Zastosowanie niektórych tlenków

Większość tlenków występuje w postaci gazowej. Występują na Ziemi w atmosferze otaczającej naszą planetę. Tlenki tworzą niemalże wszystkie znane nam pierwiastki. Niektóre z tlenków są substancjami pospolitymi, stykamy się z nimi na co dzień, czego najlepszym przykładem może być woda- tlenek wodoru.

dwutlenek azotu ( IV ) NO2 - stosowany jako środek nitrujący, utleniający, katalizator, utleniacz paliw rakietowych, jest półproduktem do wytwarzania kwasu azotowego.

tlenek chromowy Cr2O3 – jako zielona farba mineralna o dużej trwałości, używany do barwienia na zielono szkła i glazury na porcelanie

tlenek krzemu SiO2 - drobnoziarnisty kwarc jest głównym składnikiem wielu minerałów, m.in. opalu, chalcedonu i agatu. Dwutlenek krzemu (piasek) jest stosowany do produkcji szkła, szkła wodnego, zaprawy murarskiej, cementu, wyrobów ceramicznych, emalii, form odlewniczych i innych. Jest również surowcem do otrzymywania krzemu i jego stopów. Kwarc jest
stosowany do wyrobu pryzmatów i soczewek w przyrządach optycznych. Piezoelektryczne własności kwarcu wykorzystuje się m.in. w radiotechnice.

tlenek siarki (VI ) SO2 - największe ilości SO2 są zużywane do produkcji kwasu siarkowego, poza tym znajduje zastosowanie do wybielania włókien, papieru, wełny i słomy, jako środek owadobójczy oraz jako konserwant win i soków owocowych (symbol E 220).

Tlenek wapnia CaO - stosowany do wyrobu zaprawy murarskiej, cementu, w leśnictwie jako środek owadobójczy, do wyrobu karbidu, w metalurgii jako dodatek szlakujący, w rolnictwie jako środek zmniejszający zakwaszenie gleby, w cukrownictwie (defekacja), w garbarstwie do odwłosienia skór, a także do oczyszczania gazów do zmydlania tłuszczów podczas produkcji stearyny i do wyrobu farb wapiennych.

tlenek węgla CO – służy do ogrzewania urządzeń przemysłowych
dwutlenek węgla CO2 - do produkcji suchego lodu

Zastosowanie niektórych kwasów

Kwas azotowy(V) HNO3-jest mocnym utleniaczem, palne substancje (np. drewno, słoma, bibuła) zapalają się po zwilżeniu stęż. kwasem azotowym. Rozpuszcza większość metali (z wyjątkiem metali szlachetnych) z wydzieleniem tlenków azotu. Stosowany do wyrobu nawozów sztucznych, jedwabiu sztucznego, barwników, środków leczniczych, do nitrowania związków organicznych (m.in. przy produkcji materiałów wybuchowych), jako utleniacz w paliwach rakietowych.

Kwas borowy H3BO3- znajduje zastosowanie w lecznictwie (posiada własności dezynfekujące), do wyrobu emalii, w kosmetyce, przemyśle tekstylnym, mydlarskim, garbarskim, do lutowania, (kwasy poliborowe)

Kwas fosforowy(V) H3PO4- stosowany głównie do wyrobu nawozów sztucznych (np. superfosfatu podwójnego), do wyrobu fosforanów, w przemyśle spożywczym (jako dodatek do napojów gazowanych [antyutleniacz] - symbol E 338), do wytwarzania fosforanowych powłok ochronnych na metalach, do wytwarzania wielu środków farmaceutycznych. Kwas fosforowy jest również używany do oczyszczania soków w cukrownictwie, jako płyn do lutowania, w stomatologii, do wyrobu kitów porcelanowych, w lecznictwie i laboratoriach analitycznych.

Kwas siarkowy(VI) H2SO4- jest stosowany, jako środek suszący i odciągający wodę. Stosowany w zależności od stężenia do: wyrobu rozpuszczalnych nawozów fosforowych, siarczanu amonu i innych nawozów sztucznych, do oczyszczania (trawienia) powierzchni metali (np. żelaza w celu usunięcia rdzy przed cynkowaniem, cynowaniem lub emaliowaniem), do suszenia gazów, produkcji papieru, rafinacji tłuszczów i olejów, do oczyszczania nafty i wosku ziemnego, do wyrobu włókien sztucznych i materiałów wybuchowych, otrzymywania innych chemikaliów, jako elektrolit w akumulatorach do suflowania i nitrowania związków organicznych, w garbarstwie, drożdżownictwie, gorzelnictwie, farbiarstwie. Stosuje się go do produkcji środków piorących, leków oraz jako elektrolit w akumulatorach ołowiowych, odczynnik w laboratoriach.

