finanse i rachunkowość materiały, wykłady polśl

Rozdział I FINANSE – ISTOTA, FUNKCJE, KLASYFIKACJA

Finanse - to ogół zjawisk ekonomicznych związanych z ruchem pieniądza w procesie podziału i wymiany wartości.

Na ruch pieniądza składa się:
- gromadzenie środków pieniężnych
- podział środków pieniężnych
- wydatkowanie środków pieniężnych

Finanse zajmują się analizą zjawisk pieniężnych na tle w związku z przebiegiem takich zjawisk w gospodarce jak produkcja, podział, spożycie indywidualne i zbiorowe, wymiana z zagranicą oraz inwestycje.

Podmioty w gospodarce rynkowej:

- gospodarstwo domowe

- gospodarstwo rolne

- przedsiębiorstwo

- banki komercyjne

- giełda

- bank centralny

- instytucje państwowe

Źródła prawa finansowego w Polsce:

- Konstytucja RP, ustawy, akty wykonawcze (rozporządzenia Rady Ministrów i Ministra Finansów), umowy i konwencje międzynarodowe, akty międzynarodowych organizacji finansowych, prawo Unii Europejskiej.

Prawo finansowe gromadzenia i wydatkowania funkcjonuje wg zasad:

- legalności (wymóg stawiany przez Konstytucje RP, ustawę o finansach publicznych – dot. publicznych środków pieniężnych)

- celowości (środki publiczne wydawane są na wytyczone cele społeczne)

- planowości (w skali mikro- i makroekonomicznej)

- równowagi (dot. równowagi dochodów i wydatków publicznych – „równowaga budżetowa)

- jawności (towarzyszy jej zasada przejrzystości dochodów i wydatków publicznych)

- rachunkowości (umożliwia analizę i kontrole procesów finansowych oraz oddziaływanie na ich prawidłowy przebieg)

- praworządności (dot. postepowania organów finansowych)

- dyscypliny (terminowe gromadzenie dochodów publicznych i oszczędne wydawanie środków)

2. Funkcje finansów:

- alokacyjna – dotyczy finansów w całości; polega na dokonywaniu podziału materialnych i ludzkich czynników produkcji miedzy sferę wytwarzania dóbr prywatnych oraz dóbr publicznych, następnie podział wewnątrz tych sfer miedzy różne działy, gałęzie i przedsiębiorstwa wytwarzające dobra prywatne, jak też miedzy różne obszary dóbr publicznych.

- redystrybucyjna – polega na dokonywaniu wtórnego podziału dochodów, które powstały w wyniku pierwotnego podziału PKB na szczeblu przedsiębiorstw pod wpływem mechanizmu rynkowego; w przypadku nierynkowych jednostek wytwarzania składników PKB – pod wpływem regulacji administracyjnych.

- rozdzielczą, w której wyróżniamy:

* ostateczną – występuje przy zakupie danego produktu (usługi), gdy wypada on z rynku

* transakcyjną – gdy jest przeprowadzanych wiele transakcji

* transferową – gdy pieniądz przemieszcza się na rynku bez ruchu towarów i usług.

- stabilizacyjna – polega na oddziaływaniu na przebieg procesów gospodarczych w sferze rzeczowej w kierunku zachowania stałego i zrównoważonego wzrostu, przy optymalnym wykorzystaniu czynników produkcji dla zapewnienia społeczeństwu stałej poprawy warunków życia; inna nazwa stymulacyjna - hamuje lub pobudza działalność gospodarczą.

- koordynacyjna – pozwala instytucjom państwowym koordynować poziom gromadzenia i wydatkowania śr. pieniężnych; jest realizowana przez przepisy prawne, regulujące podstawowe zasady prowadzenia działalności gospodarczej i funkcjonowania społeczeństwa o gospodarce rynkowej

- kontrolna – finanse dostarczają materiału na podstawie którego można ocenić funkcjonowanie podmiotów gospodarczych oraz podjąć działania korygujące (jeśli to konieczne).

3. Klasyfikacja finansów.

Podział finansów wg. kryterium przedmiotowego i opisać

Kryterium przedmiotowe pozwala wyodrębnić różne rodzaje zjawisk pieniężnych (przepływów) niezależnie od tego jakie podmioty biorą w nich czynny udział i wg. tego kryterium wyróżnia się przychody i wydatki (materialne i osobowe)

a) przychody i wydatki realne (materialne i osobowe) = cechy:

- ruchowi środków pieniężnych towarzyszy jednoczesny ruch wartości materialnej
- regulowane są głównie przez mechanizm rynkowy zgodnie z relacjami popytu i podaży
- mogą podlegać innym wpływom, np: opodatkowanie niektórych towarów, czy ustawowe określenie płacy minimalnej

b) redystrybucyjne (transfery) np. stypendia – cechy:
- nie podlegają regułą rynkowym
- regulowane są przez prawo finansowe
- brak związku z procesami realnymi

c) przepływy kredytowe i ubezpieczeniowe:
- są podobne do przepływów realnych, z tym że strumień pierwotny jest również strumieniem pieniężnym

Podział finansów według kryterium podmiotowego:

Podmiotowa systematyka zjawisk finansowych oparta jest na kryterium rodzajowego zróżnicowania jednostek dokonujących operacji pieniężnych. Wg. tego kryterium wyróżnia się finanse:

Rodzaje finansów Charakterystyka finansów
Finanse publiczne

-dotyczą podmiotów reprezentujących władze ustawodawcze i wykonawcze wszystkich szczebli, aparat skarbowy oraz jednostki sektora publicznego;

-tworzone są przez fundusze przyjmujące formę budżetów, oraz funduszy celowych.
Finanse banków

-podstawą jest dwuszczeblowy system bankowy z bankiem centralnym i bankami komercjalnymi

-system wewnętrznie bardzo zróżnicowany.
Finanse gospodarstw domowych -powstają w wyniku powiązań z innymi podmiotami gospodarczymi
Finanse ubezpieczeń i innych instytucji finansowych

-ich udziałem są tylko strumienie finansowe;

-powstają wtedy kiedy gromadzą składki, wypłacają odszkodowania, oraz podczas inwestowania zgromadzonego kapitału
Finanse przedsiębiorstw

-tworzą je podmioty, które działają w celu osiągnięcia zysku,

-maja podstawowe znaczenie dla funkcjonowania finansów jako całości wyróżnia je znaczenie strumieni rzeczowych w wyniku których powstają strumienie finansowe.

Cechy transakcji rynkowych i nierynkowych:

t. rynkowe t. nierynkowe
powiazanie świadczenia pieniężnego ze świadczeniem inne wartości, np. dóbr, usług, papierów wartościowych brak świadczenia wzajemnego ze strony uczestnika transferu, otrzymującego świadczenie pieniężne
dla jednej ze stron transakcji rynkowej świadczenie pieniezne ma charakter wydatku, a dla drugiej strony jest to przychód dla strony transakcji nierynkowej świadczenie pienieżne ma charakter wydatku, np. podatku, oplat, składki lub dochodu np. emerytury, renty
transakcje rynkowe podlegają zasadom mechanizmu rynkowego (prawo podaży, popytu) transakcje nierynkowe nie podlegają zasadom mechanizmu rynkowego (prawo podaży i popytu)
instytucje rządowe (przepisy prawne) tworzą ramy funkcjonowania gospodarki rynkowej (funkcja ingerująca w niewielkim zakresie) instytucje rządowe ustalają zasady transakcji nierynkowych
występują transfery dobrowolne, np. darowizny na rzecz instytucji charytatywnych lub transfery państwowe, np. podatki

Podział sektora finansów publicznych:

- podsektor rządowy (organy władzy publicznej, kontroli państwowej, sądy, trybunały, organy administracji rządowej)

- podsektor samorządowy (jednostki samorządu terytorialnego, ich organy i związki, jednostki organizacyjne i zakłady budżetowe)

- podsektor ubezpieczeń społecznych (ZUS, KRUS i zarządzane przez nią fundusze)

Budżet państwa jest sporządzany w trzech układach:

- dochody, które są dzielone są na bezzwrotne (podatki, cła, dywidenda, opłata budżetowa) i zwrotne (obligacje rządowe, kredyty banku centralnego – dochody krajowe, międzypaństwowe, emisje papierów wart., dochody zagraniczne)

-wydatki na realizacje poszczególnych funkcji i zadań (wydatki na obronę narodową, oświatę, kulturę, służbę zdrowia)

- planowany deficyt budżetowy (różnica pomiędzy dochodami a wydatkami)

Podatki – nieodpłatne świadczenie pienienie: bezzwrotne i przymusowe, przekazywane przez podatnika czyli osobę prawną i fizyczną na rzecz budżetu państwa, miasta i gminy.

