Czy media są potrzebne w procesie kształcenia we współczesnej szkole?

Na początku XXI wieku, w dobie rewolucji informatycznej która zmieniła nasze codzienne życie. W przededniu powstania społeczeństwa informacyjnego, nasuwa się pytanie jak do tego zadania przygotowana jest współczesna szkoła. W jakim stopniu korzysta ona ze współczesnych środków przekazu informacji. Nie tylko werbalnych, ale również obrazu i zapisu dźwiękowego, wspomagających słowo mówione. Ranga współczesnych mediów w rozwijaniu umiejętności oraz wiedzy ucznia jest zagadnieniem coraz częściej docenianym. Młodzi ludzie obecnie od najmłodszych lat mają kontakt z tym medium, które wpływa na ich sposób postrzegania świata. Dlatego niezbędnym elementem racjonalnie zorganizowanego procesu kształcenia w szkole są pomoce dydaktyczne oparte o nowoczesne środki przekazu. Oprócz telewizora, video - które to środki były i są wykorzystywane we współczesnej szkole, coraz większego znaczenia nabiera wykorzystanie komputera. Wynalazek ten który zmienił nasze codzienne życie, we współczesnej szkole wykorzystywany jest w większości przypadków jako narzędzie pracy ucznia oparte o specjalistyczne oprogramowanie. Stał się doskonałą pomocą naukową i dydaktyczną. W ich skład można zaliczyć multimedialne encyklopedie i słowniki. Ich wspólną cechą jest łatwość wyszukiwania informacji oraz mnogość form przekazu - dźwięk, obraz, tekst. Wydawnictwa te mogą służyć jako materiał pomocniczy w procesie dydaktycznym. Są programy do nauki w szkole, prawie ze wszystkich przedmiotów obowiązujących we współczesnej szkole. Programy te mogą we znaczący sposób wspomóc proces dydaktyczny. Pojawiają się wciąż nowe, biorące pod uwagę różne typy szkół i ich potrzeby. Jednak najważniejszym medium które znalazło wszechstronne zastosowanie stał się Internet. To właśnie dzięki temu wynalazkowi świat staje się "globalną wioską". Jest niewyczerpaną kopalnią wiedzy ze wszystkich dziedzin życia. Współczesny uczeń oprócz możliwości wyszukiwania potrzebnych mu informacji, może prowadzić rozmowy, wysyłać listy, brać udział w grupach dyskusyjnych. Rola tych mediów we współczesnej edukacji wynika z ich dynamicznego rozwoju, jak nade wszystko z założeń psychologii poznawczej i humanistycznej. Na założeniach tych buduje się nowoczesne strategie i metody kształcenia. Podstawowa teza poznawczej koncepcji człowieka głosi, że uczeń jest aktywnym podmiotem, który efektywnie przyjmuje i przetwarza informacje, szczególnie wtedy, kiedy znajdzie się w sytuacji zadaniowej i ma dostęp do całego bogactwa różnorodnych źródeł wiedzy: środków dydaktyczno - wychowawczych.

W polskich szkołach proces komputeryzacji przebiegał w pierwszym okresie wolno, wynikało to z braku środków finansowych oraz wykwalifikowanej kadry. Obecnie prawie wszystkie szkoły posiadają pracownie komputerowe, coraz większa liczba szkół ma dostęp do Internetu. Wykorzystanie komputerów w dydaktyce staje się zjawiskiem powszechnym.

Punktem wyjścia stały się dwa rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej nad standaryzacją wyposażenia i obudowy medialnej.

 Rozporządzenie z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego.

 Rozporządzenie z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania z zakresu kształcenia ogólnego oraz warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego podręczników i zalecenia środków dydaktycznych.

W podstawie programowej stwierdza się, iż zajęcia o charakterze dydaktyczno - wychowawczym mogą odbywać się w formie przedmiotów, kształcenia zintegrowanego, bloków przedmiotowych i ścieżek edukacyjnych. W odniesieniu do wszystkich tych form, podstawa zawiera cztery elementy: cele edukacyjne, zadania szkoły, treści i osiągnięcia.

W drugim rozporządzeniu, wyróżniono obok siebie podręcznik szkolny i środek dydaktyczny. Podręcznik nie zaliczono do środków dydaktycznych. Środek dydaktyczny, według rozporządzenia stanowi:

Książka przydatna do ćwiczenia określonych umiejętności, wspomagająca nauczanie lub poszerzająca wiedzę z wybranego obszaru kształcenia

 inne przedmioty, przyrządy i urządzenia przydatne nauczycielowi lub uczniowi w procesie dydaktycznym, a w szczególności: tablice, mapy, fotogramy, przezrocza, foliogramy, fazogramy, programy komputerowe i multimedialne, modele, nagrania magnetofonowe, filmy i nagrania na kasetach wideo, środki manipulacyjne i montażowe, gry dydaktyczne, przyrządy pomiarowe, maszyny i urządzenia przystosowane do celów dydaktycznych i inne.

Standardy wyposażenia i obudowy medialnej powinny służyć następującym celom:

 podniesienie jakości kształcenia, poprzez dostarczenie uczniom różnorodnych źródeł wiedzy i narzędzi pracy intelektualnej,

 uświadomienie organom prowadzącym szkoły i realizatorom edukacji, że wyposażenie i obudowa medialna stanowią niezbędne elementy dobrze zorganizowanego procesu kształcenia i wychowania,

 ukazanie twórcom i realizatorom mediów potrzeb edukacyjnych w zakresie materiałów medialnych w odniesieniu do poszczególnych przedmiotów, bloków przedmiotowych i ścieżek edukacyjnych,

 doprowadzenie do wyrównania poziomu wyposażenia szkół i stosowanej obudowy medialnej procesu kształcenia w całej Polsce.

Jako nauczyciel pracujący w Szkole Podstawowej i prowadzący zajęcia z informatyki, stwierdzam iż dysponuję pracownią komputerową odpowiadająca podstawowym standardom wyposażenia nowoczesnej szkoły. Rozwój zastosowania technik medialnych w procesie edukacyjnym jest niezbędny i staje się coraz bardziej popularną formą w nauczaniu. Mam nadzieję że komputer będzie doskonałym pomocnikiem, medium i źródłem informacji w procesie nauczania.

Opracowanie: Janusz Jankowski