controlling finansowy ćwiczenia 3 0 10 2011

Podział kosztów ze względu na zmiany wielkości produkcji:

Koszty stałe – każdą z pozycji kosztów będziemy pokazywali w układzie współrzędnych:

Są to koszty które zachowują się jak koszty bezwzględnie stałe w pewnych przedziałach wielkości produkcji. Czynnikiem, który powoduje skokowy przyrost tych kosztów jest zmiana zdolności wytwórczych przedsiębiorstwa.

Koszty całkowite – wykresem kosztów zmiennych jest tutaj funkcja liniowa. Dla kosztów jednostkowych – funkcja stała.

Są to koszty rosnące gdzie jednakowym przyrostom produkcji odpowiadają wprost proporcjonalne przyrosty kosztów

Są to koszty o charakterze rosnącym przy czym rosną one szybciej, niż wzrasta wielkość produkcji.

Są to koszty o charakterze rosnącym, ale rosną one wolniej niż wzrasta wielkość produkcji.

RACHUNKI KOSZTÓW

Rachunek kosztów to wyodrębniony podsystem informacyjny w systemie ewidencyjnym rachunkowości.

Rachunek kosztów według controllingu to ogół czynności zmierzających do ustalenia zużycia pracy uprzedmiotowionej w środkach pracy i w przedmiotach pracy, oraz zużycia pracy żywej związane z realizacją celów gospodarczych przedsiębiorstwa w danym czasie.

Zadania rachunku kosztów:

  1. Rachunek kosztów pozwala nam przedstawić koszty w kilku płaszczyznach (wieloprzekrojowo):

    • gdzie te koszty zostały poniesione

    • na co te koszty zostały poniesione

    • jaka jest wartość tych kosztów.

  2. Rachunek kosztów jest podstawą do określenia celu wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług, a więc ma ścisły związek z dochodowością przedsiębiorstwa.

  3. Rachunek kosztów służy sterowaniu procesami gospodarczymi poprzez porównywanie kosztów tych procesów z ich wartościami:

    • z przeszłości,

    • z ich wartościami planowanymi

    • z wartościami tych kosztów u konkurentów (benchmarketing),

    • z przychodami ze sprzedaży

Można wyodrębnić dwa podstawowe rachunki kosztów:

Rachunek kosztów pełnych (Tradycyjny rachunek kosztów) jest to rachunek, który powstał na potrzeby tzw. orientacji produkcyjnej (pierwsza połowa XX w. - królowało przesłanie wytwarzać jak najwięcej, przy najmniejszych kosztach, czyli max wydajności, nie brano pod uwagę stopnia wykorzystania zdolności wytwórczych).

Tradycyjny rachunek kosztów dzieli koszty na:

Koszt jednostkowy wyrobu jest ustalany na podstawie pełnego zużycia wszystkich czynników produkcji.

Tradycyjny rachunek kosztów bazuje na kosztach historycznych (tych, które zostały poniesione w przeszłości). Na wysokość całkowitych kosztów przedsiębiorstwa wpływ ma tylko jedna zmienna – jest nią wielkość produkcji.

Rachunek kosztów pełnych

Na wyroby gotowe i produkcję niezakończoną odnoszone są koszty bezpośrednie i koszty wydziałowe i odnoszone są na techniczny koszt produkcji.

Techniczny koszt wytworzenia produkcji za pomocą którego dokonuje się wyceny wyrobów gotowych i produkcji nie zakończonej. Techniczny koszt wytworzenia obejmuje koszty pośrednie i koszty wydziałowe.

