SATB
prawykonanie: 17.V.2003, Warszawa
wykonawcy: Akademicki Chór Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Czesław
Freund (dir.)
zobacz wydanie drukiem
Lamentationes, (1979), ca 7'
obsada: 2S 2A 2T 2B, TB soli
zobacz wydanie drukiem
Lauda Sion na chór mieszany, (1999), ca 5'
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Laudate Dominum Dialog na dwa chóry mieszane a cappella, (1976), ca 4'
obsada: SATB+SATB
zobacz wydanie drukiem
Liryki na chór mieszany, (1969), ca 5'
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Miniatury chóralne
obsada: SSS, SSAA
zobacz wydanie drukiem
Osiem utworów na chór mieszany
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Otcze nasz; Pater noster na chór mieszany a cappella, (2005), ca 2'30', 3'
prawykonanie: Otcze nasz - 19 XII 2005, Warszawa; Pater noster - 11 VI
2005, Katowice
wykonawcy: Otcze nasz - Schola Cantorum Gedanensis, J. Łukaszewski (dir);
Pater Noster - Chór Polskiego Radia, Kraków, W. Siedlik (dir)
zobacz wydanie drukiem
Pieśni o wiośnie Dwie pieśni żartobliwe na chór żeński lub
chłopięcy, (1959), ca "5'30"
obsada: SSAA
zobacz wydanie drukiem
Pieśni różne
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Preludio e toccata, (1974), ca 6'
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Psalmus 149 per choro misto, (1962), ca 5'
obsada: SATB
prawykonanie: 23 II 1974, Wrocław, Festiwal Polskiej Muzyki
Współczesnej
wykonawcy: S. Krukowski (dir), Chór PR we Wrocławiu
zobacz wydanie drukiem
Regina Coeli o Gloriosa Domina na chór mieszany a cappella, (1996), ca 3'
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Suita warmińska, (1960)
obsada: SATB
zobacz wydanie drukiem
Trittico fiorentino II Sonetti di Petrarca, (1965), ca 12'
obsada: SSAA, TTBB, T solo
prawykonanie: 27 V 1966, Praga, (Czechy) Praska Wiosna
zobacz wydanie drukiem
Trzy cykle na chór mieszany, (1965), ca 10'
obsada: SATB
prawykonanie: 16 XII 1970, Warszawa, Koncert Koła Warszawskiego ZKP (Dwie
pieśni murzyńskie)
wykonawcy: A. Szaliński (dir), Chór Mieszany FH
zobacz wydanie drukiem
Trzy piosenki z repertuaru zespołu "Śląsk” zobacz wydanie drukiem
Utwory orkiestrowe
Album włoski na orkiestrę symfoniczną, (1989), ca 20'
obsada: 3222-4330-batt ar-archi
zobacz materiał orkiestrowy
Antifone per tre gruppi d'orchestra na 3 grupy orkiestrowe, (1961), ca 15'
obsada: 0000-4441-batt (5esec) ar pf (2esec)-archi
prawykonanie: 16 IX 1962, Warszawa, Filharmonia Narodowa, Warszawska
Jesień
wykonawcy: K. Stryja (dir.), Orkiestra Filharmonii Śląskiej
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Concerto breve na orkiestrę smyczkową, (1998), ca 9' zobacz materiał
orkiestrowy
Dwa pejzaże na orkiestrę symfoniczną, (1976), ca 10'
obsada: 3222-4330-batt ar pf-archi
prawykonanie: 16 I 1976, Szczecin, Filharmonia Szczecińska
wykonawcy: S. Marczyk (dir), Orkiestra Symfoniczna Filharmonii
Szczecińskiej
zobacz materiał orkiestrowy
Koncert staropolski na orkiestrę smyczkową, (1987), ca 12'
obsada: 0000-0000-archi (8.7.6.5.4)
zobacz materiał orkiestrowy
Lord Jim, prolog i interludium z opery, (1972), ca 15'
obsada: T solo-4Rec-coro misto-3222-4330-batt (3esec) ar pf org-archi
prawykonanie: Prolog - 10 IX 1972, Bydgoszcz; Interludium - 18 I 1974,
Gdańsk
wykonawcy: Prolog - Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej i chór
„Arion”, J. Radwan (dir.), P. Trella (T); Interludium - Orkiestra
Symfoniczna Filharmonii Bałtyckiej, Z. Chwedczuk (dir.)
