Prawo administracyjne, 30.09.2009

Literatura:

• Prawo administracyne, red. Wierzbowski (LexisNexis) - wyd. 2008/2009

• Sługocki, Prawo administracyjne

• Prawo administracyjne, red. Niewiadomski

• E. Ura, PA

PRAWO ADMINISTRACYJNE- dział prawa, gałąź, który zwiera normy dot. oraganizacji i funkcjonowania administracji publicznej.

Prawo administracyjne dzieli się na:

1. a. rządowa (działa w imieniu i na rachunek państwa)

2. a. samorządowa.

Prawo administracyjne składa się z trzech części:

1. p. ustrojowe- o ustroju dministracji - zawiera normy dot.:

- tworzenia organów administracji oraz innych podmiotów administracji, w tym podmiotów administrujących;

- zawiera również normy dot. systemu organów administracji i zachodzących w tym systemie procesów takich jak: kontrola, nadzór, koordynacja, kierownictwo, planowanie, programowanie, informatyzacja;

- częścia tego prawa są także normy dot. podziału terytoialnego państwa, cyzli podział na:

• podział podstawowy (zasadniczy): gminy, powiaty, województwa

• podział pomocniczy do podstawowego: wsie, sołectwa; w miastach - dzielnice, osiedla i inne jednostki pomocnicze, o których decyduja radni w postaci uchwały

• podziały do celów specjalnych (podziały szczególne) - odpowiadające działom administracji publicznej (dąży się do tego, by te podziały odpowiadały p. zasadniczemu)

2. p. a. materialne - największa część; zawiera normy dot. wzajemnych uprawnień i obowiązków organów administracji publicznej i podmiotów stojących na zewnątrz administracji publicznej (niepodporządkowane bezpośrednio administracji).

3. p. a. proceduralne (procesowe) - zawiera normy mające na celu wykonanie tych dwóch pierwszych praw (ustrojowego i materialnego). Dotyczą różnego rodzaju pstępowań, np.: administracyjne, egzekucyjne w administracyjne, post. w sprawie skarg i wniosków, dyscyplinarne i porządkowe itd.

7.10.2009r.

Administracja – system podmiotów tworzonych i wytworzonych przez ustawę, kompetentny do działalności na podstawie ustaw w kierunku wewnętrznym i zewnętrznym. W stosunku do podporządkowanych podmiotów i społeczeństwa, przy czym skutki i przebieg tej działalności przypisywane są państwu jako takiemu.

Administracja jest rozumiana jako:

1. wyodrębnione struktury

2. Administracja to ludzie zatrudnieni w tych wyodrębnionych strukturach organizacyjnych (na zasadzie wyboru, mianowania, w oparciu o umowę o pracę

3. Administracja jako działalność

Cechy administracji publicznej:

1. działa w imieniu i na rachunek państwa (administracja rządowa)

2. działanie we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność (administracja samorządowa)

3. administracja zawsze działa na podstawie prawa (noma konstytucyjna) i w tych granicach, jakie prawo dla niej przewiduje

4. administracja podejmuje działania nie dla osiągnięcia zysku

5. administracja jest zorganizowana i zawsze działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania

6. ma w zasadzie charakter bezosobowy i władczy (dziala w oparciu o nakazy i zakazy)

7. w swoim działaniu opiera się przede wszystkim na pracy fachowego, zawodowego personelu urzędniczego

8. administracja działa w sposób ciągły i stabilny

9. może działać nie tylko na wniosek zainteresowanych w zyskaniu jej rozstrzygnięć obywateli, ale także z jej własnej inicjatywy

Administracja składa się z:

1. administracja rządowa (org. Naczelne, terenowe)

2. a. samorządowa:

1. a. samorządu terytorialnego (gmina, powiat, samorządowe województwo)

2. a. samorządowa specjalna

- s. gospodarczy (organami sa np. izby)

- s. zawodowy (organy: izby)

Administracja publiczna sprowadza się do celowego oddziaływania na ludzi i stosunki społeczne, każda a. organizuje czynności i wytwarza stosunki organizacyjne. Konieczną cechą i warunkiem realności każdej a. jest autorytet, który powoduje podporządkowanie się tych, którzy uczestniczą w realizacji działań administracji. Wśród różnych rodzajów a. wyróżnia się a. publiczną.

A. To działalność obejmująca następujące sfery:

1. reglamentacyjno- porządkowa – tradycyjna, klasyczna sfera działania administracji przejawiająca się przede wszystkim w wydawaniu nakazów, zakazów, pozwoleń, zezwoleń itd.

2. Zaspakajania podstawowych potrzeb ludności w skali masowej (a. świadcząca/ a. niewładcza)

3. Aktywizowania ludności w celu nawiązania współdziałania administracji z obywatelami w celu realizacji postawionych przed państwem zadań publicznych (np. akcje sprzątania świata)

4. Wpływu administracji na gospodarkę rynkową (np. koncesje, ochrana osób i mienia, pozwolenia i zezwolenia na np. prowadzenie funduszy, cła)

Termin administracja może być także używany w stosunku do czynności i jest to tzw. ujecie przedmiotowe lub w stosunku do osób podejmujących te czynności jest to ujecie podmiotowe. Znajdujemy także ujęcie mieszane.

W ujęciu podmiotowym a. tworzą:

• organy

• Instytucje

• urzędy

• ludzie zatrudnieni w poszczególnych korpusach urzędniczych

Na elementy definicji podmiotowej składają się:

• Aparat administracyjny

• Organy administracyjne

• Kompetencje administracyjne

• Zawisłość podmiotów administracyjnych

• Bezosobowość administracyjna

• Zawodowość administracyjna

• Kreowanie podmiotów administracyjnych

Cech a. w ujęciu przedmiotowym:

• Działanie w imieniu państwa i na jego rachunek, albo we własnym imieniu (samorządowa)

• Działanie na podst. i w granicach prawa, co oznacza, że obywatel może robić wszystko, czego prawo mu nie zakazuje, a administracja może robić tylko to, na co prawo jej zezwala

• Charakter monopolistyczny (działanie w ramach powierzonych przez prawo kompetencji jako wyłączny gospodarz we właściwej kategorii spraw

• Działanie w ramach struktur a., jej organów, instytucji, jednostek, a nie osób fizycznych

• Charakter władczy, a więc możliwość zastosowanie środków przymusu bezpośredniego, ale wówczas i takich granicach, w jakich jest to dopuszczalne prawem

• Działanie na zasadzie kierownictwa i podporządkowania

• Działanie w sposób ciągły i stabilny

• Działanie z własnej inicjatywy, co różni administrację od sądów.

Jan Boć: Administracja publiczna to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społeczeństwie.

Podziały administracji publicznej:

1. Ze względu na podmioty administrujące wyróżniamy:

1. Administrację państwową

2. Rządową

3. Samorządową – gminną, powiatową, wojewódzką

1. Ze względu na zasięg działania wyróżniamy:

1. Administrację centralną

2. Terenową

1. Ze względu na sposób organizacji:

1. Zespolona

2. Niezespolona

1. Ze względu na klasyfikacje wynikające z prawa materialnego wyróżniamy np.:

1. Celną

2. Oświaty

3. Gospodarczą

4. Rolnictwa

5. Ochrony środowiska

1. Ze względu na wyodrębnienia resortowe wyróżniamy np.:

1. Administracje spraw zagranicznych

2. Spraw wojskowych

3. Sprawiedliwości

4. Spraw wewnętrznych

5. Skarbową itd.

1. Ze względu na charakter działań administracji wyróżniamy:

1. Władczą (reglamentacyjną)

2. Niewładczą (świadczącą)

Niektóre z funkcji współczesnej administracji publicznej:

Administracja spełnia swoje funkcje przez świadczenia, planowanie, ingerencje:

1. F. porządkowa polegająca na podejmowaniu działań prawnych i faktycznych, służących zapewnieniu bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego za pomocą aktów normatywnych (np. rozporządzenia), aktów administracyjnych (akty, które są skierowane do konkretnego adresata i dotyczą konkretnej sytuacji) i innych form głównie władczych zabezpieczonych możliwością użycia środków przymusu państwowego.

2. F. reglamentacyjna – polega na wydawaniu przede wszystkim pozwoleń administracyjnych, pojawiająca się w sferze ogólnych warunków życia społecznego, w różnych dziedzinach życia społecznego (ruch drogowy, handel wewnętrzny, ochrona środowiska, budownictwo itp.)

3. F. opiekuńcza i świadcząca – polega na świadczeniu przez administrację na rzecz społeczeństwa usług opiekuńczych, wychowawczych, edukacyjnych itd. (np. art.2 ustawy o ochronach oświaty)

4. A. jako zarządca i właściciel – a. działa jako reprezentant Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego. O a. jako zarządcy mówimy w odniesieniu do rzeczy publicznych, a więc służących wykonywaniu podstawowych funkcji publicznych oraz w odniesieniu do majątku gospodarczego (min. Majątek rolny, leśny, zakłady produkcyjne, akcje, papiery wartościowe)

5. A. jako partner – zadania z zakresu administracji publicznej wykonywane są wówczas w formie umów (przede wszystkim cywilnoprawne) lub porozumień

6. A. zarządzająca rozwojem – podejmowanie zazwyczaj na poziomie centralnym lub regionalnym działań strategicznych umożliwiających kierowanie rozwojem gospodarki jako całości, rozwojem kraju lub regionu.

podstawowe pojęcia prawa administracyjnego:

APARAT ADMINISTRACYJNY: organy administracji publicznej, zakłady administracyjne, instytucje, urzędy i niektóre organizacje, a więc wszystkie jednostki wykonujące funkcje administracji publicznej niezależnie od tego, czy są państwowe czy też nie. Na taką a nie inną budowę polskiego aparatu administracyjnego mają wpływ pewne przesłanki:

1. Przyczyny funkcjonalne, mówiące o tym, że do wykonywania administracji w różnych dziedzinach wymagane są specjalne kwalifikacje

2. Przyczyny terytorialne – różne zadania dla różnego obszaru

3. Przyczyny organizacyjne – w zależności od rodzaju zadań organu różny jest ich stopień powiązania organizacyjnego z innymi organami.

KONTROLA, NADZÓR, KOORDYNACJA, KIEROWNICTWO nie ma definicji legalnych, stąd przyjmuje się, że

KONTROLA – porównywanie stanu faktycznego z pewnym założonym wzorcem, dokonywanie analizy i wyciągnięcie wniosków już po kontroli. Organ kontrolujący nie ingeruje w działalność organu kontrolowanego (rewizja, wizytacja, lustracja).

NADZÓR – organ nadzorujący musi być wymieniony wyraźnie w ustawie, wyraźnie muszą być określone także środki (np. zawieszenie w czynnościach, odwołanie ze stanowiska), a także kryteria (generalnie o nadzorze możemy powiedzieć, że jest to kontrola + możliwość używania środki nadzoru wymienionych w przepisach ustawowych)

KOORDYNACJA – przyjmuje się, że polega na harmonizowaniu działań jednostek organizacyjnych.

KIEROWNICTWO – pojecie najszersze, w jego ramach mamy i kontrolę i koordynację. Organ kierujący może używać wszelkich środków oprócz tych, których prawo mu zakazuje.

CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ – obie ile występują w czystej postaci w administracji.

CENTARLIZACJA charakteryzuje się hierarchicznych podporządkowaniem organów. W ramach tego podporządkowania pojawia się zależność osobowa i zależność służbowa. Zależność służbowa polega na tym, że organy wyższego stopnia mogą ingerować w działalność organów niższych (niższego stopnia), np. przy użyciu nakazów, zezwoleń, poleceń. Zależność osobowa polega na tym, że organy wyższego stopnia decydują o obsadzie personalnej organów niższych, przede wszystkim stanowisk kierowniczych. Przeciwieństwem centralizacji jest DECENTRALIZACJA. W jej ramach nie ma zależności, hierarchicznego podporządkowania. Działalność organów w ramach tego układu charakteryzuje się dużym stopniem samodzielności, przede wszystkim jest to tzw. samodzielność faktyczna polegająca na tym, że organy mają własne źródła dochodów i mogą nimi samodzielnie rozporządzać. Pojęcie decentralizacji jest często mylone z AUTONOMIĄ – polega ona na przyznaniu organom zarządzającym określoną częścią terytorium państwa kompetencji do stanowienia przepisów prawa rangi ustawowej i to w szerokim zakresie spraw bez ingerencji władz centralnych. Autonomia wiąże się przede wszystkim ze stanowieniem prawa, a decentralizacja z jego stosowaniem. Decentralizacja:

1. Terytorialna – administracja samorządowa czy rządowa;

2. Rzeczowa – np. samorząd gospodarczy.

WŁADZTWO ADMINISTRACYJNE – oznacza, że jednostka, lub grupa jednostek działająca jako organ państwa może przeprowadzać swoje zarządzenia w drodze przymusu państwowego bez ingerencji sądu. A. publiczna dysponuje środkiem, który nie przysługuje innym rodzajom administracji, np. administracji przedsiębiorstw, z tym, że państwo może udzielać władztwa innym podmiotom w zakresie przez siebie ustalonym. Wówczas takie podmioty korzystają w przywileju egzekwowania swoich rozstrzygnięć przy użyciu przymusu państwowego. Władztwo administracyjne to przede wszystkim prawo użycia przymusu bezpośredniego przez organy administracyjne dla zrealizowania ich jednostronnych rozstrzygnięć. Wśród atrybutów władztwa administracyjnego wyróżnia się zazwyczaj:

• Domniemanie legalności

• Zdolność autorytatywnej konkretyzacji norm

• Oparcie na przymusie państwowym - przymus ten może występować w mniej lub bardziej jaskrawych formach, aż do przymusu fizycznego stosowanego przez policję; często on zostaje głęboko ukrytą, potencjalną groźbą, gdzie na zewnątrz widać jedynie dobrowolne podporządkowanie się adresatów działu administracji.

STOSUNKI ADMINISTRACYJNOPRAWNE – stosunki między państwem a działającym w jego imieniu podmiotami administracji publicznej a obywatelami i innymi podmiotami oparte na normach prawa administracyjnego. W stosunkach a-p administracja działa władczo, tzn. że może jednostronnie zadecydować o treści tego stosunku. Obywatel ma prawo zaskarżenia nakazów lub zakazów administracji przy pomocy przysługujących mu środków administracji. Cechą charakterystyczną tych stosunków jest nierówno rzędność podmiotów (możliwość o decydowania o treści tego stosunku przez podmiot administracji). Przedmiot stosunku a-p leży w sferze zadań administracji publicznej, a więc w sferze określonej prawem. Podmiotami są:

1. Organ administracji albo inny podmiot administrujący upoważniony do żądania określonego zachowania się lub świadczenia;

2. Osoba fizyczna albo osoba prawna, lub tez jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej do której skierowany jest nakaz lub zakaz albo która żąda określonego zachowania się przez organ administracji publicznej.

W stosunkach administracyjnoprawnych jeden z podmiotów reprezentuje władztwo administracyjne i stąd ta „nierównorzędność”, gdyż prawo przyznaje organowi administracyjnemu możliwość przesądzania o sprawie w sposób wiążący innych uczestników tego stosunku (przyznaje prawo orzekania). Treścią stosunku a-p są obowiązki i uprawnienia, które mogą polegać na:

• Działaniu

• Znoszeniu

• Zaniechaniu

i wynikają one z prawa materialnego. Te obowiązki i uprawnienia mają w zasadzie charakter osobisty, tzn., że nie mogą być przenoszone na inne osoby. Wygasają z chwilą śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej. Wyjątki stanowią podatki i roszczenia odszkodowawcze, które mogą przechodzić na następców prawnych. Stosunek a-p może wynikać z samej ustawy, może być nawiązany w drodze aktu administracyjnego, może być także nawiązany w drodze umowy, albo w wyniku działań faktycznych.

Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych:

1. Stosunek proceduralny – podstawą prawną nawiązania tego stosunku są normy proceduralne, a więc przede wszystkim przepisy o postępowaniu administracyjnym. Zostaje nawiązany z chwilą wszczęcia postępowania administracyjnego, a wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.

2. Stosunek spornoadministracyjny – podstawą prawną są przepisy dopuszczające zaskarżenie aktów administracyjnych do sądu. Trwa od chwili zaskarżenia aktu do czasu wydania orzeczenia przez sąd, czyli wyroku lub postanowienia. Charakterystyczne dla tego stosunku jest to, że pozycja podmiotów przed sądem jest równorzędna – mają taką samą pozycję przed sądem.

ZAKRES DZIALANIA I WLAŚCIWOŚC ORGANU (KOMPETENCYJNOŚĆ) – zakres działania jest to jedynie wyliczenie spraw jakimi organ się zajmuje. Zakres działania jest ujęty w przepisach ustrojowych, a więc najczęściej powołujących dany organ, albo np. ustawa kreująca Urząd Gminy. Natomiast do podjęcia konkretnych działań władczych obok przepisów o zakresie działania konieczny jest przepis upoważniający do podjęcia takiego działania (przepis kompetencyjny). Te przepisy znajdziemy w ustawach materialnych. Kompetencje to inaczej właściwość organów. Podstawowe właściwości:

1. Właściwość miejscowa organu – określenie jaki organ jest właściwy do podjęcia rozstrzygnięcia ze względu na terytorialny zasięg działania.

2. Właściwość rzeczowa – przyznanie organu administracji prawa do rozstrzygania tylko określonych kategorii spraw.

3. Właściwość funkcjonalna (instancyjna) – określa instancję właściwą do rozstrzygnięcia danej sprawy.

14.10.2009r.

Pojęcia organów administracji publicznej:

1. Organ administracyjny jest wyodrębniony organizacyjnie spośród innych organów państwowych, stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji publicznej tworzona na podstawie prawa. Działa we własny imieniu na własną odpowiedzialność albo działa w imieniu państwa i na jego rachunek…… O ile prawo to dopuszcza organ jest upoważniony do posługiwania się środkami władczymi. Wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji. Działa w ramach przyznanych mu kompetencji. Organ administracji jest abstrakcyjną konstrukcją prawną tzn., że organ administracji funkcjonuje niezależnie od obsady personalnej.

2. Organ administracji to człowiek lub grupa ludzi w przypadku ciała kolegialnego znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego posiadające upoważnienie do stosowania środków władczych powołanych w celu realizacji norm prawa administracyjnego, działających w ramach przyznanych im kompetencji.

Organ administracji publicznej realizuje normy PA i uprawniony jest do korzystania ze środków władczych – jest to element wyróżniający organy administracji od innych podmiotów administracji. To uprawnienie musi być każdorazowo wyróżnione i wyrażone ustawą lub innym aktem normatywnym wydanym na jej podstawie. Korzystanie z uprawnień władczych jest rozumiane również jako uprawnienie organów do stanowienia aktów prawnych mających obowiązującą zagwarantowanych możliwością przymusu bezpośredniego. Organ administracji ma przyznany zakres kompetencji i to również go wyróżnia spośród innych jednostek organizacyjnych. Organ administracji publicznej to wyodrębniona, państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna albo inny podmiot, którego na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego lub porozumienia administracyjnego powierzoną wykonywanie w formach władczych lub niewładczych działań należących do administracji publicznej.

Rodzaje organów administracji:

1. Organy monokratyczne i kolegialne.

Monokratyczne(jednoosobowe) – przy pomocy pracowników maja kompetencje do wydawania aktów stosowania prawa, organy, które decydują samodzielnie: prezes RM, wójt, burmistrz

Kolegialne – w jego skład wchodzi kilka osób a swoją wolę wyrażają najczęściej poprzez uchwały osób tworzących ten organ, np. rada gminy.

1. Decydujące i pomocnicze.

Decydujące – mają wiążący wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, np. wojewoda. Ponadto mogą jedynie występować z inicjatywą, opiniować, doradzać, a także wykonywać czynności kontrolne, ale nie są to organy, które podejmują wiążących rozstrzygnięcia – pomagają innym organom, np. kolegium przy wojewodzie.

1. Centralne, naczelne, terenowe.

Centralne i naczelne – organy te swoje zasięgiem działania obejmują obszar całego państwa. Do naczelnych zaliczamy RM, Prezesa RM, ministrów, do centralnych: komendant główny policji, prezes urzędu ochrony konsumenta.

Terenowe – ich zakres działania obejmuje określony obszar państwa, np. wójt, burmistrz, rada powiatu, sejmik województwa.

1. Administracji rządowej i samorządowej.

Rządowa – RM itd.

Samorządowe – rada gminy, wójt, burmistrz, sejmik województwa…

1. Zawodowe i społeczne.

Zawodowe – obsadzane przez pracowników, którzy otrzymują wynagrodzenie będące ich źródłem utrzymania.

Społeczne – organy, które tworzą osoby traktujące swoją pracę honorowo, nie otrzymują stałego wynagrodzenia, które mogłoby być ich podstawą utrzymania. Jako ekwiwalent otrzymują diety, np. sejmik wojewódzki.

1. Pierwszej i drugiej instancji (zazwyczaj odwoławcze).

2. Administracji zespolonej i administracji niezespolonej.

Administracja dzieli się na samorządową i rządową. W rządowej wyróżniamy administrację centralną i terenową. W ramach centralnej wyróżniamy organy naczelne (RM, prezes RM itd.) i centralne organy administracji rządowej (podlegają albo RM, albo prezesowi, albo ministrom).

W terenowej wyróżniamy organy administracji zespolonej i niezespolonej. Organami administracji zespolonej są: wojewoda oraz kierownicy służb, inspekcji i straży (zespolona – bo wojewoda zespala ją – tworzy warunki do jej funkcjonowania i jest za nią odpowiedzialny), np. Inspekcja handlowa, służba ochrona zabytków, policja, straż pożarna, inspekcja nadzoru budowlanego itd.

Obok zespolonej na obszarze działań wojewody mamy organy administracji niezespolonej – nie podlegają wojewodzie, ale bezpośrednio Warszawie :P, np. Naczelnik Urzędu Skarbowego, dyrektor Izby Skarbowej, Dyrektor Urzędu Morskiego, Dyrektor Urzędu Górniczego, Dyrektor Urzędu Pobierczego, Dyrektor Urzędu Miar, Dyrektor Izby Celnej, Naczelnik UC.

Każdy szczebel administracji terenowej ma swoje organy:

1. na szczeblu gminy: Radę Gminy (organ stanowiący) i wójta, burmistrza, prezydenta miasta (organ wykonawczy);

2. na szczeblu powiatowym: Rada Powiatowa (organ stanowiący i kontrolny) i Zarząd Powiatu ze starosta na czele;

3. na szczeblu województwa: Sejmik Województwa (organ stanowiący i kontrolny) i Zarząd Województwa, na którego czele stoi marszałek. Każdy z tych organów stanowiących i kontrolnych ma swojego przewodniczącego, który odpowiada za porządek podczas obrady.

W ramach samorządu specjalnego wyróżniamy samorząd gospodarczy (izby) i samorząd zawodowy (najczęściej związany z wolnymi zawodami – izby).

Podziały organów kolegialnych:

1. organy obsadzane bezpośrednio i pośrednio

bezpośrednio: rada powiatu

pośrednio: zarząd powiatu

1. organy jednorodne (wszyscy członkowie tego organu pochodzą z tego samego trybu wyłaniania, np. RM) i organy o składzie mieszanym, np. KRRiT

2. organy państwowe i niepaństwowe

państwowe, np. NIK

niepaństwowe: Rada Gminy, Powiatu

1. organy o charakterze powszechnym i o charakterze niepowszechnym

o powszechnym: Rada Powiatu, Gminy

o niepowszechnym: Senat Uniwersytecki

1. organy pochodzące z wyborów i organy formułowane w innym trybie

z wyborów: sejmik Wojewódzki

w innym Trybie: samorządowe kolegium odwoławcze

Sposoby kreacji organów administracji publicznej:

1. wybór, np. Rada Powiatu, wójt, burmistrz

2. powołanie, np. wojewoda

3. nominacja, np. Dyrektor Urzędu Celnego

4. z mocy prawa, np. Marszałek Województwa, Starosta.

Podmioty administrujące i ich przykłady:

Organem administrującym jest każdy podmiot, któremu prawo przyznaje kompetencje administrowania. Przykłady organów administrujących:

1. każdy organ administracji publicznej

2. organ państwowy lub organ publiczny, który nie tylko pełni charakterystyczne funkcje wynikające z jego powołania, ale także ma kompetencje przyznane mu przez prawo administracyjne i dzięki którym działa w sposób właściwy dla organów administracji, np. prezydent RP, który dzięki prelogatywom nadanym przez Konstytucję realizuje funkcję administracji publicznej, np. poprzez wydawanie aktów normatywnych, a także wydawanie aktów indywidualnych, w niektórych sprawach administracyjnych (np. prezydent nadaje na obywatelstwo polskie i wydaje zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego; nadawanie orderów i odznaczeń

3. kierownicy państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych, którzy działają na terenie województwa oraz np. prowadzą sprawy z zakresu administracji publicznej, np. dyrektor szkoły

4. Kierownicy jednostek organizacyjnych powiatu uprawnieni przez starostę do wydawania decyzji administracyjnych w imieniu starosty, np. Kierownik Powiatowego centrum Pomocy Rodzinnej

5. Organy wykonawcze jednostek pomocniczych samorządu terytorialnego odpowiednio upoważnione, np. w sołectwie to sołtys, w dzielnicach i osiedlach to zarząd

6. Organy jednostek organizacyjnych gminy, a także przedsiębiorstwo upoważnione do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej

7. Organy organizacji społecznych i inne społeczne podmioty organizacyjne, które łączą funkcje charakterystyczne dla ich funkcjonowania z funkcjami administrowania zleconej w drodze aktu normatywnego, np. Polski Czerwony Krzyż, Polski Związek Łowiectwa

8. Podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego, czyli odpowiednio upoważnione, np. WOŚP, fundacja TVN

9. Podmioty prywatne odpowiednio upoważnione realizujące zadania z zakresu administracji publicznej, np. przedsiębiorstwo prywatne działające na rzecz panstwa

Aby organ mógł działać potrzebny jest aparat pomocniczy, czyli tzw. urzędy.

Urząd występuje jako szczególna nazwa organu,

1. Urząd jako stanowisko zajmowane przez pracownika administracji publicznej: urząd ministra, urzad dziekana, urząd wójta

2. jako instytucja Urząd Morski, Urząd Górniczy,

3. jako wyodrębniony zespól kompetencji, np. sprawowanie urzędu ministra

4. jako szczególna nazwa organizacji publicznej, np. Urząd Skarbowy, Urząd Celny

5. jako struktura organizacyjna – rektorat, urząd wojewódzki

Urząd to zespół osób, środków rzeczowych i finansowcyh za pomocą których organ administracji publicznej wykonuje zadanie.

Przeniesienie właściwości – generalną zasadą w Prawie administracji jest nieprzenoszenie kompetencji, właściwości. Może się zdarzyć, że organ administracji może przekroczyć zakres swoich właściwości i mówimy wtedy, ze takie działanie organu jest dotknięte wadą nieważności. Natomiast w przypadku podjęcia dziania, które w ogóle nie należy do kompetencji organów administracji mówimy wtedy także, że takie działanie jest dotknięte wadą nieważności. Może się również zdarzyć, że w wyniku niedoskonałości przepisów kompetencyjnych dwa organy administracji będą się uważały za kompetentne do rozstrzygnięcia danej sprawy, chociaż sprawy powinien rozstrzygnąć tylko jeden z nich – wtedy mamy do czynienia ze sporem pozytywnym, ale mamy także spór negatywny, polegający na tym, że dwa organy uznają się za niekompetentne do rozstrzygnięcia danej sprawy, chociaż jeden z nich powinien sprawę tę rozstrzygnąć.

Od zasady nieprzenoszenia właściwości mamy wyjątki :

1. delegację – jest to przeniesienie części kompetencji z organu wyższego na organ niższy, podległy, np. art. 8 ust. 2 Ustawy o samorządzie gminnym – zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji

2. dewolucję – organ wyższego stopnia przejmuje kompetencje organu niższego, np. art. 97 Ustawy o samorządzie gminnym – w razie nie rokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczności, wykonywanie zadań publicznych przez organy gminy prezes RM może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisaryczny.

Przeniesienie kompetencji oznacza, ze kompetencje do załatwienia pewnego rodzaju spraw sa przenoszone na inny organ i wiąże się to z utrata kompetencji tego organu, który przekazuje tę część kompetencji. Przeniesienie kompetencji zawsze musi mieć wyraźną podstawę ustawową. Powoduje przejście prawa do rozstrzygnięcia danego problemu z zakresu właściwości jednego organu do zakresu właściwości drugiego organu.

Upoważnienie do działania (do wykonywania kompetencji) – organ (podmiot), któremu powierzono wykonywanie kompetencji nie przejmuje tych kompetencji jako własnych, ale tylko je wykonuje w imieniu i na rachunek organu, do którego ona należy. Organ administracji nadal zachowuje swoje uprawnienia. Ta instytucja jest określona mianem pełnomocnictwa administracyjnego. Od przeniesienia kompetencji różni się tym, że organ nie traci swoich kompetencji, a podmiot upoważniony nie nabywa ich jako własnych, lecz wykonuje je w imieniu i na rachunek organu, do którego one należą. W wyniku upoważnienia uzyskuje prawo do dokonywania czynności ze skutkiem prawnym dla organu upoważniającego.

Źródła prawa administracyjnego:

1. przepisy powszechnie obowiązujące – katalog zamknięty zamieszczony w Konstytucji: Konstytucja (szczególna treść, forma, moc, sposób uchwalania i zmian), RUM (ratyfikuje prezydent, w sprawach o szczególnej wadze dla państwa potrzebna jest uprzednia zgoda sejmu), ustawy (odpowiedni tryb legislacyjny, najważniejsze sprawy obywateli), rozporządzenia z mocą ustawy (prezydenta w stanie wojennym), rozporządzenia (prezydent, RM, prezes RM, ministrowie kierujący działami administracji, KRRiT oraz przewodniczący komitetów), akta prawa miejscowego (stanowione na określonym obszarze przez wojewodę w formie rozporządzeń wykonawczych, przepisy porządkowe w celu ochrony zdrowia i ładu publicznego i stanowione przez organy administracji niezespolonej oraz rady gminy itd.)

2. przepisy wewnętrznie obowiązujące – obowiązuje w ramach administracji między organem, który je wydaje, a organem, do którego jest skierowany; uchwały RM, umowy międzynarodowe.

Dzienniki Urzędowe RP:

1. Dziennik Ustaw RP – ogłasza się w nim: Konstytucję, RUM, ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy prezydenta RP, rozporządzenia, testy jednolite w/w aktów, orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw, uchwały RM uchylające rozporządzenia ministrów, inne akty prawne dotyczące np. stany wojny i zawarcia pokoju, referendum zmieniającego Konstytucję, referendum ogólnokrajowego, skrócenia kadencji Sejmu i Senatu, wyborów do Sejmu i Senatu, wyboru prezydenta RP, powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia sił zbrojnych do obrany RP, dotyczące stanu klęski żywiołowej, stanu wyjątkowego, stanu wojennego, dotyczące stwierdzenia ważności wyborów prezydenta RP, stwierdzenia ważności wyborów do Sejm, Senatu oraz inne akty, jeżeli ustawy tak stanowią.

2. Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” – ogłasza się: zarządzenia prezydenta RP wydanych na podstawie ustaw, uchwały RM, zarządzenia prezesa RM wydane na podst. Ustwy, teksty jednolite w/w aktów, orzeczenia TK w sprawie aktów ogłoszonych w „Monitorze”, poaz tym ogłasza się:

1. Uchwały Zgromadzenia Narodowego dot. np. postawienia prezydenta RP w stan oskarżenia przed TS, uchwała o niezdolności prezydenta RP do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia,

2. Uchwały Sejmu - wotum zaufania RM i ministrowi, uchlanie wotum nieufności RM i ministrowi, pociągnięcie do odpowiedzialności przed TS, o rozwiązaniu organu stanowiącego jst

3. Uchwały Senatu – dot. np. powołania, odwołania albo wyrażenie zgody na powołanie/odwołanie przez Sejm Rzecznika Praw Obywatelskich Praw Dziecka

4. Aktu urzędowe prezydenta RP – dot. np. zrzeczenia się urzędu prezydenta, zwołania się nowo wybranego Sejmu i Senatu, desygnowania i odwołania prezesa RM oraz RM, dokonywanie zmian w RM na wniosek prezesa RM, powoływanie sędziów, nadawania tytułu naukowego profesora, mianowania na stopień generała albo równorzędny

1. Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski B” – ogłasza się w nim: sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości, ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców (w szerokim znaczeniu - chodzi tu także o osoby prawne) jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w „Monitorze sądowym i gospodarczym” (Minister sprawiedliwości nie ponosi odpowiedzialności za treść), także: komunikaty, informacje, ogłoszenia i inne akty prawne organów, instytucji i osób (ogłoszenia te są płatne – 1 strona to ok. 600zł); mogą tu być publikowane także inne akty prawne, jeżeli odrębne przepisy będą tak stanowiły.

