Witamina E

Witamina E (ATC: A 11 HA 03) – grupa organicznych związków chemicznych, w skład której wchodzą tokoferole i tokotrienole. Ich wspólną cechą jest dwupierścieniowy szkielet 6-chromanolu oraz łańcuch boczny zbudowany z 3 jednostek izoprenowych. Stosowana jako dodatek do żywności o numerze E306 (ponadto syntetyczne tokoferole noszą numery E307-309).

Zaliczana jest do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, jest głównym przeciwutleniaczem występującym w komórkach. Dla człowieka najistotniejszą rolę pełni α-tokoferol^[4].

Formy chemiczne[edytuj]

Witamina E występuje w postaci ośmiu kongenerów, czterech tokoferoli o nasyconym łańcuchu bocznym i czterech analogicznych tokotrienoli posiadających w łańcuchu bocznym 3 wiązania podwójne. W obu grupach wyróżnia się 4 formy: α, β, γ i δ, różniące się liczbą podstawników metylowych na pierścieniu fenylowym. Każda z 8 form witaminy E wykazuje nieco inną aktywność biologiczną ^[5].

Rola w organizmie[edytuj]

Witamina E jest głównym antyoksydantem który chroni komórki przed utleniaczami. Bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do komórek. Wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych oraz chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem. Wykorzystywana jest też do leczenia męskiej bezpłodności, zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorób serca. Dym tytoniowy sprzyja degradacji witaminy E. Zapotrzebowanie człowieka wynosi 8–13 mg na dobę.

Skutki niedoboru[edytuj]

Witamina E występuje powszechnie, praktycznie nie spotykamy się z jej niedoborem. Jednakże awitaminoza może powodować: rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Skutki nadmiaru[edytuj]

Hiperwitaminoza witaminy E jest niemalże niemożliwa^{[potrzebne źródło]}. W przypadku spożywania codziennie przez dłuższy okres dawki większej niż 1000 mg mogą wystąpić następujące objawy: zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia^{[potrzebne źródło]}. W świetle opublikowanych w 2007 w Journal of the American Medical Association, wyników badań polegających na na przeglądnięciu baz danych (do badania włączono 68 randomizowanych badań, obejmujących 232 606 osób) stosowanie witaminy E (podobnie jakwitaminy A, beta-karotenu) może zwiększać śmiertelność wśród osób je stosujących^[6].

Stosowanie wyższych niż zalecane dawek witaminy E w czasie ciąży może być szkodliwe dla płodu. Wysokie dawki tej witaminy, według klasyfikacji FDA ryzyka stosowania leków w czasie ciąży, należą do kategorii C. Oznacza to, że w badaniach na zwierzętach wykazano działanie niepożądane na płód, jednak jej wpływ na ciążę człowieka nie jest potwierdzony w badaniach klinicznych.

Znaczenie w chorobach serca[edytuj]

Suplementacja witaminy E nie zapobiega zawałowi mięśnia sercowego. Jak dotąd przeprowadzono tylko jedno badanie na ten temat, wykonane w latach 90. XX w., które dowiodło, że tylko u osób po zawale mięśnia sercowego podawanie bardzo dużych dawek witaminy E powoduje istotne zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia ponownego zawału. Wszystkie pozostałe badania dowodzą, że żaden z antyoksydantów, w tym i witamina E podawana jako suplement ludziom zdrowym jak i tym po zawale nie powoduje redukcji prawdopodobieństwa ponownego przebycia choroby wieńcowej^[7].

Źródła występowania[edytuj]

Występuje w olejach roślinnych (sojowym, kukurydzianych, słonecznikowym, z orzecha włoskiego), migdałach, margarynie, jajach, marchewkach, orzechach włoskich i ziemnych, kiełkach pszenicy, mące pełnoziarnistej, mleku, brukselce i innych zielonolistnych warzywach.

Wyszukiwarka