nagrody: Grand Prix ou Concours Musical prince Pierre de Monaco, 1973
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Mała symfonia na smyczki, fortepian i perkusję, (1959), ca 18'
obsada: 0000-0000-batt (2 esec) pf-archi
prawykonanie: 25.XI.1964, Wrocław,
wykonawcy: S. Michalak (dir.), Orkiestra Filharmonii w Opolu
zobacz materiał orkiestrowy
Maria Stuart, trzy interludia z dramatu muzycznego, (1980), ca 7'20"
obsada: 3232-4431-batt (2 esec) ar pf-archi
prawykonanie: 7 V 1983, Zielona Góra, Filharmonia Zielonogórska
wykonawcy: Sz. Kawalla (dir.), Orkiestra Filharmonii w Zielonej Górze
zobacz wydanie drukiem
Maria Stuart: trzy interludia z dramatu muzycznego, (1980), ca 7'
obsada: 3232-4431-batt (2esec) ar pf-archi
zobacz materiał orkiestrowy
Nomopedia, cinque movimenti per orchestra, (1962), ca 5'
obsada: 000(+3sxf)0-0330-batt (6esec) pf (2esec)-archi
prawykonanie: 12 IV 1964, Katowice, Filharmonia Śląska
wykonawcy: K. Stryja (dir.), Orkiestra Filharmonii Śląskiej
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Oda 1964 na orkiestrę symfoniczną, (1973/1964), ca 5'
obsada: 3000-4330-batt (2 esec) pf-archi
prawykonanie: 12 VII 1967, Ciechocinek,
wykonawcy: T. Babiński (dir.), Państwowa Orkiestra Symfoniczna w
Olsztynie
zobacz materiał orkiestrowy
Preludium, toccata i chorał na orkiestrę symfoniczną, (1973), ca 10'
obsada: 3222-4330-batt pf-archi
prawykonanie: 13 XII 1974, Białystok, Filharmonia Białostocka
wykonawcy: T. Chachaj (dir.), Orkiestra Filharmonii w Białymstoku
zobacz materiał orkiestrowy
Serenada na orkiestrę smyczkową, (2003), ca "10'40" zobacz materiał
orkiestrowy
Studium in A na orkiestrę symfoniczną, (1973), ca 14'
obsada: 3222-4330-batt (4esec) cel ar pf-archi
prawykonanie: 21 IX 1976, Warszawa, Filharmonia Narodowa, Warszawska
Jesień
wykonawcy: C. Halffter (dir.), Orkiestra Symfoniczna PRiTV w Krakowie
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Suita w dawnym stylu na orkiestrę symfoniczną, (1957), ca 12'
obsada: 2222-2200-tmp-archi
prawykonanie: XII 1959, Olsztyn, Filharmonia Olsztyńska
wykonawcy: K. Anbild (dir), Orkiestra Filharmonii Olsztyńskiej
zobacz materiał orkiestrowy
Tryptyk florencki I: Tre studi secondo Giotto per orchestra da camera,
(1966), ca 10'
obsada: 2101-1110-batt (4esec) pf-archi
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Tryptyk florencki III: Impressioni fiorentini per quattro cori strumentali,
(1967), ca 6'
obsada: 3111-1440-batt (4esec) pf-archi
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Tryptyk Mariacki, 3 sceny i 2 tańce na orkiestrę smyczkową, (1973), ca
12'
obsada: 0000-0000-archi
prawykonanie: 10 X 1973, Toruń
wykonawcy: J. Katlewicz (dir.), Orkiestra Filharmonii Krakowskiej
zobacz materiał orkiestrowy
Trzy freski na orkiestrę symfoniczną, (1986), ca 15'
obsada: 3222-4331-batt pf-archi
prawykonanie: 9 IX 1988, Bydgoszcz, Filharmonia Pomorska
wykonawcy: M. Nowakowski (dir.), Orkiestra FIlharmonii Pomorskiej
zobacz materiał orkiestrowy
Trzy tańce polskie: Polonez, Taniec renesansowy, Mazur na orkiestrę
symfoniczną, (1982), ca 10'
obsada: 3222-4330-batt-archi
zobacz materiał orkiestrowy
Wariacje symfoniczne na temat George'a Gershwina na orkiestrę, (1986), ca
16'
obsada: 3222-3330-batt (3 esec)-archi
zobacz materiał orkiestrowy
Utwory na instrument(y) solo i orkiestrę
I Koncert fortepianowy, (1956), ca 22'
obsada: 2222-2200-timp pf-archi
prawykonanie: VI 1956, Wilno
wykonawcy: Chaim Potaszyński (pf), Orkiestra Symfoniczna Radia
Litewskiego, Abel Klenicki (dir)
zobacz materiał orkiestrowy
II Koncert fortepianowy, (1984), ca 25'
obsada: pf solo-2222-4330-batt (3esec)-archi
prawykonanie: 13 IX 1985, Gdańsk, Filharmonia Bałtycka
wykonawcy: J. Stompel (pf), W. Czepiel (dir), Orkiestra Symfoniczna
Filharmonii Bałtyckiej
zobacz materiał orkiestrowy
Capriccio in blue (George Gershwin in memoriam) na skrzypce i orkiestrę,
(1979), ca 10'
obsada: vno solo-2122-2230-batt (2esec)-archi
prawykonanie: 15 XI 1979, Łódź, II Biennale Muzyki dla Dzieci
wykonawcy: K. Pindak (vn), K. Więcek (dir.), Orkiestra OSM im. H.