2. Dzienniki Urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej ->

3. Dzienniki Urzędowe Urzędów Centralnych – ogłasza się w tych dwóch dziennikach akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i nadzorowany przez niego urzędów centralnych; orzeczenia TK w sprawie aktów normatywnych publikowanych w tych dziennikach, znajdziemy tam także uchwały RM uchylające zarządzenia ministra/ministrów; ogłoszenia sądowe jeżeli tak będą stanowiły ustawy; także: obwieszczenia, komunikaty, informacje z tym, ze nie zamieszcza się w tych dwóch dziennikach aktów, które podlegają publikacji w Monitorze polskim, MP B i Dzienniku Ustaw.

4. Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe – Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej. Znajdziemy tam także akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu (np. Rada Gminy), organ gminy. Znajdziemy tam także wojewódzki statut gmin, powiatu i województwa. W wojewódzkich dziennikach urzędowych ogłasza się także statuty związków międzygminnych, a także statuty związków powiatu; akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę oraz organy administracji niezespolonej; wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę, organu administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu, organ gminy; porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych (zawierane między jednostkami samorządu terytorialnego – np. między gminami, między gminą a powiatem; między jednostkami samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej); uchwała budżetu województwa wraz z załącznikami, sprawozdanie wykonania z ww. uchwały; obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta oraz obwieszczenia o rozwiązaniu urzędu Rady Gminy, powiatu bądź sejmiku województwa; rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego, stanowionych przez jednostki samorządu terytorialnego; statut urzędu wojewódzkiego, Inne akty prawne, informacje, komunikaty.

21.10.2009r.

PRAWO DOBREJ ADMINISTRACJI

Prawo dobrej administracji po raz pierwszej zostało określone w Arcie praw podstawowych UE która została przyjęta w grudniu 2000 w Nicei. W katalogu praw pojawiło się także prawo dobrej administracji, które oznacza, że prawem i to podstawowym prawem obywatela UE jest domaganie się od organów i instytucji Unii bezstronnego, zgodnego z prawem rozpatrzenia sprawy wniesionej do organu lub instytucji i to rozpatrzenia bez zbędnej zwłoki. Inicjatorem i projektodawca tego prawa (Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji) był rzecznik praw obywatelskich. Jest on przede wszystkim wiążący dla instytucji i organów UE, jest napisany językiem jasnym i prostym. Kodeks ma zastosowanie do kontaktów jednostki z instytucjami i urzędnikami. KDA obowiązuje wszystkich urzędników i innych pracowników objętych statusem Urzędnika. Pojecie urzędnika obejmuje wg KDA urzędników i pozostałych pracowników, natomiast przez jednostkę rozumie się osoby fizyczne i osoby prawne niezależnie od ich miejsca zamieszkania i siedziby, niezależnie od tego, czy znajdują się one na terenie któregoś z państw członkowskich czy też nie. Kodeks zawiera przede wszystkim zasady dobrej praktyki administracyjnej.

Zasady przedstawione w KDA nie obowiązują jednak w odniesieniu do relacji miedzy instytucją a urzędnikami zatrudnionymi w tej instytucji.

Zasady zawarte w KDA:

1. Praworządności – urzędnik działa zgodnie z zasadą praworządności, tzn. ze stosuje uregulowania i procedury zapisane w przepisach prawnych wspólnych. Urzędnik zwraca szczególna uwagę na to, aby decyzje dotyczące praw lub interesu jednostek posiadały podstawę prawną, a ich treść żeby była zgodna z obowiązującymi przepisami.

2. Niedyskryminowania – przy rozpatrywaniu wniosków jednostek i przy rozpatrywaniu decyzji urzędnik musi zapewnić przestrzegania zasady równego traktowania, tzn., ze pojedyncze osoby znajdujące się w takiej samej sytuacji będą traktowane w porównywalny sposób. W przypadku różnic w traktowaniu urzędnik zapewni, a by to nierówne traktowanie był usprawiedliwione obiektywnymi istotnymi właściwościami danej strony. Urzędnik musi się przede wszystkim powstrzymać przed niesprawiedliwego traktowania i to nieusprawiedliwionego przede wszystkim osób fizycznych ze względu na: narodowość, płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię, wyznanie, przekonania polityczne lub inne, przynależność do mniejszości narodowej, posiadaną własność, urodzenie, inwalidztwo, wiek lub preferencje seksualne.

3. Współmierności – w toku podejmowania decyzji urzędnik zapewni, że przyjęte działania pozostaną współmierne do obranego celu. Urzędnik musi w szczególności unikać ograniczania praw obywateli lub nakładania na nich ciążeń, jeżeli będą one niewspółmierne do celu prowadzonych działań. W toku podejmowania decyzji urzędnik musi zwrócić uwagę na stosowne wyważenie spraw prywatnych i ogólnego interesu publicznego.

4. Zakaz nadużywania uprawnień (kompetencji) – z uprawnień urzędnik może korzystać wyłącznie dla osiągnięcia celów, dla których uprawnienia te zostały mu powierzone mocą odnośnych przepisów. Urzędnik odstąpi od korzystania z uprawnień, gdy brak jest podstawy prawnej lub nie może być to uzasadnione interesem publicznym.

5. Bezstronności i niezależności – urzędnik działa bezstronnie i niezależnie, musi się powstrzymać od wszelkich arbitralnych działań, które mogą mieć negatywny wpływ na sytuację jednostek oraz musi się powstrzymać od form faworyzowania bez względu na motywy takiego postępowania. Na postępowanie urzędników nie może mieć wpływu w żadnym czasie interes rodzinny, narodowy, osobisty, ani tez nie będzie wpływać presja polityczna. Urzędnik nie będzie uczestniczył w podejmowaniu decyzji, w której on lub bliski członek jego rodziny miałby interes finansowy.

6. Obiektywności – polega ona na tym, ze w toku podejmowania decyzji urzędnik uwzględni wszystkie istotne czynniki i przypisze każdemu z nich należne znaczenie. Nie uwzględnia się żadnych innych okoliczności nie należących do sprawy.

7. Zgodne z prawem działanie – konsekwentne działanie i doradztwo oraz zgodne z prawem oczekiwanie - urzędnik działa konsekwentnie w ramach swojej praktyki administracyjnej i w swoim stosunku do działalności administracyjnej instytucji. Urzędnik przestrzega obowiązujących instytucji, praktyk administracyjnych, chyba że istnieją uzasadnione powody, które pozwoliłyby na odejście od tych praktyk w indywidualnym przypadku. Urzędnik uwzględnia uzasadnione i słuszne oczekiwania jednostki, które wynikają z działań podejmowanych przez daną instytucje w przeszłości. W razie potrzeby urzędnik służy jednostce poradą dotyczącą możliwego postępowania w sprawie wchodzącej w zakres jego działania oraz dotyczącą pożądanego sposobu rozstrzygnięcia sprawy.

8. Uczciwości – urzędnik powinien działać bezstronnie, uczciwie i rozsądnie.

9. Uprzejmości – w swoich kontaktach z jednostką urzędnik pozostaje usługodawcą i zachowuje się właściwie, uprzejmie oraz pozostaje dostępny; odpowiadając na korespondencję, rozmowy telefoniczne i pocztę elektroniczną urzędnik stara się być jak najbardziej pomocny i udziela odpowiedzi na skierowane do niego pytania możliwie jak najbardziej wyczerpująco i dokładnie. Jeżeli urzędnik nie jest właściwy w danej sprawie kieruje obywatela do urzędnika właściwego. W przypadku popełnienia błędu naruszającego prawa lub interes jednostki urzędnik przeprasza za to i stara się skorygować negatywne skutki popełnionego przez siebie błędu w jak najwłaściwszy sposób informując o ewentualnych możliwościach odwołania się zgodnie z KDA.

10. Odpowiadania na pisma w języku obywatela – urzędnik musi zapewnić, ze każdy obywatel Unii lub każda pojedyncza osoba, która zwróci się na piśmie do instytucji jednym z języków traktatu otrzyma odpowiedź w tym samym języku. Zasada ta także obowiązuje w miarę możliwości w stosunku do osób prawnych, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych i podmiotów gospodarczych.

Potwierdzenie odbioru i podanie nazwiska właściwego urzędnika – KDA stanowi, ze w terminie dwóch tygodni wydaje się potwierdzenie odbioru każdego pisma skierowanego do instytucji lub każdego skierowanego do niej zażalenia, chyba że w tym terminie można wydać merytoryczną, uzasadnioną odpowiedź. W odpowiedzi lub w potwierdzeniu podaje się nazwisko urzędnika i numer telefonu urzędnika zajmującego się sprawą, a także jego stanowisko służbowe. Nie ma konieczności przekazywania potwierdzenia odbioru ani podpowiedzi w przypadkach, w których pisma lub zażalenia spełniają znamiona nadużycia ze względu na:

• Ich nadmierną ilość

• Ciągłe powtarzanie

• Bezsensowny charakter

Zobowiązanie do przekazania sprawy do właściwej jednostki organizacyjnej instytucji – w przypadku skierowania lub przekazania adresowanego do instytucji pisma lub zażalenia do dyrekcji generalnej, dyrekcji lub wydziału, które nie są upoważnione do rozpatrzenia pisma lub zażalenia ich jednostki organizacyjne musza zapewnić, że akta zostaną niezwłocznie przekazane do właściwej jednostki organizacyjnej instytucji. Ta jednostka, o której pierwotnie wpłynęło pismo lub zażalenia informuje o dalszym przekazaniu sprawy i przekazuje nazwisko i numer urzędnika, do którego te akta zostały skierowane.

Prawo wysłuchania i złożenia oświadczeń (nic o stronie bez strony) – w przypadkach dotyczących praw lub interesów jednostek osób urzędnik musi zapewnić respektowanie praw do obrony i to na każdym etapie postępowania. Również w przypadkach, w których może zostać wydana decyzja dotycząca praw lub interesów jednostki ma ona prawo podąć na piśmie swoje uwagi, w razie potrzeby przedstawić ustnie swoje spostrzeżenia.

Stosowny termin do podjęcia decyzji – urzędnik musi zapewnić, że w sprawie każdego wniosku i zażalenia zostanie podjęta decyzja w stosownym terminie, niezwłocznie, w każdym razie nie później niż 2 miesiące od daty wpływu wniosku lub zażalenia. Jeżeli ze względu na złożony charakter sprawy decyzja nie może być podjęta w podanym wyżej terminie urzędnik przekaże wnoszącemu stosowną wiadomość możliwie jak najszybciej. W takim wypadku o ostatecznej decyzji należy poinformować wnoszącego w jak najkrótszym terminie.

Obowiązek uzasadnienia decyzji – w odniesieniu do każdej danej instytucji decyzji, która może mieć negatywny wpływ na prawa lub interesy jednostki należy podać powody, na których opiera się dana decyzja. W tym celu należy podać istotne fakty i podstawę prawną podjętej decyzji. Urzędnik odstępuje od wydania decyzji, która opierałaby się na niewystarczających lub niepewnych podstawach i nie zawierałaby indywidualnej argumentacji. W przypadku kiedy ze względu na dużą liczbę jednostek których dotyczą podobne decyzje nie ma możliwości podania szczegółowych powodów podjętej decyzji w związku z tym przekazuje się odpowiedzi standardowe, ale urzędnik zapewnia, że w późniejszym terminie dostarczy indywidualna argumentację, jeżeli jednostka zwróci się z wyraźną, odnośną prośbą.

Informacja o możliwości odwołania – wydana przez instytucje decyzja, która może mieć negatywny wpływ na prawa obywatelskie jednostki zawiera informację po możliwościach złożenia odwołania od wdanej decyzji. Podaj e się w szczególności rodzaj środków odwoławczych, organy, do których można je wnosić i terminy ich wnoszenia. W tych decyzjach należy załączyć adnotacje o możliwości wszczęcia postępowań sądowych i skierowania zażalenia do rzecznika praw obywatelskich.

28.10.2009r.

Prawo Unii Europejskiej obowiązuje bezpośrednio bądź jest wdrażane do naszego porządku prawnego. Na porządek prawny UE składa się prawo pierwotne oraz prawo wtórne (pochodne), uzupełniane orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. ETS ma przede wszystkim na celu kontrolowanie prawa unijnego oraz dokonywania wykładni tego prawa. Podstawową zasadą obowiązującą w Unii, ustanowioną w orzecznictwie ETS, jest zasada nadrzędności. Ta zasada przewiduje, że prawo pierwotne i akty wydane na jego podstawie muszą być stosowane przed prawem krajowym. Do prawa pierwotnego zalicza się:

• traktaty (np. Traktat o Ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej; Traktat o Ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej; Traktat o Unii Europejskiej;);

• traktaty nowelizujące i traktaty o przystąpieniu nowych państw;

Do prawa wtórnego zalicza się:

• rozporządzenia - są aktami wiążącymi bezpośrednio (z chwilą ich ogłoszenia w dzienniku urzędowym UE automatycznie obowiązują we wszystkich państwach członkowskich) i w całości. Mają taką samą moc prawną we wszystkich krajach członkowskich Unii. Nie wymagają żadnych czynności wdrożeniowych.

• Dyrektywy - określają cel i termin, w którym mają być wdrożone. Sam sposób wdrożenia do krajowego porządku prawnego, metody, leżą w gestii państw członkowskich. Dyrektywa dotyczy stosunków związanych z państwem, a nie bezpośrednio jednostki – dotyczy relacji państwo – podmiot. Dyrektywom towarzyszą załączniki, w którym zawarte są szczególy techniczne itp. Ponadto ETS przyznał dyrektywom w niektórych przypadkach cechę bezpośredniej skuteczności. Oznacza to, że dyrektywy, które nie zostały wdrożone do krajowego porządku prawnego mogą być wykorzystywane w relacjach podmiot – państwo (można się na nie powoływac wtedy, gdy są precyzyjne, bezwarunkowe i upłynął termin do ich wdrożenia – transpozycji do naszego prawa krajowego).

• decyzje, zawsze skierowane sa do indywidualnie, wyraźnie określonych adresatów. Mają moc wiążącą.

• zalecenia nie mają mocy wiążącej.

• opinie

Częścią prawa UE są także akty z zakresu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (II filar), wspólne strategie, wspólne działania i wspólne stanowiska; akty z zakresu współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (III filar) – decyzje ramowe, wspólne stanowiska.

Dziennik Urzędowy UE składa się z 3 części:

1. L – legislatio. Ogłaszane są: decyzje, zalecenia, opinie, rozporządzenia, dyrektywy.

2. C – communicatio. Zawiera: komunikaty, informacje, zawiadomienia, a w szczególności streszczenia wyroków ETS i sądów pierwszej instancji. Znajdziemy tam także protokoły z posiedzeń Parlamentu Europejskiego, raporty Trybunału Obrachunkowego, pisemne zapytania poselskie i odpowiedzi na nie udzielone przez Komisję lub Radę. Publikowane są tam także ogłoszenia o naborze do pracy w instytucjach UE. Ogłasza się tam także umowy publiczne.

3. S- suplement. Zawiera: umowy publiczne dotyczące pracy, dostaw i usług ze wszystkich państw członkowskich UE. Publikuje się tam także ważniejsze projekty finansowane przez największe banki UE (np. Europejski Bank Inwestycyjne, Europejski Bank Budowy i Rozwoju, Europejski Bank Centralny), umowy dotyczące Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Islandia i Lichtenstein).

Prawne formy działania administracji publicznej:

Są one wyraźnie wymienione w przepisach prawnych. Wybór danej formy zależy od działania organu administracji – musi być ona jednakże jak najbardziej efektywna.

Typ czynności nie zależy od zakresu spraw, w jakich te czynności nie występują, ani też do tego, czy są powiązane z innymi czynnościami – ten sam typ czynności może pojawiać się i w prawie budowlanym i paszportowym (np. decyzje).

Wyróżniamy następujące formy prawne działania):

1. akty normatywne (wydawanie aktów normatywnych):

Zawsze skierowane są do generalnie określonego adresata i dotyczą abstrakcyjnie określonej sytuacji. Cechą charakterystyczną aktu normatywnego jest to, że jest to władcze rozstrzygnięcie organu władzy publicznej (władzy wykonawczej lub samorządu terytorialnego). Od aktu administracyjnego różni się tym, że nie wskazuje imiennie adresata, ale tylko wskazuje cechy przy wystąpieniu których każdy podmiot staje się adresatem. Akt normatywny nie ulega jednorazowemu skonsumowaniu, tzn. ma zastosowanie zawsze wtedy, gdy wystąpi określona nim sytuacja. Zaliczamy do takich aktów : rozporządzenia, zarządzenia, uchwały .

1. wydawanie aktów administracyjnych

Charakteryzuje się tzw. podwójną konkretnością, tzn. jest skierowany do konkretnego adresata i dotyczy konkretnej sytuacji, np. pozwolenie na budowę. Skt administracyjny jest władczym wypowiedzeniem się państwa, jest wyrazem woli organu administracyjnego, tzn. że pomimo uwzględnienia stanowiska adresata aktu i tak ostateczne sformułowanie treści tego aktu należy do organu administracyjnego. Akty administracyjne przyjmują różną formę, najczęściej jest to forma pisemna. Może to być także forma ustna (równy poziom), forma prawnie uznanego znak, np. dyspozycja policjanta zatrzymującego samochód. Akt administracyjny zawsze wydaje wyraźnie określony w przepisach organ administracji w ramach swoich kompetencji. Przez akt administracyjny rozumie się także oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze, jednostronne oświadczenie woli organu administracyjnego określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. Akt ten musi być wydane na właściwej podstawie prawnej, którą powinny być przepisy rangi ustawy lub przepisy wydane z wyraźnego upoważnienia ustawy.

Akt administracyjny przybiera rożne nazwy. Najczęściej jest to decyzja administracyjna. Są to także pozwolenia, zezwolenia, nakaz, zgoda, licencja.

Mamy kilka rodzajów aktów administracyjnych ze względu na następujące podziały:

• akty administracyjne zewnętrzne i wewnętrzne.

zewnętrzne – skierowane do wszystkich podmiotów stojących na zewnątrz administracji, a więc nie podporządkowanych administracji; nie wchodzących w skład aparatu administracyjnego (np. decyzja – zgodnie z przepisami załatwia sprawę administracyjną co do istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończy sprawie danej instancji). Decyzja jest tym aktem administracyjnym, który jest wyczerpująco regulowany przepisami prawa, tzn. tryb jej wydawania, kryteria prawidłowości i wadliwości, a także skutki te wadliwości Szczególne wymagania są także formułowane w stosunku do podstawy prawnej decyzji.

wewnętrzne – wydawane są w sferze wewnętrznej administracji i kierowane są do podmiotów znajdujących się w pozycji podległości organizacyjnej bądź służbowej w stosunku do organu wydającego dany akt. Nie wymagają szczególnej podstawy prawnej. Wystarczy jedynie upoważnienie do kierowania podmiotami, które są adresatami aktów. Są one wydawane na podstawie wewnętrznych przepisow administracji. Nie mają tu zastosowania przepisy KPA, nie stsuje się w stosunku do nich egzekucji administracyjnej, a ewentualne sankcje za niewykonanie tych aktow mają charakter dyscyplinarny lub porządkowy.

• akty konstytutywne i akty deklaratoryjne.

konstytutywne – tworzą nową sytuację prawną, tzn. tworzą, znoszą, zmieniają stosunki prawne. Wywołują skutki prawne od chwili ich wydania (ex nunc). Do takich aktów zaliczamy zezwolenia, pozwolenia, nakazy, zakazy, licencje, koncesje.

deklaratoryjne – nie tworzą nowej sytuacji prawnej, stwierdzają jedynie jej powstanie z mocy samego prawa. Nadają kształt prawny pewnym zaistniałym stanom faktycznym. Akty deklaratoryjne wywołują skutki prawne wstecz (ex tunc) (np. przyznanie emerytury).

• zależne i niezależne od woli adresata:

Zależny - konieczny jest wniosek adresata o wydanie aktu (np. wniosek o zmianę nazwiska). Taki akt nie może być wydany bez zgodny strony.

Niezależny od woli adresata - wydawane z urzędu bądź na wniosek innej osoby; nakłąda się nimi obowiązki i obciążenia, np. decyzja o wydaleniu cudzoziemca z naszego kraju, decyzja o wywłaszczeniu, decyzja o nakazie rozbiórki obiektu

• akty wywołujące skutki cywilnoprawne i niewywołujące ich

wszystkie akty wywołują skutki w dziedzinie prawa administracyjnego, niektóre z nich – również w prawie cywilnym, np. decyzja o wywłaszczeniu mocą której własnośc nieruchomości jest przeniesiona na nowego właściciela, czyli gminę lub państwo. Fakt wywoływania skutku cywilnoprawnego nie zmienia jednak charakteru tego aktu. Kontrola prawidłowości takiego aktu administracyjnego odbywa się w drodze administracyjnoprawnej. Mamy także akty administracyjne, które same nie wywołują żadnych skutków cywilnoprawnych, ale mogą być przesłanką do dokonania czynności w sferze cywilnoprawnej. Takie akty wywołują pośrednio akutki cywilopprawne. Są one często warunkiem do zawarcia umowy, która nastepnie wywołuje skutki cywilnoprawne, np. decyzja administracyjna o sprzedaży obywatelowi nieruchomości należącej do skarbu państwa, którą to decyzję poprzedza umowa sprzedaży; prawo wykupu przez państwo – najpierw mamy decyzję o skorzystaniu z prawa pierwokupu, później składane jest odpoiwenie przyrzecznie woli w formie aktu notarialnego; oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste;

• podział na akty administracyjne dotyczące osób i rzeczy.

Akty dotyczące rzeczy: np. pozwolenie wodnoprawne (z prawa wodnego); mogą zmieniac się właściciele zakładu wodnego, zas pozwolenie na istnienie zakładu zostaje „na zakładzie”; przyznane jest zakładowi, a nie właścicielowi.

Akty dotyczące osob.

• Akty związane i swobodne.

Akty związane mają wyraźną podstawe prawną.

Akty swobodne nie mają dokładnie sprecyzowanej podstawy prawnej; wydawane w ramach tzw. uznania administracyjnego.

Uznanie administracyjne – takie uregulowanie, w którym organ administracji może roztsrzygnąc sprawe w rózny sposób przy tym samym stanie faktycznym i każde jego uregulowanie będzie legalne. Przepisy ustanawiające uznanie administracyjne mogą być sformułowane w różny sposób:

• mogą dokładnie określać stan faktyczny, ale nie wiążąc z nim obowiązku podjęcia działania i wtedy przepis prawny posługuje się następującym sformułowaniem: „organ (np. wojewoda) może…”,

• nie ma wskazanego wyraźnie stanu faktycznego, a niekiedy to działanie może by wykonane; wtedy przepis posługuje się sformułowaniem „organ cos określa” albo „organ coś ustala”, czyli organ administracji może podjąć działanie w każdej chwili kiedy uzna to za stosowne,

• mamy z nim do czynienia wtedy, gdy mamy do czynienia ze zwrotami niedookreślonymi, np. „słuszny interes stron”, względy bezpieczeństwa państwa; interes społeczny, spokój publiczny.

1. ugody

2. porozumienia administracyjne

3. działania faktyczne:

• - czynności społeczno – organizatorskie,

• - czynności materialno – publiczne (np. nadawanie numeru PESEL)

• - czynności cywilnoprawne.

4.11.2009r.

Moc obowiązująca aktu obowiązującego – akt administracyjny, aby był prawidłowy, musi być pod każdym względem zgodny z przepisami prawa w szczególności przepisami prawa materialnego: musi być wydany przez właściwy organ administracji w określonym postępowaniu i w określonej formie wyznaczonej przepisami prawnymi. Akt, który nie będzie spełniał ww. warunków, jest aktem wadliwym. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje wadliwości aktu

1. Wadliwość nieistotna – nie pociąga za sobą nieważności aktu administracyjnego ani tez nie wymaga uchylenia tego aktu. Przykład: nie podanie stanowiska służbowego, brak pouczenia o możliwości odwołania się od decyzji, oczywiste błędy pisarskie, które wymagają tylko sprostowania albo uzupełnienia

2. Wadliwość istotna – powoduje unieważnienie aktu, jest podstawą ego uchylenia lub stwierdzenia nieważności; powoduje o utratę mocy obowiązującej aktu administracyjnego. Przyczyny stwierdzenia nieważności aktu administracyjnego określa dokładnie KPA.

Akt administracyjny może być uchylony lub unieważniony tylko z powodu wadliwości istotnej. Zdarza się jednak i tym różni się akt od orzeczeń sądowych, że powodem zmiany aktu administracyjnego lub jego uchylenia może być zasadnicza zmiana okoliczności faktycznych, np. wtedy, gdy akt pociągnie za sobą znaczną szkodę/straty poniesione przez społeczeństwo.

DOMNIEMANIE PRAWIDŁOWOŚCI AKTU ADMINISTRACYJNEGO – wynika ono z tego, ze akt administracyjny jest czynnością władczą państwa i jest oświadczeniem woli państwa. To domniemanie ma ograniczone znaczenie, gdyż wyklucza odpowiedzialność osób, które podporządkowały się temu aktowi a następnie okazał się, ze akt dotknięty jest wadliwością istotną. Domniemanie to nie wyklucza jednak dowodzenia w innych postępowaniach, ze akt dotknięty jest wadami istotnymi i ze można go traktować jak akt nieistniejący.

NIEAKT – czynność mająca pozory aktu administracyjnego. Występuje wtedy, gdy np.,. sekretarka wykorzystuje pieczątkę urzędu. Ten nieakt nie może być ani uchylony ani zmieniony, nie można stwierdzić jego nieważności, ponieważ nie wywołuje żadnych skutków prawnych.

PRAWOMOCNOŚĆ FORMALNA I MATERIALNA AKTU ADMINISTRACYJNEGO – prawomocność formalna to inaczej niezaskarżalność aktu administracyjnego, polegająca na tym, ze strona nie może spowodować uchylenia ani zmiany aktu administracyjnego przez wniesienie tzw. zwyczajnego środka prawnego, np. odwołanie, zażalenie. Akt prawomocny formalnie nie może być zmieniony ani zniesiony na skutek wniosku stron. Jest dla niej wiążący i tworzy dla niej prawo, czyli nie jest prawomocny tak długo dopóty dopóki stronie przysługuje prawo wniesienia zwyczajnego środka prawnego. Ta prawomocność formalna powstaje z chwilą upływu terminu do wniesienia zwyczajnego środka prawnego albo tez z chwila wydania aktu, od którego nie przysługuje wniesienie zwyczajnego środka prawnego. Prawomocność formalna jest instytucją ściśle procesową, polegającą na niemożności wniesienia zwyczajnych środków prawnych i w następstwie tego na ustaleniu stosunku prawnego między organem, który wydał akt a podmiotem, który na podstawie tego aktu uzyskał uprawnienia.

Prawomocność materialna polega na tym, ze akt administracyjny nie może być a ni zmieniony ani zniesiony i to zarówno przez kogoś z urzędu ani na wniosek strony aktem równorzędnym, czyli akt prawomocny materialnie wiąże zarówno strony jak i organy. Prawomocność materialna oznacza niewzruszalność aktu administracyjnego i jest to pojecie szersze od prawomocności formalnej, czyli każdy akt prawomocny materialnie jest prawomocny formalnie, ale tego twierdzenia nie można odwrócić. Prawomocność aktu administracyjnego dotyczy przede wszystkim aktów adresowanych do strony. Strona na podstawie tego aktu nabywa uprawnienia indywidualne. Z tej przyczyny prawomocność nie obejmuje aktów wewnętrznych ani tez zaświadczeń, tylko i wyłącznie prawotwórcze akty zewnętrzne, a więc Take, które kształtują sytuacje prawną adresata. Prawomocność oznacza również niemożność uchylenia lub zmiany aktu przez akt równorzędny, ale nie oznacza odporności na aktu prawne wyższego rzędu dlatego ustawy lub aktu normatywne wydane na podstawie upoważnienia ustawowego mogą powodować utratę mocy obowiązującej przez akty administracyjne. Ustawodawca musi jednak chronić prawa nabyte i dlatego nie powinien korzystać z możliwości pozbawienia w drodze ustawowej uprawnień indywidualnych nabytych na podstawie aktu administracyjnego.

Obie prawomocności nie chronią aktu administracyjnego przed tzw. wywłaszczeniem prawa. W KPA jest przepis stanowiący, że Naczelny Organ Administracyjny, w pewnym zakresie również wojewoda, może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzje ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrożenia życia, zdrowia ludzkiego albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub tez dla ważnych interesów państwa. Strona, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie ma prawo do odszkodowania za rzeczywistą szkodę i za utracone korzyści.

UGODA ADMINISTRACYJNA

Problematyka ugody administracyjnej jest uregulowana w KPA. Ugoda jest pisemnym porozumieniem zawartym między stronami o sprzecznych interesach. Może być zawarta przed organem pierwszej lub drugiej instancji, przed którym toczy się postępowanie administracyjne. Następnie jest zatwierdzana przez ten organ po skontrolowaniu prawidłowości zawartej ugody. Przesłanką do zawarcia ugody jest przede wszystkim sporny charakter sprawy, żeby ugoda doszła do skutku postępowanie administracyjne musi być w toku, a ugoda ma się przyczynić do przyspieszenia tego typu postępowania lub też do uproszczenia postępowania i żaden przepis nie może stać temu na przeszkodzie (do zawarcia ugody). Strony mają prawo zawrzeć ugodę, nie można ich zmuszać, organ (urzędnik) ma jednak obowiązek nakłaniania stron do zawarcia ugody. Następnie organ, jeżeli strony są chętne, wyznacza termin do zawarcia ugody i ta długość czasu jest wyznaczona przez tego urzędnika, przed którym toczy się postępowanie. W przypadku nie dotrzymania terminu wyznaczonego organ, przed którym toczy się postępowanie, organ załatwia sprawę z drodze decyzji. Ugodę sporządza się w formie pisemnej i musi ona zawierać:

1. Oznaczenie organu, przed którym została zawarta,

2. Datę sporządzenia tej ugody

3. Oznaczenie stron

4. Przedmiot i treść ugody

5. Wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu

6. Podpisy stron

7. Podpis pracownika organu administracji upoważnionego do sporządzenia ugody.

Samo zawarcie ugody nie wystarcza jednak, aby postępowanie w sprawie zostało zakończone i żeby ugoda nabrał mocy prawnej. Konieczne jest zatwierdzenie ugody przez organ administracji, przed którym toczy się postępowanie (organ prowadzący postępowanie – dopiero zatwierdzona ugoda administracyjna zastępuje inny akt administracyjny i kończy postępowanie administracyjne. Zatwierdzenie ugody następuje w formie postanowienia i to postanowienie wydaje się, jeżeli:

1. Ugoda jest zgodna z prawem

2. Jest zgodna z interesem społecznym

3. Jest zgodna ze słusznym interesem stron

4. Uwzględnia stanowisko organu

Zatwierdzona ugoda wywołuje takie same skutki prawne jak decyzja administracyjna i również egzekucja obowiązków wynikających zgody także odbywa się w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji. Jeżeli nastąpi któraś z tych przesłanek, nie ma prawa zatwierdzać takiej ugody.

POROZUMIENIE ADMINISTRACYJNE

Porozumienie należy do niewładczych form działania organów administracji. Porozumienie jest czynności dwustronna lub wielostronną z zakresu prawa administracyjnego dokonywaną przez podmioty wykonujące przez administrację publiczną i dochodzi do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli podmiotach będących podmiotami takiego porozumienia. Porozumienie administracyjne jest bardzo podobne do czynności cywilnoprawnych, ponieważ opierają się na równości stron. Podstawowym zadaniem zawartych porozumień jest równorzędność stron. Przedmiotem porozumienia są zobowiązania dotyczące realizacji zadań publicznych. Porozumienia polegają na wspólnym wykonywaniu zadań nałożonych na podmioty, będące stronami porozumienia. Mogą polegać także na przeniesieniu pewnych zadań jednego podmiotu na drugi.

Na podstawie porozumienia powstają stosunki administracyjnoprawnych różniące się jednak od klasycznych – mianowicie charakteryzuje je równość stron. Najczęściej przedmiotem porozumienia jest szeroko rozumiana współpraca różnych jednostek administracji publicznej, czasami także współpraca tych jednostek, organizacjami społecznymi, współdzielczymi itd.

W wyniku porozumienia może również nastąpic przeniesienie zadań jednego organu na drugi lub upoważnienie pracowników tego organu administracji do załatwiania spraw w jego imieniu. Musi być jednak podana wyraźna podstawa prawna. Stronami porozumienia mogą być wszelkie podmioty prawa administracyjnego, a także osoby fizyczne i jednostki nie posiadające osobowości prawnej, ale przynajmniej jedna ze stron musi być jednostka administracji publicznej albo jednostką realizującą funkcje administracji publicznej.

Przykłady:

• Umowa o porozumieniach międzygminnych polegających na tym, że sąsiadujące ze sobą gminy mogą zawrzeć porozumienie dotyczące np. budowy szkoły, przedszkola, oczyszczalni ścieków, biblioteki. Wówczas jedne z gmin przekazują wszystkie środki rzeczowe i finansowe oraz wszelkie prawa do wykonania zadania.

• Porozumienie o wykonywaniu zadań z zakresu administracji rządowej.

