Wzrost gospodarczy cd.

Wpływ wzrostu gospodarczego na wolumen zagranicznych obrotów handlowych danego kraju zależy od tego, czy i jak będzie się zmieniała struktura produkcji w tym kraju. Można tu wyodrębnić dwa rodzaje wzrostu gospodarczego:

- wzrost zrównoważny, w którym możliwości produkcyjne w zakresie poszczególnych kategorii dóbr (np. dóbr eksportowych i dóbr konkurujących z importem) zwiększają się w jednakowym stopniu.

- Zwrotst niezrównoważony, w którym możliwości produkcyjne w zakresie poszczególnych kategorii dóbr zwiększają się w niejednakowym stopniu, tzn. wzrost jest ukierunkowany albo na dobra eksportowalne albo na dobra konkurujące z importem.

W zależności od tego, czy wzrost gospodarczt zwiększa możliwości produkcyjne przede wszystkim dóbr eksportowalnych czy doóbr konkurujących z importem, może on w dwojaki sposób wpływać na handel:

1. Może sprzyjać wzrostowi obrotów handlowtch z zagranicą . Dotyczy to wzrostu zrównoważonego oraz niezrównoważonego- ukierunkowanego na produkcję dóbr eksportowalnych. W takich przypadkach mówimy o wzroście pobudzającym eksport.

2. Może nie sprzyjać wzrostowi obrotów handlowych z zagranicą. Dotyczy to zwrostu niezrównoważonego- ukierunkowanego na produkcję dóbr konkurujących z importem. W takich przypaskach mówimy o wzroście ograniczającym import.

Wzrost gospodarczy a zmiany term of trade (przypadek kraju dużego ekonomicznie)

W tym przypadku możliwe są dwie sytuacje:

Przy wzroście gospodarczym ograniczającym import, kraj może poprawić swoje TOT z resztą swiata, ponieważ ograniczenie importu (spadek popytu światowego) przyczyni się do spadku cen na towary kupowane przez ten kraj. Przy innych czynnikach niezmienionych, kraj odniesie dwojakiego rodzaju korzyści : z tytułu wzrostu gospodarczego i z tytułu poprawy TOT.

Przy wzroście gospodarczym pobudzającym eksport, może natomiast dojść do pogorszenia się TOT dużego kraju, ponieważ wzrost jego eksportu (zwrost podaży swiatowej) doprowadzi do spadku cen światowych na towary ekspotowane. Przy innych czynnikach niezmienionych, kraj skorzysta na wzroście gospodarczym ale straci z powodu pogorszenia się TOT.

Wzrost gospodarczy a zmiany TOT: przypadek wzrostu zubożającego

Wzrost zubożający to wzrost gospodarczy, który prowadzi do pogorszenia dobrobytu kraju lub regionu. Wzrost zubożający wystąpi wówczas, kiedy straty pogorszenia się TOT będą tak duże, że przewtższą korzyści z tytułu wzrostu gospodarczego.

Wzrost zubożający może wystąpipć w przypadku krajów rozwijających się które:

- specjalizują się w produkcji i eksporcie określonego surowca,

- maja znaczący udział w światowym rynku tego surowca a także

-znaczący udział z eksportu tego surowca w dochodzie narodowym.

Zmiany zasobów czynników produkcji i ich wpływ na obroty handlowe z zagrnicą

Przyrost zasobów czynników produkcji jest, obok postępu technicznego istotnym źródem wzrostu gospodarczego.

W każdym przypadku wzrostu zasobów następuje zmiana możlowości produkcyjnych danego kraju. Istotę zależności między wzrostem zasobów a produkcją ( i, pośrednio handlem zagranicznym) przedstawia twierdzenie T.M.Rybczynskiego.