Wieniawskiego
zobacz materiał orkiestrowy
Fantazja hiszpańska na skrzypce i orkiestrę, (1985), ca 12'
obsada: vno solo-2222-3330-batt ar-archi
prawykonanie: 11 IV 1986, Zielona Góra, Filharmonia Zielonogórska
wykonawcy: R. Lasocki (vn), Sz. Kawalla (dir.), Orkiestra Filharmonii
Zielonogórskiej
zobacz materiał orkiestrowy
Koncert na wiolonczelę i orkiestrę, (1997/1995), ca 28'
prawykonanie: 14 XI 1997, Białystok, Filharmonia Białostocka
wykonawcy: T. Strahl (vc), Z. Szablewski (dir), Orkiestra Filharmonii
Białostockiej
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Koncert na skrzypce i orkiestrę smyczkową, (2006), ca 20' zobacz
materiał orkiestrowy
Mały koncert na fortepian, smyczki i perkusję, (1980), ca 12'
obsada: pf solo-0000-0000-batt (3esec)-archi (6.5.0.4.3)
prawykonanie: 21 XI 1981, Łódź, Festiwal DO-RE-MI
wykonawcy: K. Więcek (dir.), Orkiestra PWSM w Łodzi
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Melodie hebrajskie na klarnet i orkiestrę, (1997), ca 12' zobacz
materiał orkiestrowy
Niggunim. Melodie Chasydów na skrzypce i orkiestrę, (1991), ca 13'
obsada: vno solo-2112-2100-batt (1esec)-archi
prawykonanie: 5 VI 1991, Kraków, Synagoga
wykonawcy: R. Lasocki (vn), Sz. Kawalla (dir), Orkiestra PRiTV w Krakowie
zobacz materiał orkiestrowy
zobacz wydanie drukiem
Utwory kameralne
I Koncert fortepianowy, (1956), ca 20'
prawykonanie: VI 1956, Wilno
wykonawcy: Chaim Potaszyński (pf), Orkiestra Symfoniczna Radia
Litewskiego, Abel Klenicki (dir)
zobacz wydanie drukiem
II Koncert fortepianowy, (1984), ca 25'
obsada: 2 pf
zobacz wydanie drukiem
Allegro rustico na obój i fortepian, (1986), ca 5'
obsada: ob, pf
prawykonanie: Łódź, Festiwal DO-RE-MI
zobacz wydanie drukiem
Burleska na skrzypce i fortepian zobacz wydanie drukiem
Capriccio in blue (George Gershwin in memoriam) na skrzypce i fortepian,
(1979), ca "11"
obsada: vn, pf
zobacz wydanie drukiem
Capricio na skrzypce i fortepian zobacz wydanie drukiem
Espressioni na skrzypce i fortepian, (1990), ca "5'20"
prawykonanie: 9 XII 1991, Warszawa
wykonawcy: K. Bąkowski (vn), B. Topolnicka (pf)
nagrody: 1991, Warszawa, Konkurs Kompozytorski im. Wawrzyńca Żuławskiego
- nagroda główna / Wawrzyniec Żuławski Composition Competition - main
prize
zobacz wydanie drukiem
Fantazja hiszpańska na skrzypce i fortepian, (1985), ca 12'
obsada: vn, pf
prawykonanie: 11 IV 1986, Zielona Góra, Filharmonia Zielonogórska
wykonawcy: R. Lasocki (vn)
zobacz wydanie drukiem
Fantazja polska na 2 skrzypiec, (1982), ca 5'
obsada: 2 vn
prawykonanie: 17 XI 1984, Łódź, Festiwal DO-RE-MI
wykonawcy: K. Roszkowska (vn), J. Drzyzguła (vn)
zobacz wydanie drukiem
Im Zoo für Geige und Klaveir
obsada: vn pf
zobacz wydanie drukiem
Improvvisazione e toccata na dwa fortepiany zobacz wydanie drukiem
Introdukcja i Allegro na skrzypce i fortepian zobacz wydanie drukiem
Mała suita na skrzypce i fortepian, (1962), ca 6'
obsada: vn, pf
zobacz wydanie drukiem
Mały tryptyk na kwintet dęty, (1986), ca 10'
obsada: fl, ob, cl, cr, fg
prawykonanie: 27 IX 1987, Warszawa
wykonawcy: Kwintet Dęty „Da Camera”
zobacz wydanie drukiem
Melodie hebrajskie na klarnet i fortepian, (1997), ca ca 12' zobacz
wydanie drukiem
Na czterech strunach kolekcja kompozycji dla dzieci na skrzypce i
fortepian, (1980), ca "5'30"
obsada: vn, pf
prawykonanie: 20 XI 1981, Łódź, Festiwal DO-RE-Mi
wykonawcy: J. Łodyga (vn), A. Krawczyk (pf)
zobacz wydanie drukiem
Niggunim. Melodie Chasydów na skrzypce i fortepian, (1991), ca 13'
obsada: vn, pf
prawykonanie: V 1991, Warszawa, Warszawskie Spotkania Muzyczne
wykonawcy: M.Rezler (vn), B. Topolnicka (pf)
