Żeby poprawnie obliczyć cenę za usługę budowlaną (wykonać kosztorys) konieczne jest
poprawne nazwanie poszczególnych robót,
poprawne obliczenie ilości
poprawne ustalenie poniesionych nakładów na materiały, robociznę i sprzęt.
Tych zadań nie wykonuje się w sposób dowolny ale według zasad określonych normami. Żeby było możliwe sprawne posługiwanie się obowiązującymi normami trzeba je poznać.
Norma to dokument przyjęty i zatwierdzony przez upoważnione jednostki określający jednoznacznie sposób produkcji określonych wyrobów i ich parametry jakościowe.
Jednostkami upoważnionymi do wydawania norm są państwowe instytucje naukowe :
Polski Komitet Normalizacyjny,
Instytut Techniki Budowlanej. Istnieją też
nie państwowe instytucje p. spółka ORGBUD powstała z nieistniejącego już Instytutu Organizacji, Zarządzania i Ekonomiki Budownictwa.
NORMY
JAKOŚCIOWE , Proces wprowadzania w życie norm jakościowych nazywa się normalizacją
Czynnościowe- określają metody kontroli jakości wyrobów
Przedmiotowe- określają cechy i wymagania techniczne dla wyrobów
Normy znaczeniowe -określające poprawne nazewnictwo, definicje pojęć
Aprobata techniczna-Europejska aprobata techniczna (ETA) certyfikat potwierdzający przydatność do stosowania wyrobu w budownictwie, wydawany przez Instytut Techniki Budowlanej, który jest przedstawicielem Europejskiej Organizacji do Spraw Aprobat(EOTA).
ILOŚCIOWE Projektowanie i wprowadzanie w życie norm ilościowych nazywa się normowaniem
materiałowe -określające ilości potrzebnych materiałów
pracy maszyn - określające rodzaj i czas pracy maszyn budowlanych
pracy - określające nakłady czasu na wykonanie roboty lub usługi budowlanej
Przykłady norm
PN-80/B-10021 Prefabrykaty budowlane z betonu -- Metody pomiaru cech geometrycznych
PN-EN 13224:2007 (U) Prefabrykaty z betonu -- Żebrowe elementy stropowe
Dziennik Ustaw 2002 Nr 75 poz. 690 - Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
Katalogi Nakładów Rzeczowych opracowane przez instytuty naukowe na zlecenie Ministerstwa Budownictwa.
Zastosowanie norm ilościowych
do kalkulacji kosztów
do projektowania organizacji i technologii robót
do kontrolowania przebiegu pracy
NORMY ILOŚCIOWE – pracy
Normy czasu Nc
określają nakład pracy w roboczogodzinach potrzebny do wykonania jednej jednostki określonego zadania, w przeciętnych warunkach, według ustalonej metody
Normy wydajności (Nw=1/Nc)
określają liczbę jednostek produkcji wykonanych w jednostce czasu
Pracochłonność Tw=Nc*ilość jednostek do wykonania
określa w r-g czas na wykonanie zadania Tw=Nc*ilość jednostek do wykonania
Normowanie czasu pracy
W celu ustalenia norm pracy konieczne jest wielokrotne obserwowanie, mierzenie i analizowanie procesu roboczego wykonanego przez różnych robotników w różnych robotników w różnych warunkach. Normy pracy podane w KNR opracowane są dla prostych procesów i operacji. Istnieją też normy scalone dotyczące złożonych procesów lub normatywy opisujące proste czynności.
Metody ustalania norm pracy :
Sumaryczne określają łączny czas potrzebny na wykonanie operacji bez podziału na czynności. Metody sumaryczne stosuje się przy ustalaniu norm pracy dla czynności które da się łatwo porównać z opisanymi w katalogach.
Analityczne określają łączny czas na wykonanie operacji roboczej przez określanie czasu na poszczególne czynności . Analizują ten czas w zależności od różnych czynników (możliwości maszyn , organizacji pracy itp.) Są stosowane przy wprowadzaniu nowych technologii. Doświadczalnie bada się czas na wykonanie poszczególnych czynności, przy zastosowaniu różnych metod pracy. Do ustalenia normy czasu wybiera się metodę najefektywniejszą.
Metody ustalania norm pracy
Chronometraż polega na ustaleniu potrzebnego czasu na podstawie określonej liczby pomiarów. Normę czasu oblicza się jako średnią arytmetyczną dzieląc sumę wszystkich pomierzonych czasów przez ilość pomiarów. Ten sposób normowania stosuje się do powtarzalnych czynności. Nie uwzględnia się czasu na inne czynności niż podstawowe. Normę czasu oblicza się jako średnią arytmetyczną dzieląc sumę zmierzonych czasów przez liczbę pomiarów.
Fotografia dnia pracy służy do ustalenia wykorzystania czasu pracy, polega na obserwacji ciągłej robotnika lub zespołu podczas całego dnia roboczego a nie podczas jednego procesu.
Metoda obserwacji migawkowych służy do ustalenia wykorzystania czasu pracy, polega na obserwacji wyrywkowej robotnika lub zespołu podczas całego dnia roboczego a nie podczas jednego procesu. Do ustalenia faktycznego wykorzystania czasu pracy stosuje się teorię prawdopodobieństwa
NORMY ILOŚCIOWE – pracy maszyn
Normy czasu Nc
określają nakład pracy w maszynogodzinach potrzebny do wykonania jednej jednostki określonego zadania, w przeciętnych warunkach, według ustalonej metody
Normy wydajności (Nw=1/Nc)
określają liczbę jednostek produkcji wykonanych w jednostce czasu
Pracochłonność Tw=Nc*ilość jednostek do wykonania
określa w maszynogodzinach czas na wykonanie zadania Tw=Nc*ilość jednostek do wykonania
Normowanie czasu pracy maszyn
Normy czasu pracy maszyn podawane w katalogach opierają się na obliczeniach wydajności eksploatacyjnej, które wynikają z bilansu czasu pracy maszyn w rzeczywistych warunkach budowy. Decydując się na użycie w kosztorysie konkretnej maszyny należy kierować się następującymi względami:
Parametry techniczne
Wydajność
Względy ekonomiczne
Względy ekologiczne
NORMY ILOŚCIOWE – materiałowe
Normy materiałów określają rodzaj i ilość materiałów potrzebnych do wykonania jednej jednostki produkcji.
normy zużycia
normy odzysku
normy wielokrotności użycia
NORMOWANIE ZUŻYCIA MATERIAŁÓW:
Metoda statystyczna- ustala ilość potrzebnych materiałów na podstawie danych o rzeczywistym zużyciu wynikających z obserwacji.
Metoda doświadczalno-produkcyjna polega na dokładnej rejestracji ilości wydanych materiałów i ilości wykonanych produktów.
Metoda analityczno obliczeniowa-oblicza się ilość wbudowanych materiałów.
Metoda doświadczalno laboratoryjna – naukowo określa się ilość materiałów np. na podstawie projektu technicznego i parametrów wbudowanych materiałów