Biebrzański Park Narodowy

Klimat

Bagna Biebrzańskie leżą w północno-wchodniej Polsce, która jest uważana za najzimniejszy (poza górami) region kraju. Klimat Kotliny wynika z nakładania się cech związanych z rozległymi obszarami torfowisk, formą dolinną i ogólnych cech klimatu pólnocno-wschodniej Polski. Klimat jest zbliżony do kontynentalnego z elementami subborealnego. Cechuje go długa zima, krótkie przedwiośnie i najkrótszy (poza górami) okres wegetacyjny. Średnia roczna temperatura jest jedną z najniższych na niżu.

Najchłodniejszym miesiącem jest luty (-4,5⁰ do -5,5⁰C). Dni mroźnych (z temperaturą maksymalną poniżej 0^oC) jest od 57 do 66 w ciągu roku. Zima (okres z temperaturą średnią dobową poniżej 0⁰C) trwa od 107 do 117 dni. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (17,3⁰ do 17,8⁰C). Typowe jest występowanie silnych nocnych spadków temperatury (nad obszarami zabagnionymi), prowadzących do częstszego pojawiania się dni przymrozkowych, np. w maju a nawet w czerwcu (od 2 do 4 dni). Lato (okres z temperaturą średnią dobową powyżej 15⁰C) trwa od 77 do 85 dni. Dni mgielnych jest od 30 do 70, ale nad torfowiskami jest ich dwukrotnie więcej niż nad wysoczyznami. Bardzo często dochodzi do spływu wychłodzonego powietrza (lokalne przymrozki) i kondensacji pary wodnej (mgły przyziemne) do lokalnych zagłębień terenowych.

Zatorfiona Kotlina Biebrzańska jest obszarem o zmniejszonych ilościach opadu (550 mm), w stosunku do sąsiednich wysoczyzn (600 mm i więcej). Podobnie północna połowa Kotliny otrzymuje mniej opadów (470-550 mm) od części południowej (550 mm). Długość okresu z pokrywą śnieżną wynosi od > 140 dni w górnym basenie, do 110-120 dni w basenie dolnym. W porze zimowej przeważają wiatry z południo-zachodu, latem dominują wiatry z zachodu i południowego-zachodu.

Wody

Park leży w dorzeczu Biebrzy (Wisły i zlewisku Morza Bałtyckiego), największego po Bugu dopływu Narwi. Swój początek bierze na południe od Nowego Dworu, u podnóża wzgórz morenowych w Mezoregionie Wzgórz Sokólskich. Ujście Biebrzy znajduje się koło wsi Ruś. Długość rzeki wynosi ok. 165 km (w tym 155 km w Parku), a powierzchnia dorzecza 7051,2 km². Bardziej jest rozwinięte dorzecze prawobrzeżne (75,5% - rz: Lebiedzianka, Netta, Kopytkówka, Jegrznia, Dybła, Ełk, Klimaszewnica, Wissa), niż lewobrzeżne (24,5% - rz: Sidra, Brzozówka, Biebła, Czarna Struga, Kosódka). Przeciętny spadek Biebrzy wynosi 0,36‰, natomiast na obszarze Pradoliny jest o połowę mniejszy i wynosi 0,19‰. Średni przepływ roczny (na wysokości Burzyna) wynosi 27,5 m³/s. Cechuje go duża nierównomierność. Charakterystyczne są wysokie wezbrania wiosenne pochodzenia roztopowego i głębokie niżówki letnio-jesienne. Pradolina Biebrzy cechuje się największą w Polsce pojemnością retencyjną - porównywalną do pojemności największych w kraju zbiorników wodnych.

W XIX w przeprowadzono na obszarze Kotliny Biebrzy wielkie prace hydrotechniczne (zbudowano m. in. Kanał Augustowski łączący dorzecze Biebrzy z Niemnem). Spowodowały one zmiany zarówno w sieci wodnej jak i w układzie poziomu wód gruntowych. Torfowiska Doliny Biebrzy są zasilane ciekami a także wodami podziemnymi i wysiękowymi. Występują one przede wszystkim wzdłuż krawędzi Doliny, zwłaszcza w basenie północnym i południowym.

Lasy

Ponad 1/4 powierzchni Biebrzańskiego Parku Narodowego (15302 ha) porastają lasy. Lasy będące własnością Skarbu Państwa, w zarządzie BPN, zajmują powierzchnię 13477 ha (88% lasów). Lasy prywatne stanowią jedynie 18% (1825 ha) .
Większość lasów porasta bagna stąd największy udział drzewostanów w typie siedliskowym olsu i lasu mieszanego bagiennego. Piaszczyste wydmy na krawędziach doliny porastają bory świeże i bory mieszane świeże. W lasach tych dominują brzozy oraz olsza czarna i sosna.

