Kupujemy działkę budowlaną. Sztuka budowy domu bez łamania prawa, etap I
Po wytypowaniu interesującej działki, a przed podpisaniem umowy kupna-sprzedaży należy sprawdzić jej stan formalno-prawny oraz perspektywy związane z planowanym zagospodarowaniem otoczenia.
Jeśli postanowiliśmy wybudować własny dom, ale nie mamy jeszcze działki - nabycie jej będzie pierwszą i najważniejszą czynnością. Od trafnego i prawidłowego wyboru będzie zależał dalszy ciąg procesu inwestycyjnego. Po wytypowaniu interesującej działki, a przed podpisaniem umowy kupna-sprzedaży należy sprawdzić jej stan formalno-prawny oraz perspektywy związane z planowanym zagospodarowaniem otoczenia.
Prawo własności do nieruchomości
Przede wszystkim trzeba ustalić, czy sprzedającemu przysługuje prawo własności do oferowanego terenu. Najważniejszym dokumentem stwierdzającym stan prawny nieruchomości jest poświadczony odpis z wszystkich, tj. czterech działów założonej dla niej księgi wieczystej. Odpis jest ważny jedynie przez 3 miesiące licząc od daty jego wydania.
Dobrze jest również obejrzeć księgę osobiście, zwracając uwagę czy nie ma w niej wzmianki o złożonym wniosku o dokonanie wpisu. Ponieważ taki wniosek będzie dopiero rozpatrywany, to interesujące nas fakty mogą ulec zmianie. Dane nieaktualne będą w księdze podkreślone kolorem czerwonym. Poza informacją, kto jest właścicielem działki, z księgi wieczystej można się dowiedzieć tak przydatnych rzeczy jak to, czy działka nie jest obciążona hipoteką (czyli czy nie jest zadłużona), czy nie jest obciążona ograniczonym prawem rzeczowym jak np. służebnością drogi koniecznej (czyli prawem sąsiadów do przejeżdżania i przechodzenia przez ten grunt) lub innymi wadami.
Księgi wieczyste znajdują się w wydziałach ksiąg wieczystych sądów rejonowych właściwych dla miejsca położenia działki. Przeglądanie ksiąg jest bezpłatne, ale aby obejrzeć księgę musimy od właściciela gruntu otrzymać jej numer (będzie na odpisie).
Umowa kupna nieruchomości musi mieć formę aktu notarialnego.
Z tyłu dom, z boku dom i dwa podwórka przylegające do sprzedawanej działki. Bardzo trudno będzie wybrać projekt, który zapewni nowym właścicielom choć trochę intymności. Nawet jeśli wybiorą dom w kształcie litery L i stworzą sobie osłonięte podwórko, znaczna część działki będzie w pewnym sensie stracona. No i jakby z musu przyjdzie im śledzić z okien życie sąsiednich rodzin |
Ładne miejsce, zielone tło działek, a jednak nie brakuje wątpliwości. Teren opada - najwyższym punktem jest droga. Dom usytuowany w głębi działki będzie stał jakby w dole, narażony na spływ wód opadowych, trudno będzie też zagospodarować działkę. Jeśli inwestor zechce wynieść go ponad poziom działki, to albo będzie musiał się wykonać schody, lub kosztowne i trudne podwyższanie terenu |
Ślepa droga prowadzi do niewielkiego osiedla pod lasem - na pewno hałas ruchu samochodowego nie będzie tam przeszkadzał. Polna dziurawa droga osiedla dobrze wróży temu miejscu. Kilku mieszkańców jest w stanie wymóc na gminie jej utwardzenie i doprowadzenie wszystkich mediów. Czasy, gdy gminy nie dbały o inwestycje, powoli odchodzą w przeszłość |
---|
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Dom można zbudować wyłącznie na tzw. działce budowlanej. Dlatego przed podjęciem decyzji o zakupie działki lub o budowie domu na już posiadanej - należy w pierwszej kolejności ustalić jej przeznaczenie w planach zagospodarowania przestrzennego, tj. sprawdzić, czy działka jest przeznaczona pod jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe. Może się okazać, że działka ma np. przeznaczenie rolne i nie można na niej wybudować domu lub że jest przeznaczona dla innego rodzaju zabudowy, np. usługowej lub przemysłowej, albo przebiega przez nią planowana droga - wszystko to uniemożliwi uzyskanie pozwolenia na budowę domu jednorodzinnego.
