Andżelika Dudek,

Ekonomia III, gr.1

Wady i zalety analizy wskaźnikowej

Agenda:

1. Wyjaśnienie pojęć „analiza” i „analiza wskaźnikowa”

2. Główne zalety analizy wskaźnikowej

3. Główne wady analizy wskaźnikowej

4. Podstawowe błędy w niektórych kategoriach analizy wskaźnikowej

5. Podsumowanie

6. Bibliografia

„Analiza jest to metoda badawcza polegająca na rozłożeniu danej całości na jej elementy składowe i badaniu każdego z nich z osobna”

Analiza wskaźnikowa jest rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych. Na podstawie sprawozdań finansowych można obliczyć wskaźniki za pomocą, których scharakteryzujemy różne aspekty ekonomiczne działalności przedsiębiorstwa. W krajach o gospodarce rynkowej istnieją zestawy wskaźników ekonomicznych. Dzięki ujednoliceniu treści tych wskaźników mogą one być jednoznacznie interpretowane przez menadżerów, kredytodawców i udziałowców firmy. W zależności od potrzeb i zainteresowań, poszczególne grupy odbiorców analizy wskaźnikowej ograniczają zakres wskaźników wykorzystywanych w analizie.

Do głównych cech analizy wskaźnikowej należą:

• Rozwija wstępną analizę sprawozdań finansowych

• Służy syntetycznej ocenie różnych aspektów ekonomicznych działalności przedsiębiorstwa

• Jej forma jest elastyczna, może być stosowana w zależności od potrzeb i zainteresowań odbiorców – możliwość doboru wskaźników

• Umożliwia jednoznaczną interpretację stanu i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa dzięki ujednoliceniu treści wskaźników

Wyróżniamy dwa główne cele sporządzania analizy wskaźnikowej:

• Przewidzenie przyszłych zdarzeń stanowiących zagrożenie dla przedsiębiorstwa na podstawie znajomości relacji historycznych.

• Porównanie wyników przedsiębiorstwa z własnymi wynikami historycznymi oraz wynikami firm konkurencyjnych w celach optymalizacyjnych.

Analiza wskaźnikowa wykorzystywana jest przez:
• Menadżerów (w podejmowaniu decyzji dotyczących sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa),
• Kredytobiorców (w ocenie zdolności firmy do samofinansowania),
• Udziałowców firmy (w ocenie wielkości dywidendy i zyskowności akcji).

Menadżerowie, którzy podejmują szereg różnych decyzji dotyczących sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa wykorzystują najszerszy wachlarz wskaźników ekonomicznych ustalanych na podstawie sprawozdań finansowych. Ich uwaga będzie się koncentrowała głównie na płynności finansowej, zapotrzebowaniu na kapitał obrotowy oraz zyskowności firny.

Kredytodawcy będą skupiać się na zdolności firmy do samofinansowania, czyli wielkości cash flow gwarantującej spłatę długoterminowych zobowiązań.

Akcjonariuszy przedsiębiorstwa zainteresuje zaś wielkość dywidendy oraz relacja zysku do ceny rynkowej akcji. Natomiast zyskowność firmy będzie przedmiotem zainteresowań wszystkich odbiorców analizy wskaźnikowej.

Wyróżniamy cztery główne kategorie, które obejmuje analiza wskaźnikowa:

1. Analiza płynności finansowej dostarcza informacji na temat źródeł gotówki znajdującej się w przedsiębiorstwie na dzień bilansowy przeznaczonej na regulowanie bieżących zobowiązań. Płynność finansowa jest niezbędna w utrzymaniu ciągłości gospodarowania i informuje o zdolności firmy do wywiązywania się z krótkotrwałych zobowiązań. W długich okresach stanowi warunek dynamicznego rachunku ekonomicznego efektywności inwestycji. Analiza płynności wiąże się z analizą aktywności krótkoterminowej i z tak zwanym cyklem konwersji gotówki. Polega ona na tym, że przedsiębiorstwo dokonując operacji zakupuje surowce do produkcji, co oznacza powiększenie zapasów.