DZIAŁANIA FAKTYCZNE

Dzielą się na czynności:

1. Społeczno-organizatorskie – są niewładczą formą działania administracji. Ta forma może polegać na urządzaniu prelekcji, organizowaniu zebrań (np. zebrania wiejskie), polega na namawiania obywateli do określonego zachowania się, przejawia się również w wywieszaniu plakatów, przejawia się w podejmowaniu pewnych apeli nawołujących obywateli albo ich grupy do podjęcia pewnych działań (np. Akcje sprzątania świata). Te czynności stosowane są najczęściej w sposób subsydialny obok działalności podejmowanych w innych formach. Występują także czasami samoistnie, zwłaszcza wtedy, gdy przepisy nakładają na organ administracji obowiązek realizacji pewnych celów lub zadań, nie przyznając jedna konkretnych środków do działania. Wówczas organ administracji musi podejmować działania zmierzające do realizacji tych zadań lub celów z braku innych mogą być to jednak tylko działania społeczno organizatorskie. Przy czynnościach społeczno-organizatorskich nie można stosować przymusu państwowego.

2. Czynności materialno-techniczne – z nimi częściej do czynienia niż z ww. dzielą się na dwie sfery:

   1. Związana z postępowaniem administracyjnym – stronami są wówczas biegły prokurator, organizacja społeczna na prawach strony. W ramach działania tej sfery pojawiają się takie czynności materialno-techniczne jak np.: wyznaczanie terminów, oględziny, wizja lokalna, zajęcie nieruchomości, opróżnienie lokalu, wyburzenie obiektu, obowiązkowe doprowadzenie zwierzęcia do szczepienia. Prawem tej sfery w przypadku gdy jedna ze stron się nie dostosuje powstają nowe stosunki administracyjnoprawne.

   2. Nie powoduje powstania nowych stosunków: prowadzenie sprawozdań, czynności kancelaryjne, statystyka, sporządzanie programów i planów, organizowanie szkoleń, konferencji. Wszystkie te czynności zaliczamy do procesu informacyjno-decyzyjnego (zbieranie, przechowywanie, przetwarzanie, przekazywanie informacji).

Czynności CYWILNOPRAWNE w administracji publicznej

Jest to forma, która coraz częściej jest wykorzystywana i dotyczy takiej sfery, której administracja zajmuje się m.in. sprawami gospodarczymi, administracja dokonuje świadczeń na rzecz społeczeństwa, administracja organizuje zaspokajanie potrzeb społecznych (np. dostarczanie wody, energii). Administracja publiczna wykorzystuje instytucje prawa cywilnego w dwóch celach:

1. Uzyskanie niezbędnego zasobu dóbr dla utrzymania aparatu administracyjnego i możliwości świadczeń rzeczowych na rzecz społeczeństwa.

2. Zapewnienie usług i świadczeń o podstawowym znaczeniu społecznym, których dostarczenie stanowi obowiązek administracji publicznej.

ADMINISTRACJA CENTRALNA I TERENOWA

Wojewoda i administracja rządowa w województwie:

Wykonuje zadania administracji rządowej w województwie:

1. Wojewoda

2. Organy administracji rządowej zespolonej w województwie w tym kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży

3. Organy niezespolonej administracji rządowej

4. Jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, jeżeli wykonują zadania z zakresu administracji rządowej wynikające z odrębnych ustaw lub zawartych porozumień

5. Starosta wtedy gdy wykonuje zadania z zakresu administracji rządowej wynikające z odrębnych ustaw

6. Inne podmioty, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw.

Wojewoda

Funkcje wojewody:

1. Jest przedstawicielem Rady Ministrów w województwie

2. Jest zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej

3. Jest organem rządowej administracji zespolonej w województwie

4. Jest organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związku pod względem legalności

5. Jest organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie, które nie są zastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji.

6. Jest reprezentantem Skarbu Państwa

7. Jest organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy KPA.

25.11.2009

SPOSÓB POWOŁYWANIA WOJEWODY I JEGO ZASTĘPCÓW

Wojewodę według nowej ustawy powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, natomiast pierwszego i drugiego wicewojewodę powołuje i odwołuje PRM ale na wniosek wojewody. Wojewoda może być osób aktora posiada obywatelstwo polskie, tytuł zawodowy mgra, ma 3 letni staż pracy w kierowaniu zespołami ludzkimi, nie może to być osoba skazana prawomocnym wyrokiem sadu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Musi korzystać z pełni praw publicznych, musi się cieszyć nieposzlakowaną opinią. Wojewoda określa w drodze zarządzenia zakres obowiązków (zadań i kompetencji) wicewojewodów; gdy wojewoda nie może pełnić obowiązków służbowych obowiązki te przejmuje pierwszy wicewojewoda – zakres zastępstwa rozciąga się na wszystkie obowiązki.

Kompetencje pozostałych organów nadrzędnych w stosunku do wojewody:

1. PRM: kieruje działalnością wojewody i w tym zakresie może wydawać wytyczne i polecenia; może żądać sprawozdań z działalności wojewody; dokonywać okresowej oceny pracy wojewody. Nadzoruje działalność wojewody ten nadzór sprawowany jest w oparciu o kryterium działania zgodnego z polityką Rady Ministrów.

2. minister właściwy do spraw administracji publicznej: sprawuje nadzór nad działalnością wojewody w oparciu o kryterium działania zgodnego z powszechnie obowiązującym prawem – legalności; rzetelności, gospodarności.

3. Wojewoda ma także obowiązek udzielania wyjaśnień a także składania informacji właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej (np. Szef Służby Cywilnej)

Spory między wojewodami rozstrzyga PRM, dotyczy to także sporów miedzy wojewoda a członkiem rady ministrów i takie rozstrzygniecie jest ostateczne. PRM może upoważnić ministra właściwego do spraw administracji publicznej do wykonywania w jego imieniu przysługujących mu wobec wojewody uprawnień poza: nie może powoływać i odwoływać wojewody; nie może rozstrzygać sporów między wojewodami, miedzy wojewoda a ministrem albo organem centralnym władzy rządowej.

STATUS PRAWNY WOJEWODY I ADMINISTRACJI ZESPOLONEJ, URZĘDU WOJEWÓDZKIEGO

Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędy woje oraz przy pomocy organów administracji rządowej zespolonej w województwie. Na co dzień pracami urzędu wojewódzkiego kieruje Dyrektor Generalny Urzędu Wojewódzkiego – zapewnia prawidłowe funkcjonowanie tego urzędu.

Sposób powoływania i kompetencje dyrektora określa odrębny akt.

Struktura organizacyjna urzędu wojewódzkiego zawarta jest w statucie, który nadaje urzędowi wojewoda z tym, że podlega on zatwierdzeniu (nadzór uprzedni) przez PRM. W skład urzędu wojewódzkiego wchodzą następujące komórki organizacyjne: wydziały- służą do realizacji merytorycznych zadań urzędu; biura – do realizacji zadań w zakresie obsługi urzędu; rożnego rodzaju komórki organizacyjne i samodzielne stanowiska pracy. W statucie musi być zawarte: nazwa i siedziba urzędu, nazwy stanowisk dyrektorów wydziałów, podaje się nazwy wydziałów i komórek organizacyjnych, zakresy działania wydziałów i komórek organizacyjnych, nazwy delegatur, ich siedziby i zakres działania, jeżeli zostaną utworzone, inne istotne sprawy związane z funkcjonowaniem urzędu, np. powoływanie pomocników wojewody, wykazy jednostek organizacyjnych podporządkowanych wojewodzie lub przez niego nadzorowanych w załączniku do statutu). Zmiany również w statucie zatwierdza PRM. Poza wyjątkami dotyczącymi: aktualizacji wykazu jednostek podporządkowanych wojewodzie lub przez niego nadzorowanych. Wojewoda w celu realizacji swoich zadań wydaje zarządzenia co, do pomocy przy realizacji tych zadań może tworzy zespoły doradcze. Oprócz statutu może on także nadawać regulamin organizacyjny urzędu – gdzie określa szczegółową organizacje i tryb pracy urzędu. Regulamin ten nadaje w drodze zarządzenia. (nie podlega późniejszemu zatwierdzeniu)

Upoważnienie – jednostronna konstrukcja prawna, wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego nie zatrudnionych w urzędach obsługujących inne organy administracji zespolonej do: załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność w ustalonym zakresie a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień, zaświadczeń, z tym ze to upoważnienie nie może dotyczyć wstrzymania egzekucji administracyjnej.

Powierzenie – dwustronna konstrukcja prawna. Wojewoda może powierzyć prowadzenie w jego imieniu niektórych spraw z zakresu swojej właściwości, może to powierzyć jednostkom samorządu terytorialnego, organom innych samorządów działającym na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych, kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w województwie. Takie powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody i to odpowiednio z: organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, właściwym organem innego samorządu (gospodarczego, zawodowego), kierownikiem państwowej lub samorządowej osoby prawnej, kierownikiem innej państwowej jednostki organizacyjnej. Te porozumienia podlegają obowiązkowemu ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym, wraz z załącznikami. Powierzenie może nastąpić dopiero wtedy gdy druga strona się zgodzi.

Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów:

• Odpowiada przede wszystkim za realizację polityki RM w województwie i w tym zakresie dostosowuje do miejscowych warunków cele tej polityki,

• zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie, kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia, mienia, zagrożenia środowiska, bezpieczeństwa państwa, utrzymania porządku publicznego;

• zapewnienie ochrony praw obywatelskich, zapobieganie klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom, a także zwalczanie i usuwanie ich skutków.

• Do wojewody należy także w tym zakresie ocena stanu zagrożenia zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowanie planu ochrony przed powodzią, ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;

• wykonywanie i koordynowanie zadań w zakresie bezpieczeństwa państwa, obronności oraz zarządzania kryzysowego.

• Może także przedstawiać projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących jego województwa te dokumenty przedstawia radzie ministrów za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, dokonuje inne zadania zlecone mu przez RM albo PRM.

Niezależnie od tych zadań wojewoda reprezentuje województw i jednocześnie rząd na uroczystościach państwowych i trakcie składania wizyt w województwie (zagranicznych), współdziała z właściwymi organami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi rządowymi i pozarządowymi z tym ze na zasadach określonych przez m ministra właściwego do spraw zagranicznych. W tych wystąpieniach musi działać zgodnie z polityka rządu – ustaleniami przyjętymi przez RM.

W ramach tej funkcji może również wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające na obszarze województwa, a w sytuacjach nadzwyczajnych polecenia jego obowiązują organy samorządu terytorialnego. Gdy wydaje te polecenia musi obowiązkowo zawiadomić o tym właściwego ministra. Takie polecenia nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć, co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej, nie mogą również dotyczyć czynności operacyjno rozpoznawczych, dochodzeniowo śledczych, ani czynności z zakresu ściągania wykroczeń. Polecenia maja charakter wiążący.

Wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej w województwie przez organy administracji rządowej, gdy występują zadania z zakresu administracji rządowej zlecone czy tez wynikające z porozumień wojewoda ma prawo wglądu także w tok załatwianych spraw samorządu terytorialnego.

WSTRZYMANIE EGZEKUCJI ADMINISTRACYJNEJ

Może ono nastąpić w szczególnie uzasadnionych przypadkach z tym ze na czas określony i może dotyczyć każdego organu prowadzącego egzekucję administracyjną. O wstrzymaniu egzekucji wojewoda musi poinformować minister właściwego w sprawie postępowania w związku, z którym toczy się egzekucja administracyjna. Wstrzymanie egzekucji obowiązku o charakterze pieniężnym przez wojewodę, może być dokonane w odniesieniu do tej należności jednorazowo i to na czas nie dłuższy niż 30 dni, woje owad ma także obowiązek zawiadomić o tym ministra właściwego do spraw finansów publicznych, musi mu podać wyraźne przyczyny wstrzymania egzekucji administracyjnej.

Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie kieruje tą administracja, koordynuje jej działalność, kontroluje jej działalność, zapewnia warunki do prawidłowego jej funkcjonowania i ponosi odpowiedzialność za funkcjonowanie tej administracji. Tryb powoływania tych organów jest uregulowany w odrębnych ustawach. Te organy administracji rządowej wykonują swoje zadania i kompetencje przy pomocy urzędu wojewódzkiego, chyba ze odrębne ustawy określają to inaczej. Do obsługi zadań organów administracji zespolonej nieposiadającej własnego aparatu pomocniczego tworzy się wówczas w urzędzie wojewódzkim wydzielone komórki organizacyjne. Organy administracji rządowej zespolonej maja obowiązek przekazywać wojewodzie informacje o swojej działalności a także o wynikach kontroli prowadzonych w stosunku od nich.

Niezespolona administracja rządowa – nie podlega wojewodzie

Organami administracji rządowej niezespolonej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej w województwie.

Do organów administracji niezespolonej zalicza się:

1. dowódcy okręgów wojskowych, woskowi komendanci uzupełnień, szefowie wojewódzkich sądów wojskowych

2. dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych

3. dyrektorzy izb skarbowych i naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej

4. dyrektorzy obwodowych urzędów miar, naczelnicy obwodowych urzędów miar

5. dyrektorzy okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych

6. dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych

7. dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej

8. dyrektorzy urzędów morskich

9. dyrektorzy urzędów statystycznych

10. dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej

11. graniczni i powiatowi lekarze weterynarii

12. regionalni dyrektorzy ochrony środowiska

13. państwowi, graniczni inspektorzy sanitarni

14. okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego

15. komendanci oddziałów straży granicznej, komendanci placówek i dywizjonów straży granicznej.

Ustanowienie kolejnych organów administracji niezespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy. Musi być to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.

Organy administracji niezespolonej musza corocznie skala dc wojewodzie informacje o swojej działalności na obszarze województwa i robią to do końca lutego każdego roku.

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO STANOWIONE PRZEZ WOJEWODĘ I ORGANY ADMINISTRACJI NIEZESPOLONEJ

Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach wojewoda i organy administracji niezespolonej mogą Stanowic akty prawa miejscowego na obszarze całego województwa lub jego części. Organy administracji niezespolonej musza uzgadniać projekty akty prawa miejscowego z wojewoda. W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe w celu ochrony życia, zdrowia, mienia, zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. PRM może uchylać w trybie nadzoru akty prawa miejscowego w tym także rozporządzenia porządkowe, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania. Może je także uchylać z powodu niezgodności z polityką rządu lub w przypadku naruszenia zasad rzetelności czy gospodarności. Każdy czyj interes prawny lub czyjego uprawnienie zostały naruszone przepisami aktu prawa miejscowego wydane przez wojewodę lub organ administracji niezespolonej w sprawie z zakresu administracji publicznej może po bezskutecznym wezwaniu organu który wydał przepis lub organu upoważnionego do uchylenia tego przepisu w trybie nadzoru do usunięcia naruszenia może zaskarżyć ten przepis do sadu administracyjnego.

Kontrola prowadzona przez wojewodę:

• wojewoda kontroluje wykonywanie przez organy administracji rządowej zespolonej zadań wynikających z ustaw i aktów prawnych wydanych na podstawie ustawy.

• organy samorządu terytorialnego i inne podmioty wykonujące zadania z zakresu administracji rządowej realizowane na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej

• w szczególnie uzasadnionych przypadkach wojewoda może także kontrolować sposób wykonywania zadań przez organy administracji niezespolonej.

Kontrole dokonywane przez wojewodę mogą być prowadzone w oparciu o kryteria:

• legalności

• gospodarności

• rzetelności

• celowości

Kryteria te maja zastosowanie w stosunku do organów admin, rządowej i innych podmiotów;

legalność, gospodarność, rzetelność mają zastosowanie przy ocenie organów samorządu terytorialnego

Kontrola prowadzona przez wojewodę może być:

• kompleksowa, czyli obejmuje cala działalność podmiotu kontrolowanego;

• problemowa – tylko wybrane zagadnienia dotyczące podmiotu kontrowanego;

• sprawdzająca – obejmuje sprawdzenie sposobu wykorzystania uwag i wniosków wynikających z poprzedniej kontroli;

• doraźna – zbadanie zagadnień wskazanych przez zarządzającego kontrole; koordynowana – obejmuje te same zagadnienia w kilku podmiotach kontrolowanych.

ZMIANA IMIENIA I NAZWISKA – USTAWA Z 17.10.2008.

Określa zasady zmiany imienia i nazwiska, właściwość organów, tryb postępowania. Po raz pierwszy wyraźnie określa, do kogo ma zastosowanie – do obywateli polskich, do cudzoziemców nieposiadających żadnego obywatelstwa, jeżeli posiadają w Polsce miejsce pobytu stałego, cudzoziemcy którzy uzyskali status uchodźcy.

Przesłanki pozytywne (ważne powody pozwalające na zmianę imienia i nazwiska):

• gdy imię lub nazwisko jest osmie szajce albo nielicujące z godnością człowieka

• można zmienić na imię lub nazwisko używane

• można zmienić, gdy imię lub nazwisko zostało bezprawnie zmienione (od 2005 roku)

• gdy zmieniamy imię lub nazwisko noszone zgodnie przepisami prawa państwa którego obywatelstwo również się posiada

Zmiana imienia lub nazwiska cudzoziemca, który uzyskał w Polsce status uchodźcy może być dokonana wyłącznie ze szczególnie ważnych powodów związanych z zagrożeniem jego prawa do życia, zdrowia, wolności, bezpieczeństwa osobistego.

Przesłanki negatywne:

• zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się na zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej labo wojskowej, chyba ze osoba ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym nazwisku

• w ustawie prawo o aktach stanu cywilnego nie zgodzi się na nadanie imienia dziecku które będzie ośmieszające, będzie w formie zdrobniałej, imię musi wskazywać płeć dziecka – pierwsze, drugie jest nieistotne

• jeżeli są imiona obce nie wolno ich spolszczać

Organem właściwym do dokonania zmiany imienia i nazwiska jest kierownik urzędu stanu cywilnego.

2.12.2009r.

Po zmianie nazwiska nazwisko może być najwyżej dwuczłonowe, nie liczą się takie partykuły jak: van, de. Zmiana nazwiska może dotyczyć nazwiska rodowego lub aktualnie noszonego. Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na ich małoletnie dzieci, które są zrodzone z tego małżeństwa. W przypadku gdy zmiana dotyczy jednego z rodziców, to ta zmiana rozciągnie się na małoletnie dzieci gdy drugi z rodziców

• wyraził na to zgodę

• nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych

• drugi rodzic nie żyje albo nie jest znany

• został pozbawiony władzy rodzicielskiej

jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko miało ukończone 13 lat, to potrzebna jest również jego zgoda. W przypadku braku porozumienia miedzy rodzicami każdy z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka. Taka zgoda rodzica na zmianę nazwiska dziecka musi być wrażona przed właściwymi organami i tymi organami są:

1. kierownik stanu urzędu cywilnego właściwy dla miejsca pobytu stałego wnioskodawcy (ewentualnie zastępca kierownika).

2. Jeżeli nie można ustalić miejsca pobytu stałego, to organem właściwym będzie kierownik USC lub jego zastępca właściwy ze względu na ostatnie miejsce pobytu stałego wnioskodawcy.

3. Jeżeli tego tez nie można ustalić, to organem właściwym będzie kierownik USC właściwy dla miasta stołecznego Warszawy lub jego zastępca.

Również ta zgoda może być wyrażona w formie notarialnej (f. pisemna, notarialnie poświadczona). Jeżeli wnioskodawca przebywa za granicą zgodę można wyrazić za pośrednictwem konsula RP. Zmiana imienia lub nazwiska może nastąpić na pisemny wniosek wnioskodawcy ubiegający się o Maine nazwiska. Zmiana imienia lub nazwiska małoletniego następuje na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka. niosek składa się osobiście do ww. organów, natomiast osoby zamieszkałe za granica wniosek mogą złożyć za pośrednictwem konsula RP. Wniosek powinien zawierać:

1. dane osoby, której zmiana dotyczy – imię, imiona, nazwisko, nazwisko rodowe

2. adres zameldowania na pobyt stały lub ostatni pobyt stały. Jeżeli nie można go ustalić podaje się adres pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące.

3. PESEL

4. imiona, nazwisko na które ma nastąpić zmiana.

5. uzasadnienie

Do wniosku należy dołączyć:

1. odpis zupełny aktu urodzenia, ewentualnie odpis zupełny aktu małżeństwa

2. jeżeli zmiana rozciąga się na małoletnich dzieci, to ich odpisy zupełne aktów urodzenia

3. inne dokumenty uzasadniające zmianę nazwiska.

Decyzje o zmianie imienia lub nazwiska wydaje kierownik USC (w razie jego braku jego zastępca) i również on odmawia wyrażenia takiej zgody (analogicznie do). Kierownik USC musi zawiadomić niezwłocznie inne organy:

1. kierownika USC właściwego ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia i aktu małżeństwa wnioskodawcy, a także właściwego ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia dzieci. Przekazuje się w te miejsca decyzję o zmianie imienia lub nazwiska.

2. organ gminy prowadzący ewidencję ludności właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy i jego małoletnich dzieci, jeżeli ta zmiana rozciąga się na dzieci. W przypadku braku miejsca pobytu stałego tych osób zawiadamia się organ gminy prowadzący ewidencje ludności właściwy ze względu a ostatnie miejsce pobytu stałego albo właściwy ze względu na miejsce pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące. Tym organom przekazuje się zawiadomienie o zmianie imienia lub nazwiska.

3. ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który prowadzi ewidencje ludności w formie zbioru danych PESEL, jeżeli wnioskodawca lub jego małoletnie dzieci nigdy nie posiadali na terenie RP miejsca pobytu stałego oraz nie posiadają miejsca pobytu czasowego dłuższego niż 3 miesiące. Temu ministrowi kierownik USC przekazuje jedynie zawiadomienie o zmianie imienia lub nazwiska.

4. organ, który wydał dowód osobisty wnioskodawcy lub jego małoletnim dzieciom, jeżeli ta zmiana rozciąga się na dzieci. Wystarczy tu tylko zawiadomienie o zmianie imienia lub nazwiska.

Decyzje i zawiadomienia mogą być przekazywane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Można również przekazać to na informatycznych nośnikach danych. Mogą być przekazywane w formie dokumentu elektronicznego.

Organy wyższego stopnia we wszystkich sprawach dotyczących imienia i nazwiska jest wojewoda, a zwierzchni nadzór sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych.

USTAWA O GODLE, BARWACH, HYMNIE RP I PIECZĘCIACH PAŃSTWOWYCH

Symbolami RP są:

1. orzeł biały

2. biało-czerwone barwy

3. Mazurek Dąbrowskiego.

Otaczanie czcią i szacunkiem tych symboli jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela RP, również prawem i obowiązkiem wszystkich organów, organizacji i instytucji. Te symbole wymienione podlegają szczególnej ochronie prawa. Godłem RP jest wizerunek orła białego ze złota koroną, głowa w prawo, rozwinięte skrzydła, dziób i szpony złote. Wizerunek orła ustalony dla godła maja prawo uzywać:

1. organy władzy państwowej

2. organy administracji rządowej

3. gminy, związki gminne i ich organy,

4. powiaty, związki powiatów i ich organy

5. samorządy województw i ich organy

6. sądy

7. prokuratury

8. komornicy sądowi

9. samorządowe kolegia odwoławcze

10. RIO

11. jednostki organizacyjne sił zbrojnych RP

12. jednostki Polski, Straży, służby celnej, więziennej

13. szkoły wszelkiego rodzaju

14. inne podmioty jeżeli przepisy szczególne uprawniają je do używania wizerunku orła

Godło RP powinno być umieszczane w szczególności w pomieszczeniach urzędowych, w salach posiedzeń, w salach wykładowych, salach lekcyjnych należących do organów państwowych, do organów jst, sal należących do kół poselskich, senackich, parlamentarnych, w salach należących do jednostek sil zbrojnych, szkołach, jednostkach oświatowo-wychowawczych. Na budynkach siedzib tych umieszcza się tablice z wizerunkiem godła (mają najczęściej owalny kształt).

Brawami są biały i czerwony oznaczające majestat i niewinność. Barwy te stanowią składniki flagi państwowej RP i obecnie każdy ma prawo używać barw RP, w szczególności w celu podkreślenia znaczenia uroczystości, świąt lub innych wydarzeń. dzień 2.05. został ustalony Świętem flagi RP. Flaga państwową można podnosić na budynkach lub przed budynkami stanowiącymi siedziby urzędowe lub miejsce obrad Sejmu, Senatu, prezydenta RP, RM, organów jst w czasie sesji, organów administracji rządowej i innych organów państwowych z okazji uroczystości, rocznic i świąt państwowych. Flaga państwowa RP może być również podniesiona przez polskie statki żeglugi śródlądowej. Natomiast flaga państwowa z godłem RP może być podnoszona przez:

1. przedstawicielstwa dyplomatyczne

2. urzędy konsularne

3. inne oficjalne przedstawicielstwa i misje za granicą na budynkach lub przed budynkami siedzib urzędowych,

4. cywilnych lotnikach lądowiskach

5. cywilne samoloty komunikacyjne podczas lotu za granica

6. przez kapitana, bosmana

7. polskie statki morskie jako banderę zgodnie z przepisami szczególnymi i zwyczajami międzynarodowymi.

Hymn – podczas jego odtwarzania obowiązuje zachowanie powagi i spokoju. Symbole RP nie mogą być umieszczane na przedmiotach używanych do obrotu handlowego. Dozwolone jest to tylko wtedy, gdy są one w formie stylizowanej lub artystycznie przetworzonej. Flagę nazywamy również chorągiew państwową symbolizującą suwerenność, ma oficjalny charakter , może być używana tylko w określonych sytuacjach. Wyróżniamy kilka rodzajów flag symbolizujących suwerenność, np. flagi narodowe, flagi państwowe, flagi urzędowe, flagi osobiste lub proporce głowy państwa. Zazwyczaj te flagi powtarzają barwy narodowe, różnią się dodatkowymi elementami zapożyczonymi np. z herbu pastwa albo monogramu głowy państwa. W Polsce w zasadzie nie stosuje się takich rozróżnień., mamy dwie odmiany;

1. w brawach narodowych., zwana flagą państwową będąca odpowiednikiem flagi narodowej

2. flaga państwowa z godłem RP odpowiadająca pojęciu flagi urzędowej.

Flaga osobista przysługuje głowie państwa, symbolizuje pozycje najwyższego przedstawiciela państwa, najczęściej jest wywieszona na rezydencji w czasie gdy przebywa w niej głowa państwa, może jej także towarzyszyć w podróżach. Proporzec osobisty prezydenta RP to jest to wizerunek orła białego w czerwonym prostokątnym polu ozdobiony on jest wzdłuż krawędzi srebrnym wężykiem generalskim, służy jednocześnie jako chorągiew RP, czyli najważniejszy znak naszego państwa. Wrócił do nas 22.12.1990. Jest jednocześnie symbolem ciągłości RP. Ten proporzec stosuje się jedynie w ceremoniale wojskowym jako znak zwierzchnika sił wojskowych.

Etykieta flagowa. Flagę państwowa podnosi się jedynie w ciągu dnia do zachodu słońca. W nocy może być wywieszona tylko wtedy, gdy jest podświetlona. Flagi nie podnosi się w dni deszczowe lub wietrzne. Podczas ceremoniału podnosi się ją szybką, opuszcza powoli, nie może dotknąć ani ziemi ani wody, nie może być zamieszona na jednym maszcie z żadną inną flagą. Flaga państwowa we własnym kraju ma zawsze pierwszeństwo przed wszystkimi innymi flagami. Umieszcza się ją po lewej stronie patrzącego. Odstępstwem od tej zasady pierwszeństwa lewej strony jest ustawienie trzech flag, w których flaga państwowa powinna znaleźć się po środku. Gdy jest 5 masztów, flaga państwowa powinna być wywieszona na obu skrajnych pozycjach. Jeżeli mamy półkole stworzone z flag, flaga państwowa musi znajdować się po środku. Gdy maszty tworzą układ koła, to porządek flag wyznacza kierunek zegara poczynając od miejsca naprzeciw głównego wejścia. Flagi suwerennych państw podniesione przed siedzibą organizacji międzynarodowej podczas jej obrad z okazji jakiejś uroczystości, imprez, umieszcza się w porządku alfabetycznym ich nazw w języku państwa przyjmującego lub w języku angielskim. Flaga ustawiona przy podium na mównicy zajmuje miejsce po prawej stronie mówcy z perspektywy obserwatora.

USTAWA O OBYWATELSTWIE POLSKIM

z 1962 r.

Ta ustawa wprowadza uniwersalne zasady dotyczące obywatelstwa:

1. z. ciągłości obywatelstwa polskiego – mówi ona o tym, że w dniu wejścia w życie tej ustaw, wszystkie osoby posiadające obywatelstwo polskie nadal je posiadają (bez względu a to, jak je wcześniej uzyskały)

2. z. wyłączności – mówi o tym, z obywatel polski w myśl prawa polskiego nie może być jednocześnie uznawany za obywatela innego państwa

3. z. niezależności – od zawarcia związki małżeńskiego przez obywatela polskiego z osobą nie będącą obywatelem polskim nie powoduje zmian w obywatelstwie małżonków (wg naszego prawa)

4. z. niezależności od zmiany obywatelstwa jednego z małżonków – zmiana obywatelstwa jednego z małżonków nie pociąga za sobą zmiany obywatelstwa drugiego z małżonków

Nabycie obywatelstwa

Mamy do czynienia z:

1. bezwzględną ochroną obywatelstwa polskiego

2. względną ochroną obywatelstwa polskiego

1. Prawo krwi obowiązuje w krajach europejskich – dziecko nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice są Polakami albo gdy jedno z rodziców jest obywatel polskim, a drugie z rodziców jest nieznane, bądź nieokreślone jest jego obywatelstwo lub nie posiada żadnego obywatelstwa.

Prawo ziemi – dziecko urodzone lub znalezione w Polsce nabywa obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice są nieznani bądź nieokreślone jest och obywatelstwo albo nie posiadają żadnego obywatelstwa. Ci rodzice nie mogą się sprzeciwić temu, ze dziecko nabywa obywatelstwo polskie.

1. dziecko rodziców, z których jedno jest obywatelem Polski, a drugie obywatelem innego państwa przez urodzenie nabywa obywatelstwo polskie, z tym, ze rodzice tego dziecka mogą w ciągu 3 miesięcy od dnia urodzenia wybrać dla niego obywatelstwo państwa obcego, którego obywatelem jest jedno z rodziców, jeżeli wg prawa tego pastwa dziecko nabywa w tym trybie jego obywatelstwo. w ciągu tych trzech miesięcy rodzice musza złożyć zgodne oświadczenie przed w właściwym organem – w Polsce przed wojewodą, za granica przed konsulem. Takie dziecko nabywa obywatelstwo polskie, jeżeli po ukończeniu 16 lat, a przed upływem 6 miesięcy od dnia osiągnięcia pełnoletniości (termin zawity – nieprzekraczalny), złoży oświadczenie przed wojewodą lub konsulem i organ ten wydaje decyzję o przyjęciu oświadczenia.

Nadanie obywatelstwa polskiego

Nadać obywatelstwo można tylko na wniosek. Nadaje się je cudzoziemcowi, jeżeli zamieszkuje na terenie polski co najmniej 5 lat na podstawie:

1. zezwolenie na osiedlenie się

2. zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego wspólnot europejskich

3. lub posiada prawo stałego pobytu.

Nadanie obywatelstwa może być także uzależnione od złożenia dowodu utraty lub zwolnienia z obywatelstwa obcego. Nadaje obywatelstwo polskie prezydent RP. W szczególnie uzasadnionych przypadkach prezydent może nadać cudzoziemcowi obywatelstwo polskie, chociażby nie spełniał ww. warunków (zwłaszcza w takiej sytuacji znajdują się sportowcy). Jeżeli prezydent RP nadał obywatelstwo obojgu rodzicom, to obywatelstwo to rozciągnie się na ich małoletnie dzieci pozostające pod ich władza rodzicielską. Jeżeli dziecko ukończyło 16 lat wymagana jest jego zgodą. Gdy nadano obywatelstwo polskie tylko jednemu z rodziców, to rozciągnie się ono na małoletnie dzieci tylko wtedy, gdy:

1. pozostają one pod jego wyłączną władzą rodzicielską tego rodzica

2. drugie z rodziców jest obywatelem polskim

3. drugie z rodziców wyrazi zgodę przed właściwym organem (wojewoda/konsul)

Uznanie za obywatela polskiego

uznaje się osobę za obywatela polskiego osobę o nieokreślonym obywatelstwie lub nieposiadającą żadnego obywatelstwa, jeżeli zamieszkuje w Polsce co najmniej 5 lat na podstawie zezwolenia (1 lub 2). uznanie obywatela następuje także tylko na wniosek osoby zainteresowanej. Rozciągnięcie uznanego obywatelstwa na dzieci odbywa się na takich samych zasadach jak wyżej.

Cudzoziemiec pozostający co najmniej 3 lata w związku małżeńskim z osobą posiadającą obywatelstwo polskie, który zamieszkuje na terenie Polski na podstawie 1 i 2 i pobyt stały, to nabywa obywatelstwo polskie, jeżeli złoży odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem (wojewoda/konsul) i organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia. To także jest termin prekluzyjny. Wynosi: 3 lata i 6 miesięcy od dnia zawarcia związku małżeńskiego z osobą posiadającą obywatelstwo polskie albo 6 miesięcy od dnia uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia 1 lub 2, lub prawo stałego pobytu. Przyjęcie oświadczenie od cudzoziemca może być uzależnione od złożenia dowodu utraty obywatelstwa obcego lub zwolnienia z tego obywatelstwa. Osoba, która utraciła obywatelstwo polskie przez nabycie obywatelstwa obcego w skutek zawarcia małżeństwa z cudzoziemcem lub w związku z zawarciem takiego małżeństwa odzyskuje obywatelstwo polskie, jeżeli po ustaniu tego małżeństwa lub jego unieważnieniu złoży odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem (konsul/wojewoda) i organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia.