Jeżeli jesteś właścicielem takiej działki, możesz wystąpić do rady gminy z wnioskiem o zmianę miejscowego planu. Rada gminy nie jest jednak zobowiązana do uwzględnienia takiego wniosku. Jeśli dotyczy to działki, którą dopiero mamy zamiar kupić - lepiej poszukać innej.
Równie ważne będzie poznanie zamiarów gminy w odniesieniu do sąsiednich terenów: czy w sąsiedztwie nie będzie zlokalizowane wysypisko śmieci albo oczyszczalnia ścieków, czy nie zaplanowano w pobliżu budowy drogi szybkiego ruchu lub lotniska.
Plany zagospodarowania przestrzennego znajdują się w urzędzie gminy w wydziale architektury. Tam można zapoznać się z planem, a także otrzymać z niego wypisy i wyrysy.
Z dużą podejrzliwością trzeba podchodzić do wszystkich budynków, w których jest lub będzie jakaś firma. Szczególnie uciążliwe są warsztaty samochodowe - mają małe wymagania co do miejsca, a hałas i spaliny uprzykrzą życie wszystkim wokoło. Wywiad - przeznaczenia budynku - niewiele da. Nawet jeśli teraz nic się nie dzieje, za miesiąc może tam ruszyć jakaś mała, ale hałaśliwa produkcja |
Działka i budowa w bliskim sąsiedztwie starej zabudowy wymaga dokładnego sprawdzenia, czy uda się wpisać w rytm życia tego miejsca. To jest pytanie o porządek na sąsiednich posesjach, o to, czym się zajmują sąsiedzi, czy okolica jest bezpieczna. Niespodzianek może być wiele: wychodek przy ogrodzeniu, gołębnik, sąsiad rolnik i mała hodowla świń, podwórko - skład różnych rzeczy |
Działka narożna potrzebuje zdecydowanie więcej ładnego ogrodzenia, bo trzeba je stawiać z dwóch stron. Także stojący tu dom musi być szczególny - wystawia na widok publiczny dwie elewacje. Linie zabudowy przesuną dom w głąb działki. Trudno będzie usytuować ogród. Plusy? Trudno wskazać. Co więc może zdecydować o zakupie działki narożnej? Cena... |
---|
Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu. Sztuka budowy domu bez łamania prawa, etap II
Jeśli interesująca nas działka znajduje się na terenie dla którego nie uchwalono planu miejscowego, a wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu będzie niemożliwe, to najlepiej wstrzymać się z jej zakupem.
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, należy wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu pod budownictwo mieszkaniowe następuje na wniosek zainteresowanego i jest bezpłatne. Trzeba wiedzieć, że może o nią wystąpić zarówno właściciel, jak i inne osoby, które nie mają tytułu prawnego do działki. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby urząd wydał ją kilku niezależnym osobom jednocześnie. Wynika to z tego, że sama decyzja nie nadaje praw do terenu i nie narusza prawa własności ani uprawnień osób trzecich.
Jeżeli postaramy się o nią przed zakupem gruntu, to odniesiemy podwójną korzyść. Po pierwsze zdobędziemy pewność, co i w jaki sposób będzie można zbudować na wybranej działce, a po drugie zdobędziemy już na wstępie dokument niezbędny do uzyskania pozwolenia na budowę przez co skrócimy późniejsze formalności.
Na ogół gotowe wzory wniosków są dostępne w urzędzie gminy. Ale uwaga - obeca konstrukcja prawa sprawia, że wydanie decyzji nie zawsze będzie możliwe, tzn. do jej wydania musi być spełniony szereg warunków wyszczególnionych w Art. 61.1 Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. Nr. 80, poz. 717). Wystarczy na przykład, że dany teren nie będzie miał dostępu do drogi publicznej, lub że żadna z działek sąsiednich nie jest zabudowana w sposób, który pozwala określić wymagania dotyczące nowej zabudowy, a decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie otrzymamy. Podobnie, jeśli wniosek o ustalenie warunków zabudowy dotyczy obszaru, w odniesieniu do którego istnieje obowiązek sporządzenia planu miejscowego, to postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy zostanie zawieszone do czasu uchwalenia planu.
Jeśli interesująca nas działka znajduje się na terenie dla którego nie uchwalono planu miejscowego, a wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu będzie niemożliwe, to najlepiej wstrzymać się z jej zakupem.