Oprócz podatków bezpośrednich płaconych od dochodów przedsiębiorstw i osób, występują także podatki pośrednie płacone za pośrednictwem ceny przy nabywaniu dóbr i usług (VAT).

ROZDZIAŁ II – PRZEDSIĘBIORSTWO – CELE, FORMY PRAWNE, OTOCZENIE, RYZYKO

Przedsiębiorstwo jest zespołem pracowników i środków produkcji wytwarzających produkty (wyroby, usługi) na wymianę i sprzedających je na zasadzie pełnej odpłatności, tj. za zwrotem kosztów wytwarzania z odpowiednia nadwyżką; to podstawowa jednostka organizacyjna przemysłu – zorganizowany system składników materialnych i niematerialnych, przeznaczony do prowadzenia dział. gospodarczej.

Ujęcie przedsiębiorstwa:

- podmiotowe – to podmiot od chwili wpisania go do odpowiedniego rejestru; jest osobą prawną i posiada osobowość prawną, działa przez swoje organy, jest właścicielem majątku i korzysta z praw majątkowych;

- przedmiotowe - pod kątem ekonomicznym – to podmiot gromadzący kapitał (z różnych źródeł) z którego finansuje zasoby majątku niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej.

Cechy przedsiębiorstwa:

- nastawienie na zysk

- rozwój zrównoważony

- utrzymanie lub poprawienie pozycji na rynku

- sprawne reagowanie na potrzeby klientów

Przedsiębiorstwo ma odrębność:

- ekonomiczną (dysponuje majątkiem produkcyjnym i śr. finansowymi, działa we własnym imieniu i na własny rachunek i ryzyko)

- organizacyjną (system techniczno–produkcyjny uporządkowany wg. funkcji, zlokalizowany na określonym terenie)

- prawną (przedsiębiorstwo produkcyjne jako przedmiot i podmiot praw i obowiązków)

Zasady działalności przedsiębiorstwa:

- przedsiębiorczości (ponoszenie ryzyka prowadzonej dział. Gospodarczej, wprowadzanie innowacji, dążenie do bycia konkurencja dla innych na rynku)

- gospodarności (racjonalne gospodarowanie zasobami)

- równowagi finansowej (rentowność – dochody uzyskane z działalności przedsiębiorstwa przewyższają koszty)

- autonomii gospodarczej (swoboda w planowaniu, organizowaniu i realizowaniu procesu produkcyjnego)

- własności prywatnej (w gospodarce rynkowej dominującą formą prawną sa spółki kapitałowe)

Obraz bilansowy przedsiębiorstwa:

- trwałe: materialne i niematerialne

- obrotowe (bieżące)

- kapitał własny

- kapitał obcy

W bilansie: SUMA AKTYWÓW = SUMA PASYWÓW

Nadrzędny cel przedsiębiorstwa: jego przetrwanie i rozwój, co uwarunkowane jest osiągnięciem odpowiedniego zysku w dłuższym okresie. Cel ten jest realizowany przez następujące cele szczegółowe:

- uzyskiwanie niskiego poziomu kosztów własnych i wysokiej rentowności

- utrzymanie lub poprawienie pozycji na rynku

- uzyskanie wysokie produktywności

- utrzymanie racjonalnego stanu zasobów

- sprawne reagowanie na potrzeby klientów

- wdrażanie innowacji produktowych, technologicznych, procesowych

- prowadzenie odpowiedzialnego biznesu wobec społeczeństwa i środ. przyrodniczego

Podstawowe funkcje przedsiębiorstwa przemysłowego:

- f. podstawowe (wykonawcze): produkcyjne, technologiczne, handlowe

- f. zarządzania: planowania organizowanie działalności, motywowanie personelu, kierowanie załoga, sterowanie produkcją, kontrolowanie efektów pracy

- f. pomocnicze: personalne, rachunkowo-finansowe, planistyczne i administracyjno- gospodarcze

2. FORMY PRAWNE PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

Działalność gospodarcza – działalność wytwórcza prowadzona w sposób ciągły w celach zarobkowych lub dla zaspokojenia potrzeb ogólnych

Działalność mogą prowadzić: spółki, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe i komunalne, os. fizyczne, inne jednostki

Spółka – zrzeszenie osób albo kapitału związane z celem prowadzenia działalności gospodarczej; u podstaw funkcjonowania jest umowa zawierana przez wspólników, która określa cel i warunki prowadzenia działalności. Wyróżniamy spółki:

- handlowe:

- osobowe: jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne

- kapitałowe: akcyjne, z o.o.

Wybrane cechy spółek osobowych i kapitałowych:

rodzaj spółki jawna partnerska komandytowa
wspólnicy grupa wspólników przedstawiciele wolnych zawodów (lekarze, prawnicy, itp.) wspólnicy, w tym co najmniej jeden komplementariusz i komandytariusz
forma prawna spółka osobowa sp. osobowa – odmiana sp. jawnej sp. osobowa – polaczenie sp. jawnej i z o.o.
kapitał wyodrębniony majątek, stanowiący własność spółki do uzgodnienia miedzy partnerami głownie komplementariusze, komandytariusz – wkład o określonej wysokości, tzw. suma komandytowa
odpowiedzialność za zobowiązania wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem osobistym ograniczona odp. partnerów najczęściej do zakresu obowiązków wynikających z wykonywanego zawodu komplementariusz – całym swoim majątkiem, komandytariusz do wysokości sumy komandytowej
władze spółki każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki wspólnikami-partnerami mogą być tylko os. fizyczne kierują głownie komplementariusze, komandytariusze – uprawnienia kontrolne
akt założycielski umowa –akt notarialny umowa –akt notarialny umowa –akt notarialny, sad rejestrowy
ogólna charakterystyka wpisanie do KRS jako przedsiębiorca, powstaje po wpisaniu do KRS, celem jest wykonywanie wolnego zawodu, co najmniej 2 wspólników, partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów komandytariusza określa się mianem biernego wspólnika, komandytariusza – wspólnikiem czynnym
rodzaj spółki komandytowo-akcyjna z o.o. akcyjna
wspólnicy wspólnicy w tym co najmniej jeden komplementariusz i jeden akcjonariusz jedna lub więcej osób powstanie spółki jest uzależnione od zebranego kapitału zakładowego w formie wkładów założycielskich lub publicznej subskrypcji akcji
forma prawna sp. osobowa – polaczenie sp. jawnej z akcyjną sp. kapitałowa sp. kapitałowa
kapitał głownie komplementariusze, akcjonariusz – udział akcyjny kapitał stanowi równowartość wniesionych wkładów Pieniężnych lub niepieniężnych, dzieli się na udziały o równej lub nierównej wysokości, umowa określa ile wspólnik może mieć udziałów za wkład pieniężny lub niepieniężny wniesiony do spółki założyciele lub subskrybenci otrzymują akcje o równej wart. nominalnej w ilości przewidzianej w statucie i odpowiedniej do wysokości wkładu kapitałowego
odpowiedzialność za zobowiązania komplementariusz – całym swoim majątkiem, akcjonariusz – do wysokości udziału akcyjnego do wysokości udziałów (wkładem kapitałowym a nie całym majątkiem) do wysokości posiadanych akcji (wkładem kapitałowym a nie całym majątkiem)
władze spółki spółkę reprezentują komplementariusze – zarząd; akcjonariusz może być pełnomocnikiem; może być rada nadzorcza i walne zgromadzenie zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie
akt założycielski umowa – akt notarialny, sąd rejestrowy umowa – akt notarialny, sąd rejestrowy statut spółki – akt notarialny, sąd rejestrowy
ogólna charakterystyka nazwa spółki powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy, spółka powstaje w chwili wpisania do rejestru każdy wspólnik ma prawo wglądu do ksiąg i dokumentów, wpis do KRS, do zarejestrowania spółki konieczna jest całkowita wpłata kapitału spółka nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru przedsiębiorców KRS, akcjonariusze ryzyko ponoszą jedynie do wys. wniesionego kapitału, akcjonariusze czerpią zyski w postacie dywidendy, a zysk jest dzielony proporcjonalnie do posiadanych udziałów

