Toksyczność związku wzrasta po podaniu:
Grupa nitrowa i nitrozowa (NO2, NO) i OH w aromatycznych
Wartość DL50 wyrażona w:
mg/kg
„Błyskawiczna śmierć” w zatruciu ostrym
chlorem
Mikrouszkodzenia towarzyszą zatruciu:
Chlorem, cyjanowodorem, siarkowodorem
Karboksyhemoglobina to postać Hb powstałej w wyniku działania:
CO
Celem badań przewlekłych:
Poznanie działania toksycznego związku
Efekty odległe mogą:
Pojawić się po pewnym czasie od zakończenia ekspozycji
Wystąpić w organizmie bezpośrednio narażonym
Pojawić się w następnych pokoleniach
Do głównych objawów zatruć pestycydami polichlorowymi cyk.
Wychudzenie, wzmożona pobudliwość, trądzik chlorowy
Paraliż kończyn dolnych przy zatruciu insektycydami fosfoorganicznymi
Od 2 tygodni od zatrucia
Neuropatie obwodowe (efekt odległy działania neurotoksycznego) i insektycydami fosfoorganicznymi obejmuje
Esteraza neuropatyczna
Odległe działanie neurotoksyczne przy zatruciach pestycydami fosfoorganicznymi
Neuropatie obwodowe
DDT w 1973bwycofany z użycia
Zanieczyszczenia środowiska
Metoksychlor (analog DDT)
Mimo niskiej toksyczności ostrej u ssaków powoduje działanie toksyczne u ludzi
Efekty odległe działania ksenobiotyków
Działanie mutagenne i embriotoksyczne
Działanie teratogenne oznacza, ze ksenobiotyk
Obejmuje wszystkie niekorzystne zmiany płodu
Badanie cytotoksyczności
Testy oceniające zdolność proliferacji komórki
Testy oceniające integralność błony komórkowej
Testy oceniające zdolności metaboliczne
Toksyczne działanie związane z blokowaniem oksydazy c (?)
Cyjanowodór
siarkowodór
NOAEL to
Najwyższa dawka lub stężenie związku, przy którym nie obserwujemy niekorzystnych skutków zdrowotnych
Badania toksykometryczne pozwalają na wyznaczenie normatyw
NDS, NDSCH, DSB
Zasada „3R” jest podstawą
Metod alternatywnych w ocenie toksyczności ksenobiotyków
Reakcja ksantoproteinowa powoduje żółte zabarwienie skóry
Tlenkiem azotu
Mechanizm toksycznego działania patogenu związany jest:
karbonylowej
metoksychlor uczula mięsień sercowy na egzo i endo. U ludzi należy podać:
atropinę, bo znosi działanie muskarynowe
objawy ostrego zatrucia metylortęcią:
parastezja
głuchota
dyzartria
przyczyną zatruć arsenem w Bangladeszu było:
woda pitna ze studni głębinowych
owoce morza są istotnym środkiem narażenia na
As, metylortęć
Toksyczność pentachlorofenolu jest spowodowana przez
Zanieczyszczenie: 2,3,7,8-tetrachlorobenzen-p-dioksyna
Pestycydy należące do polichlorowanych pochodnych ulegają kumulacji w
Gł. Tkanka tłuszczowa, nerki, wątroba
Mechanizm detoksykacji cyjanków opiera się na utlenianiu
methemoglobiny
Metalotioneina to
Niskocząsteczkowe białko cytoplazmatyczne wiążące metale
Oparzenia po bezpośrednim kontakcie występują po działaniu
Fenolu, krezolu
Objawy działania narkotycznego
Halucynacje
Pobudzenie psychoruchowe
Senność, śpiączka
Trądzik może być objawem zatrucia
chlorobenzenem
Anclor(?) to nazwa handlowa
Polichlorowanych bifenyli
Choroba Yusho to wynik zatrucia
Polichlorowanymi bifenylami
Ocenę narażenia na toluenie prowadzi się na podstawie
Oznaczania kwasu hipurowego w moczu
Katastrofy z dioksynami
Wietnam
Włochy
pożary
uszkodzenie rogówki moze być objawem zatrucia
naftalen
polibromowalne (?) bifenyle
spadek palności (?)
ocenę narażania na benzene
pomiar stężenia kwasu 5-fenylomerkaptonowego w moczu
ocenę narażania na anilinę
oznaczanie w powietrzu
oznaczanie p-aminofenolu w moczu
poziom methemoglobiny we krwi
wg UE związek o L50 = 3g/kg
substancja niesklasyfikowana
ocenę działania drażniącego na skórę prowadzi się na
świnkach morskich
mała kumulacja substancji go(?)