2. Stopień zadłużenia przedsiębiorstwa bada się analizując strukturę pasywów, poprzez porównywanie rożnych źródeł finansowania. O ile płynność finansowa skupia się na zdolności przedsiębiorstwa do regulowania należności w relatywnie krótkim horyzoncie czasowym, o tyle analiza zadłużenia ma odpowiedzieć na pytanie, na ile bezpieczna jest sytuacja przedsiębiorstwa w wymiarze bardziej fundamentalnym i długoterminowym, jaki jest stopień posiłkowania się w działalności gospodarczej kredytami i efekt dźwigni finansowej.

3. Wskaźniki aktywności obrazują sprawność działania przedsiębiorstwa w zakresie obrotu zasobami oraz wykorzystania środków pieniężnych. Chociaż wskaźniki aktywności niosą cenną informację o efektywności działania przedsiębiorstwa, są dosyć trudno porównywalne pomiędzy firmami z różnych branż. Są wartościową informacją np. o stopniu kredytowania przez firmę swoich dostawców lub sprawności w obrocie zapasami. Wybór, których wskaźników aktywności używać jest zdeterminowany specyfiką przedsiębiorstwa.

4. Kolejną grupę związaną oceną finansową przedsięwzięcia stanowią wskaźniki rentowności. Rentowność przedsiębiorstwa jest uważana za fundamentalny miernik efektywności działania przedsiębiorstwa. Rentowność możemy rozpatrywać w wartościach bezwzględnych, jako dodatni lub ujemny wynik finansowy, lub też w porównaniu do innych wartości bilansowych. Zyski lub straty przedsiębiorstwa powstają przede wszystkim w wyniku działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, ale również na skutek przeprowadzanych operacji finansowych oraz zdarzeń, których nie dało się przewidzieć.

Przy sporządzaniu analizy wskaźnikowej należy kierować się dwiema głównymi zasadami. Musimy pamiętać o tym, iż większość wskaźników nie ma optymalnej wartości. Optymalna wartość wskaźników uzależniona jest od branży, sytuacji gospodarczej, oraz konkurencji występującej na rynku.

Musimy również pamiętać o tym, że dopiero odniesienie obliczonych przez nas wskaźników do wskaźników z poprzedniego okresu lub też do wskaźników obliczonych dla innych firm z tej samej branży pozwala na obiektywną ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej firmy.

Główne zalety analizy wskaźnikowej:

1. Ukazuje zmiany w badanym zjawisku, będące wynikiem decyzji gospodarczych podejmowanych w ciągu okresu sprawozdawczego

2. Jest szybką i efektywną metoda uzyskiwania wglądu w operacje gospodarcze

3. W połączeniu z analizą otoczenia może służyć przewidywaniu warunków działania

4. Stwarza możliwość porównań z przeciętnymi indeksami dla branży, grupy firm, podobnych firm, a także z indeksami konkurentów w danym momencie

5. W uporządkowany sposób dostarcza informacji o funkcjonowaniu firmy

6. Może objaśnić spadek profitów i ewentualne możliwości jego wzrostu

Główne wady analizy wskaźnikowej:

1. Podstawą analizy wskaźnikowej jest wyłącznie przeszłość firmy

2. Powinna być uzupełniona innymi narzędziami analitycznymi

3. Wymaga wyważonego doboru wskaźników

4. Brak wskazania przyczyn zjawisk niekorzystnych

5. Niebezpieczeństwo błędnej interpretacji wskaźników

Najczęściej popełniane błędy w wybranych kategoriach analizy wskaźnikowej:

Zacznijmy od wskaźników płynności:

Podpisując umowę z firmą ze świetnymi wskaźnikami płynności upewnijmy się, że nie jest to stocznia (długi cykl produkcyjny zamrażający aktywa) – istotna jest przede wszystkim specyfika badanej branży.

Aby naprawdę zbadać płynność należałoby zbadać zestawienie luki płynności, polegające na zestawieniu aktywów i zobowiązań płatnych w tych samych terminach. Zestawienia takie są standardową procedurą stosowaną w bankach.