Roznice miedzy spolkami osobowymi i kapitałowymi:

osobowe kapitałowe
firma prowadza przedsiębiorstwa pod własną firmą
prawa mogą we własnym imieniu zaciągać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywani
osobowość prawna brak, działania prawne podejmują osobiście wspólnicy posiada
skład osobowy trwały (zmiana wymaga nowej umowy) zmienny (podstawą jest majątek spółki, nie wspólnicy)
sp. jednoosobowa niedopuszczalna możliwość istnienia
współdziałanie prawo i obowiązek lojalnego współdziałania wspólników dla osiągniecia celu spółki brak obowiązku, zyski gwarantuje przede wszystkim jej majątek
prawa i obowiązki wspólników równe (bez względu na wielkość wniesionego do spółki udziału) zróżnicowane w zależności od udziałów lub wartości akcji
kontrola spraw spółki ogol praw i obowiązków może być powierzony jednemu wspólnikowi lub osobie trzeciej za zgoda wszystkich wspólników wspólnicy bezpośrednio nie prowadza, ani też nie kontrolują osobiście spraw spółki, gdyż należy to do organów spółki
kapitał spółki trwały (niemożliwa jest zmiana kapitału spółki w czasie jej trwania) zmienny (nie może to być prawo niezbywalne lub świadczenie usług)
odpowiedzialność osobista, całym majątkiem ogranicza się do udziału w majątku spółki
zmiana umowy wymaga zgody wszystkich najważniejsze uchwały podejmuje walne zgromadzenie udziałowców lub akcjonariuszy
łączenie spółka przejmująca lub nowo powstała musi być spółka kapitałowa
przekształcenie sp. prawa handlowego przekształcają się w sp. handlowe
podział nie dotyczy powstają inne sp. kapitałowe

Spółka cywilna - sp. osobowa podobna do jawnej, lecz gdy trwale osiąga większe obroty ze sprzedaży musi się przekształcić w sp. jawną lub inna sp. handlową; ma wyodrębniony majątek, a wspólnicy odpowiadają bez ograniczeń.

Spółdzielnie – dobrowolne i samorządne zrzeszenie o nieograniczonej l. członków i zmiennym funduszu udziałowym, powstałym do prowadzenia dział. gospodarczej i posiadającej osobowość prawną.

Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne – nadzorowane przez organy państwowe lub samorządowe.

3. PRZEDSIĘBIORSTWO I JEGO OTOCZENIE.

Otoczenie – zespól warunków i czynników zew., które decydują o powodzeniu lub niepowodzeniu w osiąganiu celów przedsiębiorstwa.

Model inwestycyjny przedsiębiorstwa:

W ramach otoczenia przedsiębiorstwa wyróżnia się:

- otoczenie dalsze zwane mikrootoczeniem

- otoczenie bliższe, tj. mikrootoczenie, zwane tez ot. sektorowym, rynkowym lub biznesowym

Makrootoczenie – otoczenie ogólne przedsiębiorstwa, zespól uwarunkowań jego funkcjonowania, wynikających z przynależności do systemów ekonomicznych, społeczno-kulturowych itp.

Warstwy makrootoczenia oddziałujące na funkcjonowanie przedsiębiorstwa:

- ekonomiczna (procesy i tendencje w gospodarce krajowej)

- społeczno – demograficzna (cechy ludności, styl życia, poziom zamożności, itp.)

- polityczno – prawna (uwarunkowania wynikające z systemu politycznego, prawnego i ustroju państwa)

- kulturowa (normy etyczne, zwyczaje, tradycje, itp.)

- technologiczna (rozwiązania technologiczne, nowinki naukowe)

- przyrodniczo-środowiskowa (związane z położeniem geograficznym, budową geologiczną terenu)

-międzynarodowa (trendy i kier. zmian politycznych, gospodarczych, ekonomicznych na arenie międzynarodowej)

Mikrootoczenie – wszystkie elementy środowiska zewnętrznego, które wywierają bezpośredni wpływ na wybór działań i realizacje koncepcji rynkowych przedsiębiorstwa.

Grupy interesariuszy – osoby, instytucje i podmioty bezpośrednio zainteresowane funkcjonowanie danego przedsiębiorstwa; należą do nich:

- wierzyciele

- zarząd

- pracownicy

- klienci

- dostawcy i odbiorcy

- władze publiczne

- społeczność lokalna

W otoczeniu firmy daje się wyróżnić składniki, na które przedsiębiorstwo może bezpośrednio wpływać i takie na które nie ma żadnego wpływu:

- zmienne zależne – czynniki wynikające z subiektywnych działań konsumentów, elementy warunków rynkowych, które wynikają ze zwyczajów i życzeń konsumentów, potrzeby, postawy klientów wobec firmy i jej produktów;

- zmienne niezależne – czynniki makrootoczenia, tj. uwarunkowania społeczno – demograficzne, uwarunkowania prawne, ekonomiczne, międzynarodowe aspekty otoczenia.

4. RYZYKO W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

Ryzyko – prawdopodobieństwo że dochód rzeczywisty z inwestycji będzie się różnił od dochodu oczekiwanego, skumulowany efekt prawdopodobieństwa wystąpienia niepewnych zdarzeń lub działań które wpłyną na zdolność organizacji.

Podział ryzyka wg. kryterium:

- czyste – może przybierać charakter zagrożenia, może być stratą na wyniku finansowym przedsiębiorstwa lub szkodą dla niego.