Wniosek
Wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu powinien zawierać określenie:
granic terenu objętego wnioskiem - czyli granic działki oznaczonych na kopii mapy zasadniczej lub ewidencyjnej (mapa powinna obejmować teren, którego dotyczy i najbliższe jego otoczenie),
funkcji i sposobu zagospodarowania terenu oraz charakterystykę zabudowy i zagospodarowania terenu – czyli opis budynku jaki zamierzamy wybudować (jego przybliżoną powierzchnię i wysokość), dodatkowo należy ująć planowany garaż, śmietnik, itp. a także planowany sposób zagospodarowania terenu (w którym miejscu na działce przewidujemy usytuowanie budynków),
zapotrzebowania na wodę, energię i sposób odprowadzenia ścieków oraz innych potrzeb co do infrastruktury technicznej,
czy i w jaki sposób planowany obiekt będzie wpływał na środowisko (w przypadku budownictwa jednorodzinnego raczej nie jest potrzebne).
Dane, które wpisujemy do wniosku mają charakter orientacyjny, opisujemy co chcielibyśmy zrealizować - nie trzeba mieć ani projektu budowlanego ani koncepcji zabudowy. Nie są również potrzebne warunki techniczne przyłączenia mediów, ani spełnienie jakichkolwiek innych warunków na rzecz gminy. Urząd wydając decyzję określa wiążąco co będzie można zrealizować na naszej działce i dopiero w oparciu o te wytyczne powstaje projekt budowlany.
Decyzja o warunkach zabudowy
W decyzji gmina określa:
rodzaj inwestycji, czyli co można zbudować,
warunki wynikające z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli dla danego obszaru został uchwalony,
warunki zabudowy i zagospodarowania terenu wynikające z przepisów szczególnych (np. ochrona środowiska),
warunki obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji, czyli do jakich sieci ma być podłączony budynek albo jakie urządzenia należy zainstalować na działce (szambo, studnia),
wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich,
linie rozgraniczające inwestycji – czyli obszar na którym planowana jest budowa z pełną infrastrukturą , wyznaczone na mapie w odpowiedniej skali,
okres ważności decyzji (we wniosku warto zaznaczyć, jaki termin ważności decyzji nas interesuje, zwłaszcza wtedy, gdy nie zmierzamy od razu występować o pozwolenie na budowę),
w miarę potrzeby szczególne warunki wynikające z charakteru inwestycji.
Decyzja szczegółowo określa dalsze kroki postępowania, wskazuje jakie opinie, warunki i uzgodnienia powinniśmy uzyskać. Przykładowo, może to być obowiązek uzgodnienia projektów przyłączy w zespole uzgadniania dokumentacji (popularnie ZUD – organ, który nadzoruje przebieg sieci uzbrojenia na danym terenie administracyjnym), uzgodnienie projektu z konserwatorem zabytków (jeśli dom będzie budowany w strefie objętej ochroną konserwatorską), uzyskania zgody na ewentualną wycinkę drzew, etc
Opracowanie i uzgodnienie projektu budowlanego. Sztuka budowy domu bez łamania prawa, etap III
Projekt budowlany musi spełniać wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Jego zakres i treść powinny być dostosowane do charakteru obiektu, stopnia skomplikowania robót. Projekt powinien również być zgodny z obowiązującymi przepisami.
Projekt budowlany
Do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć cztery egzemplarze projektu budowlanego. Projekt budowlany składa się z dwóch części: projektu zagospodarowania działki (terenu) i projektu architektoniczno-budowlanego.
Częścią dodatkową projektu budowlanego, w rozumieniu odpowiednich przepisów, są też uzgodnienia i pozwolenia oraz oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o przyłączeniu obiektu do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, telekomunikacyjnych, elektro-energetycznych i dróg komunikacyjnych oraz zapewnieniu dostaw mediów (odpowiednio do potrzeb: wody, energii, ciepła, gazu). Jeśli jest to konieczne do projektu budowlanego należy dołączyć również wyniki badań geologiczno-inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.
Szczegółowy zakres i formę projektu budowlanego określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. 2003 r. nr 120, poz. 1133).
Częścią projektu budowlanego, w rozumieniu odpowiednich przepisów, są też uzgodnienia, nałożone jako obowiązkowe w Decyzji, oraz oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw mediów - odpowiednio do potrzeb.