Samo opracowanie nawet najbardziej wyszukanych wskaźników nic nie daje – niezbędna jest ich analiza, a nie prezentacja. Np. znacząca różnica wartości wskaźnika płynności bieżącej i szybkiej może wynikać ze znacznego stanu zapasów w firmie. W zależności od charakteru prowadzonej działalności sytuacja taka budzi lub nie budzi zastrzeżeń.

Wskaźniki rentowności:

Podstawowym błędem, popełnianym przy stosowaniu tych wskaźników, jest liniowe ekstrapolowanie zysku

jako stałego procentu sprzedaży. Np. rentowność sprzedaży zawiera zysk, dla wyliczenia którego potrzebne są

informacje o kosztach, których struktury (stałe/zmienne) najczęściej nie znamy. W efekcie mając wskaźnik na

poziomie np. 5 %, nie jesteśmy w stanie powiedzieć (co jest często robione):

• co się stanie z zyskiem netto, jeśli sprzedaż wzrośnie np. o 10 % (zysk wzrośnie również o 10 %, ale tylko w przypadku, w którym ponosimy wyłącznie koszty zmienne; jeżeli ponosimy tylko koszty stałe, to może on wzrosnąć o wartość sprzedaży lub o nieskończenie wiele procent, a jeżeli nie wiemy, jaka jest struktura kosztów, to nie wiemy nic – pomimo tego jest to jeden z najczęściej (nad)używanych wskaźników),

• jak wyglądają zyski konkurenta, jeżeli nie ma on dokładnie naszej struktury kosztów.

Dodatkowo, zdolność niektórych firm do generowania gotówki nie musi zależeć od jej rentowności.

Np. przedsiębiorstwa typu MPK i PKS – na poziomie operacyjnym często przynoszą straty, które są niwelowane

dotacjami z budżetu państwa na dofinansowanie przejazdów ulgowych, a nadwyżka środków na inwestycje,

głównie odtworzeniowe, uzyskiwana jest z wysokiej amortyzacji (koszt niepieniężny).

Wskaźniki stopnia zadłużenia:

Wskaźniki odnoszące się do zobowiązań bieżących (zawartych np. w pojęciu „zobowiązania ogółem”), a oceniające możliwość utraty płynności, posiadają wszystkie wady wskaźników oceniających stricte płynność.

Najczęściej są one zarówno zaniżone, ze względu na brak uwzględnienia obciążeń pozabilansowych (np. leasingów lub gwarancji), jak i zawyżone, ze względu na powszechne w naszym systemie księgowym, wynikające z zasad ostrożnej wyceny, niedoszacowanie aktywów.

Zarówno pozycję „aktywa ogółem”, jak i „kapitały własne”, należałoby pomniejszyć o wartości niematerialne i prawne, w których najczęściej znajdują się wycenione ze względów podatkowych: znak firmowy lub know-how. Licencje, patenty i oprogramowanie również mogą być trudne do spieniężenia.

Wskaźniki liczone w okresach rocznych zupełnie nie pokazują ryzyka bankructwa wewnątrz roku obrachunkowego (dotyczy to ogólnie wszystkich wskaźników).

Podsumowanie:

Analiza wskaźnikowa jest szybką i efektywną metodą uzyskiwania wglądu w operacje gospodarcze i funkcjonowanie firmy. Niemniej sposób podejścia do tego narzędzia musi być odpowiednio wyważony i uzupełniony innymi narzędziami analitycznymi. Analiza wskaźnikowa nie jest wolna od pewnych ograniczeń (np. bazuje na przeszłości firny).

Bibliografia:

• „Podstawy Rachunkowości”, pod redakcją Sławomira Sojaka i Janiny Stankiewicz

• http://analizafinansowa.pl/analiza-wskaznikowa

• www.analiza-wskaźnikowa.com.pl

• http://www.inwestor.edu.pl/merytoryka/analiza_wskaznikowa.html