Roślinność

Ponad 40% powierzchni Parku zajmują siedliska hydrogeniczne. Na ich obszarze wyróżniono ponad 70 typów zbiorowisk roślinnych naturalnych i zastępczych (w tym półnaturalnych i antropogenicznych). Wśród zbiorowisk naturalnych dominują (bezleśne): turzycowiska, mechowiska i szuwary oraz (leśne): olsy, brzeziny i bory bagienne. Ekosystemy wodne reprezentuje rzeka Biebrza wraz z dopływami oraz liczne starorzecza.
Zmiana warunków siedliskowych wywołana przede wszystkim pracami hydrotechnicznymi w połowie XIX w, oraz melioracjami w latach 60-tych spowodowała trwałe obniżenie poziomu wód gruntowych na obszarach przylegających do kanałów. Na powstałych siedliskach wykształciły się zbiorowiska zastępcze (półnaturalne), wśród nich dominują zb. łąkowe. Ekosystemy o charakterze antropogenicznym reprezentują: pastwiska, uprawy rolne i zb. terenów zurbanizowanych. Wśród nich bardzo cenne zb. o charakterze naskalnym - na zniszczonych w czasie I i II wojny światowej budowlach militarnych Twierdzy Osowiec oraz ginące zb. wydepczysk na terenach kilku osad w obrębie Parku.

Zbiorowiska roślinne (ważniejsze)

Wielkie powierzchnie, ciągnące się wzdłuż koryta Biebrzy na siedliskach immersyjnych czyli zatapianych wodami wylewającej rzeki zajmuje szuwar manny mielec. Tam gdzie zalewy są płytsze, dalej od koryta rzeki, występuje szeroka strefa turzycowiska turzycy zaostrzonej. Jeszcze dalej turzycy sztywnej. W strefie immersyjno-emersyjnej (sporadycznie zalewy) dominuje turzycowisko mszyste (o strukturze kępowej) z turzycą tunikową i goryszem błotnym. Tam gdzie nie docierają wody zalewowe (strefa emersyjna) występują mechowiska.

Leśne: Bagienne olszyny (olsy) występują głównie wzdłuż mineralnych brzegów doliny. Duże powierzchnie bagien zajmują też brzeziny bagienne powstałe z zarośli brzozowo-wierzbowych. W basenie północnym i środkowym występują bardzo rzadkie zarośla brzozy niskiej oraz bory bagienne. Stosunkowo niewielkie powierzchnie zajmują bory sosnowe, bory mieszane i lasy lipowo-grabowe.

Zbiorowiska zastępcze

Półnaturalne: Należą do nich m.in. zbiorowiska trzęślicy modrej oraz zespół ziołorośli kozłkowo-wiązówkowych występujące na miejscach dawnych turzycowisk i wypalenisk, na glebach murszowo-torfowych.

Antropogeniczne: Występują w Parku na niewielkich powierzchniach, na terenie 5 niewielkich wsi, oraz zniszczonych fortach Twierdzy Osowiec.

Flora

Park leży w geobotanicznej krainie zwanej Kotliną Biebrzańską a ta należy do Działu Północnego. Jedną z jego charakterystycznych cech florystycznych jest dominacja świerka i duży udział gatunków borealnych i reliktów glacjalnych: brzoza niska, trzcinnik prosty, turzyca strunowa, turzyca życicowa, bażyna czarna, bagno zwyczajne, żurawina błotna, gnidosz królewski, tłustosz pospolity, wielosił błękitny, wierzba lapońska, skalnica torfowiskowa, niebielistka trwała, wełnianeczka alpejska, borówka bagienna i szereg mszaków.
Flora jest tu równie bogata i porównywalna z podobnymi obszarami terenów sąsiednich. Występuje tu ponad 1000 gatunków roślin naczyniowych, w tym ponad 900 w granicach Parku. Stwierdzono 90 gatunków podlegające ochronie całkowitej i 17 pod ochroną częściową. 45 gatunków tu występujących znalazło się na "Czerwonej liście roślin naczyniowych zagrożonych w Polsce". Do najrzadzszych gatunków należą: zanokcica zielona, skrzyp pstry, widłak wroniec, rosiczka długolistna, wąkrotka zwyczajna, tłustosz zwyczajny, płesznik zwyczajny, zaraza niebieska, niebielistka trwała, szachownica kostkowata, kosaciec bezlistny oraz 20 gatunków storczykowatych z najokazalszym krajowym gatunkiem obuwikiem pospolitym (najliczniejsza w Polsce populacja !).
Do najbardziej interesujących pod względem bogactwa florystycznego siedlisk zaliczyć należy obok mechowisk turzycowych - mineralne wyniesienia "grądy".

