Konfucjusz

Znany pod imieniem Kung fu-tzu lub mistrz Kung, którego imię misjonarze - jezuici z Pekinu - zlatynizowali jako Konfucjusz, znany jest w Historii myśli filozoficznej, jako najbardziej wpływowy filozof narodu chińskiego.

Kung Chung-ni jak mówią źródła, urodził się w Kuo Li, obok Tsou, w państwie Lu (dzisiejszej prowincji Shandong), dnia 21 dziesiątego miesiąca roku 551 i prawdopodobnie żył aż do 479 roku przed narodzeniem Chrystusa. Jego ojciec, Schu Liang Ho (Shu-Liang He) miał 9 córek ze swoją pierwszą żoną i jednego kalekiego syna z drugą żoną. Ponieważ żadne z dzieci nie mogło składać ofiary dla przodków, kiedy był już starszym człowiekiem, rozstał się z drugą żoną i poprosił o jedną z trzech kobiet z rodziny, Yan - najmłodsza, została matką Kung Tse. Konfucjusz miał zaledwie trzy lata, gdy umarł jego ojciec.

Już od najmłodszych lat wykazywał skłonności do rytuałów i ceremonii. Wybierał na zabawki rytualne naczynia. Wydaje się że jego rodzina była uboga, ale przypisuje się Konfucjuszowi arystokratyczne pochodzenie. Szybko, w wieku 17 lat musiał najmować się prac na stanowisku podwładnego w administracji publicznej, jako inspektor spichlerzy i stad zwierząt, pod auspicjami rodziny Ki. W tym samym czasie zajmował się nauczaniem w tradycyjnych szkołach, w których dzieci arystokracji uczyły się pisać i liczyć, strzelać z łuku, prowadzić wozy, uczyły się muzyki i ceremoniału. W ten sposób rozwijał swoją działalność pedagogiczną, którą zajmował się na różnych etapach swojego życia, aż do założenia swojej własnej szkoły.

Zamiłowanie do muzyki było obecne przez całe jego życie, ze szczególną pieczołowitością traktował styl Schao, również uwielbiał muzykę ludową, którą zebrał w specjalnym śpiewniku Schi-King. Mówiło się, że muzyka pozwalała jemu i jego uczniowi Tsi Lu, z którym odbył wiele podróży, uwolnić się od kręgu ludzi z Kuang.
Głowa arystokratycznej rodziny de Mong, Hi Tsi, czując,że nadchodzi jego śmierć, powierzył Konfucjuszowi wychowywanie swojego syna Mong I Tsu oraz swojego siostrzeńca. Ów polecił im podróż do stolicy Lu, stolicy księstwa Tsou, żeby spotkać się z Lao Tan lub Lao Tse, którego wielbił jako nauczyciela i który był wówczas bibliotekarzem na dworze. Spotkanie dwóch mędrców stanowi jedno ze szczytowych momentów w historii filozofii chińskiej. Enigmatyczny komentarz Konfucjusza doczekał się najróżniejszych interpretacji. „Ptak lata, baran biega po ziemi, natomiast jeśli chodzi o smoka, to tak naprawdę nikt nie zna jego miejsca zamieszkania. Widziałem Loa Tse, a on jest jak smok.”

  Funkcja doradcy słabego i niezdecydowanego księcia Tsi pomogła Konfucjuszowi zrozumieć i przyjrzeć się z bliska formom sprawowania władzy i jednocześnie przyczyniła się do wzrostu jego własnego prestiżu, jako urzędnika państwowego, z kolei to przyczyniło się do otrzymania przez niego funkcji publicznej (rozumianej jako urzędnika państwowego w stanie Lu, kierującego prowincją Tschung Tu, potem Ministra spraw publicznych, a później sprawiedliwości, które były w podobne do roli wezyra. Był tak skuteczny w swoich działaniach, że w trzy miesiące zreorganizował pracę Administracji. Miał 50 lat i już wtedy niektórzy jego uczniowie sprawowali wysokie stanowiska.

Jego dobra passa zaczęła się zmieniać, w związku ze zmianami układów w sąsiednim stanie Tsi, komuś zależało, żeby doszło do pogorszenia stosunków miedzy Konfucjuszem, a księciem Tsu, z tego powodu zmuszony został do opuszczenia stanu, skierował się do stanu We, później do Pu, gdzie musiał zobowiązać się do nie wracania do stanu We, czego nie uczynił, określając to jako „wymuszenie”. To pozwala nam zrozumieć że otrzymał status „Poszukiwanego”. Jakiś czas później król Tschao de Tchu chciał przyznać Konfucjuszowi terytorium, ale jego dygnitarze nie pozwolili mu na to, znając zdolności samego Konfucjusza i jego uczniów. Młody książę Tse Tscho prosił Konfucjusza, żeby ten został jego doradcą. To była ostatnia możliwość, żeby naprawdę zaistnieć w wielkiej polityce. Ten niesprzyjający mu czas w polityce, którego był świadkiem oddalił go od polityki i ostatni etap swojego życia poświecił swojej szkole i przepisywaniu zawartości antycznych dokumentów. Umarł w wieku 73 lat. Wśród jego uczniów znajdowali się Yan Hui - jego ulubieniec, który umarł przed mistrzem, mimo iż sam powiedział ”Dopóki ty mistrzu żyjesz ja nie odważę się umrzeć”, Jang Keng - jeden z pierwszych uczniów, Tsung Yu - wojownik, który kochał swój miecz, Tsi Tiao Kai, który zostawił ważną funkcję polityczną, żeby móc prowadzić pracę naukową, Yu Yo, który po śmierci mistrza poprowadził szkołę i prawie dwa wieki później Mencjusz, któremu zawdzięczamy rekompilację nauk mistrza pt. ”Czteroksiąg konfucjański”. Wydał drugie pokolenie uczniów, którzy należeli do tych najbardziej inteligentnych i którzy towarzyszyli mu w jego podróżach. Mimo iż żył w feudalnym społeczeństwie, mistrz nie dzielił swoich uczniów według pochodzenia i przyjmował zarówno tych bogatych, jak i biednych. Jedynym warunkiem była chęć studiowania.