Repatriant nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa, w dniu przekroczenia granicy, to samo dotyczy jego rodziny, przy dzieciach mają zastosowanie te same zasady co przy nabyciu. Repatriant w taki sposób może nabyć obywatelstwo polskie tylko raz.

Utrata obywatelstwa polskiego

Nikt nie może nas pozbawić obywatelstwa polskiego, można się go tylko zrzec. Zgodę na zrzeczenie wydaje prezydent RP. Zgoda na zrzeczenie obojga rodziców rozciągnie się na ich małoletnie dzieci, które pozostają pod ich wyłączna władzą rodzicielską. Zgoda na zrzeczenie się obywatelstwa udzielona jednemu z rodziców rozciąga się na dzieci pozostające pod jego władza rodzicielską, gdy drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska lub nie jest obywatelem polskim albo gdy jest obywatelem Polski i wyrazi zgodę na utratę obywatelstwa polskiego przez dzieci. W przypadku, gdy drugie z rodziców jest obywatelem polskim i sprzeciwia się temu, żeby dziecko straciło obywatelstwo polskie lub gdy porozumienie miedzy rodzicami napotyka na trudne do przezwyciężenia przeszkody to wtedy każde z rodziców może się zwrócić do sądu o rozstrzygnięcie. Jeżeli dziecko ma ukończone 16 lat, musi być jego zgoda.

9.12.2009 r.

DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ

Ustawa o dostępie do informacji publicznej obowiązuje od stycznia 2002 roku. Dostęp do informacji publicznej – pierwsze takie akty pojawiły się w USA po aferze Watergate, następnie w Kanadzie, Francji, Niemczech, Anglii.

INFORMACJA PUBLICZNA – każda informacja o sprawach publicznych. Każdy ma dostęp do informacji publicznej – każdy, kto przebywa na terytorium RP. Żeby uzyskać dostęp do informacji pub. Nie trzeba wykazywać się ani interesem prawnym ani faktycznym.

Prawo do informacji publicznej obejmuje takie uprawnienie jak:

• Do uzyskania informacji publicznej, w tym informacji przetworzonej, w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Przetwarzając informację, trzeba się liczyć z tym, że można ponieść koszty.

• prawo wglądu do dokumentów urzędowych

• prawo dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej, pochodzących z powszechnych wyborów.

Jest to uprawnienie do uzyskania informacji niezwłocznie, informacja musi zawierać aktualną wiedzę o sprawach publicznych.

Podmiotowy i przedmiotowy zakres prawa do informacji publicznej:

1. zakres podmiotowy (art.4) – kto ma obowiązek udostępniać: organy władzy publicznej, organy reprezentujące SP, organy reprezentujące samorząd gospodarczy i zawodowy, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne, podmioty reprezentujące osoby prawne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, osoby prawne, w których SP, jednostki samorządu terytorialnego, gospodarczego albo samorządu zawodowego maja pozycję dominującą w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Ta ustawa podaje dokładaną definicję kogo należy uważać podmiot mający pozycję dominującą – ogólnie podmiot, który ma 40 procent udziału w rynku; partie polityczne, związki zawodowe, organizacje pracodawców, inne związki, inne podmioty, które są w posiadaniu informacji publicznej

2. ograniczenie prawa do dostępu do informacji publicznej – ograniczenia mogą znajdować się tylko w ustawie: ograniczenie wynika:

• ze względu na prywatność osoby fizycznej, nie dotyczy to osób pełniących funkcje publiczne albo mających związek z pełnieniem tych funkcji – w odniesieniu do tych osób można żądać informacji np. o prowadzonych wobec nich postępowaniach, karnym, cywilnym ,admin, jeżeli to postępowanie …..

• tajemnica przedsiębiorcy

• tajemnice ustawowo chronione, takie jak: np. tajemnica bankowa wynikająca z ustawy prawo bankowe, tajemnica publicznego obrotu papierami wartościowymi oraz obrotu towarami giełdowymi – tzw. tajemnica maklerska, tajemnica handlowa (ksh), tajemnica statystyczna – ustaw o statystyce, tajemnica kontroli państwowej, tajemnica wynalazcza ujęta w ustawie prawo własności przemysłowej, chodzi przede wszystkim o patenty itd. , tajemnica autorska – prawo autorskie i prawa pokrewne, tajemnica adwokacka – prawo o adwokaturze, tajemnica radcowska – ustawa o radcach prawnych, tajemnica notarialna- ustawa o notariacie, tajemnica komornika sądowego, tajemnica doradcy podatkowego i biegłego rewidenta, tajemnice funduszy inwestycyjnych, tajemnice ksiąg rachunkowych, tajemnice rzeczoznawców majątkowych, tajemnice pośredników obrocie nieruchomościami, zarządców nieruchomościami, postępowania antymonopolowego, tajemnica skarbowa – ordynacja podatkowa, tajemnica lekarska – ustawa o lekarzach, taj, pomocy społecznej

• ustawa o pomocy społecznej, tajemnica obrotu gospodarczego za granicą, taj, dziennikarska, tajemnice geologiczne i geodezyjne, żołnierzy, służby więziennej, spowiedzi – ustawa o wolności sumienia i wyznania

• tajemnice prawnie chronione: tajemnice aktów stanu cywilnego, taj. Świadka koronnego, tajemnica detektywistyczna, taj. Ewidencji kierowców i pojazdów, taj. Postępowań , ubezpieczeń społecznych (majątkowych i osobistych), taj. Organizacji społecznych, taj. Głosowania, taj, obrad RM,

• ustawa o ochronie danych osobowych

• ustaw o ochronie informacji niejawnych

1. zakres przedmiotowy: udostępnieniu podlegają w szczególności inf. Dotyczące: polityki wewnętrznej i zewnętrznej (zagranicznej), w tym informacje o zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej w tym o projektowanych aktach normatywnych – obowiązują od 1.01 2004 r.; programy w zakresie realizacji zadań publicznych, sposób ich realizacji skutki tych realizacji ,np. społecznych; podmiotów z art. 4 – wszystkie, inf. O statusie prawnym tych podmiotów, formę prawną, organizację, przedmiot działalności i kompetencje, organy i osoby sprawujące w nich funkcje oraz jakie maja kompetencje te osoby a także jakim majątkiem dysponują, zasady funkcjonowania tych podmiotów, a więc np. tryb działania władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych, tryb działania państwowych osób prawnych, osób prawnych samorządu terytorialnego, w tym o ich działalność w ramach gospodarki budżetowej i pozabudżetowej, o sposobach stanowienia aktów publiczno prawnych i sposoby przyjmowani i załatwiania spraw – od 2003r., od 2004: żądać informacji o stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lun rozstrzygania, od 2003 informacji o prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach, od 2007 po nowelizacji informacji o naborze kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska i także o konkursach na wyższe stanowisko w służbie cywilnej; informacje o danych publicznych, w tym np. treść i postać dokumentów urzędowych, a w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć (bez prawa publikacji w biuletynie informacji publicznej!!!) {BIP – urzędowy publikator teleinformatyczny w postaci ujednoliconych stron w sieci}; dostęp do dokumentacji dotyczącej wystąpień, stanowisk, wniosków, opinii podmiotów przeprowadzających kontrolę(nie wszystkie) i także do dokumentacji tej kontroli; od 2005 informacje o majątek publiczny w tym majątek SP i państwowych osób prawnych, inne prawa majątkowe przysługujące państwu i o jego długi; informacje o majątku jst; majątek samorządów gospodarczych i zawodowych, dochody i straty spółek handlowych, – które maja pozycję dominującą (przede wszystkim majątek publiczny); pomoc publiczna i o dług publiczny

Drogi udostępniania informacji publicznej:

(Jeżeli informacja została ogłoszona w bip urzędnik nie ma obowiązku udzielenia informacji publicznej)

1. BIP – urzędowy… .

2. ogłoszenie na tablicach np. w urzędach

3. wyłożenie lub wywieszenie w miejscach ogólnie dostępnych

4. przez zainstalowanie w miejscach ogólnie dostępnie urządzenia umożliwiającego zapoznanie się z tą informacją

5. wstęp na posiedzenia organu i żądanie udostępnienia materiałów, w tym audiowizualnych i teleinformatycznych dokumentujących te posiedzenia

Wniosek o udostępnienie informacji publicznej

1. w formie ustnej, np. przez telefon

2. w formie pisemnej – wniosek do jednostki, organu o udostępnienie… i wskazać trzeba nośnik informatyczny danych albo inny nośnik, na którym chcielibyśmy uzyskać informację publiczną. Mamy 14 dni żeby odpowiedz na formę zaproponowana przez urzędnika, jeżeli niemożliwe w formie podanie udostępnienie, jeżeli się nie zwrócimy umarza się postępowanie w sprawie dostępu do informacji publicznej.

Odmowa udostępnienia informacji publicznej:

Odmowa ta oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji publicznej przez organ władzy publicznej następuje w formie decyzji. Do tych decyzji stosuje się przepisy kpa, z tym, że odwołanie od decyzji rozpoznaje się w ciągu 14 dni. Uzasadnienie decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej musi zawierać imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o udostępnienie informacji publicznej oraz wyraźne oznaczenie osoby, która wydała tą decyzję(imię nazwisko stanowisko służbowe). Podmiotowi, któremu odmówiono prawa o dostępu do informacji publicznej ze względu na wyłączenie jej jawności z powołaniem się na ochronę danych osobowych, prawo do prywatności, tajemnicę inną niż państwowa, służbowa, skarbowa, albo statystyczna przysługuje prawo wniesienia powództwa do sądu powszechnego o udostępnienie w takiej informacji. Sądem właściwym do orzekaniu w tych sprawach jest sad rejonowy w właściwy ze względu na siedzibę podmiotu który odmówił udostępnienia informacji publicznej.

Ustawa o ewidencji ludności i o dowodach osobistych

EWIDENCJA LUDNOŚCI polega na rejestracji danych o miejscu pobytu osób, o urodzeniach, o danych dotyczących obowiązku wojskowego, stanie cywilnym, o obywatelstwie, o imionach i nazwiskach i o zgonach.

DOWÓD OSOBISTY jest dokumentem stwierdzającym : tożsamość osoby, poświadczającym obywatelstwo polskie, dokumentem uprawniającym do przekroczenia granicy państw członkowskich UE, państw europejskiego obszaru gospodarczego nie należących do UE (Islandia..), państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze wspólnotą europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych decyzji innych państw uznających ten dokument za wystarczający do przekroczenia granicy.

EWIDENCJA:

Obowiązek meldunkowy – polega na zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego, także polega na wymeldowaniu się z tego miejsca pobytu, na zameldowaniu po urodzeniu dziecka, zameldowaniu o zmianie stanu cywilnego, zameldowaniu o zgonie osoby. Każda osoba posiadająca obywatelstwo polskie i przebywająca na stałe na terytorium RP jest zobowiązana zameldować się na pobyt stały, w tym samym czasie można mieć tylko jedno miejsce pobytu stałego. Pobyt stały jest to zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem, z zamiarem stałego przebywania, wg projektu ustawy będzie to miejsce zamieszkania – adres, pod którym koncentrują się więzi osobiste danej osoby, zwykle spędza czas wolny od pracy i do którego regularnie powraca niezależnie od czasowych nieobecności związanych w szczególności z wypoczynkiem, odwiedzinami u krewnych, nauka praca, lub leczeniem. Pobyt czasowy- jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem. Projektowana zmiana tzw. drugorzędne miejsce zamieszkania – tam gdzie osoba przebywa w związku z wykonywaniem pracy, nauka, lub leczeniem. Pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące – osoba zameldowana na pobyt czasowy i przebywająca w tej samej miejscowości nieprzerwanie, dłużej niż 3 miesiące jest zobowiązań zameldować się na pobyt stały chyba, że zachodzą okoliczności wskazujące na to, że ten pobyt nie utracił charakteru czasowego i za takie okoliczności uznaje się: wykonywanie pracy poza miejscem pobytu stałego, pobyt związany z kształceniem, leczeniem, wypoczynkiem albo ze względów rodzinnych, odbywanie służby wojskowej, pobyt w zakładach karnych poprawczych, aresztach śledczych itp. W razie wątpliwości, co do charakteru pobytu ostatecznie rozstrzyga o tym właściwy organ gminy. Można mieć w tym samym czasie tylko jedno miejsce pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące.

ZAMELDOWANIE NA POBYT STAŁY LUB CZASOWY – trzeba przedstawić dowód osobisty albo inny dokument stwierdzający tożsamość, przedstawić potwierdzenie pobytu w lokalu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące i to potwierdzenie musi być dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, oraz do wglądu dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu tego podmiotu. Dokumentem takim jest: umowa cywilnoprawna, wypis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna, orzeczenie sądu, inny dokument poświadczający tytuł prawny do lokalu. Zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu (czynność materialno techniczna!). Zameldowanie na pobyt czasowy lub stały następuje pod oznaczonym adresem, każda osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż 3 doby jest zobowiązań zameldować się na pobyt stały lub czasowy, najpóźniej przed upływem 4 doby licząc od dnia przebycia. Osoba, która przybywa od zakładu hotelarskiego albo do zakładu udzielającego pomieszczenia w związku z praca, nauka, leczeniem, opieką społeczna jest także zobowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy przed upływem 24 godzin od przybycia. Każda osoba, która jest zobowiązana do zameldowania się na pobyt stały musi przedstawić właściwemu organowi gminy zaświadczenie o wymeldowaniu się z poprzedniego miejsca pobytu oraz przedstawić: imię, imiona, nazwisko rodowe, nazwiska i imiona poprzednie, imiona rodziców, nazwiska rodowe rodziców, stan cywilny, imię i nazwisko małżonka, oraz jego nazwisko rodowe, płeć, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo, nr pesel, dane związane z obowiązkiem wojskowym (np. stopień), adres poprzedniego miejsca pobytu stałego, adres aktu al. rodzaj, seria nr, tożsamości,

16.12.2009 r.

EWIDENCJA LUDNOŚCI

Przy wymeldowaniu potrzebne są takie same dane jak przy zameldowaniu.

Obowiązek meldunkowy dotyczy także innych kwestii, m.in.: stanu cywilnego. Dane dotyczące stanu cywilnego: imienia, nazwiska oraz innych zmian w aktach stanu cywilnego również kierownik USC przekazuje organowi gminy właściwym ze względu na miejsce pobyty u stałego takiej osoby, czyli tej, które te dane dotyczą. Jeżeli nie ma tego miejsca, to ostatnie miejsce pobytu stałego, następnie ze względu miejsce pobytu tymczasowego dłuższego niż trzy miesiące.

Zgłoszenie urodzenia dziecka we właściwym USC zastępuje zameldowanie. Datą zameldowania dziecka jest data sporządzenia aktu urodzenia. Zameldowania dokonuje organ gminy właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego matki dziecka lub tego z rodziców, u którego dziecko faktycznie przebywa, a w przypadku braku pobytu stałego, to właściwy ze względu na miejsce pobytu czasowego trwające dłużej niż trzy miesiące.

Obowiązek meldunkowy zgłoszenia zmiany imienia i nazwiska. Polega to na tym, że zgłoszenie takie dokonuje kierownik USC, który wydał decyzje o zmianie. Organem, którego zawiadamia niezwłocznie jest organ właściwy na miejsce pobytu stałego, ostatnie miejsce pobytu stałego, pobytu czasowego trwające więcej niż trzy miesiące. Dotyczy to tego organu, który wydał dowód osobisty.

Zgłoszenie zmiany w obywatelstwie – zgłoszenia zmian w obywatelstwie dokonuje właściwy wojewoda, czyli dane np. o nabyciu obywatelstwa polskiego lub jego utracie. Organem właściwym jest organ, który wydał dowód osobisty ze względu na miejsce pobytu stałego, ostatnie….

OBOWIĄZEK MELDUNKOWY WCZASOWICZÓW I TURYSTÓW

Osoba, która przybywa do pensjonatu, hotelu, domu wypoczynkowego, motelu, domu wycieczkowego, pokoju gościnnego, schroniska kempingu albo na strzeżone pole biwakowe lub inny podobny zakład jest zobowiązana zameldować się na pobyt czasowy w ciągu 24 h od chwili przybycia. Tego zameldowania dokonuje kierownik zakładu lub osoba przez niego upoważniona. Uczestnicy kolonii czy obozy turystyczno-wypoczynkowych orgazniowazne przez instytucje państwowe, społeczne, albo inne organizacje społeczne, które są zorganizowane dla młodzieży szkolnej lub studentów, to ci uczestnicy są zwolnieni z obowiązku meldunkowego, jeżeli pobyt czasowy nie przekracza trzydziestu dni.

OBOWIĄZEK MELDUNKOWY CUDZOZIEMCÓW

Cudzoziemiec, który przybywa do Polski i przebywa poza zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z praca, nauką, leczeniem czy wypoczynkiem, taki cudzoziemiec musi się zameldowac na pobyt tymczasowy najpóźniej przed upływem 4 doby od chwili przekroczenia granicy RP. Jeżeli ten dzien przypada na dzien ustawowo wolny od pracy, to za ten dzień uważa się najbliższy dzień powszedni.

OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELI DOMOW, LOKALI ORAZ INNYCH PODMIOTÓW DYSPONUJĄCYCH TYTUŁEM PRAWNYM DO LOKALU, A TAKŻE OBOWIĄZKI DOZORCÓW, ADMINISTRATORÓW DOMÓW, SOŁTYSÓW ORAZ ZAKŁADÓW PRACY.

Właścicel albo inny podmiot dysponującym tytułem prawnym do lokalu jest zobowiązany potwierdzić fakt pobytu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający w tym lokalu ponad trzy miesiące. Potwierdzenia faktu pobytu osoby w lokalu dokonuje się na specjalnym formularzu meldunkowym, gdzie podaje się wyraźnie datę i czytelny podpis. Te wszystkie ww. osoby są zobowiązane do zawiadamiania właściwego organu gminy o stałym lub czasowym pobycie innej osoby w ich lokalach czy pomieszczeniach, a także zameldowanie o opuszczeniu przez te osoby lokalu lub pomieszczenia, jeżeli taka osoba nie dopełniła obowiązku meldunkowego. Takie zawiadomienie powinno być dokonane niezwłocznie po upływie terminu określonego do wykonania obowiązku meldunkowego

Obowiązki meldunkowe innych

Dozorca ma również obowiązek zameldowanie o niedopełnienie obowiązku zameldowania lub wymeldowania się przez osobą przebywającą się w tym domu, w przypadku braku dozorcy musi to zrobić administrator domu, a gdy tego nie ma, to właściciel domu. Na wsi takie same obowiązki ciążą na sołtysie (dotyczące zameldowania i wymeldowania).

Zakład pracy jest również zobowiązany sprawdzić przy zatrudnieniu osoby w zakładzie, czy ta osoba dopełniła obowiązku meldunkowego. Jeżeli nie dopełniła, to zakład jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym właściwy organ (właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego, jeżeli takiego nie ma, te ze względu na miejsce ostatniego pobytu stałego, jezlei tego również nie można wyznaczyć, to )

Nadawanie PESEL

Jest to 11-cyfroy stały symbol numeryczny, jednoznacznie identyfikujący osobę fizyczną, którym 6 pierwszych cyfr oznacza datę urodzenia (rok- miesiąc -dzień), kolejne cztery liczbę porządkowa i płeć osoby (parzyste - kobiety), a ostatnia cyfra to cyfra kontrolna, która służy do komputerowej kontroli poprawności nadanego numeru ewidencyjnego. PESEL został wymyślony i wprowadzony przez pracowników Politechniki Szczecińskiej.

Nr PESEL nadaje Minister właściwy do spraw wewnętrznych i jest to czynność materialno-techniczna. PESEL nadaje się:

1. obywatelom polskim, którzy zameldowani są na pobyt stały lub czasowy trwający ponad trzy miesiące, a

2. osobom ubiegającym się o wydanie dowodu osobistego

3. cudzoziemcom zameldowanym na pobyt stały w Polsce lub czasowy trwający ponad trzy miesiące

4. obywatelom polskim i cudzoziemcom, którzy podlegają na terytorium Polski ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu

5. obywatelom polskim, który zamieszkują za granica i ubiegają się o wydanie paszportu

Minister może nadać PESEL osobom innym na ich pisemnym wniosek, jeżeli odrębne przepisy przewidują potrzebę posiadania PESEL.

Wniosek o nadanie nr PESEL powinien zawierać takie dane jak: nazwisko, imiona, nazwisko rodowe, imiona rodziców, nazwisko rodowe matki, płeć, data i miejsce urodzenia, obywatelstwo, adres stały lub czasowy miejsca pobytu, rodzaj, seria, numer dokumentu tożsamości, odpis skrócony aktu urodzenia, również odpis skrócony aktu małżeństwa opatrzony adnotacją o aktualnie używanym nazwisku.

DOWODY OSOBISTE

Dowód osobisty ma obowiązek posiadania każda osoba, która jest obywatel Polski i zamieszkuje na terenie Polski:

1. od ukończenia 18 roku życia

2. osoby, które ukończyły 15 rok życia, jeżeli te osoby pozostają w stosunku pracy lub nie zamieszkują wspólnie z osobami, pod których władza rodzicielską lub opieką się znajdują albo nie pozostają pod władzą rodzicielską lub opiekunów.

Prawo do dowodu osobistego ma osoba, która ukończyła 13 rok życia, również to prawo dotyczy osób poniżej 13 roku życia na uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów.

Dowód jest ważny 10 lat od daty jego wydania, wyjątki:

1. dowód osobisty wydany osobie poniżej 18 roku życia jest ważny 5 lat.

2. Dowód osobisty, który został wydany osobie 65 rok życia może być wydany na czas nieoznaczony, ale taka osoba musi sama złożyć wniosek o wydanie takiego dowodu.

W dowodzie zamieszcza się dane:

1. Nazwisko

2. Nazwisko rodowe

3. Imię/imiona

4. Imiona rodziców

5. Data i miejsce urodzenia

6. Adres zameldowania na pobyt stały, w razie jego braku adres zameldowania trwającego powyżej trzy miesiące, jeżeli nie ma zameldowania stałego ani czasowego tych danych nie zawiera się go

7. Wzrost

8. Płeć

9. Kolor oczu

10. PESEL

11. Nazwę organu wydającego

12. Datę wydania

13. Termin ważności

14. Seria i numer dowodu osobistego

15. Wizerunek twarzy

16. Podpis posiadacza DO – jeżeli złożenie podpisu jest niemożliwe, nie zamieszcza się go, podobnie jeżeli został wydany osobie poniżej 13 roku życia.

Posiadacz DO ma obowiązek wymienić go:

1. w razie zmiany danych w ciągu 14 dni od dnia doręczenia osobie obowiązanej do posiadania DO decyzji administracyjnej

2. W przypadku uszkodzenia DO lub zaistnienia innej okoliczności utrudniajacej ustalenie tożsamości osoby

3. Upływ terminu wazności DO

Terminy obowiązując,e w których należy wystąpic o wymianę DO:

1. W przypadku zmiany danych – 14 dni od dnia doręczenia sotatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę danych albo od dnia sporządzenia aktumałżenstwa stwierdzającego zmianę nazwiska, a w przypadku małżeństwa, które zostało zwarte przed konsulem lub innym organem zagranicznym, to 14 dni od dnia doręczenia aktu małżeństwa

2. W przypadku uszkodzenia lub zaistnienia innych okoliczności – niezwłoczna wymiana dowodu!

3. W przypadku upływu – nie później niż w ciągu 30 dni przed upływem terminu ważności dowodu osobistego

4. Obywatele polscy przebywający za granica zmuszeni do wymiany dowodu ze względu na zmianę danych, mają trzy miesiące

Obowiązki związane z utrata DO:

Osoba, która utraciła DO musi niezwłocznie powiadomić organ gminy lub też właściwą ze względu na miejsce pobytu jednostkę konsularna. Te organy wydają wówczas zaświadczenie o utracie DO, które jest ważne do czasu wydania nowego DO. Na tych organach ciąży również obowiązek powiadamiania przy użyciu dostępnych środków powiadamiania organu, który wydał DO o konieczności unieważnienia DO. Osoba, która utraciła DO jest zobowiązana wystąpić niezwłocznie o wydanie nowego dokumentu do organu gminy.

Obowiązki związane ze znalezieniem DO
Osoba, która znalazła DO innej osoby jest zobowiązana niezwłocznie przekazać ten dokument najbliższemu organowi gminy, policji lub innemu organowi administracji publicznej. Te organy maja z kolei obowiązek przekazania niezwłocznie tego DO organowi, który go wydał w celu unieważnienia tego dokumentu. Osoba, która znalazła DO innej osoby może również bez zbędnej zwłoki przekazać ten dokument posiadaczowi DO. Wtedy posiadacz tego dokumentu może zawiadomić organy gminy o utracie dowodu osobistego w celu jego unieważnienia. W razie znalezienia własnego DO zgłoszonego jako utracony należy go niezwłocznie zwrócić organowi, który go wydał. Osoba, która utraciła obywatelstwo polskie jest zobowiązana niezwłocznie DO organowi, który wydał ten dokument albo właściwej jednostce konsularnej.

DO ulega unieważnieniu:

1. z dniem zawiadomienia o jego utracie, o zniszczeniu

2. z dniem przekazania przez osobę trzecia znalezionego DO

3. z dniem utraty obywatelstwa polskiego przez jego posiadacza

4. z dniem zgonu jego posiadacza

5. z dniem odbioru nowego DO wydanego w miejsce poprzedniego

6. po upływie trzech miesięcy wtedy, kiedy nastąpiła zmiana danych zawartych w dowodzie w przypadku niezłożenia przez posiadacza dowodu wniosku o jego wymianę

7. z dniem upływu ważności DO

Unieważnienie DO jest czynnością materialno-techniczną.

Ewidencja ludności i ewidencja wydanych i unieważnionych DO

Ewidencje ludności prowadzi się w systemie teleinformatycznym na podstawie danych osobowych zgłoszonych przy wykonywaniu obowiązku meldunkowego. Tę ewidencję prowadzi się w formie zbiorów meldunkowych jako:

1. zbiór meldunkowy:

1. zbioru danych stałych mieszkańców

2. zbioru danych byłych mieszkańców

3. zbioru danych obywateli polskich i cudzoziemców zameldowanych na pobyt czasowy trwający ponad trzy miesiące

1. zbiór danych osobowych PESEL – dane, które pozyskano w związku z nadanie nr PESEL

Udostępnienie danych osobowych ze zbiorów meldunkowych ze zbiorów PESEL oraz z ewidencji wydanych unieważnionych DO.

Podmioty którym obligatoryjnie i bezpłatnie udostępnia się te dane:

1. organy administracji publicznej, sądy, prokuratura

2. policja, straż graniczna, służbie więziennej, służbie kontrwywiadu wojskowego, służbie wywiadu wojskowego, służba celna, żandarmeria wojskowa, agencja bezpieczeństwa wewnętrznego, agencja wywiadu, biuro ochrony rządu, centralne biuro antykorupcyjne, straże gminne lub miejskie

3. organy kontroli skarbowej i wywiadu skarbowego

4. państwowe i komunalne jednostki organizacyjne oraz innym podmioty w zakresie niezbędnym do realizacji zadań publicznych określonych w odrębnych przepisach

5. PCK w zakresie danych osób poszukiwanych

Udostępnia się fakultatywnie te dane:

1. Osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w ty interes prawny

2. Jednostkom organizacyjnym, jeżeli po ich wykorzystaniu w celach badawczych, statystycznych, badania opinii publicznej lub rynku dane te zostaną poddane takiej modyfikacji, która nie pozwoli na ustalenie tożsamości osób, których te dane dotyczą (anonimizacji)

3. Innym osobom lub podmiotom, jeżeli uwiarygodnia one interes faktyczny w otrzymaniu danych i za zgoda osób, których te dane dotyczą.

Dane z tych zbiorów udostępnia się na wniosek zainteresowanego podmiotu i może o być złożony w formie pisemnej i od niedawna za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Dane te są przekazywane w formie odpowiadającej złożonemu wnioskowi.

Tym podmiotom, którym udostępnia się obligatoryjnie, możne je przekazać za pomocą urządzeń teletransmisji danych po złożeniu jednorazowego, uproszczonego wniosku, jeżeli te podmioty posiadają urządzenia umożliwiające identyfikację osoby uzyskującej dane w systemie oraz zakres, datę i cel ich uzyskania; posiadają zabezpieczenia techniczne i organizacyjne i uzyskają danych jest uzasadnione specyfiką czy zakresem wykonywanych zadań czy tez prowadzonej działalności.

Komitet Integracji Europejskiej -> Komitet do spraw europejskich

Dział integracji europejskiej-> dział członkowstwo RP w UE

24.03.2010 r.

Ustrój administracji publicznej

Administracja centralna

W podstawowym zakresie jej kształt jest ujęty w Konstytucji, w niej są założenia organizacyjne, strukturalne, zasady funkcjonowania aparatu… poszczególne ogniwa regulują ustawy ustrojowe. Od kilku lat administracja jest reformowana, największa reforma nastąpiła w 1996 r. wtedy też uchwalono ustawę o Radzie Ministrów (ustawa rządowa). Określono zasady działania Rady Ministrów i pozycję oraz rolę Prezesa RM. Reformą objęto także resorty, przede wszystkim resorty gospodarcze. W niektórych przypadkach także rolę ministra gospodarki.

Rządowe centrum studiów strategicznych – zaplecze eksperckie RM. Powołany także w tamtym czasie w drodze ustawy komitet integracji europejskiej, który teraz ma zupełnie nową nazwę, tzn. Komitet ds. europejskich. Zgodnie z art. 10 Konstytucji ustrój opiera się na podziale i równowadze władz. Zasada trójpodziału odnosi się do najważniejszych organów państwa. W rzeczywistości krąg organów władzy wykonawczej jest znacznie szerszy.

Tradycyjnie w ramach organów administracji centralnej wyróżnia się dwa rodzaje organów:

1. Organy naczelne

2. Pozostałe organy centralne, które często noszą zbiorcza nazwę urzędów centralnych. Swoim zakresem działania obejmują terytorium całego państwa i wśród nich wyróżnia się także naczelne organy administracji. Kryterium odróżniające te organy od innych centralnych organów jest ich pozycja i znaczenie. Są to organy, które zostały bezpośrednio włączone do Rady Ministrów.

W Konstytucji z 1952 istniał wyraźny podział na organy naczelne i centralne. Jeden z rozdziałów nosił nazwę „naczelne organy..”. W 1992 to pojęcie już się nie pojawia. Obecnie Konstytucja również nie posługuje się tym pojęciem, ale pojęciem naczelnych organów administracji zaczęły posługiwać się nowe ustawy: 1996 o komitecie integracji europejskiej, w którym ten komitet nazywa się naczelnym organem ds. programowania i koordynowania polityki dotyczącej wzajemnych stosunków miedzy Polską a UE.

Administracja publiczna

Administracja centralna	Administracja rządowa	Administracja samorządowa
	Organy naczelne (RM, prezes, ministrowie) Centralne organy administracji rządowej	Samorząd terytorialny
Administracja terenowa	Administracja zespolona	Administracja niezespolona

PREZYDENT RP

Wśród organów nie wymienia się prezydenta RP, chociaż w literaturze bardzo często jest zaliczany do tej właśnie kategorii organów. Jest to organ o podstawowym znaczeniu dla państwa, pełni funkcję nie tylko z zakresu administracji. Jest organem władzy wykonawczej, natomiast w małej konstytucji prezydent RP był usytuowany poza struktura organów zaliczanych do administracji państwowej. Obecnie zgodnie z Konstytucją z 1997 prezydent został zaliczony do władzy wykonawczej, jednak jego pozycja znacznie różni się od pozostałych organów mieszczących się w władzy wykonawczej. Polega to na tym, ze jego kompetencje wykraczają poza sferę władzy wykonawczej, przenikając zarówno do władzy ustawodawczej, np. podpisywanie ustaw, jaki i do władzy sadowniczej, np. powoływanie sędziów. Prezydent jest wybierany przez naród, a objęcie urzędu przez nowo wybranego prezydenta następuje po złożeniu przysięgi przed zgromadzeniem narodowym. Kadencja trwa 5 lat i rozpoczyna się w dniu objęcia urzędu przez prezydenta. Konstytucja przyznaje prezydentowi dość liczne kompetencje i to o zróżnicowanym charakterze dotyczące w zasadzie właściwe wszystkich dziedzin działalności państwa. Można je ująć w następujące grupy:

1. Sfera kompetencji prezydenta RP w sprawach zagranicznych, gdzie prezydent reprezentuje państwo w stosunkach zewnętrznych, ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych. Przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące, akredytowane przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych. W zakresie polityki zagranicznej prezydent jest zobowiązany do współpracy z prezesem RM i właściwym ministrem.