Projekt zagospodarowania działki
Projekt musi być sporządzony na aktualnej mapie do celów projektowych. Obejmuje określenie granic działki, usytuowanie istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, sieci uzbrojenia terenu (w tym projekty przyłączy), zieleń istniejącą i projektowaną, itd.
Projekt architektoniczno-budowlany
W tej części należy określić funkcję, formę i konstrukcję obiektu, jego charakterystykę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane niezbędne rozwiązania techniczno-materiałowe.
Jeśli nasz dom ma być zbudowany według indywidualnego projektu, jego wykonanie powinniśmy zlecić osobie mającej uprawnienia do projektowania. Zlecenie to powinno być udokumentowane pisemną umową pomiędzy projektantem a zamawiającym. Zwłaszcza należy uzgodnić zakres prac projektowych oraz obowiązki stron umowy.
Etap poświęcony przygotowaniu dokumentacji projektowej można znacznie skrócić decydując się na zakup gotowego projektu domu – który jest projektem architektoniczno - budowlanym. Gotowy projekt nie jest jednak wystarczającą podstawą do uzyskania pozwolenia na budowę. Aby włączyć go w skład projektu budowlanego, należy dokonać jego adaptacji przez uprawnionego, wybranego projektanta.
Jak włączyć „projekt gotowy” do projektu budowlanego
Pierwszym krokiem jest sprawdzenie, przed zakupem projektu, czy odpowiada on warunkom podanym w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanej przez urząd gminy. W przypadku niezgodności można wybrać inny projekt, który spełnia postawione warunki i oczywiście, jest tak samo dogodny dla inwestora. Innym rozwiązaniem może być zaadaptowanie wybranego projektu z uwzględnieniem koniecznych zmian, ale wtedy mamy najczęściej do czynienia z przeprojektowaniem budynku, na które będzie niezbędne uzyskanie zgody autora (podobnie będzie ze zmianami wynikającymi z indywidualnych potrzeb inwestora).
Adaptacja projektu gotowego
Praca projektanta adaptującego polega na włączeniu projektu gotowego w skład projektu budowlanego i wykonaniu „Projektu zagospodarowania działki” oraz wprowadzeniu ewentualnych zmian w projekcie.
Autor adaptacji jest zobowiązany do dokonania odpowiednich obliczeń, mających na celu sprawdzenie dostosowania projektu gotowego do istniejących warunków. Przykładowo, każdy projekt gotowy jest opracowany dla założonego rodzaju i nośności gruntu. Jeżeli jednak warunki wodno-gruntowe występujące na danej działce są inne od założonych, to konieczne może być przeprojektowanie fundamentów. Podobnie rzecz się przedstawia z dostosowaniem do wymogów wynikających z położenia w danej strefie klimatycznej, ponieważ w Polsce wyróżnia się ich aż pięć. W projekcie gotowym przyjmuje się konkretne dane dla wykonania obliczeń konstrukcyjnych, np. strefę II - toteż przy lokalizacji budynku w innej strefie, należy dokonać sprawdzeń i, w miarę konieczności, zmian konstrukcji.
Projektant dokonujący włączenia gotowego projektu jako projektu architektoniczno-budowlanego do projektu budowlanego jest w rozumieniu prawa uważany za projektanta tego obiektu.
Obowiązki projektanta i zamawiającego projekt
Niezależnie od tego, czy zamówimy projekt indywidualny, czy też zlecimy adaptację projektu gotowego, to obowiązki projektanta będą takie same. Do podstawowych obowiązków projektanta zalicza się:
opracowanie projektu zgodnie z ustaleniami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wymaganiami ustawy Prawo budowlane , przepisami i obowiązującymi polskimi normami, a także zgodnie z zasadami wiedzy technicznej,
zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób mających uprawnienia do projektowania w odpowiedniej specjalności – np. projektantów instalacji wodno-kanalizacyjnych, grzewczych, gazowych, itp.,
wzajemne skoordynowanie techniczne wykonywanych przez inne osoby opracowań projektowych,
uzyskanie wymaganych przepisami uzgodnień i opinii,
pełnienie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub uprawnionego organu – to bardzo ważny zapis, z którego wynika, że autor (na mocy ustawy, która nie uzależnia tego od wynagrodzenia) jest zobowiązany do pełnienia nadzoru autorskiego ! Ale o pełnym zakresie czynności nadzoru autorskiego i wynagrodzeniu decyduje treść umowy zawartej z projektantem (na ogół przyjmuje się 15% ceny dokumentacji projektowej).