zobacz wydanie drukiem
Oberek na skrzypce i fortepian, (1955), ca "2'18"
obsada: vn, pf
prawykonanie: 1980, Wilno, Litwa
wykonawcy: P. Juodisius (vn), R. Twardowski (pf)
zobacz wydanie drukiem
Pastorale e danza na skrzypce i fortepian zobacz wydanie drukiem
Pastorale i Humoreska na obój i fortepian, (2002), ca 5'
obsada: ob pf
zobacz wydanie drukiem
Plejady na skrzypce i fortepian zobacz wydanie drukiem
Sonatina na dwoje skrzypiec, (1993), ca 7'
obsada: 2 vn
prawykonanie: 18 VI 1999, Łódź, Festiwal DO-RE-MI
wykonawcy: M. Machowska (vn), K. Specjał (vn)
zobacz wydanie drukiem
Trio młodzieżowe na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, (1993), ca 10'
obsada: vn, vc, pf
prawykonanie: 19 VI 1999, Łódź, Festiwal DO-RE-MI
wykonawcy: K. Weltrowska (vn), L. Snopek (vc), M. Quinn (pf)
zobacz wydanie drukiem
Trio numero 2 per violino, violoncello e pianoforte, (2005), ca 15'
zamówienie: Trio „Pomerania” de Geneve
prawykonanie: 19 XI 2005, Genewa
wykonawcy: Trio Pomerania
zobacz wydanie drukiem
W gaiku zielonym pięć miniatur na fortepian na 4 ręce, (1997), ca 7'
obsada: pf
prawykonanie: 13 IV 2000, Warszawa, AMFC
zobacz wydanie drukiem
W Zoo na skrzypce i fortepian zobacz wydanie drukiem
Utwory na instrumenty solo
Fantasia per organo, (1981), ca 10'
obsada: org
prawykonanie: VII 1982, Monachium (Niemcy)
wykonawcy: A. Chorosiński (org)
zobacz wydanie drukiem
Mała sonata na fortepian, (1958), ca 8'
obsada: pf
prawykonanie: 27 V 1959, Warszawa
wykonawcy: R. Łęcki (pf)
zobacz wydanie drukiem
Preludio, recitativo ed aria con variazioni per cembalo (pianoforte),
(1979), ca 10'
obsada: ceb
prawykonanie: V 1986, Warszawa, Warszawskie Spotkania Muzyczne
wykonawcy: D. Kojro (cmb.)
zobacz wydanie drukiem
Sonatiny na fortepian, (1968), ca "14'30"
obsada: pf
prawykonanie: 20 III 2003, Warszawa
wykonawcy: uczniowie ZPSM nr 1 w Warszawie
zobacz wydanie drukiem
Trzy etiudy-kaprysy na skrzypce solo, (1992), ca 4'47
prawykonanie: 13.XII.2005 Warszawa
wykonawcy: Andrzej Gębski
zobacz wydanie drukiem
Trzy miniatury na fortepian, (1957), ca 5'
obsada: pf
zobacz wydanie drukiem
Wesołe miasteczko na fortepian, (1984), ca 10'
obsada: pf
prawykonanie: 20 III 2003, Warszawa
wykonawcy: uczniowie ZPSM nr 1 w Warszawie
zobacz wydanie drukiem
© Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, 2007
wywiady, eseje, artykuły:
•MUZYKA PRZYJAZNA SŁUCHACZOWI rozmowa z Romualdem Twardowskim
MUZYKA PRZYJAZNA SŁUCHACZOWI rozmowa z Romualdem Twardowskim
KWARTA: W bieżącym roku obchodzi Pan 75-lecie urodzin. To już ponad
pół wieku niezwykle aktywnej działalności kompozytorskiej… Jak to
się zaczęło?
ROMUALD TWARDOWSKI: Zawsze starałem się być samodzielny, nie podążać
bezmyślnie za panującymi trendami. Już jako młody kompozytor,
debiutując w Polsce po przyjeździe z Wilna w 1957 roku, dokonałem
rozpoznania zaniedbanych obszarów muzyki. Stwierdziłem, że obumiera
muzyka chóralna. Wiechowicz już się zestarzał, a poza nim prawie nikt
nie pisał na chór. Pomyślałem, że można tu wiele osiągnąć – i
zaraz posypał się na mnie deszcz nagród. Wkrótce o muzyce chóralnej
przypomniało sobie wielu innych kompozytorów…
Innym niezagospodarowanym obszarem był teatr muzyczny. Ogłoszono wówczas
śmierć opery i teatru muzycznego – a moją pracą dyplomową był…
balet, Nagi książę. A potem? Kilkanaście premier i to z licznymi
powtórkami. Nie każdy może się tym pochwalić…
KWARTA: Zwłaszcza w latach szalejącej awangardy…
RT: Tak, koniec lat 50. i lata 60. to był zalew awangardy, która miała
za sobą prasę, większość krytyki muzycznej i część słuchaczy.
