Mowa bezdźwięczna

Wymowa bezdźwięczna, ubezdźwięcznianie, mowa bezdźwięczna – rodzaj dyslalii, polegający na braku realizacji spółgłosek dźwięcznych i zastępowaniu ich odpowiednikami bezdźwięcznymi lub realizowaniu głosek dźwięcznych jako głoski półdźwięczne. Dotyczy ona 13 polskich głosek, występujących w opozycji dźwięczna – bezdźwięczna:

1) b : p

2) b’ : p’

3) d : t

4) z : s

5) ż : sz

6) ź : ś

7) dz : c

8) dż : cz

9) dź :ć

10) v : f

11) v’ : f’

12) g : k

13) g’ : k’

Ubezdźwięcznianiu nie ulegają samogłoski i spółgłoski półotwarte (r, l, l’, m, m’, n, n’, ł).

Przyczynami ubezdźwięczniania są:

• Zaburzenia słuchu mownego (fonetyczno – fonematycznego).

• Upośledzenie słuchu, niedosłuch lub głuchota.

• Brak koordynacji między pracą wiązadeł głosowych, a pracą narządów jamy ustnej (kinestezja artykulacyjna).

• Inercja wiązadeł głosowych oraz zakłócenia w koordynacji mięśni fonacyjnych i oddechowych, które utrudniają napięcie wiązadeł głosowych, warunkujących ich drgania.

• Uszkodzenia centralnego układu nerwowego.

Rodzaje wymowy bezdźwięcznej:

• wymowa bezdźwięczna całkowita-wszystkie spółgłoski mające odpowiedniki, artykułowane są bezdźwięcznie, występuje bardzo rzadko.

• wymowa bezdźwięczna częściowa- w niektórych parach opozycyjnych obserwuje się rozróżnianie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych.

Dyzartria

DYZARTRIA- zespół zaburzeń oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnych, spowodowanych uszkodzeniami ośrodków i dróg unerwiających aparat mowy (dr Mitrynowicz-Modrzejewska)

DYZARTRIA- zaburzenia mowy powstałe w wyniku uszkodzenia ośrodków i dróg unerwiających narządy mowne (I. Styczek)

DYZARTRIA- zaburzenie na poziomie wykonawczym ruchowego mechanizmu mowy, spowodowane uszkodzeniami centralnego, bądź obwodowego układu nerwowego, a przejawiające się dysfunkcjami w obrębie aparatu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego, skutkującymi zniekształceniami substancji fonicznej w płaszczyźnie segmentalnej oraz suprasegmentalnej ( U. Mirecka)

Problemy z oddechem osoby z dyzartrią:

• skrócenie fazy wydechowej

• krótkie frazy

• wdech bardzo widoczny

• brak równomierności

• brak akcentowania

• duża męczliwość

• głoski wymawiane niepoprawnie

• rynofonia- nosowe zabarwienie głosu

Schizofazja

Terminem tym określa się zaburzenia mowy i języka u chorych na schizofrenię.

Schizofazja definiowana jest jako rozszczepienie mowy, zaburzenie mowy, przejawiające się zaburzeniem toku mowy, polegające na znacznym rozkojarzeniu mowy, wypowiedzi wskazują brak logicznego związku, między dłuższymi wypowiedziami pojawia się „sałatka słowna”.

Objawy w mowie:

• ubóstwo mowy- ilościowe zmniejszenie mowy spontanicznej, wypowiedzi krótkie;

• ubóstwo treści- wypowiedzi adekwatne pod względem długości, ale język dość dziwny;

• natłok mowy- nadmiernie długie wypowiedzi, głośne, emfatyczne, ponad 150 słów na minutę;

• roztargnienie- nagłe przerwanie tekstu lub zdania przez nadawcę i skupienie uwagi na aktualnym bodźcu zewnętrznym;

• uskokowość- odpowiedź na pytanie jest oboczna lub nie związana z tematem pytania;

• zbaczanie wypowiedzi- w jednej wypowiedzi obserwuje się kilka niepowiązanych ze sobą wątków;

• rozkojarzenie- zdania często zaprzeczające regułom gramatyki;

• nielogiczność- wzorce mowy, w których wnioski nie wynikają w sposób logiczny;

• dźwięczenie- wzorce mowy, w których dźwięki mają decydujące znaczenie przy doborze słów;

• przybliżenia słowne- używanie zwykłych słów w sposób nowy, tworzenie nowych terminów ze słów ogólnie znanych;

• drobiazgowość- wzorce mowy przeładowane szczegółami, ale bez natłoku mowy;

• utrata celu- niezdolność do doprowadzenia wypowiedzi do końca;

• perseweracje- ciągłe używanie słów lub zdań na zasadzie powtarzania;

• echolalie- automatyczne powtarzanie usłyszanych wyrazów;

• blokowanie- przerywanie ciągów zdaniowych blokami, których nadawca sobie nie uświadamia;

• mowa sztuczna- mowa, wypowiedzi sztuczne, formalne, w innym niż oczekiwano stylu;

• odnoszenie do siebie- nawracanie tematyczne odpowiedzi do osób mówcy, pomimo ogólnego, czy neutralnego tematu zadanego tekstu;