2. Sferę bezpieczeństwa zewnętrznego: prezydent jest naczelnym dowódcą sil zbrojnych RP. W czasie pokoju te funkcje sprawuje za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej. Prezydent mianuje i odwołuje szefa sztabu generalnego i dowódców rodzajów sil zbrojnych; mianuje na wniosek prezesa RM naczelnego dowódcze sil zbrojnych na czas wojny; w przypadku bezpośredniego zagrożenia zewnętrznego bezpieczeństwa państwa wydaje zarządzenie na wniosek prezesa RM o częściowej lub powszechnej mobilizacji oraz o użyciu sil zbrojnych RP do obrony.

3. Sfera bezpieczeństwa wewnętrznego – tu prezydent może wprowadzac stany nadzwyczajne, np. stan wyjątkowe.

4. Sfera prawodawstwa – m.in. prawo inicjatywy ustawodawczej, veto ustawodawcze, prawo zwracania się do trybunału konstytucyjnego o zbadania zgodności aktów prawnych z Konstytucją, ratyfikacja umów międzynarodowych, stanowienie rozporządzeń wykonawczych, wydawani zarządzeń w trybie przewidzianym w Konstytucji, prawo wydawania rozporządzeń z mocą ustawy w przypadku stanu wojennego, kiedy Sejm nie może zebrać się na posiedzenie.

Niezależnie od tych kompetencji prezydent może wydawać akty urzędowe. Większość aktów urzędowych prezydenta wymaga kontrasygnaty prezesa RM. Brak podpisu premiera na takich aktach skutkuje ich nieważnością, gdyż prezydent nie może w tym zakresie działać samodzielnie. Jednocześnie w art. 144.3. Konstytucji przewidziano katalog aktów urzędowych prezydenta niewymagających kontrasygnaty prezesa RM.

1. Kompetencje związane z RM – desygnowanie prezesa RM, powoływanie RM, dokonywanie zmian w składzie RM na wniosek prezesa RM, zwoływani w razie potrzeby w przypadkach szczególnej wagi Rady Gabinetowej, którą tworzy RM pod przewodnictwem prezydenta.

2. Kompetencje w sferze obsadzania najwyższych stanowisk w państwie – powoływanie sędziów, powoływanie pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, również prezesów Sądu Najwyższego, powoływanie prezesa NSA, wiceprezesów, prezesa i wiceprezesów TK, powoływanie członków KRRiT, powoływanie członków Rady Polityki Pieniężnej, występowanie z wnioskiem do Sejmu o powołanie prezesa NBP.

3. Inne kompetencje głowy państwa o charakterze administracyjnym przede wszystkich w sprawach indywidualnych – nadawanie orderów i odznaczeń, nadawanie obywatelstwa polskiego, wydawanie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, stosowanie prawa łaski, nadawanie tytułu naukowego profesora; to właśnie prezydent jest zobowiązany do zwołania zgromadzenia Sejmu i Senatu i może się zwrócić z orędziem do Sejmu i Senatu oraz do Zgromadzenia Narodowego.

Organem pomocniczym prezydenta jest kancelaria prezydenta, której to właśnie prezydent nadaje statut i to właśnie on powołuje i odwołuje szefa tej kancelarii.

RADA MINISTRÓW

Rada Ministrów jest drugim obok prezydenta segmentem władzy wykonawczej i podstawowe unormowanie znajdziemy w rozdziale VI „Organizacja i tryb pracy RM” i w Ustawie o Radzie Ministrów (tzw. Ustawa rządowa). Pozycje ustrojową RM można określić za pomocą następujących cech:

1. RM jest kolegialnym organem władzy wykonawczej, ale większość jej członków pełni jednocześnie odrębne, jednorodne organy monokratyczne organy o własnym zakresie kompetencji.

2. RM jako organ władzy wykonawczej posiada uprawnienia w zakresie prowadzenia bieżącej polityki państwa, a więc należą do niej sprawy niezastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządowych.

3. RM sprawuje kierownictwo całego systemu administracji rządowej i to jej jest podporządkowany cały układ organizacyjny administracji rządowej (oparty w dużej części o zasadę hierarchicznego podporządkowania).

4. Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego.

Problem sytuowania RM w strukturze władzy

Przez prawne usytuowanie należy rozumieć określenie pozycji ustawowej RM, sposób tworzenia, zakres powierzonych kompetencji a także relacje między RM a parlamentem i prezydentem RP. Nasza Konstytucja przyjęła system parlamentarno-gabinetowy. Jednocześnie Konstytucja RP dokonuje pewnej modyfikacji koncepcji Rządu, ponieważ na gruncie dotychczasowych unormowań konstytucyjnych RM była utożsamiana z Rządem, obecnie pojęcie „rządu” ma charakter polityczny a nie strukturalny. Tzn., że od strony organizacyjnej rząd to różne podmioty, a więc RM, prezes RM oraz ministrowie. Nasza Konstytucja nie podnosi do rangi konstytucyjnej zasady kolegialności działania RM, a eksponuje przede wszystkim role prezesa RM. Tymczasem ustawa rządowa nadal określa RM w art. 1 jako rząd i podkreśla kolegialność jej działania.

Komitet do Spraw Europejskich

Ta ustawa (ustawa rządowa) określa zasady współpracy między członkami Rady Ministrów a innymi organami administracji rządowej w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE w ramach Komitetu ds. europejskich. W skład tego komitetu wchodzą: przewodniczący komitetu, którym jest minister właściwy ds. członkowstwa RP w UE, reprezentowany przez sekretarza ds. europejskich, będącego sekretarzem stanu w urzędzie obsługującym tego ministra. Posiedzeniom może przewodniczyć również Prezes Rady ministrów, ilekroć bierze udział w posiedzeniu, a takim wypadku przewodniczący uczestniczy w takim posiedzeniu jako członek.

Członkowie to ministrowie. Ministrowie, których zakres działania określają przepisy ustawy rządowej, reprezentowani są przez sekretarza stanu albo podsekretarza stanu. W każdym czasie w pracach komitetu może brać udział minister, szef kancelarii prezesa rady ministrów albo wyznaczony przez niego sekretarz stanu lub podsekretarz stanu w kancelarii prezesa RM. Po za tym w posiedzeniach tego komitetu mogą uczestniczyć przedstawiciele organów administracji rządowej oraz inne zaproszone osoby, z tym, że bez prawa udziału w podejmowaniu rozstrzygnięć.

To komitetu należy m.in.:

• rozstrzyganie i rozpatrywanie w zakresie stanowisk dotyczących dokumentów UE podlegających konsultacjom z państwami członkowskimi,

• przygotowanie organów administracji rządowej do wykonywania funkcji wynikających z członkowstwa RP w Unii Europejskiej,

• informowanie społeczeństwa o procesach integracji europejskiej i o naszym członkostwie w UE,

• przedstawianie projektów inicjatyw, stanowisk w sprawach związanych z funkcjonowaniem i polityką UE,

• przedstawienie informacji na temat wykorzystania środków finansowych z UE i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),

• przedstawianie dokumentów związanych z koordynacją wdrażania prawa UE do polskiego systemu prawa,

• zapewnienie współpracy między RM a Sejmem, Senatem, prezydentem RP w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE określonych w odpowiednich przepisach;

• uzgadnianie projektów rządowych zawierających stanowisko Polski wobec projektów umów międzynarodowych ustanawiających wspólnotę oraz UE i określających zakres ich działania;

• przygotowywania stanowiska Polski, które będzie przedstawione w Radzie Europejskiej;

• przygotowywanie skargi w imieniu RP do organów sądowych UE;

• projekty dokumentów rządowych zawierających strategie działania Polski w ramach UE.

Pracami kieruje przewodniczący, który z własnej inicjatywy lub na wniosek członka komitetu może tworzyć zespoły robocze, określa tryb, zakres zadań skład, harmonogram działań.

Rozstrzygnięci komitetu zapadają w drodze uzgodnienia. W przypadku baku takiego uzgodnienia przewodniczący komitetu w porozumieniu z członkami komitetu właściwymi ze względu na przedmiot sprawy sporządza protokół rozbieżności, który następnie podlega rozpatrzeniu przez RM.

Obsługą tego komitetu zapewnia urząd obsługujący ministra właściwego ds. członkowstwa RP w UE.

Do tego działu należą takie sprawy jak:

• sprawy udziału administracji rządowej w pracach UE

• Działalność informacyjna i edukacyjna służąca rozpowszechnianiu wiedzy o integracji europejskiej i zasadach funkcjonowania w UE oraz o polityce RM w tej dziedzinie

• Zgodność polskiego systemu prawa z prawem UE oraz ochrony interesów RP w postępowaniach przed organami sądowymi UE i Trybunałem europejskiego porozumienia o wolnym handlu (EFTA)

• Przygotowania organów administracji rządowej do wykonywania zadań wynikających z naszego członkowstwa w UE

• Sprawy dot. zatrudnienia obywateli polskich w instytucjach i agendach UE.

Skład i powoływanie RM

RM jest organem kolegialnym i zgodnie z artykułem 147.1. Konstytucji jej w jej skład obligatoryjnie wchodzą: prezes RM i ministrowie. Ponadto w składzie RM mogą się znaleźć wiceprezesi RM oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów (jak na razie jest to tylko Komitet ds. europejskich, którego pozycje ustala ustawa z 2009).

Konstytucja wyróżnia dwie kategorie ministrów:

1. Ministrowie kierujący działami administracji rządowej – powołanie ich jest obowiązkowe, lista działów jest określona ustawowa w związku z czym muszą być powołani odpowiedni im ministrowie.

2. Ministrowie wypełniający zadania zlecone im przez prezesa RM – powołanie ich zależy od woli prezesa RM.

W ustawie o rządzie sformalizowany został sposób określenia zadań zleconych przez prezesa RM. Musi być to wykonane w drodze rozporządzenia prezesa RM. Również powołanie do składu RM wiceprezesów zależy od woli premiera a także od politycznych uzgodnień dokonanych w ramach koalicji. Natomiast udział w RM przewodniczących określonych w ustawie komitetów musi wynikać z ustaw szczególnych. Jeżeli taka ustawa nie powierza ministrowi kierowania określonym działem administracji, a przewiduje w tym celu utworzenie komitetu i przewiduje, ze przewodniczący tego komitetu jest naczelnym organem administracji publicznej, wówczas przewodniczący takiego komitetu staje się członkiem RM. Mają także od niego zastosowanie przepisy odnoszące się do ministrów kierujących działami administracji rządowej.

Wyróżnienie tych kategorii ministrów wiąże się z tradycyjnym podziałem na ministrów resortowych i ministrów bez teki.

W skład RM mogą wchodzić tylko osoby wymienione w 147. Wprowadzenie do RM osób zajmujących inne stanowisko jest możliwe tylko wtedy, gdy dotyczy to ministra wypełniającego zadania wyznaczone mu przez premiera. Proces powołania RM w myśl postanowień Konstytucji jest złożone. Wymaga współdziałania wszystkich najważniejszych organów państwowych tzw. prezydenta i Sejmu.

W pierwszej kolejności prezydent desygnuje prezesa RM i na jego wniosek powołuje RM w składzie zaproponowanym przez prezesa RM w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji RM. Następnie prezes RM w ciągu 14 dni od powołania RM przedstawia Sejmowi program działania Rady Ministrów z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W razie nie powołania RM w tym trybie lub nieudzielenia jej wotum zaufania zastosowanie ma kolejny tryb, w którym inicjatywę przejmuje Sejm. Sejm, w ciągu 14 dni od upływu terminu pierwszego posiedzenia lub powołania RM, wybiera prezesa RM oraz proponowanych przez niego członków RM. Wybór następuje bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Wybraną przez Sejm RM powołuje prezydent RP. W przypadku niepowodzenia tej misji prezydent ponownie podejmuje próbę uformowania składu RM. Powołuje premiera, a na jego wniosek pozostałych członków RM. Natomiast Sejm udziela wotum zaufania zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jego nieudzielenie skutkuje skrócenie kadencji Sejmu i zarządzeniem przez prezydenta wyborów parlamentarnych.

Funkcjonowanie RM jest w zasadzie ściśle powiązane z kadencją parlamentu. Polega to na tym, że ukonstytuowanie się nowo wybranego Sejmu powoduje konieczność złożenia dymisji przez dotychczasową RM i powołanie nowej RM, która może funkcjonować do wyboru nowego parlamentu, chyba że pojawia okoliczności powodujące potrzebę dokonania wcześniejszych zmian. Dlatego tez Konstytucja wprowadziła instytucja dymisji RM i prezes RM składa dymisje w następujących przypadkach:

1. Ukonstytuowania się nowo wybranego Sejmu

2. Nieudzielenia przez sejm wotum zaufania RM

3. Uchwalenia przez Sejm wotum nieufności

4. złożenie rezygnacji przez prezesa RM dalszego pełnienia tej funkcji.

Złożenie dymisji i jej przyjęcie przez prezydenta nie powoduje zakończenia funkcjonowania RM. Prezydent jest wówczas zobowiązany powierzyć RM dalsze sprawowanie funkcji do czasu powołania nowej RM.

RM swoje zadania i kompetencje wykonuje na posiedzeniach, rozpatruje sprawy i rozstrzygnięcia. Niezależnie od tego ustawa rządowa przewiduje możliwość rozstrzygania pewnych spraw w drodze korespondencyjnego rozstrzygania ustalania stanowisk (droga obiegowa). Posiedzenia RM zwoływane są przez prezesa RM. W sprawach szczególnej wagi może zwołać radę gabinetową. Radzie tej nie przysługują kompetencje RM. Posiedzenia RM odbywają się w stałych terminach określonych przez premiera . W uzasadnionych przypadkach premier może wyznaczyć inny termin posiedzenia RM zawiadamiając o tym uczestników, w tym, ze nie później niż na tydzień przed stałym terminem posiedzenia. Posiedzenia RM są niejawne, jednocześnie prezes RM z własnej inicjatywy lub na wniosek członka RM może zezwolić zaproszonym osobom na przysłuchiwanie się posiedzeniom RM w całości lub części oraz na udzielanie wyjaśnień. Posiedzenia przygotowuje i obsługuje sekretarz RM, do niego tez należy doręczanie powiadomień o posiedzeniach wraz z porządkiem obrad nie później niż na 5 dni przed datą posiedzenia. Sekretarz RM zajmuje się także przyjmowaniem od wnioskodawców projektów dokumentów rządowych oraz przekazywanie ich członkom RM, zajmuje się także opracowaniem protokołu ustaleń przyjętym przez RM, zajmuje się przygotowaniem dokumentów rozpatrywanych przez RM oraz przedkładanych premierowi do podpisu. Uczestniczy także w sprawach rozpatrywanych przez RM. RM może powierzyć premierowi ostateczną redakcję tekstów przyjętych rozstrzygnięć. Przy jednych rozstrzygnięciach podpisuje prezes RM po poprzednim ich przedłożeniu i podpisaniu przez Sekretarza RM. Szczegółowe działania określenia Regulamin ustalony przez RM w formie uchwały. Ustawa o RM nakłada na RM obowiązek informowania opinii publicznej o przedmiocie posiedzenia o podjętych rozstrzygnięciach z wyłączeniem spraw, co do których premier zarządził tajność obrad.

Kompetencje RM

Określone są w Konstytucji ustawi o rządzie i innych ustawowych. Podstawowy zakres działania RM wynika z jej przynależności do władzy wykonawczej, a zadania władzy wykonawcze obejmują różnego rodzaju działania związane przede wszystkim z bieżącym zarządzeniem państwa i organizacją jego funkcjonowania. Konstytucja w art. 146.1 stanowi, że RM prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP. Ma podejmować decyzje wykonawcze, a także rozstrzygać kwestie strategiczne o politycznym charakterze. Konstytucja ustanawia zasadę domniemania kompetencji na rzecz RM, przyznając jej prawo decydowania we wszystkich sprawach polityki państwa, które nie są zastrzeżone na rzecz innych organów państwowych, np. prezydenta RP, premiera, wyspecjalizowanych organów administracji rządowej czy tez samorządu terytorialnego. Ustanowienie tego domniemania umożliwiło z kompletnego wyliczania konkretnych zadań i kompetencji RM.

Podstawowe zadania są określone w Konstytucji, nie jest to jednak katalog wyczerpujący, ale przykładowe kompetencje RM:

1. kierowanie administracja rządową i w ramach tego uprawnienie do koordynowania i kontroli działalność organów administracji

2. stanowienie prawa, a więc kompetencja do wykonywania kompetencji wykonawczych do ustaw.

3. Podejmowanie uchwał będących aktami normatywnymi wiążącymi organy i jednostki administracji rządowej.

4. Prawo inicjatywy ustawodawczej RM oraz prawo nadawania projektom ustaw charakteru pilnego.

5. Kierowanie wykonaniem budżetu państwa – uchwalenie projektu budżetu państwa, uchwalenie zamknięcia rachunków państwowych, sprawozdanie w wykonania budżetu. Z tymi zadaniami łączy się ochrona interesu Skarbu Państwa i ta ochrona odnosi się do wszystkich działań RM.

6. Zapewnienie wykonania ustaw – znajduje to wyraz w kompetencji do wykonania rozporządzeń wykonawczych, odnosi się do dziedzin życia publicznego, które wiązane są ze sprawami socjalnymi i gospodarczymi.

7. Zapewnienie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa oraz porządku wewnętrznego i łączy się to ze sprawowaniem ogólnego kierownictwa w zakresie obronności kraju.

8. Sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, w szczególności zawieranie umów międzynarodowych wymagających ratyfikacji i zawieranie oraz wypowiadanie innych umów międzynarodowych.

Te kompetencje wyznaczają główne kierunki działań polityki Polski. Na RM ciąży obowiązek współpracy z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE. Musi ona dotyczyć takich spraw jak stanowienie prawa w UE, stanowienie polskiego prawa wykonującego prawo UE i opiniowanie kandydatów na stanowiska UE. RM została także zobligowana do przedstawienia działań RP w UE. Informacje muszą być przekazywane nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy. RM ma obowiązek na żądanie Sejmu i Senatu przedstawianie informacji o sprawach związanych z członkostwem RP u UE. Natomiast w odniesieniu do podejmowania działań zewnętrznych dotyczy obywateli oraz jednostek samorządu terytorialnego RM wtedy musi opierać się na konkretnych kompetencjach ustalonych w ustawie.

31.03.2010 r.

Organy wewnętrzne Rady Ministrów

Są to organy działające w ramach Rady Ministrów. Wyróżnia się kilka kategorii tych organów:

1. stały komitet lub komitety Rady Ministrów

2. komitety do rozpoznawania, rozpatrywania określonych kategorii spraw

3. rady i zespoły opiniodawcze i doradcze w sprawach należących do zadań i kompetencji Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów

4. komisje do opracowania projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa

5. komisje wspólne.

Kompetencje w zakresie tworzenia tych organów zostały podzielone między RM a P RM.

P RM z własnej inicjatywy lub na wniosek członka RM może w drodze zarządzenia tworzyć np. stałe komitety, czy też komitety do rozpatrywania określonych spraw, a także rady i zespoły. Stałe komitety lub komitety mogą być powoływane w celu inicjowania, przygotowania i uzgadniania rozstrzygnięć albo stanowisk Rady Ministrów, także Prezesa Rady Ministrów w sprawach należących do kompetencji tych organów. Komitety do rozpatrywania określonych kategorii spraw mają charakter czasowy i są stworzone w ściśle określonym celu, czasem jest to przygotowanie jakiegoś rozstrzygnięcia dla P RM lub RM.

P RM tworząc organy pomocnicze określa w drodze rozporządzenia tryb tworzenia, wkład, zakres działania a także nazwę. RM w drodze rozporządzenia może tworzyć komisje do rozpatrywania projektów kodyfikacji prawa np. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego, Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy, również określa tryb tworzenia, zakres działania i nazwę. Ponadto RM może także w porozumieniu z zainteresowaną instytucją lub środowiskiem tworzyć tzw. komisje wspólne, np. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, są powoływane w drodze rozporządzenia, obecnie ta Komisja nie jest organem wewnętrznym RM. Od 2005 r. formą wypracowywanie wspólnego stanowiska.

Na podstawie ustawy o Radzie Ministrów w drodze zarządzenia Prezes Rady Ministrów utworzył Stały Komitet Rady Ministrów, jest to organ opiniodawczo-doradczy do zakresu działania Rady Ministrów w sprawach należących do RM lub P RM. Przewodniczącym tego organy jest wiceprezes RM, jest powoływany i odwoływany przez P RM. W skład wchodzą wiceprzewodniczący, członkowie, którymi są sekretarze stanu w ministerstwach a także inne osoby powołane przez P RM. Zadaniem tego Komitetu jest przygotowywanie, uzgadnianie i przedstawianie Radzie Ministrów lub P RM projektów rozstrzygnięć stanowisk P RM lub RM przez wyrażenie opinii albo udzielenie rekomendacji projektom dokumentów rządowych, które będą przedstawione Radzie Ministrów lub Prezesowi do rozpatrzenia, oprócz tego Komitet może także rozpatrywać inne sprawy powierzone mu przez RM lub P RM.

Utworzony w 2007 r. zarządzeniem P RM Komitet Rady Ministrów do Spraw Informatyzacji i Łączności, w jego skład wchodzą przewodniczący: minister właściwy do spraw informatyzacji, członkowie np. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej lub wiceprezes, prezes urzędu Zamówień Publicznych, prezes GUS, Szef Kancelarii Rady Ministrów. Do zadań należy: opiniowanie dokumentów rządowych w zakresie informatyzacji administracji publicznej, sprawy związane z rozwojem społeczeństwa informacyjnego, związane z rozwojem technologii informacyjno-komunikacyjnych i ich wpływu na gospodarkę, kwestie dotyczące rejestrów publicznych

W 2004. rozporządzeniem RM na podstawie ustawy o ochronie zabytków… Polski Komitet Doradczy, jego zadaniem jest koordynacja działań dotyczących ochrony zabytków w przypadku zbrojnego konfliktu, w nawiązaniu do Konwencji haskiej. W skład wchodzą przewodniczący: minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, sekretarz lub podsekretarz stanu z tego ministerstwa, członkami są przedstawiciele tego ministra, przedstawiciele ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości, przedstawiciel ministra właściwego do oświaty i wychowania, przedstawiciel ministra do spraw zagranicznych, 3 osoby posiadające kwalifikacje specjalisty w dziedzinie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

Rady

Może je tworzyć Prezes Rady Ministrów z inicjatywy własnej lub inicjatywy RM, są to organy opiniodawczo-doradcze w sprawach należących do zakresu działania Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, np. utworzona przez P RM w 2002 r. Rada do Spraw Zrównoważonego Rozwoju. Do zakresu działania należy: opracowywanie opinii o zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju, projektów dokumentów rządowych skierowanych pod obrady, przygotowywanie analiz, wniosków mających na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju kraju

Rada Rozwoju Nauki i Technologii utworzona w 2005 r. zarządzeniem P RM zajmuje się strategią rozwoju nauki i technologii, przewodniczącym tej Rady jest Prezes Rady Ministrów, do kompetencji Rady należy przygotowywanie dokumentów dotyczących rozwoju gospodarki opartej na wiedzy, rozwój infrastruktury badawczej

Rada Legislacyjna, działa przy Prezesie Rady Ministrów, w jej skład wchodzą prawnicy specjaliści, ich zadaniem jest opracowanie aktów normatywnych, przede wszystkim opiniowanie projektów aktów normatywnych i kierunków zmian w systemie prawa. Członków powołuje Prezes Rady Ministrów, a także w drodze rozporządzenia określa szczegółowe zadanie i tryb działania RL. Koordynację z P RM i RM i obsługę prawną RM zapewnia Rządowe Centrum Legislacji, jest ono państwową jednostką organizacyjną podległą P RM. Kieruje nim powoływany przez P RM prezes oraz wiceprezesi, w składzie są także dyrektorzy komórek organizacyjnych. Zadania: opracowywanie stanowiska RM do rządowych projektów dokumentów, przedstawianie stanowiska do rządowych projektów aktów normatywnych, opracowywanie rządowych projektów aktów prawnych pod względem legislacyjnym, współdziałanie z Radą Legislacyjną w sprawie opiniowanie projektów rządowych aktów prawnych pod względem ich zgodności z Konstytucją i spójności z systemem prawa, współdziałanie z Komitetem do Spraw Europejskich w sprawie harmonizacji polskiego prawa.

Przy Radzie Ministrów na podstawie ustawy z 2006 r. … działa Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, jest to organ opiniodawczo-doradczy w sprawach programowania nadzorowania i koordynowania działalności służb specjalnych, takich jak ABW, Agencja Wywiadu, Służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego i CBA. Również w sprawach podejmowanych przez policję, straż graniczną w sprawach bezpieczeństwa państwa, żandarmerię wojskową, BOR, zadania Kolegium: formułowanie opinii w sprawach wskazanych w ustawie: m. In. powoływanie i odwoływanie szefów służb specjalnych, kierunki i plan działania tych służb, wykonywanie przez służby specjalne powierzonych im zadań, zgodnie z planami i kierunkami działania.

Pełnomocnik Rządu, przewidziany tą ustawą, może go ustanowić RM do określonych spraw w charakterze czasowym, w drodze rozporządzenia RM, w takim rozporządzeniu RM określa zakres udzielonych upoważnień, sposób prowadzenia nadzoru nad działalnością pełnomocnika ora sposób załatwiania mu obsługi, obsadę personalną zapewnia P RM.

Prezes Rady Ministrów

Jest odrębnym organem od Rady Ministrów, od czasów reformy centrum administracyjnego jego pozycja uległa umocnieniu, jego rola jest widoczna przy tworzeniu rządu desygnowany przez Prezydenta Prezes Rady Ministrów podejmuje wówczas działania dążące do sformułowania rządu, przygotowuje program jego działania, ubiega się o otrzymanie wotum zaufania, także on może występować z wnioskiem do Prezydenta o dokonanie w składzie Rady Ministrów. Występuje w podwójnej roli, jest przewodniczącym Rady Ministrów, w tym zakresie posiada kompetencje, a drugiej strony jest monokratycznym, samodzielnym organem administracji rządowej wyposażonym we własne zadania i kompetencje.

Na podstawie Konstytucji i ustawy o Radzie Ministrów można wyróżnić kompetencje Prezesa Rady Ministrów:

1. reprezentowanie Rady Ministrów

2. kierowanie pracami Rady Ministrów

3. koordynacja i kontrola pracy Rady Ministrów

4. zapewnienie wykonania polityki Rady Ministrów i określenie sposobu wykonania polityki RM

5. wyznaczanie zadań dla ministrów a także wyznaczanie zakresu spraw, których minister działa z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów

Na podstawie ustawy o Radzie Ministrów:

W stosunku do ministrów i innych członków RM

1. może żądać informacji, dokumentów, sprawozdań okresowych dotyczących poszczególnych rodzajów spraw czy też sprawy od ministra, kierownika urzędu centralnego, wojewody, pracowników urzędów organów administracji rządowej

2. może wyznaczyć ministrowie zakres spraw w których ten minister będzie działa w upoważnieniu P RM

3. może zwoływać posiedzenia z udziałem właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów i im przewodniczyć

4. może zwoływać posiedzenia organów pomocniczych i także im przewoźniczych bez względu na zakres działania

5. może zarządzić korespondencyjne ustalenie stanowisk członków Rady Ministrów

6. może przekazać z urzędu lub na wniosek właściwego organu albo na wniosek strony sprawę należącą do właściwości więcej niż jednego urzędnika centralnego urzędu, może sprawę przekazać wskazanemu przez siebie ministrowi zawiadamiając o tym te organy oraz stron

7. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między ministrami

Grupy kompetencji Prezesa Rady Ministrów na podstawie Konstytucji i ustawy:

1. w zakresie stanowienia prawa – wydawanie rozporządzeń na podstawie ustaw i w celu wykonania ustaw, wydawanie zarządzeń na podstawie ustaw, czyli aktów o charakterze wewnętrznym, aktów obowiązujących jednostki organizacyjne podległe premierowi, kierowanie procesem legislacyjnym Rady Ministrów i nadzoruje przebieg tego procesu, wydawanie Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego;

2. nadzorcze wobec jednostek samorządu terytorialnego – sprawuje zgodnie z Konstytucją i ustawami

3. kierownicze i nadzorcze w stosunku do organów administracji rządowej w tym administracji rządowej terenowej, czyli wojewodów

4. nadzór nad działalnością administracji rządowej nieobjętej zakresem działów administracji rządowej wykonywaną przez centralne organy administracji rządowej: Urząd Zamówień Publicznych, CBA, ABW, AW. Zakres działalności tej określają odrębne ustawy, realizując politykę rządu P RM może tym organom wydawać wiążące polecenia i wytyczne, które jednak nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty spraw załatwianych w drodze decyzji administracyjnych

5. o charakterze personalnym – w zakresie kształtowania składu osobowego, nie tylko Rady Ministrów, ale też powoływanie i odwoływanie sekretarzy i podsekretarzy stanów, kierowników urzędów centralnych, zastępców tych kierowników, powoływanie i odwoływanie wojewodów, wicewojewodów, jest najwyższym zwierzchnikiem służbowym wszystkich pracowników administracji rządowej a także zwierzchnikiem służbowym pracowników służby cywilnej.

……………………………………………………………………………………………………………..

Obsługę Rady Ministrów, ministrów i Prezesa Rady Ministrów zapewnia Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, także obsługuje pełnomocników rządu, a także wskazane przez Prezesa organy wewnętrzne i pomocnicze. Została powołana ustawą rządową, wcześniej obsługę zapewniał Urząd Rady Ministrów. Szefa Kancelarii powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, sekretarzy i podsekretarzy stanu powołuje także Prezes Rady Ministrów. Zakres działania, kompetencje określa Prezes Rady Ministrów w drodze zarządzenia. Status Kancelarii nadaje Prezes Rady Ministrów. Struktura jest złożona, w jej skład wchodzą m. in. sekretariaty Prezesa RM, sekretariatu ministrów, biura i departamenty. Do zadań, które z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów należy m.in. kontrola zadań wykonywanych przez wskazane jednostki administracyjne, wydawanie Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego, kontrola realizacji polityki kadrowej w administracji rządowej zgodnie z odrębnymi ustawami, obsługa spraw kadrowych osób zajmujących najwyższe stanowiska w administracji rządowej, zapewnienia współdziałania i koordynacja współdziałania między Radą Ministrów, a Sejmem i Senatem a także Prezydentem, obsługa informacyjna oraz prasowa Rady Ministrów, premiera i organów opiniodawczo-doradczych, koordynacja działalności kontrolnej Prezesa Rady Ministrów wobec organów administracji rządowej, wykonywanie niektórych działań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa określonych odrębnymi przepisami, a także inne zadanie zlecone przez Prezesa Rady Ministrów najczęściej w formie poleceń służbowych,

Ministrowie

Ministrowie są najliczniejszą i podstawową grupą członków Rady Ministrów istotą urzędu ministra jest specjalizacja przedmiotowa, ponieważ każdy z ministrów realizuje pewną część zadań RM jako całości. Zgodnie z ustawą z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (ustawa działowa) pozycja prawna ministra ma charakter dwoisty: jest członkiem RM , a z drugiej strony jest odrębnym organem administracji rządowej kierujący działem administracji ( w tym charakterze nie występują ministrowie bez teki). Minister jest powoływany z Radą Ministrów albo osobno. Sposób odwołania ministra reguluje Konstytucji, z myśl postanowień konstytucyjnych zakres działania ministra określają ustawy. Szczegółowy zakres działania ministra ustala Prezes Rady Ministrów w drodze rozrządzenia niezwłocznie po powołaniu Rady Ministrów, a jeśli minister został powołany w innym czasie to niezwłocznie po jego powołaniu. Prezes RM określa również w drodze rozporządzenia ministerstwo albo inny urząd administracji rządowej, który będzie obsługiwać ministra, a jeżeli mamy do czynienia z ministrem kierującym działem administracji rządowej, premier ustala jakie jednostki będą mu podległe. Prezes wskazuje dział lub działy, którymi kieruje minister. Ustawa działowa przewiduje jednocześnie, że kierowanie trzema działami administracji rządowej: budżet, finanse publiczne, instytucje finansowe powierza się jednemu ministrowi ( nie można ich przesuwać, pozostałe można). Rozporządzenie P RM ustalające działania ministra traci moc z dniem powołanie nowej RM oraz z dniem powołania nowego ministra dla danego działu administracji rządowej.

Minister uczestniczy w realizacji zadań jakie obowiązujące prawo przyznaje rządowi. Ustawa o rządzie eksponuje pozycję ministra jako członka Rady Ministrów, a więc minister uczestniczy w ustalaniu polityki państwa, ponosi odpowiedzialność za treść i realizację działań rządu, jest zobowiązany do inicjowania i opracowywania w zakresie swojego działania polityki rządu, przedkładania projektów aktów normatywnych. Na ministrze spoczywa obowiązek lojalności politycznej, tzn. reprezentowania w swoich wystąpieniach stanowiska rządu. Reprezentuje rząd przed Sejmem w sprawach rozpatrywanych z inicjatywy RM i składa po porozumieniu się z premierem wszelkie inne oświadczenia. Członek RM może być upoważniony przez premiera do reprezentowania rządu w innych sprawach rozpatrywanych przez Sejm. Członkowie RM ponoszą przed Sejmem solidarną odpowiedzialność, a także indywidualną odpowiedzialność za sprawy należące do ich kompetencji lub powierzonych im przez premiera – art. 157 Konstytucji.

