WYKŁAD 3 21.03.2013r.
Marginalizacja a pauperyzacja społeczna
Czy doświadczanie biedy oznacza to samo co marginalizacja? Jakie są relacje między pauperyzacją a marginalizacją?
1991/92 – badania nad biedą
Relacja między biedą a marginalizacją jest silna. Bycie biednym powoduje marginalizacje.
Zarówno bieda jak i marginalizacja społeczna :
są wytworem nierówności społecznych- są takie kategorie społeczne które charakteryzuje ograniczony dostęp do różnego rodzaju dóbr społecznych i są takie kategorie które korzystają z dóbr społecznych w nadmiarze
oba te procesy mogą mieć charakter względny lub absolutny (+definicja subiektywna)
względny- dostosowany do standardów; biednym jest się w odniesieniu do standardów określonych społecznie
absolutny- brak wszystkiego; charakteryzuje ostry brak dóbr materialnych które są potrzebne do zaspokojenia podstawowych potrzeb
bieda subiektywna- subiektywne odczucie deprywacji potrzeb (pozbawienie możliwości )
oba te procesy mogą mieć jedno- lub wielowymiarowy charakter
jednowymiarowy charakter
wymiar ekonomiczny- bieda to BRAK pieniędzy; bieda brak tylko środków finansowych to mamy doczynienia jedynie z jednym wymiarem ekonomicznym- wąskie rozumienie biedy
aspekt ekonomiczny- brak środków do zaspokojenia potrzeb
ubóstwo- oznacza trwałą deprywację ludzkich potrzeb które uniemożliwiają jednostce dostęp do społecznej partycypacji
na ubóstwo ekonomiczne składa się:
-ubóstwo dochodowe- niski poziom środków finansowych spowodowany przez różne czynniki
-ubóstwo mieszkaniowe- opisywane przez 2 typy wskaźników:
a)dostępność do mieszkania, koszt uzyskania samodzielnego działania
b)warunki mieszkaniowe na które składa się: wielkość, jakość, substandard mieszkania
*nędza mieszkaniowa- brak samodzielnego miejsca do spania i uczenia w przypadku dzieci
wielowymiarowy charakter – wielowymiarowy aspekt bierze pod uwagę/ zwraca uwagę na:
aspekt psychologiczny-jak wygląda bieda(nawiązanie do Underclass); poczucie bezradności, wyuczona bezradność, poczucie bycia zbędnym, niepotrzebnym, apatia, nastawienie na teraźniejszość, brak celów życiowych- ważne tu i teraz
-perspektywy temporalne: przeszłość, przyszłość, teraźniejszość; przyszłość jest najważniejsza w wymiarze społecznym, jest niepewna a jednostka podejmuje decyzje w odniesieniu do przyszłości
-w biedzie nie ma przyszłości, nie widzi się planów, to nie ma sensu, nie są zdolni do podejmowania działania
-alienacja- wyobcowanie ze świata w którym się żyje, odczucie porażki, obwinianie się za niezdolność i nieumiejętność kierowania własnym życiem- fatalizm życiowy i frustracja, pasywność i poczucie zagrożenia
aspekt społeczny- wskaźnik to ograniczone kontakty społeczne (brak kontaktów sąsiedzkich a za to silne utrzymywanie się kontaktów rodzinnych), bieda i nie bieda- przestrzenne oddzielenie się enklaw biedy i bogactwa, zależność od instytucji pomocowych (głównie pomoc społeczna jak i uzależnienie od rent i emerytur innych członków rodziny)
aspekt polityczny-fakt iż bieda dla polityków jest tematem niewygodnym politycy nie chcą głośno mówić o biedzie i nie chcą się podejmować tematu biedy w dyskursie politycznym
aspekt międzygeneracyjny-bieda nabiera trwałego dziedzicznego charakteru -sprzyja mu socjalizacja w biedzie która nie przełamuje (utrwala) dziedziczonej upośledzonej pozycji społecznej