Zwierzęta

Rozległość obszaru, jego pierwotność i odmienność sprawiają, że w dolinie Biebrzy zachowała się specyficzna fauna w dużym stopniu związana z naturalnymi ekosystemami bagiennymi i wodnymi. Stwierdzono tu obecność 48 gatunków ssaków. M. in. 10 gatunków nietoperzy - w Twierdzy Osowiec obserwowano największe w Polsce północno-wschodniej skupiska kolonii zimujących nietoperzy.

Ssaki
Wśród drobnych ssaków uwagę zwraca pospolitość i wysokie zagęszczenie nornika północnego Microtus oeconomus, świadcząca o specyfice środowisk bagiennych. Z pozostałych ssaków na uwagę zasługują: wilk, wydra, łoś i bóbr. Znajduje się tu największa w kraju ostoja łosia (ok. 400 sztuk). Reintrodukowany po ostatniej wojnie bóbr jest obecnie zwierzęciem pospolitym.

Ptaki
W dolinie Biebrzy obserwowano 271 gatunków ptaków, w tym ponad 180 lęgowych. Jest najważniejszą ostoją dubelta, kropiatki, orlika grubodziobego, rybitwy białoskrzydłej i derkacza w Europie Środkowej i Zachodniej. Jest też ważnym "przystankiem" dla migrujących siewkowców, kaczek, gęsi i żurawi. Dlatego też dolina Biebrzy została uznana przez BirdLife International za ostoję ptaków o randze światowej. BPN jest też na liście Konwencji Ramsarskiej.

Ryby
Ichtiofauna dorzecza Biebrzy liczy 36 gatunków ryb oraz wielką rzadkość: minoga ukraińskiego - gatunku charakterystycznego dla wschodniej części Morza Czarnego. Liczebność i biomasa ryb jest tu znacznie wyższa niż w innych nizinnych rzekach Polski.

Gady i płazy
Stwierdzono obecność 5 gatunków gadów oraz 12 gatunków płazów.

Bezkręgowce
W grupie bezkręgowców stwierdzono ponad 700 gat. motyli, w tym 94 gatunki motyli dziennych. Wykazano obecność 448 gatunków pająków, wśród nich znaczący udział (71) mają gatunki rzadkie znane z nie więcej niż 3-5 stanowisk w kraju, a 10 gatunków pająków znanych jest tylko stąd. Do tej pory poznano ponad 500 gatunków chrząszczy, 42 gat. chruścików i 19 gat. pijawek.

Szlaki piesze

PL-2549-c czerwony
GUGNY - BARWIK - 9,5 km - szlak okresowo bardzo trudny!!!
Rozpoczyna się od szlaku niebieskiego nieopodal wsi Dobarz i prowadzi przy parkingu Barwik do wieży widokowej na "Grądziku Występ", nad rzeką Kosódką. Stąd dalej przez uroczysko Kaliszek prowadzi do wsi Gugny. Trasa kończy się na "Carskiej Drodze" przy przystanku PKS.

UWAGA !!!

Wieża widokowa "Barwik" przy Kasódce jest nieczynna - przepraszamy!

Szlak od wieży widokowej "Barwik" do wieży widokowej przy wsi Gugny zalecamy pokonywać pod opieką licencjonowanego przewodnika po BPN. Odcinek ten oznakowany jest na tyczkach, z powodu braku drzew i punktów charakterystycznych, dlatego też nie wszyscy turyści są w stanie odnaleźć w porę znaki szlaku. Bardzo utrudnione jest też odnalezienie tyczek na odcinkach zakrzaczonych i porośniętych trzciną. Nie polecamy też tego szlaku osobom mającym problemy z orientacją w otwartym terenie.

O akcji odnalezienia zagubionych turystek na szlaku Gugny-Barwik

Celem ułatwienia przejścia trasy zamieszczamy szczegółową mapę szlaku wraz z numerami tyczek umiejscowionych w terenie. Zalecamy też pobranie współrzędnych trasy szlaku z opisem.

Współrzędne GPS szlaku GUGNY - BARWIK

Mapa szlaku GUGNY - BARWIK

PL -2544-y żółty
WIZNA - Burzyn - Twierdza Osowiec - GONIĄDZ - 64,3 km - szlak łatwy
Dostępny dla turystyki rowerowej. Szlak rozpoczyna się w Wiźnie i przebiega skrajem Wysoczyzny Kolneńskiej. Na 10 km we wsi Burzyn znajduje się miejsce do biwakowania i punkt widokowy. W okresie wiosennym w okolicach Brzostowa i Chylin obserwować można niespotykane ilości ptactwa wodno błotnego . Dalej trasa wiedzie przez wsie Łoje-Awissa, Czachy, Okrasin i Mścichy z liczną zabudową drewnianą, mija wieś Klimaszewnica i dochodzi do kompleksu leśnego - Obwodu Ochronnego Osowiec, przecina drogę i linię kolejową Białystok Ełk, Kanał Rudzki i dochodzi do obiektów Terenowego Ośrodka Edukacyjnego w Osowcu (na miejscu jest pole biwakowe, pokoje gościnne, wypożyczalnia sprzętu wodnego). Dalej trasa przebiega przy Forcie Zarzecznym Twierdzy Osowiec i przez wieś Budne; nieopodal wsi Wólka Piaseczna przecina rzekę Biebrzę i dochodzi do miasteczka Goniądz położonego na lewym wysokim brzegu.