- spekulacyjne – wynika z niewykorzystanych szans i możliwości

- finansowe – strata, szkoda bezpośrednio wpływa na wynik finansowy firmy

- pozafinansowe – nie ma bezpośredniego wpływa na wynik finansowy, lecz tylko pośredni w kategorii utraconych możliwości

- rynkowe (systematyczne, systemowe, podstawowe) –wynika m.in. z czynników ekonomicznych, np. zmiana stopy inflacji, procentowej, czynników prawnych

- specyficzne (indywidualne, niesystematyczne, niesystemowe) – związane z czynnikami przyszłymi, które można kontrolować

- operacyjne – krótkookresowe i związane z działalnością bieżącą danego przedsiębiorstwa

- strategiczne – długookresowe i dotyczy decyzji długofalowych

- wyłączne – skupia uwagę na poszczególnych aktywach i dotyczy rozproszenia wyników wokół oczekiwanego dochodu z danego rodzaju aktywów

- rynkowe – koncentruje się na portfelu aktywów i mierzy ryzyko danego rodzaju aktywów w kategoriach jego udziału w ryzyku portfela

- rynkowe – możliwość zmiany warunków finansowych wskutek wahań lub zmian cen rynkowych

- kredytowe (aktywne i pasywne) – niewywiązanie się z transakcji

- płynności – niedopasowanie kwot i terminów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów

- operacyjne - nadużycia finansowe, ryzyko prawne, fizyczne, niepłacenie podatków, fałszerstwa, awarie oprogramowania

- prawne – straty wynikające z nieprzeprowadzonej transakcji

- zarzadzania (logistyczne, kadrowe, decyzyjne, pozycji konkurencyjnej)

- organizacji (harmonizacji procesów, związane z obsługa maszyn i urządzeń)

- technologiczne (jakości, technologiczności, śr. Technicznych, innowacyjności)

Źródła ryzyka w dział. gospodarczej:

czynniki lokalizacja przykłady źródeł
makroekonomiczne na poziomie makrootoczenia firmy, wpływają na cala gospodarkę i sytuacje na rynku; warunkowane są m.in. polityką finansową państwa inflacja, kurs walutowy, stopa procentowa, koniunktura, syt. gospodarcza i społeczna, poziom konkurencji, sytuacja podażowo – popytowa, siła nabywcza
mikroekonomiczne po stronie firmy i jego relacji rynkowych z otoczeniem, punkt widzenia właściciela (zarządzającego) przy ocenie zjawisk finansowych syt. wewnątrz przedsiębiorstwa, decyzje inwestycyjne firmy, problemy ze sprzedażą wyrobów, zbyt silna konkurencja

Zasadnicze cele przedsiębiorstwa:

- właściwa identyfikacja ryzyka w odniesieniu do poszczególnych celów i zadań

- analiza ryzyka (określenie prawdopodobieństwa ryzyka i możliwych jego skutków)

- reakcja na ryzyko (określenie stosunku do każdego istotnego ryzyka – ubezpieczenie od ryzyka, określenie działań jakie należy podjąć, by zmniejszyć dane ryzyko do poziomu akceptowalnego).

Controlling – wspiera przedsiębiorstwo w podejmowaniu decyzji i zawiera wiele zróżnicowanych treści pozwalających ograniczyć ryzyko; do treści zalicza się orientację:

- na cele

- na przyszłość

- na wąskie gardła

- na rynek

- na klienta

ROZDZIAŁ III FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA – KOSZTY, PRZYCHODY, CENA

1. Finanse przedsiębiorstw:

Strumienie pieniężne w przedsiębiorstwie:

strumień pieniężny charakterystyka
rynkowy (ekwiwalentne) bezpośrednio związane z przepływem pieniądza i przepływem dóbr i usług na rynku
transferowy przepływ pieniądza następuje bez przepływu ekwiwalentu rzeczowego
kredytowy skutek bankowej kreacji pieniądza przez udzielanie kredytu
oszczędności zatrzymany w ruchy strumień pieniężny

Analiza finansowa wymaga przeprowadzania pełnego sprawozdania finansowego, na które składa się:

- bilans (zestawienie aktywów i pasywów)

- rachunek zysków i strat

- rachunek przepływów pieniężnych

- zestawienie zmian w kapitale własnym

- inf. dodatkowa (wprowadzenie do sprawozdania, objaśnienia)

Gospodarka finansowa związana jest z czynnościami występującymi przy tworzeniu, gromadzeniu i wydatkowaniu zasobów pieniężnych. Obejmuje ona zakres działań związanych z przygotowaniem (planowaniem) i realizacją operacji pieniężnych oraz ewidencją i oceną przebiegu tych zdarzeń a także podejmowaniem w przyszłości ewentualnych działań w celu skorygowania wykrytych niedociągnięć.

Zarządzanie finansami to podejmowanie decyzji z kąt i w jaki sposób pozyskiwać przychody oraz jak je wydatkować.

Na sytuacje finansową firmy wpływ mają czynniki:

- wewnętrzne (zależne od przedsiębiorstwa) – kadrowe, organizacyjne, planistyczne, prognostyczne

- zewnętrzne (niezależne):

- koniunktura gospodarcza (zmiany aktywności gosp. przejawiające się w zmianach wskaźników ekonomicznych),

- interwencje państwa (ingerencja państwa w życie gosp.)

- polityka fiskalna (sposoby wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań w budżecie),

- polityka monetarna (celowe oddziaływanie państwa, najczęściej banku centralnego na podaż pieniądza i popyt na pieniądz),

- inflacja (wzrost cen towarów i usług, wynik polityki monetarnej i fiskalnej)

Skutki wysokiej inflacji:

- wzrost oprocentowania kredytów i lokat

- deprecjacja wart. kapitałów własnych, zasobów pieniężnych i należności

- konieczność uwzględniania czynnika inflacji przy kalkulacji opłacalności projektów inwestycyjnych

- możliwość wzrostu popytu na niektóre dobra, jako lokata kapitału

Skutki stagflacji (wysoka inflacja i recesja – ujemna dynamika PKB):

- wzrost ryzyka utraty płynności

- konieczność szczególnie ostrożnej oceny wiarygodności partnerów handlowych

- konieczność systematycznej korekty planów długoterminowych

Cztery grupy decyzji o skutkach finansowych:

- strategiczne: dot. strategii rozwoju firmy, oszacowania rozłożonych w czasie kosztów i korzyści, wielowariantowość realizacji strategii

- inwestycyjne – o alokacjach kapitału, o inwestycjach w zakresie zakupów aktywów, inwestycjach w papiery wartościowe

- operacyjne – o poziomie kosztów i w zakresie bieżącego zarzadzania finansami, ustalenie sposobu spłaty zobowiązań, zasad kredytowania odbiorców

- finansowe – o wyborze źródeł finansowania, dot. struktury kapitałowej

- podziału zysku lub pokrycia strat

Zasady postepowania przedsiębiorców i inwestorów w procesie podejmowania decyzji, mających skutki finansowe:

zasada charakterystyka
użyteczności dążenie do maksymalizacji swojej użyteczności
egoizmu inwestorzy kierują się swoim interesem finansowym, biorąc pod uwagę utracone korzyści, które mogliby osiągnąć podejmując inne przedsięwzięcia
awersji do ryzyka inwestorzy preferują przedsięwzięcia o wyższej stopie zwrotu i mniejszym ryzyku
dywersyfikacji podstawowa budowy portfela inwestycyjnego, w którym dąży się do maksymalizacji stopy zwrotu i minimalizacji ryzyka przez różnicowanie
wartości pomysłów przeciętne pomysły zapewniają zwykle przeciętne zyski, natomiast zyski nadzwyczajne uzyskuje się przez realizowanie nowych pomysłów, którym towarzyszy wyższe ryzyko od przeciętnego
dwustronności transakcji w każdej transakcji biorą udział 2 strony, cena rynkowa wymaga akceptacji sprzedawcy i nabywcy; w czasie negocjacji strony te często dysponują rożnymi siłami przetargowymi
przyrostu zysków w rachunku efektywności nie uwzględnia się wszystkich kosztów i korzyści związanych z daną działalnością, lecz jedynie wielkości przyrostowe
sygnałów każde działanie gospodarcze generuje informacje, które stanowią podstawę do wnioskowania o przyszłych wynikach ekonomicznych firmy, o jej przyszłej kondycji
zależności ryzyko-stopa zwrotu w podejmowanych decyzjach gosp. jest dokonywany wybór między ryzykiem a zyskiem, zależności miedzy ryzykiem a stopą zwrotu wynikają z indywidualnych preferencji inwestorów
„czas to pieniądz” pieniądz ma rożną wart. w czasie, pieniądze otrzymane wcześniej maja większą wartość ze względu na możliwości zrealizowania dod. dochodu z inwestycji, mniejszego ryzyka oraz większej siły nabywczej
behawioralna w prowadzonej działalności gosp. warto skorzystać z doświadczeń innych firm, które z powodzeniem prowadzą taką działalność.