Konsekwencją pociągnięcia do odpowiedzialności jest wotum nieufności wyrażony wobec RM lub wobec ministra. Minister ma obowiązek współdziałania z innymi członkami Rady Ministrów, nadzorowania działalności organów administracji rządowej, minister współdziała z samorządem terytorialnym, organizacjami społecznymi, może występować do premiera o powoływanie zespołów międzyresortowych do wykonywania zadań wykraczających poza zakres jego działania, może powoływać organy pomocnicze po porozumieniu z premierem. Ministrowie kierujący działania administracji rządowej pełnią funkcję naczelnego organu administracji rządowej oraz jednoosobowego organu administracji.

14.04.2010 r.

Minister zgodnie z art. 34 ustawy o rządzie kieruje, nadzoruje, kontroluje działalność podporządkowanych organów, urzędów i jednostek organizacyjnych. W tym zakresie tworzy m.in. jednostki organizacyjne, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej, a także likwiduje jednostki organizacyjne. Poza tym powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, chyba że przepisy stanowią inaczej, organizuje kontrolę sprawności działania, efektywności gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne.

Ustawa o działach administracji rządowej nie zawiera legalnej definicji działu administracji rządowej, w literaturze podjęto się próby sformułowania takiej definicji, bierze się pod uwagę dwa elementy konstrukcyjne:

1. przedmiotowy obejmujący zamkniętą klasyfikację spraw administracji rządowej, które są jednorodne lub pokrewne pod względem rzeczowym

2. podmiotowy obejmujący zamkniętą klasyfikację organów administracji rządowej mających identyczną lub zbliżoną właściwość rzeczową.

Pojęcie działu administracji rządowej będzie miało zawsze charakter zamknięty z punktu widzenia rzeczowego, pojęcie to nie będzie związane z jakąkolwiek strukturą organizacyjną, typową dla danego pojęcia resortu. Dział administracji rządowej nie może być utożsamiony z resortem administracyjnym.

Działy:

1. administracja publiczna

2. budownictwo

3. gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa

4. budżet i finanse publiczne

5. gospodarka

6. gospodarka morska

7. gospodarka wodna

8. informatyzacja

9. członkostwo RP w UE

10. instytucje finansowe

11. kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

12. kultura fizyczna i sport

13. łączność

14. nauka

15. obrona narodowa

16. oświata i wychowanie

17. praca

18. rolnictwo

19. rozwój wsi

20. rozwój regionalny

21. rynki rolne

22. rybołówstwo

23. skarb państwa

24. sprawiedliwość

25. szkolnictwo wyższe

26. transport

27. turystyka

28. środowisko

29. sprawy rodzinne

30. sprawy wewnętrzne

31. wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne

32. zabezpieczenie społeczne

33. sprawy zagraniczne

34. zdrowie

Ministrowie kierujący określonymi działami są właściwi w sprawie wskazanej w ustawach o działach za wyjątkiem spraw zastrzeżonych odrębnymi przepisami do kompetencji innych organów. Ministrowie mogą także wykonywać inne zadania i kompetencje, niż przewiduje ustawa działowa, jeśli wynika to z odrębnych przepisów. Zgodnie z ustawą rządową minister jest zobowiązany do inicjowania i opracowywania polityki RM w stosunku do działu, którym kieruje, w tym zakresie musi przedstawiać projekty, musi wykazywać się inicjatywą w tym zakresie, wszystko to przedstawia na posiedzeniach RM. W zakresie działu, którym kieruje realizuje również politykę RM, koordynuje jej wykonanie poprzez te jednostki organizacyjne, organy, instytucje, które są jemu podległe lub są przez niego nadzorowane. Na ministrze spoczywa obowiązek współdziałania z innymi ministrami działowymi, a także z organami administracji rządowej, państwowymi jednostkami organizacyjnymi, jednostkami samorządu terytorialnego, organami samorządu zawodowego, gospodarczego, związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, przedstawicielami środowisk zawodowych i twórczych. Niezależnie od tego podejmuje w odniesieniu do swojego działu współpracę z zagranicą, współpraca ta przebiega w kierunkach nakreślonych przez MSZ oraz Komitet do Spraw Europejskich. W ramach nowelizacji ustawy o działach ministrowie kierującemu działem administracji rządowej zostały przyznane kompetencje w sprawach przyznawania kwalifikacji w zawodach regulowanych należących do tego działu, co oznacza uznawanie tych kwalifikacji w znaczeniu przewidzianych w UE, do wykonania tego działania minister właściwy może upoważnić jednostkę organizacyjną jemu podległą, może upoważnić samorząd zawodowy, organizację gospodarczą lub organ rejestrowy. Nadzoruje organy, w stosunku do których został uprawniony w narzędzia nadzorcze w drodze przepisów u. w celu dostosowania kierunków działania w… centralnych organów administracji rządowej, także urzędów i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej do polityki ustalonej przez RM minister może wydawać kierownikom tych jednostek wiążące wytyczne i polecenia, z tym, że te wytyczne i polecenia nie mogą dotyczyć i rozstrzygać spraw co do istoty, a więc spraw załatwianych w drodze decyzji administracyjnych. Uprawnienie to nie odnosi się do organów, instytucji i jednostek wchodzących w skład zespolonej administracji rządowej, chyba że odrębne przepisy będą mu przyznawały takie kompetencje. Minister, do którego należy sprawowanie nadzoru nad urzędem centralnym przedstawia sprawy dotyczące tego urzędu na posiedzeniach RM. W ramach nadzoru minister też składa P RM wnioski o nadanie urzędowi centralnemu statutu i także o powołanie lub odwołanie kierownika tego urzędu. Minister powołuje zastępców kierowników urzędów centralnych, organizuje także kontrolę sprawności działania, efektywności gospodarowania, a także przestrzegania prawa przez urząd centralny. Kompetencje te ministrowi przyznaje ustawa o rządzie. Mogą być jednak zmienione przez odrębne przepisy. Ponadto minister kierujący działem administracji rządowej posiada kompetencje w zakresie stanowienia prawa. Jego akty prawne mają charakter wykonawczy i najczęściej są to rozporządzenia publikowane w Dzienniku Ustaw, są to akty powszechnie obowiązujące. Ministrowi przysługuje także prawo wydawania zarządzeń, są to akty o charakterze wewnętrznym obowiązujące tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu akt. Zgodnie z art. 93 ust. 2 Konstytucji wymagane jest, aby te zarządzenia były wydawane na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów. Konstytucja przyznaje Radzie Ministrów prawo uchylenia na wniosek Prezesa Rady Ministrów rozporządzenia lub zarządzenia ministra – art. 149 ust. 2 Konstytucji. W przypadku nieobsadzenia stanowiska ministra lub jego czasowej niezdolności do wykonywania obowiązków ministra zastępuje Prezes Rady Ministrów lub innych wskazany przez premiera członek Rady Ministrów. Minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego ministra. Sekretarza i podsekretarzy stanu powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek właściwego ministra. Odwołując P RM nie potrzebuje wniosku właściwego ministra.

Zakres czynności sekretarza i podsekretarza stanu ustala właściwy minister zawiadamiając o tym Prezesa Rady Ministrów. Sekretarz stanu lub podsekretarz stanu, jeżeli nie został powołany sekretarz stanu zastępuje ministra w zakresie przez niego ustalonym. W razie przyjęcia dymisji RM przez Prezydenta RP dymisję składają także sekretarze i podsekretarze stanu. O przyjęciu dymisji rozstrzyga P RM w ciągu 3 miesięcy do powołania RM.

Aparatem pomocniczym ministra jest ministerstwo i to RM znosi, tworzy, przekształca ministerstwo w drodze rozporządzenia. Szczegółową strukturę ministerstwa określają statut, nadawany przez Prezesa Rady Ministrów w drodze zarządzenia. Ustawa o rządzie przewiduje następujące komórki organizacyjne w ministerstwie:

1. departamenty – służą do realizacji merytorycznych zadań ministerstwa

2. biura – do realizacji zadań w zakresie obsługi ministerstwa

3. sekretariaty do obsługi ministra oraz innych organów pomocniczych, jak komitety, rady zespoły

4. wydziały – komórki organizacyjne , które mogą być tworzone w remach departamentów lub biur

oprócz tego tworzone są wyodrębnione stanowiska, np. do spraw informacji, kadr, szkolenia, zamówień publicznych, spraw obronnych, administracyjno-gospodarczych itd. Bezpośredni nadzór nad komórkami org. sprawuje dyrektor generalny, który zapewnia prawidłowe wykonywania zadań zleconych przez ministra, sekretarza i podsekretarza stanu. Dyrektor generalny zatwierdza także wewnętrzne regulaminy organizacyjne komórek organizacyjnych ministerstwa oraz jednostek organizacyjnych podległych ministrowi.

Centralne organy (urzędy centralne)

jest to dosyć liczna grupa organów występująca pod różnymi nazwami, pomimo tego zróżnicowania charakteryzującą się tym, że są wyposażone przez prawo we własne kompetencje. Konstytucja nie reguluje stanu … nie są także włączone do RM są podporządkowane naczelnym organom administracji rządowej. Biorąc pod uwagę kryteria podporządkowania można wyróżnić grupy:

1. organy podległe bezpośrednio Radzie Ministrów lub Prezesowi Rady Ministrów bądź też nadzorowane przez te organy

2. organy wpisane w strukturę działu administracji rządowej, czyli dawnych resortów podlegające ministrowi kierującemu działem administracji rządowej lub przez niego nadzorowanej

tworzone są w drodze ustawy, nazwy: komitet, komisja urząd (najczęściej urząd), są to także często organy monokratyczne, chociaż pojawiają się także kolegialne, np. centralna komisja do spraw stopni i tytułów naukowych.

Liczba tych organów nie jest stała, ich tworzenie i znoszenie jest związane z koncentracją kompetencji naczelnych organów administracji rządowej. Podstawy prawne ich tworzenia zawarte są w ustawie o RM (art. 35), ale znajdziemy także w ustawie o działach administracji rządowej w tej ustawie określając działy administracji rządowej jednocześnie wskazuje się na funkcjonujące w zakresie tych działów centralne organy administracji rządowej. Te organy centralne charakteryzujące administrację rządową nie są nowymi organami, gdyż funkcjonowały w strukturze administracji państwowej zawsze. Tworzenie, zmiana i likwidowanie tych urzędów centralnych jest ściśle związane z reformami dokonywanymi w sferze administracji centralnej. W momencie reformy administracji decentralizacji administracji zmniejszany liczbę tych organów, polegało to na łączeniu, rzadziej na likwidowaniu. W ustawie z 1 marca 2002 r. o zmianach organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw zostały określone organy podlegające zniesieniu i likwidacji oraz terminy, w których ma to nastąpić. Zadania i kompetencje tych zniesionych organów przeszły do zakresu działania właściwych ministrów kierujących działami administracji rządowej. Połączenie zadań i kompetencji miało się przyczynić do usprawnienia funkcjonowania rozdrobnionego dotychczas centrum administracji. Na mocy tej ustawy z 2002 r. zostały utworzone także nowe, jednoosobowe a także kolegialne centralne organy administracji rządowej – np. dyrektor generalny dróg krajowych i autostrad (wcześniej inaczej się nazywał), prezes urzędu komunikacji elektronicznej, komisja nadzoru ubezpieczeń i funduszy emerytalnych. Centralnymi organami są także (budzi to jednak wątpliwości) Generalny Inspektor Ochrony Danych osobowych i Główny Inspektor Pracy – podlegają one Sejmowi. Urzędy centralne funkcjonują w różnych dziedzinach administracji, w ich zakresie działania mieszczą się często kwestie o istotnym znaczeniu dla państwa, nie ustępują rangom jeśli chodzi o kompetencje działom administracji rządowej. Te organy mają także często swoje organy terenowe, np. Główny Inspektor Sanitarny, urzędy statystyczne. Centralne organy podlegają ministrom, RM, P RM i Sejmowi. Radzie Ministrów np. jest podległy Urząd Patentowy, na nadzór nad jego działalnością z ramienia RM sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki. Podległy lub nadzorowany przez P RM jest Prezes GUS, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, Prezes urzędu Ochrony konkurencji i Konsumentów , szef CBA, szef ABW, szef Agencji wywiadu, centralna komisja do spraw stopni i tytułów naukowych. Do centralnych organów podległych lub nadzorowanych przez ministrów jest np. Komendant Główny Policji, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, Komendant Główny straży granicznej.

TERENOWA ADMINISTRACJA RZĄDOWA

Zgodnie z art. 2 ustawy z 23 stycznia 2003 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie zadania administracji rządowej w województwie wykonują zarówno organy administracji rządowej w województwie a także inne organy które zostały do tego upoważnione

1. wojewoda

2. organy administracji rządowej zespolonej, wśród nich kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży

3. organy niezespolonej administracji rządowej

4. jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, np. związki powiatowe, związki gmin, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw lub z zawartego porozumienia

5. starosta, jeżeli wykonywanie przez niego zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw

6. inne podmioty na podstawie odrębnych ustaw

Organy terenowej administracji rządowej to

1. wojewoda – z rozdziale VI Konstytucji, stanowi ona, że wojewoda jest przedstawicielem RM w województwie, zaś tryb powoływania i odwoływania oraz zakres działania wojewodów określa ustawa, natomiast art.171 sytuuje go jako organ nadzoru na nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa o RM, ustawy samorządowe orasz inne ustawy o charakterze ustrojowym, materialno prawne i proceduralne, liczba tych ustaw maleje w związku z postępującym procesem redukcji kompetencji wojewody na rzecz przede wszystkim marszałka województwa, zwierzchnictwo służbowe należy do P RM, to P RM powołuje i odwołuje wojewodę.

2. organy rządowej administracji zespolonej

3. oraz niezespolonej, działające na obszarze województwa,

4. kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży działający pod zwierzchnictwem starosty

PRAWO O STOWARZYSZENIACH

Art. 58 Konstytucji: Każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się. Zakazane są zrzeszenia, których cel lub działalność są sprzeczne z Konstytucją lub ustawą. O odmowie rejestracji stanowi wyłącznie sąd, także sąd może również zakazać działania zarejestrowanemu zrzeszeniu. Konstytucja odsyła jednak w zakresie rejestracji zrzeszeń i nadzoru nad nimi do odrębnych ustaw.

Stowarzyszenia – regulują także pakty międzynarodowe, jak: art. 20 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 r., art. 22 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r., art. 11 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych wolności. Nie ograniczają się one tylko do stowarzyszeń.

Problematykę stowarzyszeń reguluje ustawa o stowarzyszeniach, zgodnie z którą obywatele polscy mają prawo realizacji prawa zrzeszania się w formie stowarzyszeń. Stowarzyszenia mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych.

Stowarzyszenie:

1. jest dobrowolnym – oznacza to, że nikogo nie można zmuszać do przynależności do stowarzyszenia, nie można także wprowadzać ograniczeń dotyczących występowania ze stowarzyszeń,. Zakazane jest tworzenie stowarzyszeń, w którym obowiązywała by zasada bezwzględnego posłuszeństwa członków stowarzyszenia wobec władz stowarzyszenia, nikogo nie można zmuszać do udziału w stowarzyszeniu i nie może on ponosić on ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia, albo nieprzynależenia do stowarzyszenia

2. samorządnym – oznacza samodzielność w ustalaniu celów, programów działania stowarzyszenia, w ustalaniu struktury organizacyjnej, uchwalaniu aktów wewnętrznych stowarzyszenia, dotyczących jego działalności;

3. trwałym zrzeszeniem – trwały charakter – stowarzyszenia nie są powoływane do doraźnych celów (doraźnym celom służą inne formy zrzeszania się, jak np. zgromadzenia, manifestacje)

4. o celach niezarobkowych – dla celów zarobkowych powołuje się inne podmioty, np. spółki, przedsiębiorstwa. Stowarzyszenie powinno opierać swoją działalność przede wszystkim na pracy społecznej swoich członków, nie mniej jednak może zatrudniać pracowników poza stowarzyszeniami zwykłymi, które tego nie mogą robić, oraz wiele stowarzyszeń nie utrzymałoby się przy życiu, mogą prowadzić działalność, z tym, że dochód z tego działalności nie może być dzielone między członków, a może być przeznaczany wyłącznie do realizacji celów statutowych stowarzyszenia. Działalność gospodarcza nie może być celem pierwszoplanowym.

Prawo do tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych, niepozbawionych praw publicznych, tworzyć stowarzyszenia mogą także małoletni, w wieku od 16 do 18 lat, mogą także oni należeć do stowarzyszeń, mogą korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, ale w skład zarządu takiego stowarzyszenia powinny wchodzić osoby mające pełną zdolność do czynności prawnych. Stowarzyszenia, których większość są małoletni mogą także funkcjonować, z tym, że biernie i czynne prawo wyborcze przysługuje osobom mającym pełną zdolność do czynności prawnych, chyba że takie stowarzyszenie zrzesza wyłącznie małoletnich, wtedy mają bierne i czynne prawo wyborcze. Małoletni poniżej 16 roku życia, którzy mają należeć do tych stowarzyszeń za zgodą swoich przedstawicieli ustawowych. Do stowarzyszeń mogą także przynależeć cudzoziemcy mający miejsce zamieszkana na terenie RP zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich.

Wyłączenia podmiotowe przepisy prawa o stowarzyszeniach:

1. organizacje społeczne działające na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, których stroną jest Polska

2. kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich osób prawnych

3. organizacje religijne regulowane ustawą o stosunku państwa do kościoła i …

4. komitetów wyborczych z związku z wyborami do Sejmu, Senatu, wyboru Prezydenta RP.

Stowarzyszenia podlegają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Nadzór nad działalnością stworzysz eń prowadzi przede wszystkim starosta własowcy ze względu na siedzibę stowarzyszenia; także wojewoda, dotyczy to stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego.

Rodzaje stowarzyszeń:

1. zwykłe – najprostsza forma stowarzyszenia, są to stowarzyszenia nieposiadające osobowości prawnej. Żeby założyć takie stowarzyszenie wystarczą 3 osoby. Osoby te uchwalają regulamin działalności, w którym podaje się cel stowarzyszenia, jego nazwę, teren działania tego stowarzyszenia, środki mające służyć realizacji celu, siedzibę stowarzyszenia, przedstawiciela, który będzie reprezentował stowarzyszenia. Członkowie tego stowarzyszenia informują o założeniu tego stowarzyszenia na piśmie organ właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia, czyli starostę, jest to organ nadzorujący stowarzyszenie. Jeżeli przez 30 dni organ nadzorujący nie wnosi sprzeciwu można przyjąć, że po tym okresie 30 dni stowarzyszenie może rozpocząć działalność. Stowarzyszenie takie nie ma osobowości prawnej, utrzymuje się ze składem członkowskich. Nie może się łączyć z związki stowarzyszeń, nie może powoływać swoich jednostek organizacyjnych (jednostek w terenie), nie może zrzeszać osób prawnych, nie może prowadzić działalności gospodarczej, nie może przyjmować spadków, zapisów, darowizn, nie może korzystać z ofiarności publicznej, nie może także otrzymywać dotacji

2. „zarejestrowane” – ustawodawca je określa „stowarzyszenia”. Podlegają rejestracji, posiadają osobowość prawną, w procedurze: sąd decyduje o zarejestrowaniu, bada zgodność z prawem, nie ocenia.

Otworzenie stowarzyszenia: tworzy je co najmniej 15 osób, uchwala statut stowarzyszenia i wybiera komitet założycielski. Statut powinien określać obowiązkowo:

a) nazwa stowarzyszenia, niepowtarzająca się,

b) teren działania i siedziba

c) sposób realizacja zadań

d) sposób nabywania członkostwa, i jego utraty

e) władze stowarzyszenia, sposób ich wybierania, kompetencje, skład i jego uzupełnienia

f) sposób reprezentowania stowarzyszenia, zaciągania zobowiązań majątkowych, warunki ważności uchwał

g) sposób uzyskiwania środków finansowych

h) sposób ustanawiania składek członkowskich

i) zasady dokonywania zmian w składzie

j) zasady dokonywania zmian w statucie

k) sposób rozwiązania stowarzyszenia

l) jeżeli będzie miało filie, także powinny być ujęte w statucie

m) inne postanowienia w zależności od postanowień członków

dalsza procedura: komitet założycielski składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz ze statutem oraz listą założycieli (imiona, nazwiska, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, własnoręczne podpisy założycieli) do niego dołącza się protokół wyboru komitetu założycielskiego, także informacja o siedzibie stowarzyszenia. Sąd rejestrowy przed wydaniem postanowienia o rejestracji, dokonuje niezbędnych ustaleń i jeżeli okaże się, że zauważył jakieś braki może w tym celu wyznaczyć posiedzenie wyjaśniające, na które sąd wzywa uczestników postępowania, sąd rejestrowy powinien rozpatrzyć wniosek niezwłocznie a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Sąd rejestrowy doręcza także organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestracji, organ ten ma prawo wypowiedzieć się co do wniosku w ciągu 14 dni od doręczenia przez sąd. Organ ten za zgodą sądu może przystąpić do postępowania wyjaśniającego. Jeżeli wszystko jest w porządku sąd wydaje postanowienie o wpisie do KRs. Z chwilą wpisu stowarzyszenie otrzymuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność.

21.04.2010 r.

1. związki stowarzyszeń – tworzą co najmniej 3 stowarzyszenia „zarejestrowane”, członkami związków mogą być także inne osoby prawne, z tym, że osoby prawne, które mają cele zarobkowe mogą być jedynie członkami wspierającymi. Organy nadzorujące: np. wojewodowie w stosunku do stowarzyszeń gmin.

Organ nadzorujący ma prawo w stosunku do stowarzyszenia

1. żądać odpisów uchwał walnego zebrania członków (zebrania delegatów) w terminie wyznaczonym przez siebie,

2. żądać złożenia niezbędnych wyjaśnień

3. gdy stowarzyszenie nie zastosuje się do powyższych żądań organ nadzorujący może zwrócić się do sądu, a sąd może nałożyć grzywnę na stowarzyszenie w wysokości nie wyższej niż 5 tyś. zł. Stowarzyszenie może się zwolnić od tej grzywny, przez wypełnienie żądania organy nadzorującego, zwraca się w tym celu w terminie 7 dni do sądu o zwolnienie z grzywny.

W przypadku, gdy stowarzyszenie działa niezgodnie z prawem albo narusza postanowienia statutu, wtedy organ nadzorujący w zależności od rodzaju i stopnia naruszeń może:

1. wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie

2. udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia

3. wystąpić do sądu o zastosowanie określonych środków: (nie tylko na wniosek organy nadzorującego, ale także na wniosek prokuratora)

1. udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia

2. uchylić uchwałę stowarzyszenia, gdy jest ona niezgodna z prawem lub postanowieniami statutu

3. rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli takie stowarzyszenie w wyniku swojej działalności rażąco i uporczywie narusza prawo lub postanowienia statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem – sąd rozpoznając ten wniosek może najpierw zawiesić np. z własnej inicjatywy zawiesić zarząd stowarzyszenia. Zawieszając zarząd stowarzyszenia sąd wyznacza przedstawiciela do prowadzenia bieżących spraw. Poza tym sąd może także zobowiązać władze stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w określonych terminie, wtedy sąd zawiesza postępowanie. Jeżeli stowarzyszenie nie usunie tych nieprawidłowości sąd może z własnej inicjatywy lub z inicjatywy organu nadzorującego podjąć zawieszone postępowanie

1. w przypadku, gdy stowarzyszenie nie posiada zarządu zdolnego do działań prawnych wówczas sąd z własnej inicjatywy lub na wniosek organu nadzorującego ustanawia kuratora dla stowarzyszenia. Kurator jest zobowiązany w ciągu 6 miesięcy zwołać walne zebranie członków stowarzyszenia lub delegatów w celu wyboru nowego zarządu. Do czasu wyboru nowego zarządu to właśnie kurator reprezentuje stowarzyszeni, również w sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia.

2. Stowarzyszenie może rozwiązać sąd na wniosek organu nadzorującego wtedy, gdy

1. Liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej liczny wymaganej do założenia (poniżej 15) oraz gdy

2. Stowarzyszenie nie posiada władz, które muszą być powołane i nie ma warunków do wyłonienia tych władz w ciągu roku

Likwidacja stowarzyszenia:

1. Rozwiązanie na podstawie własnej uchwały – wtedy likwidatorami stowarzyszenia są członkowie zarządu, chyba że postanowienia statutu stowarzyszenia lub uchwała ostatniego walnego zebrania członków stowarzyszenia albo delegatów nie stanowi inaczej

2. Rozwiązanie przez sąd – (przypadku opisane powyżej) sąd wyznacza likwidatora

Niezależnie od tego, kto jest likwidatorem, jest zobowiązany do dokonania likwidacji w jak najkrótszym czasie i w taki sposób, żeby jak najlepiej zabezpieczyć majątek stowarzyszenia przez uszczupleniem.

Obowiązki likwidatora:

1. zawiadomienie sądu o likwidacji

2. dokonywanie wszelkich niezbędnych czynności i podanie do publicznej wiadomości fakt wszczętego postępowanie likwidacyjnego

3. po zakończonej likwidacji musi złożyć wniosek do sądu o wykreślenie stowarzyszenie z KRS

ZGROMADZENIA

Art. 57 Konstytucji zapewnia jednostce wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestnictwa w nich. Ograniczenia tej wolności może określić tylko ustawa. Konstytucja nie precyzuje pojęcia pokojowego zgromadzenia, ani tez nie wprowadza w tym zakresie ograniczeń. Pozostawia ustawodawstwu zwykłemu swobodę regulacji tych zagadnień.

Umowy międzynarodowe traktujące o zgromadzeniach posługują się określeniem „spokojne zgromadzania się” – Konwencja o ochronie praw i podstawowych wolności człowieka, Powszechna deklaracja praw człowieka. Są to ponadustawowe źródła wiążące Polskę.

Ustawa z dnia 5 lipca 1990 r. o zgromadzeniach

Zgodnie z art. 1 ust. 2 zgromadzeniem jest ugrupowanie co najmniej 15 osób zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska. W tak ujętym pojęciu zgromadzenia mogą się mieścić różne formy aktywności jak wyrażenie swojego stanowiska w prelekcji, z tym, że reglamentacja administracyjnoprawna nie dotyczy takich zgromadzeń. Odnosi się ona tylko do zgromadzeń publicznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 zgromadzenia publiczne to zgromadzenia organizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób. Zgromadzenia te wymagają uprzedniego zawiadomienia organu gminy właściwego ze względu na miejsce zgromadzenia. Jeżeli zgromadzenie publiczne jest organizowane w pobliżu przedstawicielstw dyplomatycznych, też urzędów konsularnych, misji specjalnych albo w pobliżu organizacji międzynarodowych, którym przysługują immunitety lub przywileje dyplomatyczne wówczas organ gminy obowiązkowo zawiadamia właściwego Komendanta Policji oraz Ministra Spraw Zagranicznych. Organem właściwym do zgromadzeń jest organ gminy, jest to zadanie mu zlecone, czyli zadanie z zakresu administracji rządowej. Organem odwoławczym, zwłaszcza od decyzji, jest wojewoda.

Radni każdej gminy mogą wyznaczyć w swojej gminie miejsca, w której mogą odbywać się miejsca, w których mogą odbywać się zgromadzenia bez zgody w tym celu – art. 6 ust. 3.

Każdy ma prawo do pokojowego zgromadzania się. Ograniczenie tej wolności wynikające z tej ustawy:

1. gdy jest to niezbędne dla ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego,

2. dla ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób,

3. w celu ochrony Pomników Zagłady w rozumieniu ustawy z 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady

Prawo do organizowania zgromadzeń przysługuje

1. osobom fizycznym mającym pełną zdolność do czynności prawnych,

2. osobom prawnym,

3. innym organizacjom,

4. grupom osób.

W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby, które posiadają przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia.

Wyłączenia:

1. zgromadzenia organizowane przez kościół katolicki, inne kościoły i związki wyznaniowe w ramach ich działalności,

2. zgromadzenia organizowane przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego.

Postępowanie w sprawach zgromadzeń:

Organizator zgromadzenia musi złożyć zawiadomienie o chęci zorganizowania zgromadzenia. W taki sposób, aby wiadomość o zgromadzeniu dotarła nie później niż na 3 dni przed data zgromadzenia, a najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia. Zawiadomienie powinno zawierać:

1. jeśli jest to osoba fizyczna – imię, nazwisko, datę urodzenia i adres organizatora

2. jeśli jest to osoba prawna – nazwa, adres siedziby tej osoby

3. cel zgromadzenia

4. język, w którym będą się posługiwali uczestnicy

5. program tego zgromadzenia

6. miejsce zgromadzenia

7. datę zgromadzenia

8. godzinę rozpoczęcia

9. planowany czas trwania

10. przewidzianą liczbę uczestników

11. trasę przejścia, jeśli jest przewidziane

12. podać jakie zaplanować środki zabezpieczenia w celu pokojowego zgromadzenia, może także o takie środki zwrócić się do Policji lub Straży Miejskiej. organizator ponosi odpowiedzialność i uczestnicy ponoszą za poniesione szkody.

Jeśli organ gminy nie wyrazi zgody na zgromadzenie, wówczas musi ten organ wskazać jakie były podstawy decyzji (odmowa następuje w formie decyzji). Taka decyzja może być wydana jeśli cel zgromadzenia lub jego odbycia sprzeciwia się ustawy Prawo o zgromadzeniach albo narusza przepisy ustaw karnych lub jeśli odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu, zdrowiu ludzi lub mieniu w znacznych rozmiarach.

Decyzja ta jest dostarczana organizatorowi w ciągu 3 dni od złożenia przez niego zawiadomienia, nie później jednak niż na 24 godzin przed planowanym rozpoczęciem zgromadzenia. Można się odwołać od tej decyzji, wnosi się je w ciągu 3 dni od doręczenie zawiadomienia o decyzji, wniesienie odwołania nie wstrzymuje odwołania decyzji.

Zgromadzenie musi wybrać swojego przewodniczącego, może nim być organizator. To przewodniczący ponosi odpowiedzialność za przebieg zgromadzenia. Także otwiera zgromadzenie, kieruje nim i zamyka zgromadzenie. Może korzystać ze środków przewidzianych także w ustawie, przewodniczący może żądać aby zgromadzenie opuściła osoba, która swoim zachowaniem narusza przepisy ustawy Prawo o zgromadzeniach lub uniemożliwia lub usiłuje udaremnić odbycie zgromadzenia. W takim przypadku może się on zwrócić do Policji lub Straży Miejskiej, jeśli osoba ta nie podporządkuje się tego żądaniu. Jeśli uczestnicy nadal nie podporządkowują się jego zarządzeniom lub gdy swoim zachowaniem naruszają przepisy ustawy o zgromadzeniach lub ustaw karnych wówczas przewodniczący ma obowiązek rozwiązać zgromadzenie.

Z chwilą rozwiązania lub zamknięcia zgromadzenia uczestnicy są zobowiązani niezwłocznie opuścić miejsce zgromadzenia.

W zgromadzeniu może uczestniczyć przedstawiciel gminy. Taki przedstawiciel musi mieć przy sobie upoważnienie. Z chwilą przybycia na zgromadzenie przedstawia to upoważnienie przewodniczącemu. Jeżeli zauważy on, że przebieg zgromadzenia zagraża życiu lub zdrowiu lub mieniu w znacznych rozmiarach albo gdy naruszane są przepisy prawne wtedy przedstawiciel gminy może rozwiązać takie zgromadzenie, z tym, że czyni to dopiero wtedy, gdy przewodniczący zebrania wzbrania się to uczynić. Przedstawiciel gminy trzykrotnie ustnie ostrzega zebranych o możliwości rozwiązania zgromadzenia, a jeśli to nie skutkuje wówczas ogłasza ustnie decyzję przewodniczącemu w obecności zebranych o rozwiązaniu zgromadzenia. Następnie w ciągu 24 godzin organizator zgromadzenia dostaje tę decyzję na piśmie. Ustnej decyzji przedstawiciela gminy nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Od decyzji przysługuje odwołanie organizatorowi albo każdemu uczestnikowi zgromadzenia w ciągu 3 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia.

FUNDACJE

reguluje ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. fundacje tworzone są dla celów społecznie lub gospodarczo użyteczne. Te szczytne cele wymienione przykładowo są w art. 1:

1. ochrona zdrowia

2. oświata i wychowanie

3. ochrona środowiska

4. ochrona zabytków

5. rozwój gospodarki

6. rozwój nauki

7. kultura i sztuka.

Fundacje są osobami prawnymi, rejestrowane są w KRS. Można ustanowić w dwojaki sposób, mianowicie:

1. można udać się do notariusza i w formie aktu notarialnego ustanowić fundację podając jej cel i środki przeznaczone na cel fundacji

2. w formie testamentu, który musi spełniać warunki zgodnie z przepisami prawnymi – podpis, data itd.