PL-2551-n niebieski
WIZNA - Góra Strękowa - Laskowiec - Barwik - Olszowa Droga - Goniądz - Dolistowo - Jagłowo - Trzyrzeczki - Jałowo - LIPSK - 130,7 km - szlak łatwy
Szlak oprócz odcinków Jagłowo - Rutkowszczyzna i Kamienna Stara Szuszalewo nadaje się do turystyki rowerowej. Z Wizny przebiega wzdłuż koryta rzeki Narew, następnie przy wsi Ruś przez most na drodze Łomża Białystok przechodzi na lewy brzeg rzeki (na wiosnę duże zagęszczenie ptactwa wodno błotnego), dalej prowadzi przez wieś Góra Strękowa, gdzie znajduje się schron bojowy legendarnego Kapitana Raginisa. We wsi Strękowa Góra przechodzi na druga stronę Narwi, tuż za wsią Laskowiec wchodzi w granice Biebrzańskiego Parku Narodowego na tzw. "Carską Drogę". Po lewej stronie szlaku znajduje się wieża widokowa, z której rozciągają się rozległe widoki na tereny Bagna Ławki. Za wsią Dobarz szlak skręca w lewo (początek szlaku czerwonego), biegnie przy parkingu Barwik i dochodzi do wsi Budy, a następnie prowadzi przez wieś Olszowa Droga; dochodzi do toru kolejowego (stacja Osowiec), a następnie przecina drogę i linię kolejową Białystok Ełk. Potem biegnie wzdłuż lewego, wysokiego brzegu rzeki Biebrzy; w Dolistowie Starym przechodzi na prawy brzeg rzeki, przecina śluzę Dębowo na Kanale Augustowskim (wybudowaną w latach 1826-27), a w Jagłowie (ciekawa zabudowa architektoniczna) wraca na lewy brzeg Biebrzy. Następnie wiedzie przez wsie Rutkowszczyzna i Trzyrzeczki, przechodzi przez kompleks leśny Trzyrzeczki ze zróżnicowaną roślinnością, przebiega przez wsie Kamienna Nowa i Stara, i kończy się w Lipsku.

autor: Artur Wisniewski, data: 07.01.2009

PL-2547-z zielony
OSOWIEC-TWIERDZA - Przechody - Ciszewo - KULIGI - 37,7 km
Szlak wiosną może być na niektórych odcinkach bardzo trudny lub nawet nie do przejścia, zależnie od stanu wód. Bardzo typowy dla biebrzańskich bagien.

szlak zielony

LASKOWIEC – BARWIK – 36 km

Szlak o bardzo wysokich walorach przyrodniczych zaczyna się w Laskowcu, nieopodal granic Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Biegnie w pierwszej części doliną rzeki Narwi do wsi Zajki. Od tej wsi zmienia kierunek na północny i otacza od południa obwód ochronny Brzeziny. Następnie wchodzi w kompleks leśny Nadleśnictwa Knyszyn przy granicy Rezerwatu Przyrody „Szelągówka”, by poprzez wsie Krynica, Szorce i Nową Wieś dotrzeć do gminnej miejscowości Trzcianne. Od Trzciannego poprzez wieś Chojnowo wchodzi w granicę obwodu ochronnego Werykle Biebrzańskiego PN. Kończy się na „Carskiej Drodze” przy szlaku czerwonym.

autor: Grzegorz Wroceński, data: 26.01.2012

PL-2545-c czerwony
GONIĄDZ - Wólka Piaseczna - Kapice - rzeka Ełk - RUDA - 29 km - szlak trudny
Rozpoczyna się w Goniądzu, przecina Dolinę Biebrzy, przechodzi przez wieś Wólka Piaseczna, kompleks leśny Brzeziny Kapickie, wieś Kapice i dochodzi do rzeki Ełk. Dalej prowadzi prawym brzegiem zarastającej rzeki. Na trasie wzniesienie mineralne Dębiec (możliwość rozbicia namiotu). Następnie trasa przebiega wzdłuż licznych zarośniętych zakoli martwego koryta rzeki Ełk i dochodzi do Kanału Rudzkiego, przechodzi przez pojedyncze zagrody wsi Modzelówka z licznymi gniazdami bociana białego i kończy się we wsi Ruda.