Krzyczano, że najważniejsza jest nowość, nowość za wszelką cenę…
A ja twierdzę, że nowość to nie wszystko. Komponując w 1961 roku
Antyfony, dostrzegłem potrzebę spojrzenia wstecz, w stronę tradycji,
spuścizny muzycznej. To, co jest stare, często znakomicie współgra z
tym, co nowe…
Antyfonami (I nagroda na konkursie ZKP, II lokata na Trybunie
Kompozytorskiej UNESCO w Paryżu) zapoczątkowałem mój pierwszy okres
twórczości, który na własny użytek nazwałem okresem neoarchaicznym,
okresem syntezy Nowego i Starego. Do tego nurtu można zaliczyć utwory
inspirowane podróżami do Italii, ojczyzny artystów. Powstały wtedy
dość awangardowe jak na owe czasy Nomopedia, a potem Tryptyk florencki:
Trzy studia według Giotta na orkiestrę kameralną, Sonety Petrarki na dwa
chóry a cappella i tenor solo (I nagroda na „Praskiej Wiośnie” w 1965
roku), i Impresje florenckie na orkiestrę. Reminiscencją tego nurtu są
także Trzy freski na orkiestrę o inklinacjach bizantyjskich w latach 80.,
a także szereg utworów chóralnych w konwencji neoarchaicznej. Należą
do niego także dwie moje opery – staropolska opowieść Tragedyja czyli
rzecz o Janie i Herodzie, wystawiona w 1969 roku w Łodzi, oraz dużo
późniejsza, ostatnia moja próba sceniczna, Historya o świętej
Katarzynie z roku 1981, wystawiana przez Teatr Wielki w Warszawie i Operę
Bałtycką w Gdańsku. W tych operach obecna jest nuta polska, echa naszej
muzyki kościelnej i świeckiej.
KWARTA: Czy zatem zaliczymy do tego nurtu także Koncert staropolski z roku
1988?
RT: Oczywiście, a także cała grupa utworów pastiszowych bądź
stylizowanych, jak Tryptyk Mariacki czy utwory chóralne, w tym inspirowane
prawosławiem. Nie dokonuję klasyfikacji na podstawie środków
technicznych, a na podstawie typu wyrazu, ekspresji. W każdym z nurtów
stylistycznych mogę używać podobnych środków. Między Tryptykiem
florenckim a Koncertem staropolskim jest przepaść, jeśli chodzi o
warsztat, ale wyraz jest podobny.
Wróćmy do schyłku lat 60. Zacząłem wówczas pracować nad kolejnym
dziełem scenicznym, dramatem Lord Jim według Conrada. Estetyka
neoarchaizmu była temu tematowi obca, musiałem więc zastosować inne
środki, inny typ ekspresji. Lord Jim prezentuje nową estetykę
brzmieniową i wyrazową, jest to muzyka spięć, konfliktów… To
zapoczątkowało drugi nurt mojej twórczości – nurt ekspresyjny,
wyrazowy. Powstała wówczas, między innymi, opera Maria Stuart, Dwa
pejzaże na orkiestrę, chóralne Lamentacje, Ekspresje na skrzypce i
fortepian…
A potem nastąpił okres pewnej psychologicznej przemiany, którą po
francusku określa się słowem sérénité, po niemiecku Verklärung…
Okres uproszczenia, złagodzenia, muzyka niepozbawiona ukrytego uśmiechu,
dobrotliwości. Takie utwory, jak Concerto breve, Serenada, szereg utworów
skrzypcowych, a także Missa Regina caeli i inne utwory religijne –
prezentują oblicze kompozytora, który ma dystans do rzeczywistości, nie
daje się ponosić emocjom, patrzy dobrotliwie na to, co się wokół niego
dzieje, zachowuje umiar i powściągliwość i przekazuje te cechy swojej
muzyce.
KWARTA: Wymienił Pan dzieła religijne – to tematyka, która pojawia
się w Pańskiej twórczości cały czas…
RT: Tak! Już mój pierwszy utwór, napisany w wieku 17 lat przy organach u
św. Jana w Wilnie, to była parafraza kolędy Lulajże Jezuniu. Muzykę
kościelną pisałem też w latach 60. i 70., kiedy nie była ona zbyt mile
widziana. A później niemal co roku pisałem nowy utwór, zarówno z
inspiracji częstochowskiego festiwalu „Gaude Mater”, jak i na potrzeby
Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce.
Muzyce kościelnej i tradycji zawdzięczam bardzo dużo, czuję
się w niej dość swobodnie. Ale tradycja rzymska sąsiaduje w
mojej twórczości z tradycją Bizancjum. Już od 1968 roku, od
Małej Liturgii Prawosławnej, to się wciąż uzupełnia i
równoważy. Niedawno napisałem Missa Regina caeli – teraz
piszę liturgię prawosławną na zamówienie z Kijowa…
KWARTA: Polski kompozytor pisze liturgię dla Kijowa?! Czy to również
pokłosie hajnowskiego festiwalu?
RT: Festiwal, od niedawna odbywający się w Białymstoku, daje mi od wielu
lat wyjątkową okazję obserwowania tego, co się dzieje na Wschodzie. W
ostatnich latach większość kompozytorów rosyjskich, a przede wszystkim
ukraińskich, zwróciła się w stronę muzyki cerkiewnej. A w tej
dziedzinie największe talenty grupują się nie w Moskwie, nie w
Petersburgu, tylko właśnie w Kijowie. Wielbiona przeze mnie Łesia
Dyczko, bardzo nowocześnie myślący Jewhen Stankowycz, Wiktor Stepurko,
Hanna Hawrylec… To są znakomici twórcy.
KWARTA: Widzę jeszcze jedną kategorię wspólną dla całej Pańskiej
twórczości – inspiracje ludowe. Czy potwierdza Pan zainteresowanie tym
obszarem?
