Otoczenie organizacji stanowią wszystkie elementy wewnętrzne i zewnętrzne, wchodzące z nią w bezpośrednie lub pośrednie interakcje.

Otoczenie organizacji

Otoczenie zewnętrzne

Wszystko poza organizacją, co może na nią oddziaływać:

- otoczenie ogólne – makrootoczenie, dalsze

- otoczenie zadaniowe – mikrootoczenie, bliższe

Otoczenie wewnętrzne

Warunki i siły wewnątrz organizacji:

- Właściciele

- Zarząd

- Pracownicy

- Struktura organizacyjna, regulaminy

- Kultura organizacji

Otoczenie dalsze – ogólne

Zespół szerokich wymiarów i sił, wśród których działa organizacja, a które tworzą ogólny kontekst dla tych działań. Organizacja na nie nie wpływa.

Otoczenie bliższe – zadaniowe

Konkretne organizacje lub grupy, które mogą wpływać na organizację i wzajemnie – organizacja oddziaływuje na nie.

Otoczenie ogólne makrootoczenie

Wymiar ekonomiczny – ogólna kondycja i Żywotność systemu gospodarczego, w którym działa organizacja

Wymiar techniczny – metody pozwalające przekształcić zasoby w produkty i usługi

Wymiar społeczno-kulturowy – obyczaje, nawyki, wartości i cechy demograficzne społeczeństwa, w którym funkcjonuje organizacja

Wymiar prawno-polityczny – państwowa regulacja działalności gospodarczej i ogólne stosunki pomiędzy gospodarką i państwem

Wymiar międzynarodowy – zakres, w jakim organizacja uczestniczy w działalności gospodarczej w innych krajach lub pozostaje pod jej wpływem

Otoczenie zadaniowe mikrootoczenie

Konkurenci - organizacje, które konkurują o zasoby

Klienci – ci, którzy płacą za nabycie wyrobów lub usług organizacji

Dostawcy – organizacje, które dostarczają zasobów innym organizacjom

Regulatorzy – jednostki, które mogą kontrolować regulować lub w inny sposób oddziaływać na politykę i praktyki organizacji

Partnerzy strategiczni - organizacje współpracujący ze sobą w ramach wspólnego zadania

Otoczenie wewnętrzne

Właściciele – osoby dysponujące prawem własności w stosunku do organizacji

Zarząd – jest integralną składową wewnętrznego otoczenia wielu organizacji

Pracownicy

Kultura – zestaw wartości, które pomagają członkom organizacji rozumieć, za czym organizacja się opowiada, jak pracuje i co uważa za ważne

Znaczenie kultury – kultura jest potężnym czynnikiem w organizacjach, który może kształtować ich ogólną sprawność i długofalowe powodzenie

Czynniki określające kulturę – np. założyciel organizacji, sukces firmy, doświadczenia załogi

Kierowanie kulturą organizacji – kluczem jest zrozumienie przez menedżerów aktualnej kultury i ocena, czy należy ją utrzymać czy zmienić

Otoczenie przedsiębiorstwa

Otoczenie wewnętrzne

model Leavitt’a

Organizacja stanowi wewnętrznie zintegrowaną całość (system), złoŻoną z czterech podstawowych części:

- celów i zadań

- ludzi (ich dążeń i wzorców zachowań)

- wyposażenia materialno-technicznego

- formalnej struktury

Jak otoczenie oddziałuje na organizację ?