Obowiązki występują również po stronie zamawiającego projekt, który powinien:
współdziałać przy tworzeniu projektu, czyli dostarczyć niezbędne dokumenty, np. decyzję o warunkach zabudowy czy uzgodnienia z dostawcami mediów, wyniki badań gruntu, etc.
zapłacić wynagrodzenie – w projektowaniu domów jednorodzinnych stosuje się najczęściej wynagrodzenie ryczałtowe, w postaci z góry określonej kwoty. Zasadą jest, że projektantowi należy się wynagrodzenie w chwili oddania projektu, chyba że strony umówią się inaczej.
Ceny projektów są wolnorynkowe ale najczęściej określa się jako pewien procent szacowanych wstępnie kosztów inwestycji, czyli budowy domu. Wysokość wynagrodzenia i sposób jego przekazania (np. terminy zaliczek lub rat) powinno się zawrzeć w umowie.
Projekt chroni prawo autorskie
Dokumentacja projektowa jest dziełem twórczym chronionym przez prawo autorskie. Autor (projektant) zbywa jedynie prawo do jednorazowego zrealizowania dzieła – dotyczy to w takim samym stopniu projektu powstałego na indywidualne zamówienie, jak i projektu gotowego. Nie wolno bez zgody autora (lub dysponenta praw autorskich) wykorzystać projektu po raz drugi w innym miejscu ani też dokonywać w nim zmian.
Istnieje możliwość otrzymania wyłączności na korzystanie z projektu (dotyczy to tylko zamówień indywidualnych) – wpłynie to znacząco na cenę projektu, ale będzie oznaczać, że nie pojawi się drugi, identyczny dom.
Warunki, na jakich kupuje się projekt, należy ustalić w umowie.
Pozwolenie na budowę. Sztuka budowy domu bez łamania prawa, etap IV
Pozwolenie na budowę staje się ostateczne, gdy żadna ze stron nie odwołała się od decyzji w ciągu 14 dni od jej doręczenia. Uzyskane pozwolenie na budowę jest ważne przez 2 lata od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
Na tym etapie mamy już działkę budowlaną i projekt domu wraz z niezbędnymi uzgodnieniami i opiniami, więc składamy wniosek o pozwolenie na budowę do właściwego organu. Postępowanie w sprawie budownictwa mieszkaniowego jest zwolnione z opłat.
Do wniosku należy dołączyć projekt budowlany (cztery egzemplarze) z wymaganymi uzgodnieniami, pozwoleniami i opiniami. Niezbędny będzie także dokument potwierdzający nabycie praw do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (np. akt własności nieruchomości, umowa dzierżawy) i ew. decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę
Zatwierdzenie projektu następuje w drodze decyzji o pozwoleniu na budowę. Przed wydaniem tej decyzji właściwy organ sprawdza:
zgodność projektu zagospodarowania działki z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, wymaganiami decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, oraz obowiązującymi przepisami – w tym techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami,
kompletność projektu budowlanego włącznie z wymaganymi uzgodnieniami, opiniami, pozwoleniami i sprawdzeniami oraz informacją dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
uprawnienia budowlane i zaświadczenie wykonawców projektu o przynależności do izb branżowych.
W razie stwierdzenia błędów lub braków w dokumentach lub dokumentacji projektowej, urząd nakłada (w drodze postanowienia) obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, określając termin. Jeżeli do wyznaczonego dnia nieprawidłowości nie zostaną usunięte, wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę.
Jeśli jednak zostaną spełnione narzucone wymagania, urząd nie może inwestorowi odmówić wydania decyzji o pozwoleniu na budowę.
Pozwolenie na budowę
Urząd powinien wydać pozwolenie w ciągu miesiąca od złożenia wniosku, a w sytuacjach bardziej skomplikowanych termin może wydłużyć się do 65 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji. Dodatkowo sprawa może się przedłużyć, jeżeli wystąpią braki w dokumentacji i trzeba będzie dokonać uzupełnień.
Pozwolenie na budowę staje się ostateczne, gdy żadna ze stron nie odwołała się od decyzji w ciągu 14 dni od jej doręczenia. Jeżeli wpłynie odwołanie, rozpoczęcie budowy będzie możliwe dopiero po orzeczeniu podtrzymującym wydaną decyzję przez organ drugiej instancji (wojewodę). Należy liczyć się też z możliwością skierowania sprawy do powtórnego rozpatrzenia i koniecznością oczekiwania na uprawomocnienie nowej decyzji.