RT: Kultura narodowa, tradycja, folklor, to jedne z naszych
najważniejszych wizytówek muzycznych w Europie. Nasz folklor wytrzymuje
konkurencję z tak wspaniałymi folklorami, jak rosyjski, hiszpański,
węgierski czy bułgarski. Dzięki folklorowi, dziś czasem pogardzanemu, w
XIX wieku byliśmy obecni w Europie. To przecież polonezem rozpoczynano
wszystkie dworskie bale! A te nasze kujawiaki, oberki, mazury miały
wyraźne zabarwienie narodowe. Wyzbywanie się dziś tego wydaje mi się co
najmniej lekkomyślne.
W mojej twórczości wątek folklorystyczny przewija się właściwie przez
cały czas, w sposób mniej lub bardziej widoczny. Pierwszy mój utwór,
który funkcjonuje do dzisiaj, to Oberek na smyczki, napisany w Wilnie w
1955 roku. W finale Serenady z 2003 roku też są rytmy folklorystyczne,
tylko bardziej zakamuflowane, przetrawione.
KWARTA: Dystans wobec obowiązujących prądów, prostota, szacunek dla
tradycji… Jednak nie stronił Pan także od środków awangardowych?
RT: Może nie była to awangarda, a pewne nowe pomysły. Postawiłem sobie
pytanie: dlaczego nie powiązać aleatoryki z muzyką, w której panuje
tradycyjny ład i określony rytm? I zrobiłem to – w trzeciej części
Trzech studiów według Giotta (1966). Pojawia się tam ściśle wymierny
rytmicznie wątek chorałowy, rzucony na rozedrganą, rozwibrowaną tkankę
aleatoryczną. Wydaje mi się, że nikt przede mną tego nie zastosował.
Inny pomysł wykorzystałem w prologu do Lorda Jima. Jest tu pewna stale
powtarzająca się fraza – wznoszący się i opadający motyw fali, na
który nakładają się kolejne instrumenty i grupy instrumentów.
Doprowadza to do zagęszczenia faktury i kulminacji, po której następuje
proces odwrotny – stopniowe wyłączanie tych brzmień. Podobny chwyt
zastosowałem w drugim z Dwóch pejzaży. Nazywam to techniką
nawarstwiania.
Kolejny pomysł dotyczy twórczości operowej. Uważam, że śpiew w operze
jest usprawiedliwiony wtedy, gdy ma podbudowę emocjonalną. Przechodzenie
od słowa mówionego do śpiewanego jest przykrym zgrzytem. Pisząc Lorda
Jima, wiedziałem, że w trakcie akcji będą potrzebne partie mówione.
Aby uniknąć tego zgrzytu przy łączeniu mowy ze śpiewem, wymyśliłem
system trzech pięciolinii. Na pierwszej jest zaznaczona mowa zrytmizowana,
ze wskazaniem wysokości i kierunku ruchu głosu. Na drugiej mowa zaczyna
się przekształcać w mowę śpiewaną, rytm jest dalej dokładnie
zapisany, są nuty, ale bez klucza. A gdy orkiestra daje sygnał –
śpiewak zupełnie niezauważalnie przechodzi do normalnego śpiewu.
I jeszcze jeden problem związany z operą – zrozumiałość tekstu. W
warstwie tekstowej opery są dwie płaszczyzny: informacyjna i emocjonalna.
Jeżeli słychać tekst o funkcji informacyjnej, orkiestra musi się
cofnąć, ustąpić miejsca solistom. Natomiast kiedy na scenie jest
atmosfera podniecenia i ożywienia – orkiestra może czuć się w swoim
żywiole. W ten sposób wiadomo, o co chodzi na scenie.
KWARTA: Odejdźmy na chwilę od muzyki. Podkreśla Pan często swoją
niezależność – czy rzeczywiście jest to dla twórcy tak ważne
zagadnienie?
RT: Ja zawsze źle przystawałem do różnych towarzystw wzajemnej
adoracji, koterii, komitetów, wolałem być od tego na dystans. Może i
dobrze na tym wyszedłem… Niemniej to kosztuje – ludzie nie lubią
kogoś, kto pozostaje na uboczu, i często odnoszą się do niego z
nieufnością. A już wygłaszanie niezależnych, czasami nawet krytycznych
opinii pod adresem ważnych osobistości i instytucji naraża na
zaskakujące reakcje – jak choćby „niezauważenie” mego 75-lecia
przez Polskie Radio, o Filharmonii Narodowej nie wspominając. Ale nie
narzekam – niezależność jest gwarancją oryginalności.
KWARTA: A jak zachować oryginalność w bogactwie współczesnego życia
muzycznego?
RT: Moim zdaniem w muzyce istnieją trzy nurty. Nurt centralny, największy
i najbogatszy, to twórczość klasyków: to wszystko, co się gra na co
dzień. Obok płynie nieco wolniej nurt „ariergardy”, muzycznej
konserwy. To twórcy, którzy nie nadążają za biegiem wydarzeń, są
zapatrzeni w przeszłość, nie zauważając tego, co się dzieje wokół.