Przyjmując założenia modelu H-O, Rybczyński twierdzi, że w małym kraju (a więc w warunkach niezmienonych relacji cen światowych) wzrost wyłącznie wyłącznie jednego czynnika produkcji, przy niezmienionym poziomie drugiego, prowadzi do wzrostu produkcji dobra intensywnie zużywającego czynnik, którego zasoby powiększają się oraz zmniejszenia produkcji dobra intensywnie zużywającego czynnik produkcji, którego zasoby nie zmieniają się.

Twierdzenie Rybczyńskiego zastosowanie do wzrostu zasobów surowca

Skokowy wzrost zasobów naturalnych (np. ropy naftowej, gazu) przy niezmienonych lub wolpono rosnących pozostałych zasobach (kapitału, pracy) sprawia, że szybko zwiekszajace się wydobycie surowca (wzrost przemysłu wydobywczego wysysa kapitał i pracę z innych zastosowań. W rezultacie, wzrostowi wydobycia i eksportu surowców może towarzyszyć zastój w przemyśle przetwórczym. Taką sytuację określa się mianem choroby holenderskiej.

Wpływ obrotów handlowych z zagranicą na gospodarkę

Odziaływanie obrotów handlowych z zagranicą na wielkość dochodu narodowego (od strony podażowej)

Wpływ handlu zagranicznego na wielkość dochodu narodowego (od strony podaży) zależy od eksportu netto, tj. od różnicy między eksportem a importem.

Zależność ta wynika z warunków równowagi makroekonomicznej w gospodarce otwrtej:

W gospodace otawrtej rynek dóbr i usług jest w równowadz, jeżeli popyt końcowy, czyli wydatki na dobra finalne (zarówni na rynku wewnętrzynm jak i zagranicznym) jest równy podaży tych dóbr (zarówno krajowej jak i zagranicznej)

Rodzaje zależności między dochodem wytworzonym przez dany kraj a absorbcją tego kraju:

Przypadek 1: eksport netto= 0 kraj przeznacza na konsumpcję i inwestycje tyle ile wytworzył.

Przypadek 2: eksport netto < 0 przy przewasze importu nad eksportem, absorbcja danego kraju jest większa od dochodu narodowego wykorzystanego przez ten kraj.

Przypadek 3: eksport netto>0 przy przewadze eksportu nad importem, absorpcja krajowa jest mniejsza od dochodu wytworzonego.

Oddziaływanie handlu zagranicznego na wielkość dochodu narodowego (od strony popytowej)

W warunkach istnienia wolnych mocy wtwó®czych (niewykorzystanych czynników produkcji) wielkość powstającego dochodu narodowego jest okreslona przez wielkość popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego. W konsekwencji, wzrost dochodu narodowego będzie uzależniony od wzrostu popytu.

Źródłem dodatkowego popytu, pobudzającego gospodarkę (z wolnymi mocami produkcyjnymi) do wzrotu, może być:

- wzrost wydatków państwa

-zmniejszenie podatków

-wzrost eksportu

Wzrost eksportu jako źródło przyrostu popytu

Szansa na dodatkowy eksport może powstać w warunkach poprawy koniunktury na rynkach zagranicznych albo na skutek nadzwyczajnych okoliczności (strajki, nieurodzaje, konflikty zbrojne) powodujących spadek możliwości produkcyjnych konkurentów zagranicznych.

Dodatkowy eksport staje się impulsem, któ®y za pośrednictwem mechanizmu mnożnikowego pobudza wzrost gospodarczy mnożnik zadziała tym silniej im większa będzie w danym kraju końcowa skłonność do konsumpcji krajowej, a im mniejsza będzie końcowa skłonność do konsumpcji dóbr importowanych.

Popytowt mechanizm wpływu eksportu na dichód narodowy działa również w odwrotnej sytuacji, kiedy eksport załamuje się (tzn. skokowo spada)- może wówczas stanowić zagrożenie dla gospodarki (reakcja łoańcuchowa spadku produkcji, zatrudnienia, konsumpcji i dochodu).