2. Koszty działalności gospodarczej.

Koszty – wyrażone wartościowo celowe zużycie majątku trwałego, głownie środków trwałych, materiałów, usług obcych, wynagrodzenia za prace pracowników oraz różne opłaty związane z działalnością przedsiębiorstwa w określonym czasie.

W przedsiębiorstwie produkcyjnym koszty są spowodowane głównie przebiegiem procesu technologicznego. Podstawową kategorią kosztów są koszty produkcji wyrobów, lub w przedsiębiorstwach usługowych - koszty świadczenia usług. Poza tymi kosztami przedsiębiorstwa ponoszą także koszty:

- nadzoru kontroli procesów produkcyjnych (usługowych)

- zarzadzania przedsiębiorstwem i administracji

- obsługi poszczególnych faz działalności przedsiębiorstwa, np. koszty zaopatrzenia, dystrybucji, marketingowe.

Podział kosztów wg. kryterium:

- amortyzacje,

- zużycie materiałów i energii

- usługi obce

- wynagrodzenia

- ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

- podatki i opłaty

- pozostałe koszty

- podstawowej (produkcyjnej, handlowej, usługowej)

- pomocniczej (zaopatrzenia, magazynowania, dystrybucji)

- zarządu

- proste (surowce i mat. podstawowe, pomocnicze, energie obcą i amortyzację)

- złożone (energia elektryczna własna, półfabrykaty własnej produkcji, remonty bieżące)

- fazy zaopatrzenia (k. zakupu)

- fazy produkcji (k. prod. Podstawowej i pomocniczej)

- fazy zaopatrzenia (k. sprzedaży)

- bezpośrednie (wynikają z norm zużycia ustalonych na jednostkę produktu, mają bezpośredni związek procesem produkcyjnym, np. mat. bezpośrednie z kosztami zakupu, płace bezpośrednie, koszty specjalne, straty na brakach, paliwo i energia zużyte na cele technologiczne)

- pośrednie (np. koszty wydziałowe, koszty administracji, inne koszty ogólne)

- stałe (kształtują się z reguły na tym samym poziomie, niezależnie od rozmiarów i wlk. produkcji; np. koszty utrzymania pomieszczeń i inwentarza, biurowe i koszty zarządu)

- zmienne (ulegają zmianom zależnie od wlk. produkcji – im większa produkcja tym większa suma kosztów zmiennych i odwrotnie); wśród nich wyróżniamy:

* degresywne (wzrastają wolniej od tempa wzrostu produkcji, np. amortyzacja maszyn)

* proporcjonalne (wzrastające lub spadające równolegle do wzrostu lub spadku produkcji)

* progresywne (wzrastające szybciej od tempa wzrostu produkcji)

Ewidencja kosztów pozwala porównywać koszty rzeczywiste z kosztami planowanymi.

Podstawowe układy ewidencji kosztów:

- rodzajowy – wg prostych elementów procesu pracy

- stanowiskowy – wg miejsc powstawania kosztów (ośrodki odpowiedzialności za wys. ponoszonych kosztów)

- nośnikowy – wg rodzajów wytwarzanych produktów

Koszty redukować można przez:

- doskonalenie procesu gospodarczego

- zwiększenie skuteczności (efektywności) działań

- podniesienie sprawności wykorzystania poszczególnych zasobów

  1. Przychody z działalności

Przychód to uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz z nieruchomości.

W jednostce gospodarczej mogą powstawać przychody:

Cechy podatku VAT:

Pozostałe przychody operacyjne:

Przychody finansowe:

  1. Sposoby ustalania cen

Cena równa się wartości danego dobra

Funkcje ceny:

Przedsiębiorstwa ustalają ceny kierując się następującymi zasadami:

Koszty wytworzenia produktów:

Inne metody wyznaczania cen:

Rozdział IV

  1. Majątek przedsiębiorstwa

Klasyfikacja majątku przedsiębiorstwa:

Majątek

Majątek trwały:

Leasing

Zużycie

Funkcje amortyzacji:

Majątek obrotowy:

Zapasy:

Należności krótkoterminowe:

Inwestycje krótkoterminowe:

Struktura środków obrotowych:

  1. Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa

Kapitał – to wkład wartości który umożliwia zaopatrzenie się w majątek , stanowi punkt odniesienia bazy dla określenia gospodarności

Majątek może być finansowany ze środków:

Kapitał własny:

Kapitał obcy:

Na strukturę kapitału wpływa:

Rodzaje kapitałów własnych w zależności od rodzaju podmiotu gospodarczego:

Do kapitałów własnych zalicza się:

Struktura kapitału Uwagi
spółka z.o.o.

-kapitał zakładowy,

-rezerwowy,

-inne rezerwy, zysk

-niepodzielny,

-dopłata wspólników

-podwyższenie kapitału następuje przez ustanowienie nowych udziałów lub podwyższenie istniejących,

-nie muszą tworzyć kapitału zapasowego

-inne rezerwy powstają z zysku po opodatkowaniu
spółka akcyjna

-kapitał zakładowy

-zapasowy

-inne rezerwy

-zysk niepodzielny

-znaczące znaczenie ma kapitał zakładowy

-kapitał zakładowy jest odzwierciedleniem liczby akcji i ich wartości nominalnej

-spółki sprzedają akcje według ceny nominalnej

-kapitał własny jest równy wartości majątku

-zwiększenie kapitału zakładowego zastępuje na podstawie walnego zgromadzenia

-ustawowy obowiązek posiadania zapasowego

-wysokość zysku niepodzielnego ustala się decyzją akcjonariuszy co to podziału zysku netto
Przedsiębiorstwo państwowe

-fundusz założycielski

-fundusz przedsiębiorstwa

-fundusz z aktualizacji wyceny środków trwałych

-fundusz założycielski to kapitał zaangażowany przez Skarb Państwa w danym przedsiębiorstwie i ma charakter obligatoryjny

-fundusz przedsiębiorstwa odzwierciedla wartość majątku po odliczeniu funduszu założycielskiego

-fundusz ostatni powstaje z przeszacowania majątku trwałego
Spółdzielnia

-fundusz udziałowy

-fundusz zasobowy

-fundusz udziałowy powstaje z wpłat udziałów członków spółdzielni, z podziału nadwyżki bilansowej, a także innych źródeł

-fundusz zasobowy powstaje z wpłat wpisowego przez członków, części nadwyżki bilansowej

Kapitał obcy:

Ujęcie definicyjne charakterystyka
KREDYT
przekazanie kapitału przez wierzyciela dłużnikowi na ustalonych warunkach, dla dłużnika otrzymanie kredytu oznacza powstanie zobowiązania

Cele:

-obrotowe –na bieżące potrzeby

-inwestycyjne – stworzenie lub powiększenie istniejących środków trwałych, może finansować inwestycje : materialne (środki trwałe), niematerialne (papiery wartościowe), finansowe (zakup udziałów)

Okres kredytowania: krótkoterminowe (do 1 roku), średnioterminowe (do 5 lat), długoterminowe (pow. 5 lat)

Forma kredytu: rachunek bieżący- powstanie debetu na rachunku bieżącym, rachunek kredytowy – otwarcie rachunku kredytowego