W muzyce polskiej są to Nowowiejski, Rytel, Niewiadomski i cała plejada
pomniejszych kompozytorów. Z drugiej zaś strony nurtu centralne płynie
strumyk wąski, ale bardzo silnie dający o sobie znać – nurt awangardy,
potrząsającej „nowości kwiatem”. Tu znalazł się przede wszystkim
Boulez i cały krąg związany z Darmstadt i Donaueschingen. U nas
głównym ośrodkiem awangardy była kiedyś „Warszawska Jesień”, czy
jest nadal – nie wiem.
Te grupy awangardowe są nieliczne, ale doskonale zorganizowane, bardzo
hałaśliwe i niedoścignione w pozyskiwaniu funduszy. Bez nich nie
mogłyby organizować festiwali – a festiwal to jedno z nielicznych
miejsc, gdzie awangarda może prezentować swoje dokonania. Według mnie
jednak dla kompozytora najcenniejsze jest, gdy utwór pojawia się na
estradzie samorzutnie, bez starań i zabiegów, bez udziału komitetów i
sponsorów. Na odgórnie organizowanych imprezach 90 procent twórczości
idzie do szuflady. Proszę przejrzeć programy „Warszawskiej Jesieni” z
kilkudziesięciu lat – co z tego egzystuje w repertuarach filharmonii lub
zespołów kameralnych? Nic! Albowiem, niestety, kwiat nowości po pewnym
czasie usycha. Zazwyczaj nawet dosyć szybko.
Najważniejsze jest dobre rzemiosło – oraz oryginalność. Jeżeli
jesteś niepodobny do innych, operujesz zestawem środków, którego nie
posiadają twoi koledzy – to znaczy, że jesteś nowy. A jakie to są
środki, to już sprawa wtórna. Twórca oryginalny może operować nawet
trójdźwiękiem, najważniejsze, żeby robił to tak, jak nie robił tego
nikt nigdy dotąd.
KWARTA: A co poza kompozycją najbardziej Pana absorbuje?
RT: Gdyby to było dawniej, odpowiedziałbym, że podróże i zwiedzanie
świata. Teraz jednak od kilku lat sporo wysiłku wkładam w utrwalanie
mojej muzyki na płytach. Dzięki współpracy z wielce zasłużoną dla
popularyzacji muzyki polskiej firmą Acte Préalable i gronem znakomitych
młodych wirtuozów (Andrzej Gębski, Joanna Ławrynowicz, Edward Wolanin,
Tomasz Strahl, Sławek A. Wróblewski) udało mi się wydać siedem płyt
autorskich z moją muzyką chóralną, skrzypcową, fortepianową,
kameralną, koncertami i utworami na orkiestrę smyczkową. Czegóż jest
wart w epoce rynkowej kompozytor niemający wydań nutowych i płytowych?
Miałem to szczęście, że w ciągu mojej ponad 40-letniej współpracy z
PWM większość moich dzieł – a jest tego ponad 80 tytułów! –
ukazała się w szacownej krakowskiej oficynie. I – jako pechowcowi –
przynajmniej to udało mi się w zupełności.
28 września w Sali Kameralnej warszawskiego oddziału PWM (ul. Fredry 6)
odbył się koncert monograficzny Romualda Twardowskiego. 75. urodziny
Jubilata uczcili artyści zaprzyjaźnieni z kompozytorem: Józef Frakstein,
Anna Orlik, Andrzej Gębski, Piotr Hausenplas, Jonanna Ławrynowicz i
Antoni Lichomanow. Kwarta nr 15, II/2006
Koncerty nadchodzące:
data utwory wykonawcy miejsce
29.04.2011 I Koncert fortepianowy „Wileński” Szkolna Orkiestra
Symfoniczna, Sz. Bywalec (dir.), M. Warcaba (pf) Katowice, ZPSM i POSM II
st.
28.04.2011 Tryptyk Mariacki Warsaw Camerata, P. Kos-Nowicki (dir.)
Warszawa, Filharmonia Narodowa
29.04.2011 Tryptyk Mariacki Orkiestra Filharmonii Zielonogórskiej, Cz.
Grabowski (dir.) Zielona Góra
Koncerty archiwalne:
data utwory wykonawcy miejsce
24.10.2010 I Koncert fortepianowy Orkiestra ZSM im. J. Elsnera w Warszawie,
P. Wajrak (dir.), J. Ławrynowicz (pf) Warszawa, Uniwersytet Muzyczny
Fryderyka Chopina
24.10.2010 Koncert na skrzypce i orkiestrę smyczkową Warszawska Orkiestra
Smyczkowa im. Zenona Brzewskiego, A. Gębski (dir., vno) Warszawa,
Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina
24.10.2010 Mała liturgia prawosławna Chór i Orkiestra ZPSM im. F.
Chopina w Warszawie, S. Wróblewski (dir.) Warszawa, Uniwersytet Muzyczny
Fryderyka Chopina
18.09.2010 H.M. Górecki - Trzy utwory w dawnym stylu; W. Kilar - Orawa; R.
Twardowski - Tryptyk Mariacki Polska Orkiestra Radiowa, Ł. Borowicz (dir.)