Układ kalkulacyjny klasyfikuje koszty w tzw. pozycje kalkulacyjne niezbędne do obliczenia kosztu wytworzenia produktu. Układ kalkulacyjny dzieli koszty następująco:1. koszty bezpośrednie:- materiały bezpośrednie,- płace bezpośrednie,2. koszty pośrednie:- koszty wydziałowe,- koszty zarządu,- koszty sprzedaży .Bazując na klasyfikacji kosztów w układzie kalkulacyjnym można obliczyć różne wielkości kosztów, w szczególności zaś:- techniczny koszt wytworzenia, będący sumą kosztów bezpośrednich i kosztów wydziałowych,- całkowity (zakładowy, fabryczny) koszt wytworzenia, będący sumą technicznego kosztu wytworzenia oraz kosztów zarządu,- koszt własny sprzedaży (pełen koszt własny), będący sumą wszystkich kosztów bezpośrednich i pośrednich.

Zalety i wady tradycyjnego rachunku kosztów

Wady:

  1. rachunek ten nie uwzględnia stopnia wykorzystania zdolności wytwórczych przedsiębiorstw

  2. powstają problemy związane z właściwym, adekwatnym doborem kluczy doliczeniowych służących rozliczeniu kosztów pośrednich

  3. proporcjonalizacja kosztów pośrednich

  4. nie dostarcza wystarczających informacji do celów decyzyjnych, a tym samym utrudnia promowanie wyrobów (generujących) najwyższą marżę brutto

Zalety:

  1. jest to rachunek, który ma zastosowanie w procesach decyzyjnych w długim horyzoncie czasu zgodnie z zasadą iż w długim okresie czasu wszystkie osiągnięte przychody powinny pokryć wszystkie poniesione koszty.

  2. jest to rachunek spełniający wymagania sprawozdawczości finansowej.

Rachunek kosztów zmiennych – ma on zastosowanie dla przedsiębiorstw pracujących w zmiennym, (turbulentnym, dynamicznym) otoczeniu.

Rachunek kosztów zmiennych dzieli koszty na

Zakłada się, że koszty zmienne mają charakter kosztów zmiennych proporcjonalnych. Na wyroby gotowe, oraz produkcję niezakończoną odnoszone są tylko i wyłącznie koszty zmienne.

Koszty stałe traktowane są jako koszty danego okresu i nazywane są kosztami gotowości do działalności produkcyjnej. Zgodnie z założeniem rachunku kosztów zmiennych nie obciążają one gotowych wyrobów .


Rachunek kosztów zmiennych

Zalety i wady rachunku kosztów zmiennych

Wady:

  1. Problemy metodologiczne związane z wyodrębnieniem kosztów stałych i kosztów zmiennych

  2. Nadmierna koncentracja menagerów na kosztach zmiennych, niedoceniając kosztów stałych w strukturze kosztów przedsiębiorstwa

  3. Rachunek, który ma zastosowanie tylko i wyłącznie do procesów decyzyjnych w krótkim horyzoncie czasu.

  4. Nie spełnia wymagań sprawozdawczości finansowej

Zalety:

  1. Koncentruje uwagę menagerów na kosztach zmiennych produktów i kosztach zmiennych przedsiębiorstwa.

  2. Daje podstawę do przeprowadzenia szybkiej i syntetycznej oceny rentowności produktów, podmiotów wewnętrznych i całego przedsiębiorstwa . Daje tez mierniki do tej oceny np.:

    • jednostkowa marża brutto produktu

    • globalna marża poszczególnych asortymentów

    • marża osiągana w podmiotach wewnętrznych

    • wynik finansowy całego przedsiębiorstwa

  3. Daje on podstawę do wdrożenia procesu decentralizacji zarządzania przedsiębiorstwem, a tym samym umożliwia określenie zakresu odpowiedzialności podmiotów wewnętrznych za generowane przychody oraz ponoszone koszty.

WIELOBLOKOWY (WIELOSTOPNIOWY) RACHUNEK KOSZTÓW I WYNIKÓW

Ma on zastosowanie wówczas kiedy jesteśmy w stanie wyodrębnić indywidualne koszty stałe związane z wytwarzanymi wyrobami, świadczonymi usługami, stosowanymi liniami produkcyjnymi, kanałami dystrybucji związanymi z funkcjonowaniem podmiotów wewnętrznych, czy obsługiwanych klientów.