Znaki czarne: Sośnia - Marachy, 1,4 km - szlak łatwy

Początek szlaku we wsi Sośnia (połączenie ze szlakiem żółtym). Początkowo prowadzi piaszczystą wydmą, pół kilometra dalej wchodzi w ols. Po kilkuset metrach otwiera się rozległa panorama na rozszerzający się w tym miejscu Basen Dolny Biebrzy. Szlakiem możemy dojść do punktu wysokościowego – triangułu.

PL-2550-y żółty
TRZCIANNE - Werykle - Chojnowo - Gugny - Stójka - Nowa Wieś - TRZCIANNE - 20,5 km - szlak łatwy
Dostępny dla turystyki rowerowej. Prowadzi przez malownicze krajobrazy pól i kompleksów leśnych. Na trasie ciekawe fragmenty torfowiska wysokiego.

PL-258-z zielony
AUGUSTÓW - Jastrzębna -LIPSK -78,3 km - szlak łatwy
Dostępny dla turystyki rowerowej, na 46,9 km, od wsi Wrotki przebiega skrajem otuliny BPN, prowadzi przez wieś Jaminy (drewniany kościół z końca XVIII wieku), Czarniewo, Czarny Las, Sztabin, Krasnybór (gotycko-renesansowy kościół z 1591r.) i dochodzi do wsi Jastrzębna. Dalej wiedzie przez Ostrowie Biebrzańskie, Nowy Lipsk i kończy się w Lipsku.

PL-2541-y żółty
TAMA - Kuligi - Orzechówka -węzeł szlaków "TAJENKO" - 20,3km
Dostępny dla turystyki rowerowej na odcinku Tama - Woznawieś (skraj wsi) i Orzechówka - węzeł szlaków "TAJENKO"
Szlak rozpoczyna się na przystanku PKS w Tamie i biegnie przez lasy w kierunku wsi Woźnawieś, na 3 km skręca w drogę leśną do wsi Kuligi, mija tę wieś i na 10 km dochodzi do granic BPN, przecina rzekę Jegrznię i dalej drogą leśną dochodzi do grobli łączącej Woźnawieś z leśniczówką Grzędy i szlaku czerwonego Rajgród - Grzędy. Szlak biegnie dalej skrajem "Czerwonego Bagna", przez Orzechówkę i kończy swój bieg na rozjeździe dróg - Węzeł szlaków "Tajenko".

SZLAKI CZERWONEGO BAGNA

W imieniu Parku obsługę ruchu turystycznego w Obrębie Ochronnym Basenu Środkowego Północ (Grzędy) prowadzi firma "AQUILA", Kordian Bartoszuk, tel. 85 749 55 99, 512 044 750, e-mail: grzedy@aquila-it.pl

Zarządzenie Dyrektora BbPN w sprawie otwarcia szlaków Grzęd

Treść Zarządzenia

autor: Grzegorz Wroceński, data: 2015-07-15

PL-2540-c czerwony
RAJGRÓD - Okoniówek - Rybczyzna - Woźnawieś - leśniczówka Grzędy -"Nowy Świat" -"Wilcza Góra" - "Kapli Dołek" -"Dział Kumkowskiego" - węzeł szlaków - 41.6 km - szlak łatwy, okresowo podmokły
Dostępny dla turystyki rowerowej na odcinku Rajgród -Nowy Świat. Rozpoczyna się w Rajgrodzie u stóp Góry Zamkowej (grodzisko jaćwieskie z XII wieku) i skrajem Jeziora Rajgrodzkiego biegnie do szosy Augustów Grajewo, przecina ją i drogą leśną poprzez lasy dochodzi do wsi Rybczyzna nad Jeziorem Dreństwo. Dalej skrajem tego jeziora szlak dochodzi do wsi Woźnawieś, za nią wchodzi w granicę Biebrzańskiego Parku Narodowego i obszaru ochrony ścisłej: "Czerwone Bagno". Od Leśniczówki Grzędy biegnie drogą leśną do uroczyska Nowy Świat, dalej wiedzie poprzez Wilczą Górę, Tchórze Grzędy (wieża widokowa z widokiem na otwarte turzycowiska), następnie prowadzi poprzez torfowiska na tzw. "Kapli Dołek" (w prawo odchodzi szlak łącznikowy czarny), przebiega na przemian przez wydmy i tereny bagienne: Dział Grabowskiego, Dział Kumkowskiego i na końcu wydmy nieopodal wodopoju, kończy swój bieg przy węźle szlaków (koniec szlaku zielonego).

