PODAWANIE LEKÓW DROGĄ POKARMOWĄ
Drogą pokarmową podaje się leki doustne oraz doodbytnicze.
Drogi podawania leków:
doustnie (per os /p.o)
dopochwowo (per vaginum /p.vag)
doodbytniczo (per rectum/p.rec)
domięsniowo (injectio intramuscularis /i.m)
podskórnie (injectio subcutanea / s.c)
śródskórnie (injectio intracutanea / i.c)
dożylnie (injectio intravenosa/i.v)
dotętniczo (injectio interarterialis /i.a)
przez błony śluzowe i skórę
LEKI DOUSTNE
Przez usta – per os
Jest to najczęściej stosowany sposób podawania leków. Leki wchłaniają się w żołądku, w jelicie cienkim do układu żyły wrotnej. Leki podawane okołopoliczkowo i podjęzykowo wchłaniają się już w jamie ustnej. Szybkość wchłaniania zależy od wielu czynników.
Postaci leków:
tabletki
drażetki
granulki
kapsułki
emulsje
żele
roztwory
Cel – podanie leku przez usta do przewodu pokarmowego w celu zadziałania miejscowego lub ogólnego. Pielęgniarka na pisemne zlecenie lekarza samodzielnie dawkuje, przygotowuje i podaje leki drogą doustną.
Zasady:
antybiotyków nie można przyjmować jednocześnie z preparatami żelaza, magnezu, mleczanami stosowanymi w nadkwasowości, węglem leczniczym. Wiążą się one nawzajem i nie są wchłaniane z przewodu pokarmowego (90% zmniejsza działanie antybiotyków)
nie łączyć antybiotyków z witaminami, aspiryną
leki moczopędne i przeciwzapalne mogą zatrzymywać płyny w organizmie i powodować niewydolność serca
leki należy popijać wodą (nie można popijać mlekiem, sokami szczególnie cytrusowymi, kawą czy herbatą)
Inne wytyczne do przestrzegania w zależności od sposobu podawania leków:
przygotowanie psychiczne i fizyczne pacjenta
zapewnienie intymności przy wykonywaniu zabiegów
zapewnienie pacjentowi wygodnej pozycji
Przygotowanie sprzętu:
taca
jednorazowe kieliszki lub szklane (jałowe)
kartki indywidualne zawierające numer Sali, dane personalne pacjenta, nazwy, dawki i częstotliwość podawania
kroplomierz
łyżki
bagietki
dzbanek z wodą
Algorytm:
Sprawdzenie zlecenia lekarskiego.
Umycie rąk.
Przygotowanie sprzętu.
Rozłożenie leków do kieliszków zgodnie z dawką, częstotliwością podawania, pamiętając o zasadzie 3-krotnego sprawdzenia.
Zabezpieczenie apteczki
Podanie pacjentowi kieliszka z lekami i upewnienie się czy podano lek właściwemu pacjentowi,
Podanie wody do popicia.
Poczekanie do momentu połknięcia leku przez pacjenta.
Odstawienie pustego kieliszka na tacę.
Zabezpieczenie używanych kieliszków : wielokrotnego użytku należy umieścić w płynie odkażającym, jednorazowe zabezpieczyć do spalenia.
Umycie i zdezynfekowanie rąk.
Udokumentowanie podania leku.
Przestrzeganie reguły 5 W:
właściwy lek
właściwa dawka
właściwy czas
właściwa postać leku
właściwy pacjent
Podawanie leków podjęzykowo to umieszczanie tabletki tuż pod językiem, gdzie pozostaje do chwili rozpuszczenia się.
Podawanie leków okołopoliczkowo to wprowadzenie tabletki między policzek i zęby, gdzie pozostaje do chwili rozpuszczenia się.
Leki doodbytnicze (per rectum) – podawane tą drogą działają szybciej i silniej niż podane per os. Zostają wchłonięte prosto do krwiobiegu.
Postaci leków: czopki i roztwory.
Cel:
likwidacja bólu
obniżenie temp. ciała
leczenie stanów zapalnych
Wskazania: zaparcia, stany gorączkowe, zapalenia jelit, stany drgawkowe, niemożność podania leku inną drogą.
Przeciwwskazania: przewlekłe biegunki, nadwrażliwość na składniki leku, pierwszy trymestr ciąży
Przygotowanie sprzętu:
lek w postaci czopka
płatki ligniny
naczynie z ciepłą wodą
rękawiczki jednorazowe
miska nerkowata
parawan
Sposoby przechowywania leków:
Leki w apteczce układa się według użytkowania: leki do użytku zewnętrznego i do użytku wewnętrznego
oddziela się zwykle antybiotyki i leki z grupy A, tzw. leki silnie działające
leki układa się w półkolu albo w szachownicę, alfabetycznie, napisami do przodu.
Leki muszą być w oryginalnym opakowaniu.
Dane ilościowe dotyczące leków:
1 ml wody = 1 gram wody
1 ml wody = 20 kropli wody
5 ml wody = 1 łyżeczka wody
1000 gramów = 1 kg
1000 miligramów = 1 gram
1 miligram = 0,001 grama
0,5 miligrama = 0,0005 grama