Uzyskane pozwolenie na budowę jest ważne przez 2 lata od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Oznacza to, że decyzja o pozwoleniu na budowę wygaśnie, jeżeli budowa nie zostanie w tym czasie rozpoczęta lub zostanie przerwana na dłużej niż dwa lata. Rozpoczęcie budowy lub jej wznowienie może nastąpić jedynie po uzyskaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę (czyli zaczynamy od początku).
Możliwość przeniesienia decyzji
Prawo budowlane dopuszcza możliwość przeniesienia decyzji o pozwoleniu na budowę – za zgodą strony, której wydano decyzję, na rzecz innej osoby. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy sprzedajemy lub kupujemy dom w stanie budowy. Organ, który wydał decyzję o pozwoleniu na budowę będzie obowiązany do jej przeniesienia, pod warunkiem przyjęcia przez nabywcę wszystkich postanowień zawartych w decyzji oraz wykazania się prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Zaniedbanie przeniesienia pozwolenia na nowego właściciela może stać się przyczyną nieprzyjemnych konsekwencji – taka budowa oznacza samowolę budowlaną (i nie ma tu znaczenia, że będzie prowadzona zgodnie z zatwierdzonym projektem), ponieważ buduje nie ten komu wydano pozwolenie.
Przebieg robót budowlanych. Sztuka budowy domu bez łamania prawa, etap V
Wprowadzenie istotnych zmian w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego (lub innych warunków pozwolenia na budowę) jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.
Ten etap został już omówiony w artykule „Proces budowlany”, a zatem niecelowe byłoby powtarzanie. Dla porządku odnotuję, że we wzmiankowanym artykule zdefiniowano uczestników procesu budowlanego, opisano proces budowlany od rozpoczęcia do jego zakończenia, omawiając prace przygotowawcze, wybór metody budowania i przekazywanie kolejnych etapów budowy aż do momentu przekazania budynku w użytkowanie. Zwrócono uwagę na rolę uczestników procesu budowlanego i umowy o roboty budowlane.
Warto przy tym temacie jeszcze dodać zagadnienia wcześniej nieomawiane, a bardzo ważne w procesie budowlanym.
Zmiany w zatwierdzonym projekcie budowlanym
Wprowadzenie istotnych zmian w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego (lub innych warunków pozwolenia na budowę) jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. W przeciwnym razie właściwy organ uchyla decyzję o pozwoleniu na budowę. Ponieważ wprowadzenie zmian może narazić na kłopoty, lepiej przedtem zasięgnąć opinii o ich kwalifikacji we właściwym urzędzie.
W razie zmian w stosunku do projektu lub warunków pozwolenia na budowę - dokonanych w toku wykonywania robót - oświadczenie kierownika budowy powinno być potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego.
Wejście na sąsiednią nieruchomość
Jeżeli do wykonania prac przygotowawczych lub robót budowlanych niezbędne jest wejście na teren sąsiedniej nieruchomości, do sąsiedniego budynku lub lokalu , inwestor jest obowiązany przed rozpoczęciem robót uzyskać zgodę właściciela na wejście oraz uzgodnić z nim przewidywany zakres i terminy korzystania z tych obiektów (oraz ewentualną rekompensatę).
Jeśli nie uda się uzgodnić warunków, właściwy organ – na wniosek inwestora – w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku rozstrzygnie (w drodze decyzji) o niezbędności wejścia na teren sąsiedniej nieruchomości. Mogą też zostać określone granice niezbędnej potrzeby oraz warunki korzystania z sąsiedniego budynku, lokalu lub nieruchomości.
Po zakończeniu robót inwestor jest obowiązany naprawić szkody powstałe w wyniku korzystania z nieruchomości, na zasadach określonych w kodeksie cywilnym.
Wstrzymanie robót budowlanych
Właściwy organ może też wstrzymać (postanowieniem) prowadzenie robót:
wykonywanych bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia,
przebiegających w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska,
prowadzonych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu bądź w przepisach.