Szlak żółty
"NOWY ŚWIAT" - Kopytkowo - Jasionowo - Dębowo - POLKOWO - 10,1 km
Szlak jest dostępny dla turystyki rowerowej na odcinku Kopytkowo - Polkowo Szlak bierze swój początek na parkingu, przy uroczysku "Nowy Świat" w o.o. Grzędy. Przez pierwsze 600 m biegnie przez wydmy. Następne 3 km to szlak trudny do przejścia latem, nawet przy niskich stanach wód. W Kopytkowie zaczyna się droga żwirowa, która doprowadzi nas do Jasionowa. Stąd szlak prowadzi już drogą asfaltową do śluzy na kanale Augustowskim w Dębowie. Dalej trasa prowadzi nad malowniczym kanałem, by w Polkowie, na przystanku PKS skończyć swój bieg.

PL-2543-z zielony
LEŚNICZÓWKA GRZĘDY- "Solistowska Góra" - "Łągiew" - Węzeł szlaków (wodopój w zagrodzie hodowli zachowawczej konika polskiego) - 7 km - szlak łatwy, okresowo podmokły
Rozpoczyna się przy leśniczówce Grzędy, prowadzi groblą w kierunku wschodnim, wśród lasu mieszanego skręca w dróżkę leśną na wydmy, Solistowską Górę (miejsce straceń dawnych mieszkańców wsi Grzędy w 1943 roku), przy zagrodzie konika polskiego wchodzi na tereny bagienne (biegnie wzdłuż ogrodzenia), dochodzi do Działu Kumkowskiego i wydmami prowadzi na Łągiew. Dalszy odcinek prowadzi przy ogrodzeniu hodowli zachowawczej konika polskiego. Po 1 km kończy swój bieg, nieopodal wodopoju, na węźle szlaków (koniec szlaku czerwonego).

PL-2542-n niebieski
LEŚNICZÓWKA GRZĘDY- "II i III Grzęda" - "KAPLICZKA" - 7,5 km - szlak łatwy
Rozpoczyna się przy leśniczówce Grzędy, prowadzi przez tereny leśne w kierunku wschodnim (poprzez tzw. Drugą i Trzecią Grzędę), dociera do kładki (część ścieżki edukacyjnej "Czerwone Bagno"– znaki czarne), przez bór bagienny na torfowisku wysokim. Przy „Kapliczce” szlak przecina drogę i prowadzi dalej duktem leśnym. Ta część szlaku niebieskiego prowadzi przez stare lasy mieszane. Po ok. 1,5 km docieramy do skrzyżowania dróg leśnych (połączenie szlaku ze szlakiem czarnym nieopodal Góry Partyczyzna ) szlak skręca w lewo i biegnie wspólnie, na odcinku 0,6 km, z czarnym. Przez następne 0,7 km szlak prowadzi ścieżką leśną i dochodzi do szlaku czerwonego, gdzie kończy swój bieg, nieopodal Góry Perewida.

PL-2544-s czarny
"UROCZYSKO DĘBY"- "Góra Partyczyzna" - "Kapli Dołek" -2,2 km - szlak łatwy
Szlak łącznikowy prowadzący od uroczyska Kapli Dołek (szlak czerwony) do miejsca postojowego przy starych dębach (szlak czerwony).

Szlaki rowerowe

LO -7001 y - żółty
RAJGRÓD- Wojdy - Rybczyzna - Woźnawieś - Kuligi - LEŚNICZÓWKA GRZĘDY
19,5 km. Szlak łatwy.
Szlak zaczyna się przy jeziorze Rajgrodzkim, następnie biegnie obok jeziora Dreństwo. Dalej trasa wiedzie przez lasy Rajgrodzkie, przechodzi przez wsie: Woźnawieś i Kuligi, przecina rzekę Jegrznię, wchodzi w granice BPN i kończy się przy leśniczówce Grzędy.

BK -7007 z - zielony

Szlak: Grajewo - Osowiec Twierdza – Trzcianne - Tykocin

Trasa: Grajewo – Kacprowo – Ruda – Sojczyn Borowy – Sojczyn Grądowy – Kapice – Przechody – Osowiec – Osowiec Twierdza – Uścianek – Wilamówka – Mroczki – Trzcianne – Wyszowate – Bajki Stare – Bajki Zalesie – Rekle – Kulesze Chobotki – Morusy – Tatary – Tykocin

Utrudnienia – podstawowe, odcinki piaszczyste

autor: Grzegorz Wroceński, data: 26.01.2012

B -11 c - czerwony - "Podlaski Szlak Bociani"

Odcinek szlaku Tykocin - Wilkownia 126 km

Przebieg szlaku: TYKOCIN - Laskowiec - Gugny - Osowiec Twierdza - Goniądz - Dolistowo - Jasionowo - Dębowo - Jaminy -Sztabin - WILKOWNIA