wsp. kumulacji powyżej 5
ocena toksyczności podprzewlekłej
90 dni
Choroba Itai Itai
kadm
metale, które ulegają kumulacji w ustroju
Cd, Pb, Hg
Epidemia zatruć metylortęcią
Irak, Japonia
Rakotwórczo działają
Arsen, kadm, chrom
Zatrucia ostre pestycydami polichloroorganicznymi
Rzadko, omyłki, samobójstwa
W wyniku zatrucia Lindanem zgon u ludzi występuje
Po 1-2 tyg w skutek zahamowania czynności OUN
Działanie methemoglobino twórcze
Anilina, nitrobenzen
Toluen wykazuje działanie
Drażniące na skórę i błony śluzowe oczu
Atropina i oksymy to odtrutki
Tylko w zatruciach pestycydami fosfoorganicznymi
Aromatyczne rozpuszczalniki organiczne powodują
Działanie drażniące
Działanie narkotyzujące
Zaburzenia w układzie bodźcowo-przewodzącym
Styren stosowany jest w
Tworzywa sztuczne, rozpuszczalnik żywic
O zatruciu TRI mogą świadczyć objawy kliniczne
Upośledzenie wzroku i słuchu
Prawo Richardsona – sila dzialania narkotycznego alkalif rosnie wraz ze wzrostem liczby atomow C w czasteczce
I faza biotransformacji ksenobiotyków prowadzi do powstania związków pośrednich w procesach utl, red. I hydrolizy
Bardziej polarnych
II faza biotransformacji ksenobiotyków prowadzi do sprzężenia prod. Końć. Zkw. Glukuronowym, siarkowym, glutationem, glicyna lub ulegna metyzacji/acetylacji
Sprzężonych ze zw pochodzenia
Dystrybucja ksenobiotyków w organizmie to
Rozmieszczenie narządowe, przenikanie przez bariey wewnątrzustrojowe, wiazanie z bialkami, kumulacja
Proces transformacji ksenobiotyków zachodzi w
wątrobie
główną drogą wydalania większości ksenobiotyków są
nerki
zatrucie metanolem
przebieg trójfazowy z uszkodzeniem OUN
przy zatruciu metanolem podajemy
0,7g etanolu/kg
Etanol
Hamuje metabolizm glikolu i metanolu
Dawka śmiertelna glikolu etylowego
1,0-1,5 ml/kg m.c.
Toksyczne właściwości odróżniające metanol i etanol
Uszkodzenie nerwu wzrokowego
Dawka śmiertelna po wypiciu benzyny dla dorosłego człowieka
Kilkadziesiąt do kilkuset ml
Agonista receptorów opioidowych
nalokson
objawy antycholinergiczne
zespół deliryczny, tachykardia i inne zaburzenia rytmu
różnica między dawką terapeutyczną a śmiertelną dla barbituranów
10
Objawy zatrucia ostrego fenotiazynami
Maskowata twarz i kręcz szyi
Flumazenil należy podać osobom zatrutym
benzodiazepinami
podanie salicylanu fizostygminy łagodzi
objawy cholino lityczne
objawy antycholinergiczne
zatrucia benzodiazepinami
słabe działanie obwodowe
niewielka toksyczność
u ludzi zatrutych fenotiazynami leczenie objawowe obejmuje
podawanie benzodiazepin lub krótkodziałających barbituranów
podawanie antybiotyków
podawanie ogrzanych płynów do 37 st C
MEOS oznacza
Mikrosomalny układ utleniający etanol
W przebiegu zatrucia glikolem etylenowym dochodzi do kwasicy metabolicznej, uszkodzenia nerek, watroby i mozgu
Odtrutka w zatruciu związkami żelaza
deferoksamina
w 2-8 tyg od zatrucia preparatami żelaza
zrzężenia(?) i zbliznowacenia
płukanie żoładka w zatruciu węglowodorami polichlorkowymi
do 1h od spożycia
działanie toksyczne tetra chlorku węgla
powstawanie wolnych rodników
objawy polineuropatii mogą być następstwem narażenia na
N-heksan
Methemoglobinemia to stan, w którym poziom Hb wynosi
2%
W leczeniu methemoglobinemii podaje się błękit metylenowy
1-2mg/kg m.c
Amoniak
Drażniące na oczy, skórę i błony śluzowe
Brak odtrutki na amoniak
Skórę skażoną amoniakiem
Przemyć wodą
Nie wolno używać neutralizatorów
Zatrucie barbituranami
Zaburzenie oddychania, spadek temperatury ciała
Rohypol zaliczamy do
benzodiazepin