kwas siarkowy(IV) H2SO3-stosowany m.in. w produkcji papieru, olejów, parafiny, tkanin, w syntezie org. oraz jako środek konserwujący i dezynfekujący. Ma właściwości owadobójcze, bakteriobójcze, niszczy rośliny, ma również właściwości bielące-znajduje zastosowanie w przemyśle włókienniczym do bielenia np. wełny i w przemyśle papierniczym, używany jest również, jako czynnik chłodzący.

kwas chlorowodorowy HCl (kwas solny) – stosowany w przemyśle metalurgicznym, włókienniczym, chemicznym, spożywczym, tworzyw sztucznych, cukrowniczym, oraz do produkcji mas plastycznych, barwników organicznych i innych. Znajduje również zastosowanie w lecznictwie i jako jeden z podstawowych odczynników laboratoryjnych. Jest składnikiem różnych środków czyszczących np. Cilitu (około 10% kwasu solnego), jako rozpuszczalnik (również w postaci wody król.); znajduje się w soku żołądkowym (bierze udział w procesie trawienia).

Zastosowanie niektórych soli

Sole są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie . Skorupa ziemska składa się z soli i tlenków . W wodzie morskiej występują różne jony soli ( Na , K , Mg , Cl , SO4 i inne ) . Wiele soli stanowi kopaliny czyli surowce wydobywane z ziemi metodami górniczymi . Przede wszystkim jest to chlorek sodu - sól kamienna - wydobywana w Polsce w okolicach Wieliczki , Bochni i Inowrocławia . Sole znalazły liczne zastosowanie , przede wszystkim jako nawozy sztuczne , a ponadto w budownictwie , do zabezpieczania dróg przed zamarzaniem , w przemyśle spożywczym.

Azotan sodowy NaNO3- stosowany jest jako nawóz sztuczny, w przemyśle szklarskim - jako utleniacz w reakcjach w fazie stałej, w przemyśle spożywczym jest dodawany do konserw mięsnych, stosowany do produkcji materiałów wybuchowych i pirotechnicznych, barwników, jako utleniacz stałych paliw rakietowych.

Chlorek sodu NaCl -jest najbardziej znaną solą, w życiu codziennym zwaną solą kuchenną. Stosowana jest w gospodarstwie domowym do przyprawiania potraw i konserwowania produktów żywnościowych .W zimie sól jest używana do posypywania dróg w celu usunięcia oblodzenia, ponieważ dodatek soli do wody powoduje obniżenie temperatury jej tonięcia. Używany jest również w przemyśle grabarskim i szklarskim oraz jako substrat do otrzymywania innych związków sodu.

Chlorek srebra (I) AgCl- wykorzystywany jest w procesie fotograficznym.

Węglan sodu Na2CO3(soda kalcynowana)- stosuje się do wyrobu szkła, mydeł, środków piorących, papieru oraz do zmiękczania wody.

Wodorowęglan sodu NaHCO3(soda oczyszczona)- ma zastosowanie jako składnik proszku do pieczenia, napojów gazowanych ora leków nadkwasotę.

Manganian (VII) potasu KMnO4(nadmanganian potasu)- znalazł zastosowanie w lecznictwie jako środek odkażający

Azotan (V) potasu KNO3(saletra indyjska)- stosuje się do wyrobu prochu, szkła, nawozów sztucznych oraz w przemyśle spożywczym jako środek konserwujący produkty żywnościowe.

Azotan (V) sodu NaNO3 (saletra chilijska)-ma zastosowanie jako nawóz sztuczny , środek utleniający oraz w pirotechnice, służy do wyrobów leków, farb i emalii.

Zastosowanie niektórych wodorotlenków

Wodorotlenek sodu NaOH- produkcja gumy, przemysł petrochemiczny, środki piorące, produkcja sztucznego jedwabiu, przemysł papierniczy, produkcja barwników, produkcja gumy.

Wodorotlenek potasu KOH- służy do produkcji mydła, wykorzystuje się jako środek piorący i bielący, w litografii w procesie grawerowania oraz pochłaniania gazów np. CO2 z powietrza, jako odczynnik laboratoryjny.

Wodorotlenek wapnia Ca(OH)2- po wymieszaniu z piaskiem tworzy zaprawę wapienną, stosowana w budownictwie. Wapno gaszone po wymieszaniu z woda tworzy mleko wapienne, które służy jako środek dezynfekcyjny do bielenia wnętrz mieszkalnych, budynków gospodarczych, zwalczania szkodników w sadownictwie. W cukrownictwie służy do oczyszczania soku buraczkowego.