Podlaski Szlak Bociani jest najdłuższym znakowanym szlakiem rowerowym województwa podlaskiego liczącym 412,5 km. Dzięki tablicom informacyjnym umieszczonym na szlaku można poznać życie i zwyczaje bociana białego oraz dowiedzieć się o atrakcjach turystycznych dostępnych wzdłuż trasy. Podlaski Szlak Bociani należy do sieci Zielonych Szlaków - Greenways w Polsce. Greenways to szlaki dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, tworzone wzdłuż rzek, tradycyjnych, historycznych tras handlowych, naturalnych korytarzy przyrodniczych i kolei. Są to szlaki rowerowe, piesze, konne, wodne i innego typu trasy służące niezmotoryzowanym formom transportu i podróżowania.
Więcej o Podlaskim Szlaku Bocianim - tutaj.

BK -7006 n - niebieski
OSOWIEC-TWIERDZA Płochowo - Goniądz - Mońki -Jaświły -Mikicin - Karpowicze -Suchowola -Okopy - Laudańszczyzna - Ostrówek - Horodnianka - Domuraty - Zwierzyniec Wielki - Grodzisk - Jałówka - Kopciówka - Połomin - Kizielany - Zabrodzie -KORYCIN- 126 km. Szlak łatwy.

R -11 EURO Velo - zielony
Odcinek: WIZNA Burzyn -Brzostowo -Radziłów -Klimaszewnica -Białaszewo -Okół -Ruda - Modzelówka - Pieńczykówek - Stoczek -Ciszewo -Kuligi -"Las Grzędy" -Woznawieś -Orzechówka -Tajenko -ŚLUZA SOSNOWO -106,4 km

Szlak niebieski: Gugny – Trzcianne – Dziękonie – Niewiarowo – Chojnowo, długość 34,4 km

Trasa: Gugny – Trzcianne – Boguszewo – Dziękonie - Niewiarowo – Pisanki – Milewo – Boguszki – Mroczki – Chojnowo

Utrudnienia - podstawowe

autor: Grzegorz Wroceński, data: 22.07.2012

niebieski im. Karola Brzostowskiego
WILKOWNIA -Balinka - Jastrzębna PKP - Krasnybór -Lebiedzin -Podcisówek -Huta - SZTABIN - 44,3 km

Szlaki kajakowe

Ekwipunek

Na szlaki kajakowe w Dolinie Biebrzy warto zabrać ze sobą kanistry na wodę do picia. Nie na każdym polu namiotowym możemy zaopatrzyć się w żywność. Przydadzą się też repelenty przeciw komarom, jak i różnego rodzaju moskitiery i siatki. Poza tym wyposażenie standardowe, jak dla innych spływów.

autor: Grzegorz wroceński, data: 25.01.2012

Szlak kajakowy rzeką Biebrzą, Rogożynek-Ruś

Jedynym utrudnieniem mogą być duże ilości roślinności wodnej w korycie rzeki w drugiej połowie lata oraz komary! Rekompensatą jest wielka przestrzeń, dzika przyroda, silnie meandrujące naturalne koryto rzeki, liczne starorzecza i sielskie krajobrazy na wielu odcinkach . Atrakcją spływów są wiosenne bezkresne rozlewiska Biebrzy oraz bogactwo ptaków. Okres wakacji jest domeną spływów rodzinnych. Czysta woda pozwala na kąpiele i obserwacje podwodnego świata. Jesienią Biebrza zauracza kajakarzy porannymi mgłami, kluczami ptaków oraz głosami godowymi łosi i jeleni. Standard pól namiotowych jest różny, od wyposażonych w łazienki i toalety w Osowcu, Dolistowie, Goniądzu i Lipsku do pola bez żadnej infrastruktury, np. w Kamiennej Nowej.
W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca na odcinku Osowiec-Brzostowo wymagane jest dodatkowo zezwolenie Dyrektora Parku, ze względu na ograniczenie spływów z powodu sezonu lęgowego ptaków. W tym okresie zakazane jest biwakowanie na polu namiotowym Biały Grąd.

Czytaj więcej »

Szlak kajakowy rzeką Jegrznią - szlak trudny

Rzeki Jegrznia i Ełk Trasa typowo nizinna o wyjątkowo słabym prądzie koryto częściowo zarośnięte roślinnością wodną. Szlak prowadzi z jeziora Rajgrodzkiego rzeką Jegrznią przez jezioro Dreństwo i miejscowość Woźnawieś; na 21,5 km wchodzi w granicę BPN, dalej wiedzie skrajem "Czerwonego Bagna" wśród podmokłych łąk. Następnie biegnie rzeką Ełk. Jedyne miejsce biwakowe na trasie do rzeki Biebrzy znajduje się przy starym korycie Ełku na Dębcu (należy wpłynąć ok. 2 km w starorzecze). Rzeka Ełk wpada do Biebrzy poniżej wsi Wroceń, stąd dalej kontynuujemy spływ Biebrzą.