Mogą ustanowić je osoby fizyczne niezależnie od obywatelstwa i miejsc zamieszkania, ale także osoby prawne mające siedzibę w Polsce i zagranicą. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terytorium Polski. Składniki majątkowe, które mogą być przekazywane na rzecz fundacji:

1. pieniądze

2. papiery wartościowe

3. nieruchomości jak i rzeczy ruchome

na własność fundacji

Fundator ustala statut fundacji, w którym wskazuje, cel, siedzibę, majątek, zasady, formy działania fundacji, zakres jej działania, zarząd fundacji, skład i jego organizacja, sposób jego powoływania, prawa i obowiązki, sposoby prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, a także połączyć się z inną fundacją, czy przewiduje się utworzenie innych organów obok zarządu, musi także wskazać ministra właściwego ze względu na cele utworzenia fundacji. Jeśli ma ona prowadzić działalność gospodarczą, musi to być wykazane w Krajowym Rejestrze Przedsiębiorców.

Z chwilą wpisania do KRS fundacja uzyskuje osobowość prawną.

Fundacja może rozpocząć działalność gospodarczą mając 1000 zł kapitału.

Sąd rejestrowy zawiadamia właściwego ministra do wpisaniu fundacji oraz zawiadamia starostę właściwego ze względu na siedzibę fundacji. To staroście przesyła statut. Jeżeli fundacja ma kilka celów, i ministrów jest dwóch lub więcej, wtedy sąd po wpisaniu do KRS przesyła statut temu ministrowi, z którego zakresem działania wiąże się główny cel działania fundacji.

Fundacja ma obowiązek corocznie składać sprawozdanie ze swej działalności ministrowi, muszą być udostępnione do publicznej wiadomości.

Środki nadzorcze:

1. minister właściwy

2. starosta

może on :

1. wystąpić do sądu o uchylenie uchwały zarządu fundacji, jeżeli ta uchwałą jest w rażącej sprzeczności z celem albo postanowieniami fundacji lub z przepisami prawa; może się zwrócić jednocześnie do sądu o wstrzymanie wykonania uchwały do czasu rozstrzygnięcia sprawy

2. gdy działanie zarządu fundacji istotny sposób narusza postanowienia prawa lub statutu lub jest niezgodne z celem fundacji właściwy minister lub starosta może wyznaczyć odpowiedni termin do usunięcia tych uchybień, może także żądać dokonania zmiany zarządu fundacji i to w wyznaczonym terminie. Po bezskutecznym upływie terminu organ nadzorujący może się zwrócić do sądu o zawieszenie zarządu fundacji. Sąd wyznacza również zarządcę przymusowego, zarządca przymusowy reprezentuje fundację w sprawach wynikających z zarządu i to również w postępowaniach sądowych. Jeśli nieprawidłowe działania zostaną zaniechania sąd może uchylić postanowienie o zawieszeniu zarządu fundacji.

Likwidacja fundacji

1. wraz z osiągnięciem celu

2. w razie wyczerpania się środków finansowych i majątku fundacji

sposób likwidacji – najczęściej przewidziany w statucie. Jeśli nie ma takich postanowień w statucie albo jego postanowienia nie są wykonywana organ nadzorujący zwraca się do sądu o likwidację fundacji. Po takiej likwidacji majątek przeznaczony jest na cele, dla których fundacja była ustanowiona, jeśli nie jest to ustalone, sąd decyduje o przeznaczeniu tych środków.

Fundacja może przyjmować spadki, zapisy, darowizny. Jest zwolniona z opłat sądowych i notarialnych, ze względu na tworzenie jej ze szczytnych celów.

Ordery i odznaczenia

Rzeczpospolita Polska nadaje ordery i odznaczenia jako wyróżnienie zasług, cnót obywatelskich i za wybitne osiągnięcia. Ordery i odznaczenia są nadawane zarówno w czasie pokoju i wojny, dla chwały i rozwoju RP. Ordery nadawane są w klasach, w każdej klasie. Odznaczenia nadawane są w stopniach, w każdym stopniu nadaje się raz, chyba że ustawa stanowi inaczej. Nadaje je Prezydent RP.

Prezydent nadaje ordery z własnej inicjatywy lub na wniosek Prezesa RM, a także na wniosek kapituł orderów.

Prezydent nadaje odznaczenia z własnej inicjatywy, z inicjatywy Prezesa RM, ministrów kierowników urzędów centralnych, a także wojewodów

Ordery i odznaczenia w czasie wojny nadaje w siłach zbrojnych dowódca Sił Zbrojnych RP.

Nadaje się je obywatelom polskim. Mogą być także nadawane cudzoziemcom za zasługi dla RP lub jej obywateli, a także stosownie do zwyczajów międzynarodowych. Obywatel polski może przyjąć order lub odznaczenie lub inne zaszczytne wyróżnienie tylko na zgodą RP, gdy otrzymuje takie odznaczenie od najwyższych władz państwa obcego.

Ordery i odznaczenia w czasie wojny nadawane mogą być także nadawane po wojnie, nie później jednak niż 5 lat po zakończeniu wojny. Ordery odznaczenia wojskowe mogą być także nadawane czasie działań wojskowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia sił zbrojnych RP poza granicami państwa, nie później niż po 3 latach od zakończenia takich działań. Ordery i odznaczenia mogą być nadawane pośmiertnie. Postanowienia o nadaniu orderów lub odznaczeń są publikowane w Monitorze Polskim, z tym, że ze względu na ważny interes państwa można odstąpić od publikacji.

Ordery

1. Order Orła Białego – ustanowiony w 1705 r., a odnowiony w 1921 r. – za znamienite zasługi zarówno cywilne, jak i wojskowe, w czasie pokoju jak i wojny. „dla chwały Rzeczypospolitej Polskiej”

2. Order wojenny Virtutti Militari – ustanowiony w 1791 r., a zatwierdzony został Konstytucją Sejmu RP z dnia 23 listopada 1793 r. jest nadawany za wybitne czyny wojenne połączone z odwagą. Ma pięć klas:

1. Krzyż Wielki Order wojennego Virtutti Militari, przyznawany Naczelnemu Dowódcy Sił zbrojnych, np. za wygraną wojnę, czy też generałowi armii

2. Krzyż Komandorski

3. Krzyż Kawalerski

4. Krzyż Złoty

5. Krzyż Srebrny – dowódcy lub żołnierzowi, także osobom cywilnym za wykazanie niezwykłego męstwa

Może być przyznany miejscowości, a także formacji walczącej.

1. Order Odrodzenia Polski – ustanowiony w 1721 r. przez Sejm RP. Jest nagrodą za wybitne zasługi położone w służby państwa i społeczeństwa. Ma pięć klas:

1. Krzyż Wielki

2. Krzyż Komandorski z Gwiazdą

3. Krzyż Komandorski

4. Krzyż Oficerski

5. Krzyż Kawalerski

Także za szczególne zasługi położone na rzecz umacniania suwerenności kraju, za działalność państwową i publiczną z pożytkiem dla kraju, zasługi dla rozwoju gospodarki narodowej, za wybitną twórczość naukową, literacką, artystyczną, za zasługi na rzecz rozwoju współpracy Polski z innymi państwami.

28.04.2010 r.

1. Order Krzyża Wojskowego – jest nagrodą za wybitne czyny bojowe wyjątkową ofiarnością i odwagą, w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia sił zbrojonych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa, ale w czasie pokoju. Dzieli się na trzy klasy

1. Krzyż wielki – przyznawany dowódcy jednostki bojowej za nadzwyczajne czyny bojowe, za wybitną inicjatywą połączoną ze skutecznym dowodzeniem operacją lub akcją bojową

2. Krzyż komandorski

3. Krzyż kawalerski – dowódcy lub żołnierzowi za śmiały czyn bojowy lub osobiste męstwo w czasie akcjo bojowej

Może być także nadany formacji walczącej.

1. Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej – jest nagrodą za wybitne zasługi dla współpracy między narodami. Może być nadawany cudzoziemcom a także obywatelom polskim zamieszkałym za granicą, nadawany jest osobom, który wniosły wybitny wkład we współpracę międzynarodową Rzeczypospolitej Polskiej z innymi narodami

1. Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej

2. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Rzeczypospolitej Polskiej

3. Krzyż Komandorski Orderu Rzeczypospolitej Polskiej

4. Krzyż Oficerski Orderu Rzeczypospolitej Polskiej

5. Krzyż Kawalerski Orderu Rzeczypospolitej Polskiej

Odznaczenia

1. Krzyż Walecznych – ustanowiony w 1920 r. przez Radę Obrony Państwa. Stanowi nagrodę za czyny męstwa i odwagi wykazany w boju. Może być tej samej osobie nadany czterokrotnie. Może być nadany także miejscowości lub formacji walczącej

2. Krzyż Wojskowy – jest nagrodą za czyny męstwa i odwagi dokonane w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa w czasie pokoju. Może być nadawany żołnierzom, policjantom, funkcjonariuszom BOR, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, funkcjonariuszom CBA, Straży Granicznej i Straży Pożarnej. Niezależnie od tego może być nadany także osobie cywilnej oraz formacji walczącej. Tej samje osobie może być nadany czterokrotnie.

3. Krzyż Zasługi z Mieczami – ustanowiony w 1941 r. przez Prezydenta RP i jest odznaczeniem wojennym, stanowi nagrodę za czyny męstwa w walce bezpośredniej z nieprzyjacielem, a także położone w czasie wojny zasługi względem państwa i jego obywateli w warunkach niebezpiecznych. Dzieli się na 3 stopnie:

1. Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami

2. Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami

3. Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami

Ten sam Krzyż Zasługi z Mieczami może być nadany dwukrotnie.

1. Krzyż Zasługi – ustanowiony w 1923 przez Sejm, jest nagrodą dla osób, które położyły zasługi dla państwa lub jego obywateli spełniając czyny przekraczające zakres zwykłych obowiązków, a przynoszące niezwykłą korzyść państwu lub jego obywatelom. Dzieli się na 3 stopnie:

1. Złoty Krzyż Zasługi

2. Srebrny Krzyż Zasługi

3. Brązowy Krzyż Zasługi

Jest przyznawany za ofiarne niesienie pomocy, działalność charytatywną. Może być nadany dwukrotnie. Z przejścia z jednego na drugi musi upłynąć co najmniej 3 lata. Odstępstwo: w przypadkach wyjątkowych.

1. Krzyż Zasługi za Dzielność – ustanowiony przez Prezydenta RP w 1928 r. przyznawany policjantom, funkcjonariuszom ABW, AW, CBA, Straży Pożarnej, żołnierzom za czyny spełniane z szczególnie ciężkich warunkach, z wykazaniem odwagi, narażeniem życia, zdrowia, w obronie prawa, nietykalności cielesnej, czy bezpieczeństwa obywateli. Może być nadawany wielokrotnie, nie ma żadnych ograniczeń. A także nadawany innym osobom niż wymienione.

2. Medal za Ofiarność i Odwagę – z 1960 r. stanowi nagrodę dla osób, które z narażeniem życia i zdrowia ratowały zagrożone życie ludzkie lub mienie. Może być nadawany wielokrotnie.

3. Medal za długoletnie pożycie małżeńskie – ustanowiony w 1960 r. – odznaczenie dla osób, które przeżyły 50 lat w jednym związku małżeńskim.

4. Wojskowy Krzyż Zasługi z mieczami – przyznawany żołnierzom wojsk lądowych

5. Morski – przyznawany żołnierzom marynarki wojennej

6. Lotniczy – przyznawany żołnierzom sił powietrznych

Odznaczenia 8-10 nagrody za zasługi podczas działań bojowych przeciwko aktom terroru w kraju lub podczas użycia sił zbrojnych RP poza granicami państwa w czasie pokoju. Są to odznaczenia wojskowe, przyznaje się je żołnierzom , którzy mają styczność z przeciwnikiem.

Nagroda za zasługi w służbie w siłach zbrojnych:

1. Wojskowy Krzyż Zasługi

2. Morski Krzyż Zasługi

3. Lotniczy Krzyż Zasługi

Mogą być to odznaczenia przyznawane żołnierzom innych rodzajów sił zbrojnych za czyny przekraczające zwykły obowiązek. Może być nadany dwukrotnie.

Nagrodą za nienaganną służbę poza granicami państwa w kontyngentach wojskowych są także odznaczenia o charakterze pamiątkowym, mające w nazwie wyraz Gwiazda i nazwę państwa lub rejonu geograficznego terenu działania kontyngentu lub prowadzenia operacji wojskowej, np. Gwiazda Iraku. Nadaje się je nie tylko żołnierzom, ale także wszystkim wcześniej wymienionym funkcjonariuszom, a także osobom cywilnym za co najmniej jeden dzień nienagannej służby, z tym, że nie przyznaje się członkom wizyt, inspekcji, kontroli.

Medal za długoletnią służbę – odznaczenie będące nagrodą za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikające z pracy zawodowej w służbie państwa. Dzieli się na 3 stopnie:

1. Medal Złoty

2. Medal Srebrny

3. Medal Brązowy

Komisja Heraldyczna – zajmuje się kwestią orderów i odznaczeń, powołana w 1999 r. określa podstawowe zagadnienia.

Heraldyka – geneza herbów

Weksylologia nadanie dziejów flag ,bander, proporców, sztandarów. Zajmuje się wyjaśnieniem bar i znaków.

Krzyż Zesłańców Sybiru – wyraz narodowej pamięci o obywatelach polskich deportowanych w latach 1939 – 1956 na Syberię, do Kazachstanu i północnej Rosji. Nadawany osobom, które w chwili deportacji posiadały obywatelstwo polskie, a także dzieciom tych osób urodzone na zesłaniu. Także osobom więzionym w lagrach, obozach i innych miejscach zsyłek jako obywatele polscy, choćby w chwili nadawania tego odznaczenia posiadały obywatelstwo innego państwa.

Na czele Orderu Orła Białego, Orderu VM oraz Orderu Odrodzenia Polski i Orderu Krzyża Wojskowego stoją kapituły. Stoją na czele honoru orderu, opiniują wnioski o nadanie orderu. Wnosi je P RM przed przedstawieniem Prezydentowi. Mogą one także występować z inicjatywą do Prezydenta o nadanie orderu lub pozbawienie orderu. Kapitułę Orderu Orła Białego tworzą Wielki Mistrz Orderu i 5 członków kapituły. Prezydent jest Wielkim Mistrzem i przewodniczy kapitule. Wielki Mistrz powołuje członków, czyli kawalerów na 5 lat. Wybiera spośród siebie kanclerza, który zastępuje Prezydenta w czasie posiedzeń takiej kapituły.

Akty stanu cywilnego

Ustawa z 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego.

Stan cywilny

We współczesnym świecie człowiek jest członkiem dwóch społeczności: społeczeństwa i rodziny, w związku z tą przynależnością posiada cechy określające jego pozycję w społeczeństwie pozwalające na odróżnienie od innych ludzi. Taką cechą jest obywatelstwo, w przypadku przynależności do rodziny jest to pochodzenie czy zawarcie związku małżeńskiego. Sytuację prawną człowieka określają cechy ściśle osobiste, takie jak płeć, wiek, stan zdrowia, zdolność do czynności prawnej. Częścią tej sytuacji jest także stan cywilny. Wszystkie zdarzenia, które mają wpływ na stan cywilny osób reguluje Prawo o aktach stanu cywilnego, a więc sprawy związane z rejestracją urodziny, małżeństw, zgonów. Ustawodawca nie podaje definicji legalnej stanu cywilnego, wskazuje jednak, że stwierdzenie stanu cywilnego osoby następuje na podstawie aktów sporządzonych w aktach stanu cywilnego. Stan cywilny jest niepodzielny i zgodnie z tą zasadą każdy człowiek może mieć tylko jeden stan cywilny, tzn. jest dzieckiem tylko jednej kobiety i jednego mężczyzny i za małżonka może mieć tylko jedną osobę. Wyjątek dotyczy skutków przysposobienia, co i tak nie podważa zasady niepodzielności stanu cywilnego. Stan cywilny jest dobrem osobistym i jest przedmiotem praw stanu cywilnego. Prawa wynikające ze stanu cywilnego określają relację danej osoby w stosunku np. do członków jej rodziny. Ochronę praw stanu cywilnego zapewniają odrębne przepisy dotyczące postępowania w sprawach małżeńskich oraz sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi. Regulują to przepisy KPA od art. 425. W ramach praw stanu cywilnego chroni się także nazwisko z urodzenia lub z małżeństwa. Prawa stanu cywilnego są niezbywalne, mają charakter niemajątkowy oraz są skuteczne erga omnes. Wszystkie zdarzenia kształtujące lub ustalające stan cywilny muszą być obowiązkowo wpisane do aktu stanu cywilnego. W związku z tą zasadą na wszystkich organach państwowych ciąży obowiązek zawiadomienia urzędu Stanu Cywilnego o każdym zdarzeniu kształtującym lub ustalającym stan cywilny. W takiej sytuacji rejestracja stanu cywilnego jest częścią porządku w administracji i służby identyfikacji poszczególnych członków społeczności, dzięki rejestracji uzyskuje się źródłowe informacje o urodzeniach, małżeństwach, zgonach, a także o naturalnych ruchu ludności. Zgodnie z Prawem o aktach stanu cywilnego akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym (art. 4 PASC).

Historyczne uwarunkowanie aktów stanu cywilnego

Problematyka aktu stanu cywilnego była przedmiotem prawa kościelnego i prawa państwowego. Regulacja ta wywodzi się z uwarunkowań wyznaniowych, chociaż obrzędy związane z zawarcie małżeństwa związane z powstawaniem państwowości polskiej miały formę świecką. Małżeństwo miało formę dwóch aktów: zmówiny, zdawiny – zawarcie małżeństwa. Umowa taka była zawierana między ojcem a narzeczonym. Zasady prowadzenia ksiąg metrykalnych ujęte były w normatywach kościoła katolickiego. Sobór trydencki (1563 r.) wprowadził obowiązek rejestracji ślubów, obowiązek rejestracji zgonów nałożył rytuał rzymski – 1614 r.

Regulacja świecka: wywodzi się na unormowań Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Na mocy dekretu z 1792 r. powołany świecki urzędu stanu cywilnego. Nastąpiło odłączenie metryk kościelnych od katów stanu cywilnego. Na wzór tego dekretu Kodeks cywilny Napoleona z 1804 r. uznawał świecki charakter małżeństw, prowadził śluby cywilne, dopuszczał rozwody, a wszelkie spray dotyczące małżeństw poddawał sądownictwu świeckim – sądownictwu powszechnemu. System ten przejęły inne państwa, w tym Polska. Rejestrację w Polsce etapy: do 1914 r., międzywojnie, 1939 – do 1.01. 1946 r., po 1.01.1946 r.

Ustawa z 1986 r. była wielokrotnie nowelizowana w wyniku transformacji ustrojowej, a także dostosowaniem polskiego prawa do wymogów UE, a także ratyfikacją nowych umów międzynarodowych. Zmiany były związane głownie z reformą administracji, a także konkordatu między Stolica Apostolską a RP. Nowelizacje Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego także miały wpływ na tę ustawę, głównie nowelizacja z 1999 r. kolej na nowelizacja obowiązuje od sierpnia 2003 r.

Zasady sporządzania aktów stanu cywilnego oraz prowadzenia ksiąg stanu cywilnego

Akty stanu cywilnego:

Akt urodzenia, akt małżeństwa, akt zgonu. Stanowią wyłączony dowód Zdarzeń w nich stwierdzony, w poslkim prawie nie istnieją inne dokumenty… zasada ta odnosi się także do odpisów aktów stanu cywilnego skróconych i zuepłnych. Akty mają charakter deklaratoryjny, to znaczy, że wpisy w nich dokonane potwierdzają istniejący stan faktyczny lub prawny. Jeżeli po sporządzeniu aktu stanu cywilnego wystąpią zdarzenia mające wpływ na jego treść lub ważności odnotowuje się je w tym akcie w postaci tzw. wzmianek marginesowych, czyli dodatkowych. Stanowią one nierozerwalną część aktu, np. uznanie dziecka. Zgodnie z art. 7 aktu stanu cywilnego są jedną z form czynności z zakresie rejestracji, obok decyzji i postanowień. Akty stanu cywilnego sporządza się w dniu, w których dokonano zgłoszenia zdarzenia…. Chyba że ustawa dopuszcza inny termin sporządzenia aktu. Akty te sporządza się oddzielnie dla każdego rodzaju aktu, a dokumenty i oświadczenia złożone w czasie lub po sporządzeniu aktu oraz dokumenty przekazane przez sądy i inne organy państwowe stanowią akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego. Jako dokument urzędowy akt Sc powinien zawierać tylko dane wymagane przez prawo, a więc nie można w nich zamieszczać np. danych naruszających dobra osobiste. Jeśli takie dane zostaną zawarte w akcie wówczas na wniosek osób zainteresowanych lub organów państwowych, czy też z urzędu skreśla się część wpisu dotyczących tych danych. Akty stanu cywilnego sporządza się według wzorów oraz zgodnie z zasadami zawartymi w rozporządzeniu MSWiA w sprawach szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobów prowadzenia ksiąg stanu cywilnego oraz wzorów aktów stanu cywilnego. Musza być sporządzane starannie, mogą być sporządzane ręcznie lub maszynowo czy komputerowo, zgodnie zasadami ortograficznymi. Nazwy miejscowości wpisywane są w pełnym brzmieniu. Akty oznacza się kolejno numerami od początku roku kalendarzowego, a kończy numerem nadanym jako ostatni w tym roku. Nazwiska wpisuje się w pierwszej osobie liczby pojedynczej w rodzaju męskim i żeńskim. Słownie wpisuje się datę… dla każdego rodzaju akt prowadzi się skorowidze alfabetyczne zawierające imię i nazwisko osoby oraz numer aktu. Za prawidłowe przechowywanie odpowiada kierownik USC. Po 100 latach księgi przekazuje się do archiwum państwowego. Księgi prowadzi sie po jednym egzemplarzu, oddzielnie dla każdego rodzaju. Zamyka się je po upływie roku kalendarzowego. Księgi mogą być przechowywane wyłącznie w USC, nie można ich wynosić poza lokal urzędu chyba że zagraża im niebezpieczeństwo lub w innych ważnych przyczyn wszelkich czynności z zakresu rejestracji dokonuje kierownik USC lub jego zastępca, kierownikiem tym jest wójt, burmistrz lub Prezydent miasta. Z tym, że rada gminy może powołać inną osobę na to stanowisko. Kierownik lub jego zastępca to osoba, która musi mieć obywatelstwo polskie, pełną zdolność do czynności prawnych, pełne prawa publiczne, cieszy się nieposzlakowaną opinią, posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na tym stanowisku, ukończyła studia prawnicze lub administracyjne i uzyskała tytuł magistra lub ukończyła podyplomowe studia administracyjne, posiada łącznie co najmniej 5 letni staż pracy na stanowiskach urzędniczych w urzędach lub biurach jst lub też 5-letni staż pracy w służbie cywilnej albo w urzędach państwowych albo służbie zagranicznej.

Właściwość miejscowa w sprawach rejestracji

Księgi stanu cywilnego prowadzi się w urzędach wchodzących w skład gminy. Gmina stanowi okręg USC, z tym, że wojewoda może utworzyć USC właściwe dla kilku okręgów lub kilka USC na obszarze jednej gminy. Przy ustalaniu właściwość USC do dokonania czynności rejestrujących obowiązuje zasada terytorialności, a więc uzależnienie miejsca dokonania rejestracji od miejsca wystąpienia zdarzenia podlegającego rejestracji. W szczególnych okolicznościach takich jak urodzenie się dziecka na polskim statku morskim lub powietrznym właściwy jest USC dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy. Jeżeli urodzenie następuje w miejscowości, w której żadne z rodziców nie ma miejsca zameldowania wtedy zgłoszenie urodzenia dziecka można dokonać w miejscu zamieszkania jednego z nich lub w USC miejsca zamieszkania rodziców

Zawarcie małżeństwa może nastąpić w wybranych USC przez osoby zamierzające wstąpić w związek małżeński. W każdym USC w kraju można złożyć oświadczenie o uznaniu dziecka lub o nadaniu dziecku nazwiska męża matki, oświadczenie małżonka rozwiedzionego o powrocie do nazwiska, które nosił przez zawarciem małżeństwa (3 miesiące od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego), wniosek o wpisanie do aktu urodzenia dziecka wzmianki o tym, że rodzice dziecka zawarli małżeństwo. Jeżeli osoba żądająca dokonania rejestracji nie ma w kraju miejsca zamieszkania właściwość miejscową ustala się na podstawie ostatniego miejscu zamieszkania osoby w kraju. W razie braku takiej podstawy lub jeżeli wnioskodawcą jest konsul, czynności dokonuje się w dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.

Poszczególne akty

Akt urodzenia

Termin do zgłoszenia urodzenia dziecka – 14 dni od dnia urodzenia. Jeżeli dziecko urodziło się martwe to zgłoszenie musi nastąpić w ciągu 3 dni. W takim wypadku sporządza się akt urodzenia, z adnotacją, w rubryce UWAGI że dziecko urodziło się martwe, a aktu zgonu nie sporządza się.

Podmioty zobowiązane do zgłoszenia urodzenia dziecka – ojciec dziecka lub matka, jeżeli stan zdrowia jej na to pozwala, albo inna osoba obecna przy porodzie, lekarz albo położna w drugiej kolejności. Jeśli dziecko urodziło się w zakładzie opieki zdrowotnej do zgłoszenia zobowiązany jest ten zakład.

Akt urodzenia sporządza się na podstawie zgłoszenia urodzenia dziecka wystawionego przez lekarza, położną lub zakład opieki zdrowotnej. Do aktu urodzenia wpisuje się nazwisko, imię lub imiona, miejsce urodzenie, płeć, nazwiska i nazwiska rodowe rodziców, imiona, nazwiska miejsce urodzenia, imię i nazwiska oraz adres zgłaszającego, dane dotyczące zakładu opieki zdrowotnej. Pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka powinno zawierać imię, nazwisko, datę urodzenia, PESEL, określenie stanu cywilnego, miejsce stałego zameldowania matki oraz ojca, dane dotyczące wykształcenia rodziców, dane dotyczące źródeł utrzymania rodziców dziecka, datę urodzenia i miejscowość dziecka, płeć, ciężar, długość dziecka i charakterystykę porodu dziecka. Osoba zgłaszająca urodzenie dziecka, którego rodzice pozostają w związku małżeńskim przedstawia skrócony odpis aktu małżeństwa, chyba że jest sporządzony w tym samym USC. Na kierowniku USC ciąży obowiązek uzyskania niezbędnych danych w celu sporządzenia aktu urodzenia – gdy zgłaszającym jest zakład opieki zdrowotnej.

Do podstawowych danych charakteryzujących stan cywilny dziecka i stanowiących zarazem jego dobra osobiste są:

Imię dziecka oraz określenie płci dziecka, wybór imienia dziecku jest jednym z atrybutów władzy rodzicielskiej, nie oznacza jednak pełnej dowolności w wyborze, ograniczenie wprowadza art. 50 zgodnie z którym kierownik USC odmówi nadania dziecku więcej niż dwóch imion, poza tym imienia ośmieszającego, nieprzyzwoitego, w formie zdrobniałej oraz imienia niepozwalającego na odróżnienie płci dziecka. Odmowa przysługuje w formie decyzji administracyjnej i na nią służy odwołanie.

05.05.2010 r.

Akt małżeństwa

Zawarcie małżeństwa następuje zgodnie z przepisami KRO. Do 1998 r. na podstawie ustawy o zmianie KRO, KC oraz niektórych innych ustaw polskiemu systemowi prawodawczemu znany był tylko jeden sposób zawierania małżeństw – przez złożenie nupturientów oświadczeń przez kierownikiem USC. Od tej ustawy system charakteryzuje się autonomią dwóch systemów zawarcia małżeństwa – laickiego – forma świecka przed kierownikiem USC i wyznaniowego – konkordatowego, przed duchownym według prawa wewnętrznego poszczególnych kościołów ze skutkami cywilnoprawnymi.

Forma świecka zawarcia małżeństwa – małżeństwo zostaje zawarte, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

1. odmienność płci nupturientów

2. złożenie zgodnych oświadczeń przez każdego z nupturientów, że wstępują w związek małżeński

3. jednoczesna obecność podczas składania tych oświadczeń

4. złożenie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przed kierownikiem USC

W przypadku braku którejkolwiek z wyżej wymienionych przesłanek małżeństwo nie może być zawarte, a czynność prawna uznana jest za niedokonaną.

Następuje z zachowaniem uroczystej formy, kierownik USC sprawdza tożsamość osób wstępujących z związek małżeński i czy świadkowie są pełnoletni. Związek małżeński może być zawarty poza lokalem USC, sporządza się protokół dołączany później do aktu małżeństwa. Jeżeli akt małżeństwa nie został sporządzony z ważnych przyczyn niezwłocznie, wówczas sporządza się go po ustaniu przyczyny.

Zawarcie małżeństwa przed duchownym – zapoczątkowane zostało przez podpisanie Konkordatu w 1993 r. pozwoliło to po odpowiednim zastosowaniu prawa polskiego na zawieranie małżeństw przed duchowym. Art. 10 Konkordatu stanowi, że od chwili zawarcia małżeństwo kanoniczne wywiera takie same skutki, jak małżeństwo zawarte zgodnie z prawem polskim, jeżeli między nupturientami nie istnieją przeszkody wynikające z prawa polskiego, złożą oni zgodne oświadczenia woli, a zawarcie małżeństwa zostanie wpisane w aktach stanu cywilnego na wniosek przekazany USC w terminie 5 dni od dnia zawarcia małżeństwa. Termin ten nie ulega przedłużeniu, może ulec przedłużeniu jedynie z siły wyższej. Jeżeli nie zostanie dochowany przez duchownego, to tak jakby małżeństwo nie zostało zawarte.

Orzekanie w zakresie skutków prawnych małżeństw należy do wyłącznej kompetencji sądów powszechnych, nie kościelnych.

Zawarcie małżeństwa może nastąpić także przed duchownymi innych wyznań:

1. polski autokefaliczny kościół prawosławny

2. kościół ewangeliczno-augsburski

3. kościół ewangelicko-reformowany

4. kościół ewangeliczny metodystyczny (metodystów)

5. kościół chrześcijan baptystów

6. kościół adwentystów dnia siódmego

7. kościół polskokatolicki

8. związek wyznaniowy: gminy wyznaniowe żydowskie

9. kościół starokatolicki mariawitów

10. kościół zielonoświątkowy

Przepisy o wyznaniowej formie związek małżeńskiego stwierdzają, że związek taki zostaje zawarty, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła lub związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik USC sporządzi akt małżeństwa. Jeżeli wskazane przesłanki zostaną spełnione małżeństwo uważa się za zawarte w momencie złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przed duchownym. Duchowny, przed którym zawierany jest związek małżeński nie może przyjąć powyższych oświadczeń bez uprzedniego przedstawienia mu zaświadczenia sporządzanego przez kierownika USC o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Zaświadczenie takie jest ważne 3 miesiące. Po złożeniu przez nipturietnów powyższych oświadczeń duchowny także składa oświadczenie o tym, że w jego obecności zaostało zawarte małżeństwo odpowiadające prawu wewnętrznemu kościoła lub związku wyznaniowego. Takie zaświadczenie podpisuje duchowny, małżonkowie i świadkowie. Takie oświadczenie ejst przekazywane do USC.

Elementy aktu małżeństwa:

1. nazwiska i imiona osó© zawierających związek małżeński, nazwiska rodowe

2. stan Cywiny

3. miejsce zamieszkania

4. miejsce i datę zawarcia małżeństwa

5. nazwiska imiona, nazwiska rodowe rodziców małżonków

6. nazwiska i imiona świadków

7. Nazwiska jakie będą nosiły osoby po zawarciu związku

8. Jakie nazwiska będą nosiły dzieci zrodzone z tego małżeństwa

9. Stwierdzenie, że osoby, które zawarły małżeństwo złożyły oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński

Akt zgonu

Zgon należy zgłosić najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia zgonu, jeżeli zgon nastąpił w wyniku choroby zakaźnej to termin: 24 godzin od chwili zgonu. Przesłanką rejestracji zgonu w zwykłym trybie jest istnienie zwłok. Akt zgonu nie może być sporządzony w tym trybie jeśli zwłoki nie zostały znalezione (np. przy utonięciu) lub nie mogły być wydobyte na powierzchnię ziemi albo też zostały w wyniku wybuchu rozszarpane na szczątki lub zostały zniszczone w wyniku pożaru. Stwierdza się wtedy zgon w trybie postępowania sądowego.

Ustawowa kolejności zgłoszenia zgonu:

1. Pierwsza grupa: małżonek lub dzieci zmarłego

2. Najbliżsi krewni lub powinowaci

3. Osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon

4. Osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały

5. Administrator domu, w którym nastąpił zgon (szpital lub zakład, w którym zgon nastąpił)

Zgłoszenia może dokonać jedynie osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Akt zgonu sporządza się na podstawie karty zgonu. Jeżeli okoliczności zgonu były przedmiotem postępowania, wówczas akt zgonu sporządza się na podstawie pisemnego zgłoszenia dokonanego na wniosek tego organu.