zatrucie teofiliną objawia się
zaburzenia ze strony OUN (drgawki)
6HB to
Kwas γ-hydroksymasłowy
Za uszkodzenie kom wątroby po zażyciu paracetamolu odpowiedzialny jest:
N-acetylo-?inominina
Porfirie to schorzenia ujawniające się u osób z niedoborem
Enzymów ze szlaku syntezy hemoglobiny
Wypieranie leku z połączeń z białkami
Wzrost toksyczności
Działająca dawka LSD
100-300kg
PCP (fencyklidyna) osiąga najwyższe stężenie w
mózgu
przedawkowanie opiatów
dekompresyjnie na układ oddechowy
2 promile etanolu to
0,2%
Zagrożenie życia przy zatrucu fosfoorg pestycydami
Działanie muskarynowe będące efektem pobudzenia układu parasynaptycznego
Rozpuszczalniki organiczne
Benzen, toluen, nitrobenzen
Postępowanie u ludzi zatrutych aromat
Węgla aktywnego i atrium sulfurium
Toksyczność tworzyw sztucznych zalezy od
Wł toksycznych subst uwalnianych małocząst
Zaw nieprzereagowanych cząst monomeru
Odpady z tworzyw sztucznych
70%
Kadm odkłada się w wątrobie i nerkach
Związki duszące to: fosgen, di fosgen, CO, Cl, cyjanowodór
Związki paralityczno-drgawkowe: sarin, soman, tabun, V-gazy
Biomagnifikacja: wzrost stężenia danej subst w organizmie
Dziura ozonowa: freon, halon, NO2
Cyklon B – 40% HCN
Okres trwania pestycydów – 1,5 roku
Cyjanowodór – gorzkie migdały
Iperyt - musztarda
Odtrutki nizytu? – BAL, DMSA, DMPSA
Dioksyny – najbardziej toksyczne związki
Atropiny nie podajemy przy środkach adrenalinopochodnych
Odtrutka na 6(G)-gazy – atropina, oksyny
Wysiłek zwiększa wchłanianie ksenobiotyków
Fosgen niebezpieczny przy używaniu gaśnic i CaCl4
Zmiana koloru skóry: NO, cyjanowodór
Lakrymatory powodują łzawienie, drażnią błonę śluzową podrażniają układ pokarmowy
PoPs – trwałe zanieczyszczenia chemiczne
Rozpad erytrocytów: cyjanowodór, aresonowodór
Metoksychlor (analog DDT) jest…
Pestycydy z grupy zw fosfoorg powodują
Leczenie neuropatii przy zatruciu pestycydami obejmuje
Oksymy, obiadoksyny + atropina
Odtrutka dla monochlorowców polichlorowanych
Parafina płynna
Inhibitory niekompetycyjne
Łączą się z enzymem w sposób nieodwracalny
Borako – uszkodzenie nerek i mózgu
Najniebezpieczniejsze zatrucia śmiertelne - barbiturany
Objawy antycholinergiczne: antydepresanty i fenotiazyny, barbiturany i benzodiazepiny
Promienie X do wykrycia
Pochodnych fenotiazyn
Disulfiran to inhibitor dehydrogenazy alkoholowej
Naloxon, Narcan - odtrutka dla morfiny
NOEL- najwyższy poziom przy którym nie obserwuje się zadnych zmian w badanych parametrach
NOAEL – najwyższy poziom przy którym nie obserwuje się efektow szkodliwych
LOEL- najniższy poziom narazeniaprzy którym obserwuje się zmiany w badanych parametrach
LOAEL – najniższy poziomnarazenia przy którym obserwuje się efekty szkodliwe
NDS – najwyższe dopuszczalne stezenie w srodowisku pracy- srednie wazone stezenie czynnika szkodliwego którego oddziaływanie na pracownika niepowinno powodowac ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownka i jego przyszłych pokolen
NDSCh – najwyższe dopuszczalne stezenie chwilowe w środowisku pracy – najwyższe stezenie czynnika szkodliwego dla zdrowia w powietrzu w środowisku pracy ustalone jako wartość srednia które nie powinno spowodowac ujemnych zmian w stanie zdrowia pacjenta ani jego pokolen jeśli pracuje nie dłużej niż 30 min
NDSP – najwyższe dopuszczalne stezenie pulapowe w środowisku pracy – stezenie czynnika szkodliwego dla zdrowia które ze względu na zagrozenie zdrowia lub zyca pracownika nie może być wsrodowisku pracy przekroczone w zadnym czasie