Formy zabezpieczenia: hipoteczne – zabezpieczone hipoteką na nieruchomość, lombardowe – pod zastaw papierów wartościowych

Waluta: złotówkowe, dewizowe ( banki muszą mieć zezwolenie)

Cechy kredytu: forma gotówkowa, na określony cel, odpłatny, umowa pisemna, podstawowa forma- kredyt bankowy
POŻYCZKA
Jest to przekazanie środków pieniężnych przez pożyczkodawcę dla pożyczkobiorcy na ustalonych warunkach

Cechy- zawsze forma gotówkowa, brak określonego celu, umowa nie musi być na piśmie, nie musi być odpłatna

Pożyczka pod skrypt dłużny – dokument potwierdzający pożyczkę, zabezpieczenie stanowi prawo hipoteczne
EMISJA DŁUŻNYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
Alternatywna forma pozyskania środków finansowych od wielu pożyczkodawców w dużej skali

Pożyczka obligacyjna

Obligacje przemysłowe- dokument w którym dłużnik zobowiązuje się do zwrotu kapitału wraz z odsetkami w ustalonym terminie
OBLIGACJE
Pierwotny nabywca obligacji udziela pożyczki emitentowi, ten zaś zobowiązuje się spłacić ja w terminie i na warunkach określonych przez siebie w treści obligacji

Czas trwania: krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe

Stopień zabezpieczenia: całkowicie, częściowo, niezabezpieczone,

Emitent: Skarb Państwa, komunalne, przedsiębiorstwa, publiczne, niepubliczne

Oprocentowanie: stałe, zmienne

Wbudowane opcje: zwykłe, zamienne na akcje, z prawem pierwszeństwa, z prawem udziału w zyskach emitenta, z prawem wcześniejszego wykupu na żądane posiadacza

Cena: sprzedawane poniżej ceny nominalnej, powyżej ceny nominalnej, równej cenie,
AKCJE
Papier wartościowy emitowany przez spółki akcyjne Podział: zwykłe, uprzywilejowane, imienne- na okaziciela
WEKSEL
Papier wartościowy o określonej formie Weksel własny, Weksel trasowany
LEASING
Oddanie na pewien czas przez jedną stronę drugiej rzeczy do użytkowania za opłatą na określony czas

Bezpośredni i pośredni (wstępuje pośrednik)

Finansowy(umowa długoterminowa),

operacyjny (krótkoterminowy)
FACTORING
Nabywanie przez wyspecjalizowane instytucje od różnych podmiotów gospodarczych należności bieżących, przysługujących im od odbiorców z tytułu dostaw towarów i usług

Właściwy

Niewłaściwy

Mieszany
FRANCZYZNA
Zezwolenie na prowadzenie działalności pod znakiem towarowym

Przemysłowa

Dystrybucyjna

Usługowa
FINANSOWANIE KAPITAŁEM PODWYŻSZONEGO RYZYKA
FUNUSZE LAGENCYJNE
ANIOŁOWIE BIZNESU
Emerytowani dyrektorzy wspierają młode biznesy
SEKURYTYZACJA AKTYWÓW
Przekształcenie wyodrębnionych aktywów w papiery wartościowe

  1. Bilans przedsiębiorstwa

Bilans – część sprawozdania finansowego, przedstawia stan aktywów i pasywów na koniec bieżącego i poprzedniego roku obrotowego.

Cechy bilansu:

Wycena składników bilansu:

RYSUNEK 107

Bilanse ze względu na przeznaczenie:

Bilanse ze względu na okoliczności:

Aktywa- środki gospodarcze którymi w danym momencie rozporządza jednostka prowadząca działalność gospodarcza. Lewa strona bilansu

rzeczowe składniki majątku trwałego – grunty, budynki, budowle, urządzenia, maszyny, środki transportu, rozpoczęte inwestycje

wartości niematerialne i prawne – koncesje, patenty, licencje, znaki towarowe

finansowe składniki majątku – udziały w innych jednostkach, długoterminowe papiery wartościowe, udzielone pożyczki długoterminowe

Zapasy – materiały, produkty gotowe, towary, produkcja niezakończona

Należności i roszczenia

Środki pieniężne – w kasie i na rachunku bankowym

Krótkoterminowe papiery wartościowe

Pasywa – kapitał który stanowi źródła finansowania aktywów:

Analiza bilansu –pozwala na wyrobienie poglądu na ogólna sytuację finansową i wykrycie nieprawidłowości w działalności przedsiębiorstwa

Analiza dynamiki bilansu:

SKLADNIKI BILANSU 112

Bilans powinien zawierać:

Funkcje bilansu majątkowego:

Bilans powinien zawierać następujące cechu:

  1. Inwentaryzacja

Inwentaryzacja – ustalenie za pomocą spisu faktycznego, stanu wszystkich rzeczowych i pieniężnych składników majątkowych ora z wyjaśnieniem różnic pomiędzy stanem stwierdzonym podczas inwentaryzacji a stanem wynikającym z ewidencji księgowej.

Inwentaryzacja może być stwierdzona:

Głównym celem jest ustalenie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów.

Inwentaryzację przeprowadza komisja – 2-3 osoby

Podstawową metodą jest spis z natury na specjalnych arkuszach

Powinny być wyznaczone:

Arkusze muszą zawierać:

Na odrębnych arkuszach ujmuje się składniki obce, zepsute, uszkodzone i niepełnowartościowe

Rysunek 118

Różnice w inwentaryzacji mogą wynikać z:

Różnice mogą być:

Różnice można odliczyć na drodze:

Rozdział V

  1. Analiza finansowa – istota, klasyfikacja, użytkownicy

Analiza- badanie zjawisk przez ich rozdzielenie na prostsze elementy składowe i badaniu każdego z nich osobno

KRYTERIUM RODZAJ ANALIZ
przeznaczenie analizy

wewnętrzna

zewnętrzna
zakres czasowy

retrospektywna (czas przeszły)

bieżąca (operatywna)

prospektywna (czas przyszły)
zastosowane metody badawcze

funkcjonalna (każda funkcja oddzielnie)

kompleksowa (całość )

decyzyjna (badanie wycinkowe zjawisk)
szczegółowość opracowania

ogólna

szczegółowa

Analiza finansowa:

W zakres analizy finansowej wchodzą:

RYSUNEK 122

Główne cele analizy koncentruje się na:

Elementy analizy finansowej:

Analiza ekonomiczna w ujęciach statycznym i dynamicznym prowadzi do wyróżnienia:

Ze względu na pole recepcji i decyzji wyróżnia się:

Ze względu na budowę i zakres:

Ze względu na wielkości bezwzględne lub względne wyróżnia się:

Podział analizy finansowej w zależności od zakresów przedmiotowego i czasowego

Rodzaj analizy Charakterystyka
bieżące służą potrzebą operatywnego zarządzania, kierownictwo uzyskuje informacje o skutkach pewnych negatywnych zdarzeń umożliwiających wprowadzenie korekty, są stosowane w sprawozdaniach krótkookresowych
problemowe zdarzenia uznane za najważniejsze dla dalszej działalności, przeprowadzane są przez specjalnie powoływane zespoły spoza przedsiębiorstwa, dokonywane w dowolnym czasie
roczne najważniejsze znaczenie służące ocenie działalności, oparte są na rocznym sprawozdaniu finansowym

Czynniki wpływające na dobór metod badawczych:

Metody analizy ekonomiczno-finansowej:

Prezentowanie wyników analiz:

Źródła danych do analizy:

  1. Sprawozdanie finansowe

Sprawozdanie finansowe:

Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień bilansowy oraz na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, a mianowicie na dzień :

Organy zatwierdzające sprawozdanie finansowe:

  1. Rachunek zysków i strat

Rachunek zysków i start prezentuje wielkości strumieniowe czyli poniesione w okresie sprawozdawczym koszty i straty oraz osiągnięte przychody i zyski. Informuję o dokonaniach przedsiębiorstwa za dany okres.