Karta zgonu – dokument, w którym stwierdza się zgon i jego przyczynę, przyczyna powinna być ustalona przez lekarza, najlepiej przez lekarza, który leczył zmarłego 30 dni przed dniem zgonu. Jeśli jest to niemożliwe, to takie stwierdzenie powinno nastąpić w drodze oględzin dokonanych przez lekarza zakładu służby zdrowia, a w razie jego braku przez inną osobę powołaną do dokonania takich czynności. Przed sporządzeniem karty zgonu lekarza jest zobowiązany do: ustalenie tożsamości zwłok i dokonania osobiście ich oględzin. Powinna ona przeprowadzić wywiad wśród osób z otoczenia zmarłego w celu syta lenie okoliczności, w których nastąpił zgon. Musi zapoznać się także z dokumentami dotyczącymi stanu zdrowia tej osoby w okresie poprzedzającym zgon. Karty zgonu nie wystawia się dla noworodka niezdolnego do życia lub martwo urodzonego, sporządza się wtedy na podstawie zaświadczenia sporządzonego przez lekarza akt urodzenia z adnotacją w rubryce Uwagi, że dziecko urodziło się martwe.

Elementy aktu zgonu:

1. Nazwisko, imię i nazwisko rodowe

2. Stan cywilny

3. Miejsce, datę urodzenie

4. Miejsce zamieszkania zmarłego

5. Datę, godzinę oraz miejsce zgonu lub znalezienia zwłok

6. Dane dotyczące małżonka osoby zmarłej,

7. Nazwisko rodowe i imiona rodziców zmarłego

8. Jeśli inna osoba zgłasza zgon – jej imię i nazwisko, jeśli jest to szpital lub zakład opieki zdrowotnej – jego dane

W przypadku osoby o nieustalonej tożsamości:

Do aktu zgonu wpisuje się przede wszystkim datę, miejsce, godzinę i okoliczności znalezienia zwłok oraz ich zewnętrzny wygląd, płeć oraz przypuszczalny rok urodzenia zmarłego, podaje się także znaki szczególne oraz dokonuje się opisu odzieży i innych przedmiotów znalezionych przy zmarłym. Osobą o nieustalonej tożsamości jest osoba, przy której nie znali zono dokumentów pozwalających na ustalenie tożsamości i której tożsamości nie można ustalić w inny sposób, np. w drodze identyfikacji zwłok. Akt zgonu sporządza się wówczas na podstawie zgłoszenia organu państwowego, który prowadził postępowanie w sprawie ustalenie tożsamości zmarłego. W przypadku, gdy organ państwowy w późniejszym terminie ustali tożsamość zmarłego, wówczas zgłasza się dane uzupełniające akt zgonu. Na podstawie danych uzupełniających i dotychczasowego aktu zgonu sporządza się nowy akt zgonu z adnotacją w rubryce Uwagi, że akt ten zastępuje akt dotychczasowy, który skreśla się.

W razie uchylenia postanowienia o stwierdzeniu zgonu lub uznaniu za zmarłego, akt zgonu skreśla się.

Ustawa z 31 stycznia 1950 o cmentarzach i chowaniu zmarłych – wymienia cmentarze komunalne i wyznaniowe. Zakładanie cmentarzy komunalnych należy do zadań własnych gminy. O założeniu cmentarza decyduje rada gminy, w miastach na prawach powiatu rada miasta po uzyskaniu zgody właściwego inspektora sanitarnego. Utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do właściwych wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast. Jeżeli chodzi o cmentarze wyznaniowe – decydują właściwe władze kościelne, może to jednak nastąpić dopiero wtedy, gdy określony jest teren przeznaczony na ten cel w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego po uzyskaniu właściwego inspektora sanitarnego. Zamknięcie cmentarzy – w taki sam sposób, także zgoda inspektora sanitarnego, później zgoda gminy.

Zarządzanie należy do związków wyznaniowych. Zamknięcie może nastąpić po upływie 40 lat od pochowania ostatnich zwłok na cmentarzu. Przyjęcie zwłok do pochowania na cmentarz następuje po przedstawieniu jednego z egzemplarzy Karty zgonu zawierającej adnotację USC o zarejestrowaniu zgonu, drugi egzemplarz akty zgonu służy do czynności statystycznych. Zgodnie z ustawą w miejscowościach, w których nie ma cmentarzy komunalnych zarząd jest zobowiązany umożliwić pochowania osobom zmarłym pochowania na cmentarzu wyznaniowym. Nie może odmówić także pochowania zwłok osób, które mają prawo do pochówku w określonym miejscu tego cmentarza. Prawo to służy także bliskim osoby – małżonkowi, wstępnym, zstępnym rodzeństwu i przysposobiony.

Osoba zmarła w wyniku chorób zakaźnej nie może być chowana przed upływem 24 godzin.

Prawo do chowania zwłok ma najbliższa rodzina osoby zmarłej – pozostały małżonek, małżonka, krewni zstępni, krewni boczni do czwartej stopnia pokrewieństwa, powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia. Prawo pochowania zwłok osób wojskowych przysługuje właściwym wojskowym w myśl przepisów wojskowych. Prawo do pochowania osób sprawujących funkcje państwowe przysługuje władzom państwowym. Prawo do pochowania osób przysługuje osobom, które dobrowolnie się do tego zobowiążą.

Zwłoki mogą być pochowane przez złożenie w grobach ziemnych, murowanych, katakumbach lub przez zatopienie w morzu.

Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych i języku regionalnym – 2005 r.

Podstawa: Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych, która została sporządzona w Strasburgu w 1950 r.

(Dziennik Ustaw nr 22 z 2002 r.) Zgodnie z Konwencją ochrona mniejszości narodowych oraz praw i wolności stanowi integralną część międzynarodowej ochrony praw człowieka i jako taka wchodzi w zakres współpracy międzynarodowej.

Polska zobowiązała się tworzyć warunki konieczne do rozwijania kultury, języka, dziedzictwa kulturowego, tradycji mniejszości narodowych.

Najważniejsze postanowienia:

1. Strony mają umacniać ducha tolerancji

2. Wprowadzać dialog międzykulturowy

3. Podejmować skuteczne środki w celu wspierania wzajemnego poszanowania, współpracy między wszystkimi stronami niezależnie od ich odrębności kulturowej, religijnej, etnicznej

4. Wszystkie osoby należące do mniejszości narodowych mają wolność sumienia, zrzeszania się, myśli, religii. Mogą przekazywać swoje informacje i idee w swoim języku bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe.

5. Osoby te nie mogą być dyskryminowane w dostępie do środków przekazu.

Ustawa reguluje wszystkie sprawy z zachowaniem języka regionalnego, kultury, tożsamości kulturalnej, realizacji zasad równego traktowania wszystkich osób bez względu na ich tożsamość etniczną.

Mniejszość narodowa – grupa obywateli polskich, która łącznie spełnia następujące warunki:

1. jest mniej liczebna od pozostałej części ludności RP

2. odróżnia się w sposób istotny od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją

3. grupa ta dąży do zachowania swojego jeżyka, kultury lub tradycji

4. grupa ta ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę

5. jej przodkowie zamieszkiwali na obecnym terytorium RP co najmniej 100 lat

6. grupa ta utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie

w Polsce za mniejszość narodową uważa się mniejszość:

• białoruską

• czeską

• litewską

• niemiecką

• ormiańską

• rosyjską

• słowacką

• ukraińską

• żydowską

mniejszość etniczna – grupa obywateli polskich, która łącznie spełnia wyżej wymienione warunki, w punkcie 6 grupa ta nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie

mniejszości etniczne uznane w Polsce:

• karaimska

• łemkowska

• romska

• tatarska

Prawa jakie przysługują mniejszościom:

1. każda osoba ma prawo do swobodnej decyzji do traktowania jej jako należącej do mniejszości lub nienależącej, wybór tej osoby nie może pociągać za sobą żadnych niekorzystnych skutków

2. nie można żądać ujawniania od takiej osoby przynależności do mniejszości narodowej lub etnicznej, pochodzenie, języka mniejszości lub religii, udowodnienia własnej przynależności do mniejszości

3. może korzystać z praw i wolności dotyczących mniejszości indywidualnie albo wspólnie z innymi członkami swojej mniejszości

Działania państwa w stosunku do mniejszości:

1. Państwu nie wolno stosować środków służących asymilacji mniejszości, zwłaszcza stosowane wbrew woli osób przynależnych do mniejszości.

2. Zabrania się stosowania środków, mających na celu zmianę proporcji narodowościowych lub etnicznych na obszarach zamieszkałych przez te mniejszości.

3. Zabrania się dyskryminacji wynikającej z przynależności do mniejszości.

4. Władze państwowe zobowiązane są podejmować środki w celu:

1. Popierania pełnej i rzeczywistej równości w sferze życia ekonomicznego, kulturalnego, także politycznego pomiędzy osobami należącymi do tych mniejszości a osobami należącymi do większości

2. Ochrony przed aktami wrogości, dyskryminacji, przemocy w związku z tym, że przynależą do mniejszości

3. Umacniania dialogu międzykulturowego

Język mniejszości

Osoby należące do mniejszości mają prawo do używania i pisowni swoich imion i nazwisko zgodnie z regułami swojego języka, w szczególności do rejestracji w aktach stanu cywilnego i dokumentach tożsamości. Jeżeli nazwiska i imiona tych osób zapisane są w alfabecie innym niż łaciński, wówczas podlegają transliteracji. Osoby te mają prawo do swobodnego posługiwania się językiem mniejszości zarówno w życiu prywatnym, jak i publicznym. Swobodnie mogą upowszechniać informacje w języku mniejszości, mają prawo nauki języka mniejszości lub w języku mniejszości . ustawodawca przewiduje również obok języka urzędowego może funkcjonować jeżyk pomocniczy. Jeżeli w gminie co najmniej 20 % ogółu mieszkańców gminy posługuje się językiem mniejszości, to taki język może być uznany za język pomocniczy. Musi się wypowiedzieć co do tego rada gminy w imieniu mieszkańców danej gminy, następnie gmina występuje do urzędowego rejestru gmin, który prowadzi minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych. Minister ten na podstawie wniosku rady gminy może dokonać wpisu do urzędowego rejestru, może także odmówić, wtedy przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Jeżeli udało się dokonać wpisu, wówczas funkcjonuje język pomocniczy. Oznacza to, że mieszkańcy tej gminy mogą zwracać się do gminy w tym języku zarówno w formie pisemnej jak i ustnej. Mogą uzyskiwać na wyraźny wniosek odpowiedzi w języku pomocniczym. Dopuszczalne jest także wnoszenie podań w języku pomocniczym, nie może być to traktowane jako brak pozostawienie bez rozpoznania takiego podania. Odwołania rozpatruje się w języku urzędowym. W tych gminach pracownicy zatrudnieniu w urzędach gminy, jednostkach pomocniczych gminnych pracownikom może być przyznany dodatek z tytułu znajomości języka pomocniczego na terenie całej gminy. Znajomość musi być potwierdzona przez dyplom, zaświadczenie lub certyfikat.

W tym języku mogą się także pojawiać na tablicach nazwy miejscowości, najpierw w języki polskim, później w pomocniczym także nazwy obiektów fizjograficznych, takich jak góry, doliny, rzeki, jeziora, wodospad, wyspy półwyspy, kompleksy leśne, zatoki, wyżyny, a także nazwy ulic. Dodatkowe nazwy nie mogą nawiązywać z nazw z lat 1933–1945, a więc nazw, które zostały przez władze III Rzeszy albo przez ZSRR.

Oświata i kultura w związku z posługiwaniem się językiem mniejszości

Organy władzy publicznej muszą zapewnić środki w celu wspierania działalności zmierzającej do ochrony, rozwoju tożsamości kulturowej mniejszości. W związku z tym przyznawane są dotacje na działalność instytucji kulturalnych, miejsc związanych z kulturą mniejszości, wspieranie programów radiowych, działalność świetlicową, prowadzenie bibliotek, edukację, propagowanie wiedzy o mniejszościach. 7 uczniów w szkołach podstawowych – tworzy się oddziały dla mniejszości, 14 osób – w szkołach ponadgimnazjalnych

Język regionalny – zgodnie z Europejską Kartą Języków Regionalnych lub Mniejszościowych uważa się język, który

1. jest tradycyjnie używany na terytorium danego państwa przez jego obywateli, którzy stanowią grupę liczebnie mniejszą od ludności tego państwa i

2. różni się od oficjalnego języka tego państwa z tym, że nie obejmuje dialektów oficjalnego jeżyka państwa ani tez języka migrantów.

Organy do spraw ochrony mniejszości narodowych i etnicznych:

1. minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych – inicjowanie programów dotyczących zachowania tożsamości mniejszości, współdziałanie z właściwymi organami w celu przeciwdziałania naruszaniu praw mniejszości, upowszechnianie wiedzy o kulturze mniejszości, badanie sytuacji mniejszości społecznej, kulturowej itd.

2. wojewoda – koordynowanie działań wszystkich organów działających na rzecz mniejszości, podejmowanie działań na rzecz rozwiązywania problemów mniejszości i działań, mających na celu respektowanie praw mniejszości

3. komisja wspólna rządu i mniejszości narodowych i etnicznych – w jej skład wchodzą przedstawiciele administracji rządowej, jak i przedstawiciele poszczególnych mniejszości, w zależności z jaką mniejszością mamy do czynienia – wyrażanie opinii w sprawach realizacji praw i potrzeb mniejszości, w tym ocena sposobu realizacji tych praw, formułowanie propozycji co do działań przyszłych, opiniowanie wysokości i zasad podziału środków przeznaczonych w budżecie państwa na wspieranie działalności mniejszości i zachowania języka regionalnego, opiniowanie programów służących tworzeniu warunków do zachowania tożsamości kulturowej mniejszości, i inne.

12.05.2010 r.

Dokumenty paszportowe

Ustawa z 2006 r.

Dane biometryczne – m.in. wizerunek twarzy i odciski palców, także głos, tęczówka oka.

Dokumenty paszportowe – wśród nich wyróżnia się:

1. paszport

2. paszport tymczasowy

3. paszport dyplomatyczny

4. paszport służbowy ministerstwa spraw zagranicznych

Każdy obywatel ma prawo do paszportu. Prawo to może być ograniczone tylko w drodze ustawowej. Właścicielem dokumentu paszportowego jest Rzeczpospolita Polska.

Dokumenty paszportowe wydaje się przede wszystkim osobom pełnoletnim na wniosek takiej osoby po przedłożeniu odpowiednich danych dokumentów, po pobraniu danych biometrycznych oraz po uiszczeniu opłaty. Paszporty dyplomatyczne i służbowe wydawane są bez opłat.

Ulgi:

Ulga w opłacie paszportowej może być przyznana emerytom, rencistom, a także ich małżonkom pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu, dotyczy to tylko tych osób, które są objęte przepisami ustawy o rehabilitacji, także osobom przebywającym w domach pomocy społecznej, a także osobom małoletnim do czasu podjęcia ustawowo określonego obowiązku szkolnego, uczniom i studentom.

Nie pobiera się opłat od osób, które w dniu złożenia wniosku ukończyły 70 lat, a także osób, które przebywają w domach pomocy społecznej i muszą wyjechać w związku z koniecznością poddania się leczeniu lub rehabilitacji. Zwolnieni z opłaty są także żołnierzy pełniący służbę poza granicami państwa – nie dotyczy to żołnierzy zawodowych.

… gdy nastąpiła zmiana wyglądu, utrudniająca ustalenie tożsamości tej osoby, gdy w paszporcie brak jest miejsce na kolejne stemple lub wizy wbijane do paszportu. Obniża się 1/10 za każdy rok – dotyczy to paszportów wydanych na 10 lat.

Opłaty mogą być podwyższane, np. jeżeli paszport został utracony z winy posiadającego paszport musi zapłacić 200% opłaty za wydanie nowego paszportu.

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego składa się osobiście ze względu na dane biometryczne.

Małoletni muszą się zgłaszać osobiście z opiekunami, także osoby ubezwłasnowolnione muszą się zgłaszać z opiekunami. Wymagana jest obecność osoby małoletniej, która ukończyła 5 lat, a także osób, poniżej 5 lat. W uzasadnionych w przypadkach dotyczy to obywateli polskich poza granicami państwa, gdy w danych państwie nie ma polskiego urzędu konsularnego lub gdy warunki tam panujące znacznie utrudniają złożenie wniosku osobiście – chodzi o paszport tymczasowy zwłaszcza, konsul może odstąpić od osobistego złożenia wniosku i osobistego odbioru paszportu.

Małoletni na wydanie dokumentu paszportowego potrzebuje zgodę obojga rodziców, których własnoręczność podpisów poświadcza organ paszportowy lub notariusz, chyba że na podstawie orzeczenia sądu jeden z rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub ta władza została ograniczona. W przypadku braku zgodności stanowisk rodziców lub niemożności uzyskania zgody jednego z nich zgodę na wydanie dokumentu paszportowego zastępuje orzeczenie sądu rodzinnego.

Odbiór dokumentów paszportowych następuje osobiście, za wyjątkiem osoby małoletniej i całkowicie ubezwłasnowolnionej, dla których odbiór dokumentu paszportowego może dokonać jeden z rodziców lub ustalonych przez sąd opiekun. W uzasadnionych przypadkach, w szczególności utrudnionego dotarcia do urzędu konsularnego na wniosek osoby zainteresowanej konsul może odstąpić od wymogu osobistego odbioru dokumentu paszportowego. Osoba, która odbiera paszport sprawdza za pomocą czytnika elektronicznego czy dane biometryczne i dane osobowe są zgodne ze stanem faktycznym.

Odmawia się wydania paszportu na wniosek:

1. sądu prowadzącego przeciwko tej osobie postępowanie w sprawie karnej lub w sprawie o przestępstwo skarbowe lub też postępowanie w sprawie nieletniego albo sądu prowadzącego postępowanie cywilne

2. organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze

3. organu prowadzącego postępowanie wykonawcze w sprawie karnej w tym o przestępstwo skarbowe przeciwko osobie ubiegającej się o wydanie paszportu.

W dokumencie paszportowym zamieszcza się dane:

1. nazwisko, imię lub imiona

2. data i miejsce urodzenia

3. płeć

4. obywatelstwo

5. dane biometryczne

6. podpis posiadacza dokumentu paszportowego

7. data wydania

8. termin upływu ważności tego dokumentu

9. seria i numer dokumentu

10. nazwa organu wydającego

11. numer PESEL

paszport, który wydaje się osobie , która nie ukończyła 18 lat nie umieszcza się podpisu takiej osoby, również nie zamieszcza się podpisu osób, które ze względu na niepełnosprawność nie mogą takiego podpisu złożyć. Nie pobiera się odcisków palców, od osób, których jest to niemożliwe. Nie umieszcza się wtedy linii papilarnych. Niektórych osobom (dyplomatom) można wydać drugi dokument paszportowy.

Paszporty i paszporty tymczasowe

Paszport może być wydane także małoletniemu, który ukończył 5 lat, a także na żądanie rodziców może być wydane małoletniemu, który nie ukończył 5 lat.

Paszport tymczasowy może być wydane osobie, która nie ukończył a 5 lat a także osobom, które przebywają za granicą w czasie oczekiwania na paszport wyrabiany w Polsce, także osobom przebywającym czasowo w Polsce i za granicą na powrót do miejsca stałego pobytu, także osobom przebywającym w Polsce i za granicą w przypadkach nagłych udokumentowanych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się wydawanie przez konsula osobom bez umieszczania w nich numeru PESEL, małoletniemu urodzonemu za granicą, obywatelowi polskiemu zamieszkałego poza okręgiem konsularnym, a także obywatelowi polskiemu stale zamieszkującego w okręgu konsularnym, któremu od chwili złożenia wniosku o paszport nie został jeszcze wydany numer PESEL.

Paszporty dyplomatyczne i paszporty służbowe ministerstwa spraw zagranicznych

Umieszcza się w nich oprócz danych ustawowych, a także stopień dyplomatyczny, funkcję, stanowisko lub tytuł posiadacza paszportu.

Paszport dyplomatyczny otrzymuje:

1. Prezydent RP

2. Marszałek i wicemarszałkowie Sejmu

3. Marszałek i wicemarszałkowie Senatu

4. Prezes i wiceprezesi RM

5. Ministrowie, sekretarze i podsekretarze stanu

6. Małżonkowie wyżej wymienionych osób, ale wtedy, gdy towarzyszą im w podróżach służbowych

7. Posłowie i senatorowie

8. Posłowie do PE

9. Prezes i wiceprezes i sędziowie TK i ich małżonkowie

10. Pierwszy Prezes i prezesi SN i ich małżonkowie

11. Prezes i wiceprezes NSA i ich małżonkowie

12. Także osoby zajmujące stanowiska lub pełniące funkcję w służbie zagranicznej posiadające stopień dyplomatyczny lub gdy pełnią funkcje związane z przywilejami i uprawnienia dyplomatycznymi, a wynika to z umów międzynarodowych

13. Osoby, które zostali skierowani do pracy w organizacjach międzynarodowych

14. Byli prezydenci RP(tym, którzy pełnili funkcję od 24 sierpnia 1989 r.)i byli Prezesi RM i byli ministrowie spraw zagranicznych

Paszporty służbowe przysługują

1. członkom służby zagranicznej, którzy nie mają stopnia dyplomatycznego

2. osobom skierowanym do wykonywania obowiązków w służbie dyplomatycznej

paszportami tymi można posługiwać się tylko w podróży służbowej lub w związku z wykonywaniem czynności służbowych poza granicami państwa.

Organy właściwe:

• Minister właściwy do spraw wewnętrznych

• Minister właściwy do spraw zagranicznych

• Wojewoda

• Konsul

Nadzór nad nimi sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych.

paszporty służbowe i dyplomatyczne- MSZ

paszporty tymczasowe – organem właściwym do ich sporządzania jest konsul i wojewoda.

Wojewoda jest organem właściwym jeśli chodzi o paszporty i paszporty tymczasowe w sprawach o wydanie paszportu, odmowę i unieważnienie – wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego, lub ostatnie miejsce pobytu stałego w kraju, za granicą konsul.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach paszport może wydać minister właściwy do spraw wewnętrznych. Co do zasady MSZ.

Terminy ważności dokumentów paszportowych:

1. Paszport – 10 lat co do zasady

2. Tymczasowe – okres wskazany w nim maksymalnie na 12 miesięcy,

3. Paszporty dyplomatyczne i służbowe – na 10 lat zasadniczo są wydawane

Jeśli paszport utraci ważność nie pozbawia to prawa powrotu do kraju.

Utrata i zniszczenie dokumentu paszportowego:

Osoba taka musi niezwłocznie zawiadomić organ paszportowy, najlepiej ten, który wydał dokument, albo ze względu na miejsce pobytu tej osoby.

Odnaleziony dokument paszportowy nie podlega zwrotowi osobie, której został wydany. Jeśli osoba trzecia odnalazła dokument paszportowy musi go oddać najbliższemu organowi paszportowemu, policji lub organowi administracji, a te przekazują go organowi paszportowemu.

Jeśli ktoś zgłosił, że zgubił dokument ten, po jego odnalezieniu jest obowiązany zwrócić go organowi paszportowemu, niezależnie do tego czy otrzymało się już nowy dokument

Utrata ważności – z dniem śmierci posiadacza dokumentu, ze zrzeczeniem się obywatelstwa polskiego – z dniem podjęcia przez prezydenta zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, z dniem zawiadomienia o utracie paszportu, zniszczeniu, czy też o przypadku zawiadomienia, że został znaleziony dokument paszportowy, po upływie 60 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę danych, zmianę nazwiska, a przypadku małżeństwa zawartego przed konsulem od dnia doręczenia aktu małżeństwa.

Unieważnienie może nastąpić na wniosek tym samych organów, jak przy odmowie wydania paszportu oraz jeżeli paszport został wydany z naruszeniem ustawy, a także na wniosek sądu prowadzącego postępowanie o przyznanie władzy rodzicielskiej. Odmowa wydania paszportu jak i jego unieważnienie następuje w drodze decyzji.

Powstały organy prowadzące rejestry dokumentów paszportowych:

1. Centralna Ewidencja wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych prowadzona prze ministra właściwego do spraw wewnętrznych

2. Ewidencje paszportowe prowadzone przez wojewodów i konsulów

Partie polityczne

Konstytucja w art. 11 stanowi, że obywatele polscy mają prawo do zrzeszania się także w partiach politycznych, RP zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają się na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. Konstytucyjna formuła partii politycznej stanowi jednocześnie definicję partii politycznej podobną do definicji zawartej w ustawie o partiach politycznych.

Konstytucja proklamuje zasadę jawności finansowania partii politycznych. Do partii politycznych odnoszą się także konstytucyjne zasady tworzenia i funkcjonowania określonych zrzeszeń i organizacji. Skonkretyzowania podstaw funkcjonowania partii politycznych nastąpiło w ustawie o partiach politycznych. Ustawa definiuje partię polityczną jako dobrowolną organizację występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej.

Dobrowolność oznacza, że członkowstwo w partii politycznej jest nieprzymusowe. Dobrowolnie można wstąpić i wystąpić z partii.

Prawo do tworzenia i członkowstwa a partii politycznej przysługuje obywatelom RP, którzy ukończyli 18 lal. Prawa tego nie mają cudzoziemcy, nawet jeśli mają stałe miejsce zamieszkania w Polsce. Ponadto odrębne ustawy przewidują zakaz przynależności do partii politycznej w związku z zajmowaniem określonego stanowiska czy wykonywaniem zawodu (dotyczy sędziów, prokuratorów, członków służby cywilnej).

Działalność partii politycznej opiera się przede wszystkim na pracy społecznej członków, z tym, że partia może zatrudniać osoby do wykonywania określonych zadań. Partie nie mogą wykonywać zadań organów władzy publicznych. nie można zakładać partii politycznych w zakładach pracy.

… w szczególności poprzez jawność struktur, … przez podejmowanie uchwał większością głosów.

Strukturę partii, jej zasady działania, jak również cele partii określa statut partii. Jest bardzo ważny dla funkcjonowania partii, dlatego ustawodawca wskazuje na jego niezbędną treść – art. 9. (sprawdzić)

Uchwalenie statutu powierzone jest zgromadzeniu ogólnemu członków partii, a jeśli jest to duża partia, to jest to powierzone zgromadzeniu i w demokratycznie wybranych przedstawicieli.

Tryb powoływania partii

Oparty jest na zasadzie zgłoszenia do ewidencji partii politycznych. Taką ewidencję prowadzi Sąd Okręgowy w Warszawie. Powinno być w nim zawarte określenie partii, skrót nazwy, siedziba partii, imiona, nazwiska, adresy osób wchodzących w skład organów upoważnionych do reprezentowania partii oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych. 3 osoby spośród tego kręgu osób dokonują zgłoszenia do ewidencji. Do takiego zgłoszenia należy dołączyć statut partii oraz wykaz zawierający nazwiska, imiona, adresy zamieszkania, numer PESEL i własnoręczne podpisy co najmniej tysiąca obywateli polskich, którzy ukończyli 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych. W ten sposób ustawa nie wymaga do utworzenia partii politycznej w sensie działań organizatorskich, w sensie inicjatywy zaangażowania określonej liczby osób. Ustala natomiast wymóg poparcia dla idei utworzenia partii co najmniej tysiąca osób. Poparcie to ma charakter kreatywny, ponieważ brak wykazu tysiąca osób popierających zgłoszenia partii politycznej do ewidencji uniemożliwi skutecznie prawnie wpis do ewidencji. Jeśli wymóg ten zostanie spełnione i zgłoszenie jest zgodne z przepisami wtedy sąd dokona wpisu do ewidencji. Jeśli zgłoszenie dokonane zostało z naruszeniem określonych reguł, sąd może wezwać zgłaszających do usunięcia stwierdzonych wad w wyznaczonym przez siebie terminie. W przypadku nieusunięcia wad w określonym terminie i w sposób wskazany przez sąd, może on wydać postanowienie o odmowie wpisu partii do ewidencji – art. 13.

W przypadku powstania niepewności co do zgodności z Konstytucją celu lub zasad działania partii określonych w statucie lub programie partii powoduje, że sąd może zawiesić postępowanie w sprawie wpisu do ewidencji partii politycznych i wystąpić z wnioskiem do TK o zbadanie zgodności celu partii z Konstytucją. Na takie postanowienie sądu nie przysługuje zażalenie. Jeśli TK wyda orzeczenie o sprzeczności celu partii z Konstytucją, wtedy sąd odmawia wpisu do ewidencji, a postanowienie w tym przedmiocie nie podlega zaskarżeniu. Jeśli sąd nie ma wątpliwości, że pod względem formalnym partia spełnia warunki określone w ustawie, wtedy postanawia o wpisaniu partii politycznej do ewidencji partii politycznych. Z chwilą wpisania do ewidencji partia polityczna nabywa osobowość prawną.

Z ochrony prawnej przewidzianej dla dóbr osobistych korzysta nazwa partii, skrót nazwy i jej symbol graficzny. Ewidencja partii wraz z tekstem jest jawna i każdemu przysługuje prawo do otrzymania odpłatnie uwierzytelnionych odpisów i wyciągów z ewidencji i statutów partii politycznych.

Likwidacja partii politycznej

ma miejsce na skutek rozwiązania partii mocą uchwały uprawnionego statutowego organu labo postanowienia sądu o wykreśleniu wpisu partii z ewidencji partii politycznych, np. wtedy, gdy nie zgłoszono do ewidencji, że nastąpiły np. zmiany w statucie, a są one niezgodne z Konstytucją, albo nastąpiła inna zmiana danych a tego nie zgłoszono. W przypadku samorozwiązania się partii politycznej właściwy organ przesyła sądowi uchwałę w przedmiocie rozwiązania partii oraz o wyznaczeniu jej likwidatora, z tym, że partia nie wyznacza likwidatora, a robi to sąd. Po zakończeniu likwidacji sąd wydaje postanowienie o wykreśleniu wpisy partii z ewidencji. Postanowienie to nie podlega zaskarżeniu. W drugim przypadku likwidacja partii jest następstwem zastosowanie wobec partii restrykcji nadzorczych. Z związku z tym, że partie polityczne są jednym z podstawowych elementów ustroju demokratycznego i są mechanizmem sprawowania władzy w państwie, nadzór nam nimi musi być znacznie ograniczony. Gwarantować ma to swobodę działania partii politycznych do granicy jaką jest kolizja z zasadniczymi zasadami państwa. W świetle ustawy nadzór jest ograniczony i dotyczy zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych. Organem orzekającym jest TK, działający m.in. na wniosek sądu. Do sądu także należy odejmowanie w przypadkach ustalonych w ustawie wszelkich działań kontrolnych wobec partii orasz mających na celu skorygowanie dokonanych przez nią naruszeń prawa. Sankcją jest postanowienie o wykreśleniu z partii politycznych. Np. gdy partia nie zawiadamia sądu o zmianie statutu, adresu siedziby, składu organów uprawnionych do reprezentowania partii, sąd wzywa do złożenia wyjaśnień lub uzupełnienia danych w wyznaczonym terminie. Sąd może również badać czy dochowany został tryb wyboru organów partii. W razie bezskutecznego upływu tego terminu sąd wydaje postanowienie o wykreśleniu wpisu partii z ewidencji. Termin ten nie może być krótszy niż 3 miesiące. W przypadku, gdy partia nie składa informacji sądowi o źródłach finansowania w roku poprzednim sąd wzywa organ partii do złożenia informacji w terminie 3 miesięcy, a po bezskutecznym upływie tego terminu wydaje postanowienie o wykreśleniu wpisu partii z ewidencji. Uprawomocnione postanowienie o wykreśleniu wpisu z ewidencji jest podstawą do zarządzenie likwidacji partii i wyznaczenia likwidatora.

Finansowanie partii politycznych

Partie polityczne nie mogą prowadzić działalności gospodarczej. Partie utrzymują się ze składek członkowskich, darowizn, spadków i zapisów, z dochodów z majątku oraz z dotacji i subwencji przeznaczane przez państwo. Majątek może być przeznaczany tylko na cele statutowe lub charytatywne. Źródła finansowania partii są jawne, partia może pozyskiwać także dochody z majątku pochodzące z np. oprocentowania swoich pieniędzy na lokatach, rachunkach, z obrotu obligacjami Skarbu Państwa, ze zbycia należących do niej składników majątkowych i z działalności polegającej na sprzedaży statut, programu partii, przedmiotów symbolizujących partię i z wydawnictwo popularyzujących daną partię polityczną, a także z wykonywania odpłatnie drobnych usług na rzecz osób trzecich z wykorzystaniem posiadanego sprzętu biurowego.

Partie nie mogą przyjmować środków pochodzących z zagranicy, od osób fizycznych niemających miejsca zamieszkania w Polsce, a także od cudzoziemców zamieszkałych na terenie Polski nie mogą przyjmować środków majątkowych, z wyjątkiem Polaków mieszkających za granicą.

Niektóre wpłaty musza być jawne. Łączna suma wpłat od osób fizycznych, z wyłączeniem składem członkowskich nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jednorazowa wpłata przekraczająca tę kwotę może być dokonywana jedynie czekiem, przelewem lub karta płatniczą.

Prawo administracyjne, 30.09.2009 1

7.10.2009r. 1

14.10.2009r. 5

21.10.2009r. 10

28.10.2009r. 12

4.11.2009r. 15

25.11.2009 18

2.12.2009r. 22

9.12.2009 r. 26

16.12.2009 r. 29

24.03.2010 r. 32

31.03.2010 r. 38

14.04.2010 r. 41

21.04.2010 r. 46

28.04.2010 r. 51

05.05.2010 r. 56

12.05.2010 r. 61