Poetyka opisowa:

-stylistyka
-genologia
-wersologia

stylistyka -> styl -> stylizacja

Stylistyka jest to dyscyplina językoznawcza, której przedmiotem jest opis sposobów organizowania znaków językowych w wypowiedzi (tekście), ich interpretacja ze względu na funkcje mowy oraz klasyfikacji stylów.

Relacja między językiem (jako systemem), a tekstem (wypowiedzią): język jako coś abstrakcyjnego (systemowego) i tekst, to nie to samo. Język rozumiemy jako rodzaj magazynu środków: znaków i norm (reguł). Język ma charakter potencjalny (abstrakcyjny), istnieje w świadomości społecznej jako zbiór możliwości komunikowania się, natomiast tekst ma charakter konkretny. Jako wypowiedź (ustna lub pisemna) jest realizacją jednej z wielu możliwości systemu językowego.

Tworzenie tekstów polega na wyborze z paradygmatu (wzorca) językowego tego, co niezbędne dla sformułowania informacji, na ułożeniu (skomponowaniu) tych wybranych elementów językowych w syntagmę (logiczny ciąg wypowiedzi, ciąg zdań). Czasami (zwłaszcza w tekstach literackich i poetyckich elementy układu podlegają przekształceniom tak, że tekst finalny odbiega od normy językowej. Takie przekształcenia mają charakter stylistyczny, nadają tekstowi niepowtarzalny koloryt i jakość.
Wybór i układ są zawsze warunkami bezwzględnymi wypowiedzi, natomiast przekształcenie nie jest operacja konieczną i dotyczy zwłaszcza tekstów poetyckich.

Relacja między systemem języka, a tekstem:

System językowy
(kod)

langue, paradygmat

Wybór	Układ- gramatyka	Przekształcenie (organizacja naddana tekstu- styl danej wypowiedzi)
a + b + c => sposoby organizacji tekstu
parole, syntagma Tekst (styl)

Styl językowy to kształt tekstu będący efektem wyboru elementów paradygmatu, ich układu i ewentualnych przekształceń- operacji dokonywanych przez autora ze względu na funkcję jaką w zamierzeniu ma spełnić tekst.

Syntagma- gotowa wypowiedź (zdanie)
Langue- język jako system norm
Parole- jednostkowa wypowiedz własna (ustna, pisemna)- STYL TO CZŁOWIEK!

Schemat komunikacji językowej wg. Romana Jakobsona

NADAWCA Funkcja ekspresywna	KONTEKST Funkcja poznawcza	ODBIORCA Funkcja impresywna
	KOMUNIKAT Funkcja estetyczna
	KOD Funkcja metajezykowa
	KONTAKT Funkcja fatyczna

Funkcja ekspresywna (emotywna)- przekazanie własnych emocji, stanu w jakim znajduje się nadawca w danym momencie

Funkcja impresywna (nakłaniająca)- czasem autor tworzy tekst w konkretnym celu, aby wywrzeć na odbiorcy wrażenie

Funkcja poznawcza (symboliczna, przedstawiająca)- każdy komunikat coś znaczy i do czegoś się odnosi. W każdej treści znajduje się informacja o tym, co jest poza tekstem.

Funkcja estetyczna (autoteliczna)- odnosi się do językowego ukształtowania tekstu i wskazuje na jego niepowtarzalny charakter, na jego wartość stylistyczną.

Funkcja metajęzykowa- pojawia się, kiedy w komunikacie pojawia się informacja na temat samego tworzenia tekstu (np. w tekstach autotematycznych)

Funkcja fatyczna- polega na podtrzymaniu kontaktu, np. przy rozmowie telefonicznej w formie „halo, halo”

W tekstach literackich najważniejsze są zazwyczaj cztery funkcje:
-ekspresywna
-poznawcza
-estetyczna
-impresywna

Często występują wspólnie, ale tylko jedna z nich ma charakter dominujący. Np. w poezji miłosnej panuje funkcja ekspresywna, w epice (np. powieściach realistycznych) dominuje funkcja poznawcza. W poezji awangardowej, sentymentalnej, symbolicznej dominuje funkcja estetyczna. Natomiast w liryce apelu dominuje funkcja ekspresywna.

Miron Białoszewski Mironczaria

męczy się człowiek Miron męczy

znów jest zeń słów niepotraf

niepewny rozrobień

yeń

Podmiot liryczny pokazuje siebie w trzeciej osobie- autor jest zdystansowany do siebie
Mironczaria (neologizm) – męczenie Mirona
powtórzenie „męczy i męczy” również podkreśla męczarnie – tekst autobiograficzny, ale mówi o sobie w trzeciej osobie
człowiek Miron- odniesienie do większej grupy ludzi (inni tez męcza się jak Miron, męczy ich jestestwo)

wizualnie pierwsza zwrotka- człowiek Miron zamknięty w męczarniach jak w czterech ścianach męczarni

druga zwrotka: neologizm „slówniepotraf”- nie potrafi złożyć słów, oddać sensu. Kryzys twórczy- co to za poeta, który niepotrafi składac słów. W kryzysie nie wie co ma ze sobą zrobić. Podważa istotę wlasnego powołania. niepotraf, cozrobień

yeń- onomatopeja- wydźwięk jęku (forma neologizmu), jak „ojej”. Skojarzenie z leń- bohater jest samokrytyczny, autoironiczny

tekst nie do końca poważny

tekst zawiera funkcje ekspresywną- oddaje stan w jakim znajduje się bohater, funkcja poznawcza- oddaje stan w jakim znajduje się bohater, funkcja impresywna- bohater jakby mówi do siebie „obudź się, zabierz się do roboty”

epitet- niepewny, klamra formy- pisany w postaci schodków- oddaje klimat wygasającej mowy, w bohaterze coraz mniej sily

najbardziej zaakcentowana funkcja ekspresywna (sens lenistwa) i estetyczna (sposób wyrazu, układ tekstu)