W postanowieniu o wstrzymaniu robót budowlanych powinna być podana przyczyna oraz ustalone wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń. Postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych podlega wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Traci ważność po upływie 2 miesięcy od dnia doręczenia, jeżeli w tym terminie nie zostanie wydana decyzja, nakazująca zaniechanie dalszych robót lub nakładająca obowiązek wykonania określonych czynności. Na postanowienie o wstrzymaniu robót przysługuje zażalenie.
Samowola budowlana
Każde działanie niezgodne z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo Budowlane (Dz.U. 2003 r. Nr 207, poz. 2016) stanowi samowolę budowlaną. Ustawa zawiera podstawowe regulacje dotyczące projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych.
Jeśli jednak budowa jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem, to prowadzenie robót budowlanych zostanie wstrzymane. Dalsze postępowanie zmierza do wyjaśnienia stanu formalnego i skompletowania dokumentów, na podstawie których bedzie możliwe udzielenie pozwolenia na wznowienie robót budowlanych. W tym trybie realizacji zamierzenia budowlanego należy brać pod uwagę obowiązkowe opłaty legalizacyjne, stosowane odpowiednio z przepisami dotyczącymi kar (stawka opłaty może podlegać pięcdziesięciokronemu podwyższeniu).
Rozpoczęcie użytkowania dom. Sztuka budowy domu bez łamania prawa, etap VI
O zakończeniu budowy należy zawiadomić właściwy organ nadzoru budowlanego i jeśli w ciągu 21 dni nie zostanie wniesiony żaden sprzeciw, można wprowadzić się do własnego domu.
O zakończeniu budowy należy zawiadomić właściwy organ nadzoru budowlanego i jeśli w ciągu 21 dni nie zostanie wniesiony żaden sprzeciw, można wprowadzić się do własnego domu. Do zawiadomienia trzeba dołączyć:
oryginał dziennika budowy,
oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem i warunkami pozwolenia na budowę, z przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami,
oświadczenie o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy (a także ulicy i sąsiedniej nieruchomości, jeśli z nich korzystaliśmy),
protokoły badań i sprawdzeń,
inwentaryzację geodezyjną powykonawczą.
Mam nadzieję, że powyższy krótki przegląd działań prowadzących do własnego domu pomoże uniknąć różnorodnych zasadzek formalno-prawnych. Zachęcam gorąco wszystkich rozpoczynających budowę do systematycznego poszerzania tej wiedzy odpowiednio do kolejnych etapów budowy.
Zakończenie budowy i przekazanie budynku do użytkowania
Po zakończeniu budowy inwestor powinien, zależnie od nałożonych w pozwoleniu na budowę obowiązków zgłosić obiekt do użytkowania albo uzyskać pozwolenie na użytkowanie.
Zakończenie budowy
Jeżeli na inwestora nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, obowiązany on jest zawiadomić o zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania:
Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska,
Państwową Inspekcję Sanitarną,
Państwową Inspekcję Pracy,
Państwową Straż Pożarną.
Jeżeli ww. organy nie udzielą odpowiedzi w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, to przyjmuje się, że nie zgłaszają sprzeciwu i wyrażają zgodę.
Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, inwestor jest obowiązany dołączyć:
oryginał dziennika budowy,
oświadczenie kierownika budowy:
- o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami;
- o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także - w razie korzystania - ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu;
oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania;
protokoły ewentualnych badań i sprawdzeń (np. użytych materiałów budowlanych),
inwentaryzację geodezyjną powykonawczą.
W razie zmian w stosunku do projektu lub warunków pozwolenia na budowę - dokonanych w toku wykonywania robót - oświadczenie kierownika budowy powinno być potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego.
Inwestor jest obowiązany uzupełnić wymienione wyżej dokumenty, jeżeli w toku ich sprawdzania przez właściwy organ okaże się, że są niekompletne lub nieścisłe.
Przekazanie budynku do użytkowania
Wykonawca, oddając do użytkowania obiekt budowlany, przekazuje inwestorowi dokumentację budowy i dokumentację powykonawczą oraz niezbędne instrukcje obsługi i eksploatacji obiektu, instalacji i urządzeń z tym obiektem związanych.
Dokumenty te wraz z opracowaniami projektowymi właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany przechowywać przez cały okres istnienia obiektu.
Na tym kończy się rola inwestora, a zaczynają kolejne obowiązki prawne - właściciela i zarządcy domu - którym Prawo budowlane poświęca osobny rozdział p.t. "Utrzymanie obiektów budowlanych".