Rafał Wiszniowski
Jerozolima – Miasto Dawida i Salomona
Jerozolima ze względu na swoją burzliwą historię jest wielkim skarbcem archeologicznym lecz wiele rzeczy z nią związanych pozostaje niejasnych. Nawet pochodzenie samej nazwy Jerozolimy wyjaśnia co najmniej kilka teorii najciekawszą z nich jest interpretacja jakoby słowo Jeruszalaim pochodziło od hebrajskich słów jerusza (miasto) i szalom(pokój) czyli dosłownie by znaczyło miasto pokoju.
Najstarszy region zamieszkały przez ludzi – jak wskazują badania archeologiczne – był już w epoce brązu ok. III tysiąclecia p.n.e. Kathleen Kenyon (znana badaczka Syro-Palestyny) jak i spora grupa archeologów uważała, że miasto zostało założone w wieku XXVI przez ludy semickie zamieszkujące te tereny. Ann Killebrew przypuszcza nawet że na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e. Jerozolima była dużym miastem otoczonym murem.
Przed podbojem Jerozolimy przez króla Dawida i przeniesieniu tam stolicy z Hebronu, osada była zamieszkana przez lud zwany Jebuztami. Król obwarował miasto i przeniósł do niego Arkę Przymierza. Izraelici według badań archeologicznych osiedlili się na wzgórzu zwanym Ofel (co znaczy kopiec zapewne ze względu na skalisty wygląd wzgórza)[Ryc.1]1. Leży ono między dolinami Cedronu i Tyropeonu.
Kolebka Jerozolimy w dzisiejszych czasach jest więc poza obrębem murów Starej Jerozolimy[Ryc.2]2. W tamtych czasach miasto liczyło około kilka tysięcy mieszkańców.
Jak podaje Biblia Dawid zmarł w roku 970 p.n.e. i pozostawił tron swojemu synowi Salomonowi. Ten to król wzniósł na, wzgórzu zwanym Moria, pierwszą Świątynie Jerozolimską. W której stylu widzimy nawiązanie do podobnych obiektów sakralnych z terenu Syro-Palestyny. Według biblijnego przekazu miała mieć kształt prostokąta z wejściem od krótszego boku. Według p.Dariusza Szeląga świątynia:
Składała się z trzech głównych części: poprzecznego przedsionka ulam, podłużnego głównego pomieszczenia hekal oraz wydzielonego kwadratowego sanktuarium debir, miejsca przechowywania Arki Przymierza.3
Tzw. debir był oddzielony od reszty świątyni zasłoną, mógł tam wejść tylko raz w roku arcykapłan podczas święta Paschy. Duży wpływ na elementy wykończeniowe Świątyni rzemieślnicy z Fenicji których zatrudnił Salomon. Wnętrze było wyłożone cedrem i złotem. Natomiast przed samym wejściem do świątyni stały bogato zdobione kolumny nie mające jednak żadnego znaczenia architektonicznego[Ryc.3]4. A na dziedzińcu znajdował się basen z brązu i ołtarz na ofiary całopalne.
Król Salomon w Jerozolimie w pobliżu świątyni wybudował również dwa pałace jeden na użytek własny drugi dla swej egipskiej małżonki.
Po jego śmierci królestwo rozpadło się na dwie części Izrael i Judę, stolicą tej drugiej została Jerozolima. Została ona zdobyta i zniszczona w IV w. przez Babilończyków.
Prowadzenie wykopalisk w Jerozolimie zawsze było utrudnione ze względu na nieprzerwane użytkowanie jej od wieków. Jednak ostatnio izraelscy archeolodzy realizują projekt izraelskiego rządu o nazwie „Miasto Dawida”, który to projekt wzbudza jednak liczne kontrowersje ze względu na swój stricte żydowski charakter (badanie tylko zabytków żydowskich).
Bibliografia:
A. Samogrzewska et alii; Archeologia Starożytnego Bliskiego Wschodu; Warszawa 2009
E. Hoade, Guide to the Holy Land, Franciscan Printing Press, Jerozolima 1984
Hipotetyczny wygląd Jerozolimy z roku 1000 p.n.e. - wzgórze Ofel fot. pl.wikipedia.org↩
Umiejscowienie wzgórza Ofel fot. templeinstitut.org↩
Szeląg 2009 – D. Szeląg „Palestyna (Świątynia Salomona 224-226)”, [in:] Archeologia Starożytnego Bliskiego Wschodu Ed. Anna Samogrzewska et alii↩
Hipotetyczny wygląd Świątyni Salomona fot. templeinstitut.org↩
Wyszukiwarka