ADI – dopuszczalne dzienne pobranie – ilość substancji która może być przez człowieka pobierana z żywnością i woda pitna codziennie przez cale Zycie, wyrazane w mg/kg masy ciala
BOAEL – najwyzsza dawka lub poziom narazenia w badaniach umożliwiających wyznaczenie zależności dawka-odp przy którym nie wystepuje istotny statystycznie lub biologicznie wzrost czstosci lub nasilenia szkodliwych skutkow dzialania substancji u badanych zwierzat w porównaniu z gr kontrolna
LOAEL – najnizsza dawka lub poziom narazenia w badaniach umożliwiających wyznaczenie zależności dawka-odp na zwierzetach przy którym jeszcze wystepuje istotny statystycznie lub biologicznie wzrost częstości wystepowania szkodliwych skutkow dzialania substancji u badanych zwierzat w porównaniu z gr kontrolna
ZASADA 3R – 1. Zastapienie zwierzat modelami badawczymi nie odczuwającymi cierpien, 2 zmniejszeniem liczby zwierzat na których przeprowadza się eksperymenty, 3. Doskonaleniem metod w kierunku zmniejszenia cierpien zwierzat w doswiadzceniu
KADM – u ludzi wchłanianie droga inhalacyjna i pokarmowa. Ok. 50% wiaże się w nerkach i watrobie. Wnarzadach wiaze się w cytozo lu przez metalotioneine. Wchloniety inhalacyjnie wiaze się glownie w osoczu a stamtąd leci do watroby i nerek. Kumuluje się przez cale Zycie, t1/2 = 20lat Itai—itai – Japonia, stare kobiety, bole stawow, kosci, osteomalacja, osteoporoza, złamania i deformacje. Efekt krytyczny – kanalikowe uszkodzenie nerek. Krytyczne stezenie wkorze nerek = 200µg/g. Efekty dzialania toksycznego: nadciśnienie, anemia, kamica nerkowa, utrata wechu, rozedma pluc.
OŁÓW – narazenie- gleba, kurz, żywność.cala pula olowiau wiaze się z blona erytrocytow, 2%wiaza bialka osocza. Nastepnie rozmieszczenie w narzadach miąższowych, mięśniach, skorze, kosciach i zebach. Wywoluje aberracje chromosomowe, tworzenie mikrojaderek, wzrost wymiany chromatyd siostrzanych, mutacje pkt, hamowanie syntezy i naprawy DNA
RTĘĆ – ulega deponowaniu w nerkach, wydalana z moczem i kalem, t1/2= 60dni. Mechanizm dzialania toksycznego – inhibicja enzymow. Objawy zatrucia: niewydolność oddechowa, nadmierna pobudliwość, stany depresyjne, bole Glowy, drzenie miesni, pogorszenie pamieci, bezsenność, stany lekowe, zapalenia jamy ustnej, rozchwianie zebow, Rabek rtęciowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, encefalopatia rteciowa(uszk mozgu)uszk nerek
n-HEKSAN – wchlania się drogami oddechowymi, pokarmowymi i przez skore. W wysokichstezeniach powoduje dzialanie narkotyczne: bole Glowy, zawroty, pobudzenie psychoruchowe, senność. Ciekly ze skora = oparzenia i podrazneinie. Efekt krytyczny – polineuropatia obwodowa.: obustronna parestezja, osłabienie sily mięśniowej, bole i zawroty Glowy , utrata łaknienia,
ALKOHOL ETYLOWY – wchlania się przez pokarmowy, Ne wchlania się przez skore, ale inhalacyjnie. W zatruciu ostrym zmiany psychiczne(pobudzenie/depresja), zabrzenia mowy, koordynacji, utrata samokontroli, zaburzenia świadomości, utrata przytomności, nastepnie depresja OUN
GLIKOL ETYLENOWY – wchlania się z pokarmowego i oddechowych, w zatruciu pojawiaja się bole i zawroty Glowy, senność zaburzenia pokarmowe, utrata przytomności, spiaczka, śmierć, kwasica metaboliczna, niewydolność nerek, bezmocz, mocznica.
CHLOREK ETYLU – wchłaniany wplucach, dziabanie narkotyczne, neurotoksyczne, odwracalne uszkwatroby. Oparzenia skory i blon sluzowych, zaburzenia OUN:bole zawrotyglowy, zle samopoczucie zaburzenia równowagi widzenia, drgawki, spiaczka smierc