Jeżeli takie koszty jesteśmy w stanie wyodrębnić to powstaje możliwość wyznaczenia wielu stopni marż na pokrycie kosztów stałych o różnym zakresie. Oznacza to, że istnieje możliwość oceny rentowności (takich elementów jak: produktu, usługi, linii produkcyjnych, kanałów dystrybucji, klientów działów wewnętrznych)

Wielostopniowy rachunek kosztów i wyników wyróżnia 3 grupy kosztów stałych:

Schemat:

Przychody ze sprzedaży produktów

(-) zmienne koszty wytworzenia

(=) Marża brutto I stopnia

(-) koszty stałe wytworzenia

(=) Marża brutto II stopnia (wynik produkcyjny brutto)

(-) koszty sprzedaży

(=) Marża brutto III stopnia (wynik handlowy brutto)

(-) koszty ogólnego zarządu

(=) wynik finansowy (wynik sprzedaży brutto)

Gdybyśmy odjęli podatek to otrzymalibyśmy wynik finansowy netto

Przykład:

Przedsiębiorstwo osiągnęło przychód ze sprzedaży swoich wyrobów w kwocie 900 000 zł. Zestawienie kosztów dla tego przedsiębiorstwa jest następujące:

1 Zużycie środków trwałych w wydziałach produkcyjnych 40 000 Koszty wydziałowe, stałe
2 Zużycie narzędzi specjalistycznych 5 000 Koszty bezpośrednie
3 Płace bezpośrednie wraz z narzutami 100 000 Koszty bezpośrednie
4 Materiały bezpośrednie 425 000 Koszty bezpośrednie
5 Podatki, ubezpieczenia, opłaty 30 000
6 Wynagrodzenie kierownictwa i administracji 60 000
7 Wynagrodzenie nadzoru technicznego 40 000 Koszty wydziałowe, stałe
8 Premie pracowników bezpośrednio produkcyjnych 20 000 Koszty bezpośrednie
9 Energia na cele ruchu 40 000 Koszty wydziałowe, zmienne
10 Energia na cele ogólnowydziałowe 10 000 Koszty wydziałowe, stałe
11 Energia na cele zarządu 5 000 Koszty ogólnozakładowe, stałe
12 Materiały biurowe 5 000 Koszty ogólnozakładowe, stałe
13 Materiały na cele ruchu (smary, części zamienne) 20 000 Koszty wydziałowe, zmienne
14 Koszty reklamy 10 000 Koszty sprzedaży
15 Remonty bieżące 20 000 Koszty wydziałowe, zmienne
16 Koszty transportu wyrobów do odbiorców 10 000 Koszty sprzedaży

Należy

  1. Przyporządkować koszty wg grup układu kalkulacyjnego, oraz z rozróżnieniem na koszty stałe i koszty zmienne (4 kolumna tabeli)

  2. Przeprowadzić wielostopniowy rachunek kosztów i wyników

Rozwiązanie:

  1. Koszty bezpośrednie (koszty zmienne)

Razem 550 000

  1. Koszty wydziałowe ruchu ( zmienne)

Razem 80 000

  1. Koszty ogólnowydziałowe ( stałe)

Razem 90 000

  1. Koszty zarządu ( stałe)

Razem 100 000

  1. Koszty sprzedaży

Razem 20 000

Przychody ze sprzedaży 900 000

(-) koszty zmienne - 630 000

Marża brutto 270 000

(-) koszty stałe produkcyjne - 90 000

Wynik produkcyjny brutto 180 000

(-) koszty sprzedaży - 20 000

Wynik handlowy brutto 160 000

(-) koszty zarządu - 100 000

Wynik finansowy brutto 60 000


Wyszukiwarka