Na podstawie analizy rachunku zysków i start dokonuje się oceny wyniku finansowego.

Wyróżnia się 4 obszary generowania wyniku finansowego :

Rachunek zysków i strat nazywany jest rachunkiem wyników. Wynik finansowy przedsiębiorstwa to :

Przed ustaleniem ostatecznego wyniku w rachunku zysków i strat wyróżnia się następujące pozycje :

POZYCJE CZĄSTKOWE RACHUNKÓW ZYSKÓW I STRAT CHARAKTERYSTYKA WYNIKÓW CZĄSTKOWYCH
Zysk lub strata ze sprzedaży Stanowi różnicę pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami działalności operacyjnej lub kosztami sprzedanych towarów i produktów
Zysk lub strata na działalności operacyjnej Obejmuje zysk lub straty na sprzedaży
Zysk lub strata na działalności gosp Zawiera zysk lub stratę na działalności operacyjnej
Zysk lub strata netto To zysk lub strata brutto

Na podstawie rachunku zysków i strat można badać następujące aspekty :

Wyróżnia się 2 podstawowe metody sporządzania rachunku wyników:

Ujęcie Charakterystyka
Porównawcze Istnieje możliwość niesporządzania kalkulacji a koszty wykazuje się w układzie rodzajowym. Wariant porównawczy zawiera dodatkowo elementy zrównane z przychodami ze sprzedaży.
Kalkulacyjne Wariant kalkulacyjny ujmuje koszty wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży oraz koszty ogólnego zarządu czyli koszty działania jednostki jako całości i zarządzania nią.

Tabela 134

Analiza dynamiki rachunku zysków i strat pozwala ustalić ogólne źródła osiągniętego wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Wzrost zysku z działalności operacyjnej wskazuje na wyższą dynamikę przychodów za sprzedaży niż kosztów, zaś wzrost zysku brutto wykazuje na korzystne saldo tempa zmian przychodów i kosztów finansowych. Dynamika zmian może być dodatnia lub ujemna. Podstawa analizy są wyniki uzyskane w okresie dwóch lat.

  1. Rachunek przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów finansowych to jedne z podstawowych elementów sprawozdania finansowego. Dane w nich zawarte pozwalają dokonać lepszej analizy firmy ,przedstawiają wszystkie wpływy i wydatki pieniężne jakie miały miejsce w okresie sporządzanego raportu. Rachunek przepływów pieniężnych określany jest także jako rachunek płynności finansowej.

Rysunek 136

Informacja o przepływach pieniężnych pozwala użytkownikom sprawozdań finansowych na ocenę:

Rachunek przepływów pieniężnych jest narzędziem analitycznym, ułatwiającym utrzymanie dyscypliny finansowej. Informacje płynące ze sprawozdania pozwalają badać efektywność podejmowanych przedsięwzięć i prognozować strumienie pieniężne.

Rysunek 138

Rodzaje przepływów Charakterystyka
Działalność operacyjna to przepływy pieniężne są to transakcje i inne zdarzenia które określają działalność gospodarczą firmy np. wpływy z tytułu najmu i dzierżawy
Działalność inwestycyjna Pokazuje rozmiary nakładów poniesionych na powiększenie zasobów. Np. wydatki z tytułu nabycia rzeczowych składników majątku trwałego
Działalność finansowa Przepływy te obejmują wpływy z emisji akcji lub innych instrumentów finansowych.

Etapy sporządzania rachunku przepływów finansowych

Etapy Charakterystyka
I Sporządzenie zestawienia pomocniczego – bilansu zmian
II Sporządzenie zestawienia pomocniczego w którym ustala się globalne obroty powodujące zmiany w poszczególnych pozycjach bilansu
III Sporządzenie zestawienia pomocniczego które posłuży w kolejnych etapach do wyeliminowania zdarzeń niepieniężnych
IV Eliminacja zdarzeń niepieniężnych w ramach bilansu
V Eliminacja zdarzeń niepieniężnych między pozycjami bilansu i rachunku zysków i strat
VI Doprowadzenie wartości memoriałowych do postaci kasowej
VII Ustalenie wartości globalnych poszczególnych pozycji sprawozdania i nadanie im właściwych znaków
VIII Przyporządkowanie wartości globalnych odpowiednim pozycjom rachunku przepływów pieniężnych

Wyróżnia się 2 metody wykonywania rachunków przepływów pieniężnych :

Tabela 141 142

METODA BEZPOŚREDNIA
ZALETY

  • Wolna od stronniczości

  • Łatwe odczytanie poszczególnych pozycji

  • Łatwość weryfikacji pozycji i kwot pieniężnych
METODA POŚREDNIA
ZALETY

  • Większa dostępność do informacji dot. memoriałowego wyniku finansowego

  • Lepsze i wyraźniejsze uzyskanie zmian zainstalowanych w poszczególnych pozycjach aktywów bieżących netto

Rachunek przepływów pieniężnych pozwala ocenić :

  1. Analiza wskaźnikowa

Analiza wskaźnikowa jest rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych i przedstawia relacje określonych wielkości finansowych. Analiza pozwala ustalić sytuację finansową przedsiębiorstwa w zakresie:

Cechy przedsiębiorstwa posiadającego i nieposiadającego płynności finansowej

POSIADAJĄCE PŁYNNOŚĆ FINANSOWĄ NIEPOSIADAJĄCE PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

  • Możliwość przedterminowej spłaty kredytów wyżej oprocentowanych

  • Brak ryzyka utraty wiarygodności

  • Elastyczność w zarządzaniu finansami

  • Wygospodarowania dodatkowych zysków

  • Utrata wiarygodności finansowej

  • Pozyskanie dodatkowych kapitałów jest utrudnione

  • Usztywnienie i brak elastyczności w zarządzaniu finansami

  • Ubieganie się o odroczenie terminów wymagalności zobowiązań

Rentowność przedsiębiorstwa. Termin rentowność pochodzi od pojęcia renta która w gospodarce rynkowej wyraża zysk od kapitału. Intensywność rentowności wynika ze stosunku zachodzącego pomiędzy zyskiem a wielkością zaangażowanego kapitału.

Rentowność mierzona jest relacją:

Kategorie zysku

KATEGORIE ZYSKU OPIS
EBIT Jest to zysk operacyjny czyli zysk przed odliczeniem podatków i odsetek.
EAT W rachunkowości jest to zysk przedsiębiorstwa uwzględniający wszystkie koszty. Odpowiednik zysku netto
EBITA W rachunkowości jest to zysk przedsiębiorstwa przed potrąceniem odsetek od zaciągniętych kredytów, podatków deprecjacji i amortyzacji
EPS Jest wskaźnikiem rynkowym, określającym sytuację spółki na rynku. Określa wielkość zysku jaki przypada na jedna akcję.

Wskaźniki służąca do oceny zadłużenia przedsiębiorstwa:

VI Inwestycje a wartości przedsiębiorstwa

  1. Istota i klasyfikacja inwestycji

Inwestycje to nakłady gospodarcze na tworzenie lub zwiększenie majątku trwałego. To wydatki przedsiębiorstwa na dobra które mogą być użyte do produkcji innych dóbr i usług.