Warszawa
21.05.2010 H.M. Górecki - Trzy utwory w dawnym stylu; W. Kilar - Orawa; R.
Twardowski - Tryptyk Mariacki Śląska Orkiestra Kameralna, J. Dybał
(dir.) Niort, Francja
14.05.2010 Preludium, toccata i chorał; Koncert na skrzypce i orkiestrę
smyczkową; Album włoski Orkiestra Filharmonii Podlaskiej, P. Fiugajski
(dir.), A. Gębski (vno) Białystok
04.05.2010 H.M. Górecki - Trzy utwory w dawnym stylu; W. Kilar - Orawa; R.
Twardowski - Tryptyk Mariacki Śląska Orkiestra Kameralna, J. Dybał
(dir.) Katowice
03.05.2010 Paweł Łukaszewski - Magnificat; Romuald Twardowski - Canticum
canticorum Chór i Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej, M.
Nałęcz-Niesiołowski (dir.), K. Suska-Zagórska (sopr) Częstochowa
XIX Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”
09.04.2010 Ryszard Bukowski - Serenada; R. Twardowski - Koncert
fortepianowy Orkiestra Filharmonii Świętokrzyskiej, J. Rogala (dir.), J.
Ławrynowicz (pf) Kielce
20.11.2009 Concerto na skrzypce i orkiestrę smyczkową Orkiestra
Filharmonii Koszalińskiej, R. Silva (dir.), A. Gębski (vno) Koszalin
20.11.2009 Album włoski; Trzy interludia z opery „Maria Stuart”; Trzy
freski; I Koncert fortepianowy Orkiestra Symfoniczna Filharmonii
Częstochowskiej, J. Salwarowski (dir.), J. Ławrynowicz (pf) Częstochowa
29.10.2009 W. Kilar - Polonez z muzyki do filmu „Pan Tadeusz”; R.
Twardowski - Serenada na orkiestrę smyczkową Orkiestra Filharmonii
Warmińsko-Mazurskiej, J. Przybylski (dir.) Ełk
07.10.2009 G. Bacewicz - Koncert na orkiestrę smyczkową; T. Baird - 4
Sonety miłosne do słów Szekspira; W. Kilar - Orawa; R. Twardowski -
Koncert na skrzypce i orkiestrę smyczkową, Tryptyk mariacki Orkiestra
kameralna Akademii Muzycznej w Poznaniu, M. Derewecki (dir., vno), M.
Pańko (bar) Poznań, Aula Nova
16.08.2009 T. Baird - Colas Breugnon; W. Kilar - Orawa; R. Twardowski -
Serenada na orkiestrę smyczkową Orkiestra Kameralna L'Autunno, A.F.
Banaszak (dir.) Poznań
09.08.2009 T. Baird - Colas Breugnon; W. Kilar - Orawa; R. Twardowski -
Serenada na orkiestrę smyczkową Orkiestra Kameralna L'Autunno, A.F.
Banaszak (dir.) Rydzyna
10.05.2009 W. Kilar - Orawa; R. Twardowski - Tryptyk mariacki, Concerto na
skrzypce i orkiestrę smyczkową; G. Bacewicz - Koncert na orkiestrę
smyczkową Orkiestra Akademii Muzycznej w Poznaniu, M. Derewecki (dir.,
vno) Poznań
08.05.2009 Concerto na skrzypce i orkiestrę smyczkową Orkiestra
Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej, J. Przybylski (dir.), A. Gębski (vno)
Olsztyn
28.02.2008 Mały koncert na fortepian, smyczki i perkusję Orkiestra ZSM w
Koszalinie, M. Kobierska (dir.) Koszalin
01.07.2007 Koncert skrzypcowy Orkiestra Filharmonii Rzeszowskiej, W. Rodek
(dir), A. Gębski (vn) Rzeszów
10.11.2006 Koncert staropolski na smyczki Polska Filharmonia „Sinfonia
Baltica”, B. Jarmołowicz (dir) Słupsk
09.06.2005 Misterium o Bożym Miłosierdziu „Jezu, ufam Tobie” A.
Szafir (sopran),A. Szerszeń (baryton),M. Kocur, M. Kozubek
(recytacje),Akademickki Chór Politechniki Śląskiej,Orkiestra Filharmonii
Zabrzańskiej,S. Chrzanowski (dir) Zabrze, Kościół św. Anny
25.02.2005 „Koncert staropolski” na orkiestrę smyczkową Orkiestra
Kameralna Akademii Muzycznej w Gdańsku,J. Stanienda (dir) Gdańsk
29.01.2004 Mała symfonia na fortepian, smyczki i perkusję Filharmonia
Dolnośląska,J. Swoboda (dir) Jelenia Góra - Filharmonia
13.01.2004 Mała symfonia na fortepian, smyczki i perkusję Akademicka
Orkiestra SymfonicznaAndrzej Jasiński (pf)Jan Wincenty Hawel (dir)
Katowice
13.01.2004 Koncert na fortepian i orkiestrę Akademicka Orkiestra
SymfonicznaJózef Stompel (pf)Jan Wincenty Hawel (dir) Katowice
© Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, 2007