Czy wstępne szkolenie BHP muszą przechodzić wszyscy pracownicy?
Dlatego na pracodawcy ciąży obowiązek organizowania szkolenia wstępnego, na które zgodnie z &8 Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy składa się:
szkolenie wstępne ogólne, zwane „instruktażem ogólnym”,
szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane „instruktażem stanowiskowym”.
Szkolenie wstępne z zakresu BHP organizowane jest dla pracownika nowo zatrudnionego w celu przekazania mu wiedzy i praktycznych umiejętności dotyczących bezpiecznego wykonywania obowiązków wynikających z powierzonego mu stanowiska pracy i w warunkach właściwych dla danego przedsiębiorstwa.
Zgodnie z Rozporządzeniem szkolenie wstępne odbywa się na podstawie programu szkolenia określającego szczegółową tematykę, formy realizacji i czas trwania szkolenia. Program jest opracowywany dla poszczególnych grup stanowiskowych w oparciu o ramowy program szkolenia, a za jego przygotowanie odpowiada pracodawca lub jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie BHP – działająca w porozumieniu z pracodawcą.
Jaki jest cel wstępnego szkolenia BHP?
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić nowo zatrudnianemu pracownikowi szkolenie w zakresie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie Pracy, a także zapoznać go z zasadami BHP dotyczącymi wykonywanych przez niego zadań wynikających z powierzonego mu stanowiska. Ponadto pracownik powinien zostać poinformowany o:
ryzyku zawodowym wynikającym z zajmowanego stanowiska i związanym z wykonywaną pracą,
czynnikach środowiska pracy występujących na powierzonym mu stanowisku,
sposobami ochrony przed zagrożeniami powodowanymi przez czynniki środowiskowe,
regulaminie pracy obowiązującym na danym stanowisku w zakładzie pracy,
metodach bezpiecznego wykonywania obowiązków zawodowych,
zasadach udzielania pierwszej pomocy w razie wystąpienia wypadku,
zasadach zachowania w sytuacjach awaryjnych.
Pracownik po ukończeniu szkolenia wstępnego jest zobowiązany potwierdzić na piśmie znajomość zasad i przepisów BHP, a kartę ze szkolenia wstępnego pracodawca powinien umieścić w aktach osobowych pracownika.
Jak należy organizować szkolenie wstępne – instruktaż ogólny?
Zgodnie z &10 p.1 Rozporządzenia instruktaż ogólny odbywają przed dopuszczeniem do wykonywania pracy:
nowo zatrudnieni pracownicy,
studenci odbywający u pracodawcy praktykę studencką,
uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu.
Ta część szkolenia może być prowadzona przez pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy, osobę wykonującą w zakładzie pracy zadania służby BHP lub samego pracodawcę (jeśli posiada on uprawniania uzyskane po ukończeniu odpowiedniego szkolenia BHP). Ewentualnie osobą odpowiedzialną może być pracownik wyznaczony przez pracodawcę o wiedzy i umiejętnościach pozwalających na realizację programu instruktażu, posiadający zaświadczenie potwierdzające ukończenie wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jak należy organizować szkolenie wstępne – instruktaż stanowiskowy?
Zgodnie z &11 p.1 Rozporządzenia instruktaż stanowiskowy jest przeprowadzany przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na danym stanowisku dla:
wszystkich pracowników zatrudnianych na stanowiskach, na których występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych,
pracownika przenoszonego na inne stanowisko lub takie, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych,
studenta odbywającego praktykę studencką,
ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu.
Ponadto, zgodnie z &11 p.3, w przypadku zmian warunków techniczno-organizacyjnych w obrębie stanowiska pracy, pracownik na nim zatrudniony również kierowany jest na instruktaż stanowiskowy w celu przygotowania do bezpiecznego wykonywania zadań w nowych warunkach. Czas trwania takiego instruktażu oraz jego tematyka uwarunkowane są rodzajem i zakresem zmian wprowadzonych na danym stanowisku pracy.
Należy pamiętać, że instruktaż stanowiskowy powinien odbywać się na podstawie opracowanego dla każdego stanowiska szczegółowego programu instruktażu stanowiskowego, tworzonego w oparciu o program ramowy zawarty w rozporządzeniu.
W ramach instruktażu ważnym elementem jest zapoznanie pracownika z oceną ryzyka zawodowego.
Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzianem z zakresu wiedzy i umiejętności bezpiecznego wykonywania obowiązków, uprawniającym pracownika do podjęcia pracy na powierzonym mu stanowisku.
Osobą odpowiedzialną za przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego jest pracodawca lub wyznaczona przez niego osoba kierująca pracownikami. Zarówno pracodawca, jak i przełożony muszą posiadać stosowane kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, a także mieć ukończone szkolenie z zakresu metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.
Szkolenie z metodyki prowadzenia instruktażu stanowiskowego jest obowiązkowym elementem szkolenia okresowego bhp dla pracodawców i osób kierujących pracownikami. Należy pamiętać, że szkolenie takie osoby kierujące pracownikami powinny przejść najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od zatrudnienia na stanowisku wiążącym się z kierowaniem pracownikami. Do czasu odbycia tego szkolenia osoby te nie posiadają uprawnień do prowadzenia instruktażu stanowiskowego.
Instruktaż odbywa się na stanowisku pracy i obejmuje rozmowę z instruktorem, prezentację prawidłowo wykonywanych czynności w ramach przydzielonych zadań, próbne wykonanie zadań przez pracownika pod kierunkiem instruktora, samodzielne praca pod kierunkiem instruktora.
Kiedy powinny odbywać się szkolenia BHP?
Szkolenie BHP przeprowadzane jest w godzinach pracy i na koszt pracodawcy. Jeśli szkolenie będzie trwało dłużej niż czas pracy, wówczas pracownikowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie lub wolne od pracy. Szkolenie wstępne powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy, dlatego powinno rozpocząć się w pierwszym dniu pracy. Czas jego trwania jest uzależniony od opracowanego programu poszczególnych instruktaży.