Do opisu oddziaływania otoczenia na organizacje można użyć trzech podstawowych charakterystyk:

•zmienności i złożoności otoczenia

•sił konkurencyjnych

•zakłóceń otoczenia

Zmienność i złożoność otoczenia

Stopień zmienności to zakres, w jakim otoczenie jest względnie stabilne lub względnie dynamiczne Stopień jednorodności to zakres, w jakim otoczenie jest względnie proste lub względnie złożone

Niepewność – ważna siła wynikająca ze zmienności i złożoności otoczenia, która wpływa na wiele działań organizacji

Zmienność i złożoność otoczenia

Pięć sił konkurencji - wg Portera

Są to następujące siły - zagrożenie ze strony nowych konkurentów, próby

wymanewrowania rywali, zagrożenie substytutami, siła nabywców, siła dostawców

Zagrożenie ze strony konkurentów to łatwość wejścia na rynek lub jego segment nowych konkurentów

Próby wymanewrowanie rywali należą do samej istoty konkurencyjnych stosunków pomiędzy dominującymi firmami w branży

Zagrożenie substytutami to zakres, w jakim alternatywne wyroby lub usługi

mogą zastąpić lub zmniejszyć zapotrzebowanie na dotychczas sprzedawane wyroby czy usługi

Siła nabywców to zakres, w jakim nabywcy produktów lub usług w danej branŻy są w stanie wywierać wpływ na dostawców

Siła dostawców to zakres, w jaki dostawcy mogą wywierać wpływ na potencjalnych nabywców

Czynniki zmian w przedsiębiorstwach

Odejście od produktu masowego (seryjnego)

Krótki cykl Życia produktów

Liberalizacja i globalizacja rynków

Duże tempo rozwoju technologicznego

Społeczeństwo informacyjne

Jak organizacje reagują na swe otoczenie ?

Informacja – zarządzanie informacją

Zarządzanie informacją – łącznik z otoczeniem, śledzenie otoczenia, systemy informacyjne

Odpowiedź strategiczna – może polegać na braku jakichkolwiek działań, na pewnej korekcie strategii lub na przyjęciu zupełnie nowej strategii

Fuzje, przejęcia, zakupy, sojusze

Projektowanie organizacji – struktura mechanistyczna, struktura organiczna

Bezpośredni wpływ na otoczenie – np. podpisywanie długoterminowych umów o stałych cenach, lob bies handlowe, negocjacje zbiorowe

Informacja to treść komunikatu przekazywanego za pomocą danych.

Ta sama treść może być przekazywana przy pomocy różnych danych (znaki, mowa, wykres itp.). Informacja jest więc pojęciem szerszym niż dane, chociaż potocznie często Używa się tych określeń zamiennie.

Funkcje informacji w działalności gospodarczej:

Czynnik produkcji

Towar

Element kreujący branżę informatyczną i telekomunikacyjną

Skuteczność organizacji

Modele skuteczności organizacji:

podejście systemowo-zasobowe – koncentruje się na zakresie, w jakim organizacja może zapewnić sobie potrzebne zasoby

podejście celowe – koncentruje się na stopniu, w jakim organizacja osiąga swoje cele

podejście od strony procesów wewnętrznych – koncentruje się na minimalizowaniu napięć, integrowaniu jednostek i organizacji, bezkonfliktowym i sprawnym wykonywaniu operacji

podejście od strony strategicznego elektoratu – koncentruje się na grupach zainteresowanych sukcesem organizacji

Cykl Życia organizacji

ko

tekst zarządzania

Część II Etyka indywidualna w organizacjach

Etyka – osobiste przekonania jednostki dotyczące zachowania słusznego i niesłusznego

Zachowanie etyczne – zachowanie, które mieści się w ogólnie przyjętych normach społecznych

Zachowanie nieetyczne – zachowanie, które nie spełnia powszechnie przyjętych norm społecznych

Kształtowanie się etyki indywidualnej

Wpływ rodziny

Wpływ kolegów

Doświadczenia Życiowe

Osobiste wartości i normy moralne

Czynniki sytuacyjne

Etyka zarządzania

- Obejmuje normy zachowania kierujące poszczególnymi menedżerami w ich pracy

- Szczególne dziedziny zainteresowania

etyki zarządzania:

• Stosunek firmy do jej pracowników

• Stosunek pracowników do firmy

• Stosunek firmy do innych podmiotów gospodarczych

Etyka w kontekście organizacyjnym

Na etyczny kontekst organizacji składają się:

Jednostkowe normy etyczne menedżerów organizacji

Wykształcona kultura organizacyjna

Otoczenie organizacji

Kierowanie zachowaniem etycznym

Wzmocnienie etycznego aspektu postępowania pracowników – przede wszystkim najwyższego szczebla

Szkolenia pracowników

Opracowanie kodeksu postępowania etycznego

Odpowiedzialność społeczna a organizacje

Definicja:

Społeczna odpowiedzialność jest to zestaw zobowiązań organizacji do ochrony i

umacniania społecznego kontekstu, w którym funkcjonuje.