Klasyfikacja inwestycji

Kryterium Klasyfikacja
Przedmiotowe

  • Inwestycje rzeczowe np. rozwojowe

  • Inwestycje finansowe np. lokaty bankowe

  • Inwestycje niematerialne np. zakup patentów
Podmiotowe

  • Inwestycje państwowe

  • Inwestycje przedsiębiorstw

  • Inwestycje jednostek terytorialnych
Przekrój rodzajowy

  • Inwestycje odtworzeniowe

  • Inwestycje modernizacyjne

  • Inwestycje zwiększające stan wyposażenia
Wykonawstwo

Przekrój wykonawczy pozwala wyodrębnić inwestycje wykonywane:

  • Sposobem zleconym

  • Sposobem gospodarczym
Czas okres realizacji

Ze względu na termin realizacji

  • Inwestycje długoterminowe (ponad 1 rok) np. nieruchomości

  • Inwestycje krótkoterminowe (do 1 roku) np. inwestycje w zapasy zakup surowców
Forma inwestycji

  • Inwestycje pośredni

  • Inwestycje bezpośredni
Źródło i warunki inwestowania oraz efekty procesów

  • Nieskonsumowane środki i dochody przeznaczone na rozwój przedsiębiorstwa

  • Wydatki na przyrost kapitału rzeczowego zarówno trwałego jaki i obrotowego
Aspekt inwestycji

  • Aspekt przedmiotowy

  • Aspekt czynnościowy
Cel

  • Inwestycje odtworzeniowe

  • Inwestycje modernizacyjne

  • Inwestycje rozwojowe

  • Inwestycje strategiczne

  • Inwestycje ekologiczne
Przeznaczenie

  • Produkcyjne

  • Nieprodukcyjne

Cechy inwestycji :

  1. Ocena efektywności inwestycji

Przedsiębiorstwo podejmuje decyzje inwestycyjne na podstawie następujących czynników:

Na efektywność inwestycji wpływają:

Czynniki wpływające na efektywność inwestycji

CZYNNIKI ODDZIAŁYWANIE
Czas Im dłuższy czas tym trudniej jest oszacować prawidłowo strumienie pieniężne
Ryzyko Ryzyko wzrasta wraz z wydłużeniem okresu przygotowania realizacji i eksploatacji inwestycji.
Poziom nadwyżki finansowej Wysokość nadwyżki finansowej zależy od osiągniętego zysku netto i odpisów amortyzacyjnych.

Fazy realizacji inwestycji

FAZA OPIS
Studium możliwości Zawiera wstępna ogólna koncepcje pomysłu inwestycyjnego firmy i ocenę szans jej realizacji na podstawie np. popytu
Studium przed realizacyjne

Powinno zawierać szczegółowe wymagania,

założenia rozwiązań i opis ograniczeń np. skala, struktura
Ostatnia wersja projektu Ostateczna wersja projektu inwestycji stanowi zbiór opracowań technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych które maja stanowić podstawę do pojęcia decyzji
Realizacja To okres od zakończenia etapu przygotowawczego do momentu przekazania zakończonego zadania inwestycyjnego do użytku
Rozliczenia i użytkowanie Po zakończeniu inwestycji następuje szczegółowe jej rozliczenie i przekazanie do eksploatacji

Nakłady finansowe to wszelkie koszty poczynając od przygotowania do realizacji a na zakończeniu przygotowań eksploatacyjnych kończąc.

Nakłady inwestycyjne dzieli się na 3 zasadnicze grupy:

Środki finansowe potrzebne na inwestycje mogą pochodzić z:

Do prostych metod oceny projektów inwestycyjnych zalicza się :

Metoda statyczna (prosta) w której nie uwzględnia się informacji o przyszłym kształcie, przebiegu konkretnych odcinków inwestycji.

Metoda dynamiczna uznaje się ja za bardziej poprawnie obrazującą efektywność inwestycji, ale stosowanie wymaga wiedzy ekonomicznej dokładniejszych danych w projekcie wielu pomocniczych obliczeń.

Podstawowe metody dynamiczne :

Wartość bieżąca netto (NPV) określana jest również jako:

Metoda NPV należy do kategorii metod dynamicznych.

NPV może przyjmować wartości większe od 0 równe 0 i mniejsze od 0. Inwestycja jest akceptowalna jeżeli NPV jest większe lub równe 0. Jeżeli NPV jest mniejsze od 0 to projekt należy odrzucić. (Tabelka 167)

Wady i zalety metody NPV

ZALETY WADY

  • Uwzględnia zmianę wartości pieniądza w czasie

  • Uwzględnienie całości przepływów pieniężnych związanych z inwestycją

  • Zapewnia porównywalności inwestycji

  • Subiektywizm przy przyjmowaniu stopy dyskonta

  • Pominięcie czynników jakościowych

  • Nie uwzględnienie ryzyka związanego z inwestycją

Metoda IRR należy do kategorii dynamicznych metod oceny projektów inwestycyjnych. Uwzględnia ona zmiany wartości pieniądza w czasie i jest oparta na analizie zdyskontowanych przepływów pieniężnych.

WARTOŚĆ IRR EFEKTYWNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNEGO
IRR>r Przedsięwzięcie jest opłacalne. Projekt należy zaakceptować
IRR=r Projekt inwestycyjny neutralny
IRR<r Projekt inwestycyjny nieopłacalny należy odrzucić

Wady metody IRR:

  1. Wartość przedsięwzięcia

Kategoria wartości przedsiębiorstwa

KATEGORIE WARTOŚĆI UJĘCIE DEFINICYJNE/ZAKRES ANALITYCZNY
Rzeczywista wartość rynkowa odzwierciedla cenę za jaką w danym momencie można nabyć firmę.
Wartość rynkowa To najbardziej prawdopodobna cena przy której można kupić lub sprzedać przedsiębiorstwo na konkurencyjnym i otwartym rynku.
Wartość inwestycyjna To wartość firmy dla konkretnego inwestora. Wartość ta odpowiada jego konkretnym specyficznym potrzebom.
Wartość fundamentalna Odzwierciedla wartość firmy wynikającą z jej możliwości generowania dochodów dla właścicieli.
Wartość sprawiedliwa Standard ten powstał na gruncie prawa amerykańskiego dlatego nie ma charakteru uniwersalnego i jest stosowany aby chronić interesy właścicieli mniejszościowych.
Wartość godziwa Jest standardem używanym w rachunkowości. Odzwierciedla ona kwotę za jaką dany składnik aktywów firmy mógłby zostać wymieniony a zobowiązuje w warunkach rynku idealnego.
Wartość firmy Zwana jest też nabytą wartością; jest to również standard rachunkowości.
Wartość rezydualna Standard rachunkowości który przedstawia cenę sprzedaży netto czyli bez podatków od towarów i usług, pomniejszona o rabaty, upusty.

Metody wartości przedsiębiorstwa :

METODY WYCENY WARTOŚCI PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PODEJŚCIA ZALETY/WADY
Majątkowa Przedsiębiorstwo jest warte tyle ile wart jest majątek przedsiębiorstwa

Zalety:

  • Łatwość interpretacji i porównań wyników

  • Stosunkowo proste obliczenia

Wady:

  • Nieuwzględnienie możliwości rozwojowych firmy

  • Nieuwzględnienie efektywności wykorzystywania majątku
Dochodowa Przedsiębiorstwo jest warte tyle, ile przynosi dochodu począwszy od dzisiaj do nieskończoności

Zalety:

  • Uwzględnienie w wycenie możliwości rozwojowych firmy

Wady:

  • Większa złożoność obliczeniowa w stosunku do metody majątkowej

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych która może występować w dwóch postaciach:

Rynkowa wartość dodana MVA pozwala ona obliczyć nadwyżkę wartości rynkowej kapitału zainwestowanego w działalność przedsiębiorstwa ponad wartość dotychczas zainwestowanego kapitału całkowitego.

Ekonomiczna wartość dodana EVA wyraża stopień pomnożenia zainwestowanego kapitału w przedsiębiorstwo.



Wyszukiwarka