Czytaj więcej »

Szlak kajakowy Kanałem Augustowskim z Augustowa do rz. Biebrzy

Augustów - Śluza Białobrzegi -Śluza Borki - Śluza Sosnowo-Śluza Dębowo - rzeka Biebrza

Czytaj więcej »

Szlak kajakowy Kanału Rudzkiego: Modzelówka – Biebrza – 16,7 km

Modzelówka – Sojczyn Grądowy – Przechody – Białogrądy – Osowiec – Biebrza

Kanał Rudzki został wybudowany w połowie XIX w. We wsi Modzelówka znajduje się jaz, który kieruje wody rzeki Ełk w sztucznie wybudowane koryto. Poniżej jazu rzeka Ełk jest praktycznie nie do przepłynięcia ze względu na tzw. martwe koryto, które dopiero z biegiem napełnia się wodą z torfowisk.

Czytaj więcej »

Szlak kajakowy rzekami Kumiałka i Brzozówka

Szlak kajakowy Kumiałka – Brzozówka liczy 44,6 km.

Pierwsza część trasy (prawie 13 km) wiedzie rzeką Kumiałka. W rejonie wsi Zabrodzie i Szumowo rzeka płynie wąską zalesioną doliną i dla kajakarzy na tym odcinku mogą wystąpić utrudnienia z powodu powalonych drzew i gałęzi wchodzących w koryto rzeki. Na trasie są dwa zalewy: przy wsi Mielewszczyzna oraz w Korycinie z funkcjonującym kąpieliskiem i polem namiotowym.

Czytaj więcej »

Szlak kajakowy rzeką Sidra

Rzeka Sidra, lewy dopływ Biebrzy, o długości 32,8 km

Płynie malowniczą doliną o szerokości od 1 do 2 km, miejscami zabagnioną, w większości zmeliorowaną, użytkowaną jako łąki i pastwiska. Długość szlaku z miejscowości Sidra do ujścia do Biebrzy wynosi 20 km.

Czytaj więcej »

Szlak kajakowy rzeką Wissa

Rzeka Wissa, prawobrzeżny dopływ dolnej Biebrzy o długości 51,65 km wypływa nieopodal wsi Niedźwiadna, jej dorzecze tworzą liczne lecz niewielkie cieki. Nad Wissą leżą trzy historyczne, bogate w zabytki miejscowości mazowieckie: miasto Szczuczyn oraz dawne miasteczka, dziś wsie: Wąsosz i Radziłów. Trasę Wissy najlepiej rozpocząć w Wąsoszu na moście przy młynie.

Czytaj więcej »

Na szlakach rzeki Jegrzni mogą występować zatory powodujące czasem duże utrudnienia.

Jednorazowo może płynąć maksymalnie 25 osób w grupie. Ponadto na szlakach obowiązują zasady ruchu turystycznego. Karty wstępu na szlaki wodne można nabyć tutaj.

W terenie stosowane są następujące oznakowania szlaku kajakowego:

osobliwość przyrodnicza

pole namiotowe i odległość do końca szlaku

nazwa miejscowości i odległość do końca szlaku

Szlak żeglowny rzeki Biebrzy

Biebrza jest rzeką żeglowną na odcinku od śluzy Dębowo na Kanale Augustowskim do jej ujścia do rzeki Narwi. Łączna długość szlaku wynosi 84,2 km.

Korzystanie ze szlaku może nastąpić pod następującymi warunkami:

1. Sezon nawigacyjny na rzece Biebrzy w porze dziennej (tzn. od świtu do zmierzchu) obowiązuje od dnia 1 lipca do 31 października.

2. Głębokość tranzytowa na szlaku 0,5 m.

3. Każdego użytkownika obowiązują zasady udostępniania obszarów Biebrzańskiego Parku Narodowego w celach turystycznych. Między innymi obowiązuje zakaz używania silników spalinowych. Dozwolone jest używanie silników elektrycznych w okresie od 1 lipca do 31 października, na odcinkach Biebrzy udostępnionych do wędkowania - pod warunkiem zgłoszenia jednostki pływającej do Parku i uzyskania pisemnego zezwolenia Dyrektora na dany rok. Zasady udostępniania:link

Szlak żeglowny Biebrzy jest częścią szlaku im. Stefana Batorego. Opis szlaku:link. Łączy on wody Zalewu Wiślanego z rzeką Niemen.

Wyszukiwarka