Myśl Kung Tse

Jak to zazwyczaj działo się z antycznymi myślicielami nie dotrwały do naszych czasów prace oryginalne, napisane przez nich samych, podobnie było z chińskim filozofem, on sam powtarzał ”Ja tylko powtarzam, nic nie tworzę”, jakby chciał pokazać, że jego działalność nie miała na celu wniesienia czegoś nowego, tylko odzyskanie ducha starożytnej nauki (konkretnie odnosił się do kultury starożytnych Chin Wen)

W tym świetle, wydają się niezwykle wyróżniające jego studia i komentarze do Księgi Przemian, tekstu dotyczącego wyroczni i Ksiąg Mądrości, której autorstwo przyznaje się władcy Fu Hi, jako szczytowego osiągnięcia chińskiej mądrości. Zarówno „Komentarze do Decyzji” jak interpretacja ”Obrazów” sugerowanych kombinacją linii ciągłych i przerwanych będących pracą Kung Tse i kilku jego uczniów.

Jakiś czas po jego śmierci wyszło na światło dzienne "Lun – yu" - kolekcja aforyzmów, często wspominana pod nazwą „Dialogi mieszane" lub "Analekty Konfucjańskie", które mimo iż cytowane były w swobodny sposób i bez kontekstu, okazały się kluczowe dla poznania konfucjańskiej wizji świata, które dało mu przydomek mistrz 10 tysięcy pokoleń.
Kung Tse, proponuje powrót zasady Li, dając nowe moralne i etyczne znaczenie dla przestrzegania tradycyjnych obrzędów i zwyczajów. Ponad zbiór zasad i przepisów, w rzeczywistości chodziło o nadanie widzialnej ekspresji na ziemi całego kosmicznego sytemu wszechświata. Jednocześnie jest o ludzkiej orientacji, zrozumieniu połączenia jednoczącego sprawy niebiańskie ze sprawami ziemskimi, które człowiek może wyrazić Sprawiedliwość całym jego działaniem.

Dochodzi tutaj do bliskiej relacji między moralnością, a polityką, podobnie wyrażona jak u Platona, w jego sugestiach dotyczących Państwa filozofów. Uzupełnieniem koncepcji jest to, że Yi odnosi się do poprawnego zrozumienia relacji społecznych i wypełnienia obowiązków społecznych i praw właściwych pozycji i odpowiedzialności, każdej osoby.

Filozofia Konfucjańska, jest również rodzajem humanizmu, skupiającą się wokół pojęć "Jen", "Ju", człowiek - książę, który niezależnie od swojego pochodzenia, kultywuje i przestrzega walory moralne, zna swoje powinności i działając ma na względzie dobro społeczeństwa, któremu służy. Ta arystokratyczna koncepcja "rycerza" wiązana jest zawsze z Konfucjuszem i nie w znaczeniu przynależności do arystokracji, jako warstwy uprzywilejowanej, ale jako koncepcja człowieka arystokraty - szlachcica, gotowego poświecić swoje życie dla dobra innych, dla praktykowania dobra i szlachetnych cech. Jen i Ju, to człowiek dobry, ale i silny, odważny, wyedukowany w tych dyscyplinach, które mają służyć społeczeństwu.

Dla stania się takim idealnym człowiekiem – Ju, konieczne są studia, wykształcenie, ale nie po to, żeby uzyskać wiedzę teoretyczną tylko praktyczną, integralną potrzebującej ciągłej uwagi poprawiania się, korygowania swoich błędów, ucząc się na błędach. Tak więc wykształcenie zorientowane na naukę i praktykę nabiera szczególnej wagi, nie tylko jako zdobycie wiedzy, ale także posługiwanie się regułami dziedziczonymi przekazywanymi przez przodków. Konfucjusz podkreśla rolę kultu przodków, uważa za obowiązek służenie rodzicom, opiekę nad nimi, jako model przekazywany dalej. Państwo, wg jego doktryny, zgodnie z którą sprawowana władza powinno mieć formę wielkiej rodziny, w tym znaczeniu rozwój jednostki znajdzie odzwierciedlenie w "dobrze” wspólnym , całego społeczeństwa. 

Tlumaczenie z strony: www.acropolis.org