Historyczne poglądy na społeczną odpowiedzialność

Era przedsiębiorców – okres w końcu XIX w., kiedy to nieliczni właściciele przedsiębiorstw (tzw. kapitanowie przemysłu) zbudowali olbrzymie imperia w różnych branżach.

Era wielkiego kryzysu – okres od 1929 r. do końca lat trzydziestych, w którym opinia publiczna obciążyła kręgi gospodarcze winą za problemy gospodarcze i dążyła do państwowej regulacji działalności gospodarczej w celu uniknięcia takich problemów w przyszłości.

Era społeczna – okres wielkich społecznych niepokojów lat sześćdziesiątych, kiedy to przedsiębiorstwa obciążono odpowiedzialnością za problemy społeczne i domagano się od nich ich rozwiązania.

Dziedziny odpowiedzialności społecznej

„Udziałowcy zewnętrzni” organizacji

Osoby i organizacje bezpośrednio dotknięte zachowaniem organizacji i materialnie zainteresowane jej wynikami

Środowisko naturalne

Ogólny dobrobyt społeczny

np. datki na cele dobroczynne, wspieranie muzeów, wkład w poprawę zdrowia i oświaty publicznej

Przykład społecznej

odpowiedzialności organizacji

Ekologiczna torba biodegradowalna w ramach kampanii społecznej "Z miłości do środowiska„. W ramach akcji "Carrefour Przyjacielem Lasu" zapoczątkowanej w 2006r., w marcu i kwietniu 2008r. posadzono w sumie blisko 7000 rożnego rodzaju drzew.

Argumenty za i przeciw społecznej odpowiedzialności

Podejście organizacji do kwestii społecznej odpowiedzialności

Postawa obstrukcjonistyczna – podejście do społecznej odpowiedzialności, w której firmy robią możliwie najmniej dla rozwiązania problemów społecznych czy ekologicznych

Postawa obronna - postawa wobec społecznej odpowiedzialności, polegająca na tym, Że organizacje czynią wszystko czego wymaga prawo, ale nic poza tym

Postawa dostosowawcza – organizacja wypełnia swoje podstawowe obowiązki prawne i etyczne, a w wybranych przypadkach robi więcej

Postawa aktywna – organizacja postrzega siebie jako obywatela w społeczeństwie i aktywnie poszukuje możliwości przyczyniania się do dobra społecznego

Postawa

akt

Rysunek 1. Podejście do społecznej odpowiedzialności

Państwo a społeczna, odpowiedzialność

Regulacja – próby rządu oddziaływania na działalność gospodarczą poprzez stanowienie praw i przepisów określających, co przedsiębiorstwa mogą, a czego nie mogą robić w wyznaczonych dziedzinach – regulacja bezpośrednia, regulacja pośrednia.

Rysunek 2. Sposób wzajemnych oddziaływania państwa i gospodarki

Kierowanie społeczną odpowiedzialnością

Formalne wymiary organizacji:

Przestrzeganie prawa

Stosowanie norm etycznych

Działalność filantropijna

Nieformalne wymiary organizacji:

Przywództwo i kultura organizacji

Ujawnianie nieprawidłowości

Ocena społecznej odpowiedzialności

Wprowadzenie do organizacji pojęcia kontroli społecznej odpowiedzialności

Od czasu do czasu przeprowadzanie analizy społecznego zachowania firmy

Rewizja społecznych działań firmy – formalna i szczegółowa analiza efektywności działania firmy na polu społecznym