Teorie uwagi
- zasada „wszystko albo nic” Broadbenta (model zwrotnicy)
* pole uwagi ma zbyt małą przepustowość, aby opracować wszystkie informacje docierające z narządów zmysłowych
* informacje, które zostają przepuszczone przez filtr uwagowy, blokują całkowicie drogę innym informacjom, czyli potrafimy odbierać informacje tylko z jednego kanału (prawego lub lewego ucha czy z lewego lub prawego pola widzenia)
- model osłabiacza Treisman (model szyjki od butelki )
* ludzie analizują komunikat nieśledzony
* gdy w eksponowanym materiale następowała specyficzna zmiana - tekst eksponowany do ucha śledzonego był kontynuowany w „uchu nieśledzonym”, badani powtarzali tekst będący sensowną kontynuacją, nie zdając sobie sprawy ze zmiany źródła informacji.
* informacja nieśledzona jest analizowana semantycznie
- teoria zasobów Kahnemana (uwaga podzielna)
* uwaga rozumiana jako pewne dobro, które można inwestować w wykonywanie rozmaitych czynności
* im więcej uwagi zainwestujemy w daną czynność tym może być ona lepiej wykonana, ale jednocześnie tym mniej uwagi zostaje do wykorzystania przy wykonywaniu innych czynności
* uwaga jest "dobrem", które posiadamy w ograniczonych ilościach
Spostrzeganie
Proces tworzenia reprezentacji na podstawie informacji otrzymanych z narządów zmysłowych
Spostrzeżenie
Obraz przedmiotu, obraz wszystkich dostępnych cech zarejestrowanych za pośrednictwem różnych zmysłów
Skanning umysłowy
Przeszukiwanie pola świadomości w poszukiwaniu pewnych informacji. Może być prowadzone w sposób losowy lub systematyczny
Złudzenie drogi
To złudzenie jednoznaczne, przestrzeni
Mowa telegraficzna
mówienie pojedynczymi wyrazami lub łączenie ich w krótkie zestawy bez poprawnego odmieniania przez osoby, czasy, przypadki, np. „mama bawić”.
Odpowiednik zadania selekcyjnego Wasona
Efekt materiału tematycznego Griggs Cox
Jednostka, pole i domena (koncepcja Csikszentmihalyi)
Podmiot twórczy to nie pojedynczy umysł, lecz złożony system składający się z trzech podsystemów
- jednostka- jest częścią systemu, który generuje zmiany, nieustannie wytwarza nowe formy zachowania, produkuje nowe wytwory materialne i symboliczne. wprowadza zmiany w zastanej strukturze.
- pole- jest właściwym systemem dokonującym selekcji wcześniej wygenerowanych zmian, stanowi formę społecznej organizacji, obejmuje ludzi, wzajemne relacje miedzy nimi oraz instytucje społeczne.
- domena- jest określoną dziedziną twórczości, systemem symboli, częścią kulturowego dziedzictwa ludzkości, wspólnotą kodów kulturowych, znaczeń, procedur działania, doświadczeń, jest w niej zawarta wiedza proceduralna i deklaratywna. Funkcją domeny jest przechowywanie dorobku kulturowego i przekazywanie go przyszłym pokoleniom, w ten sposób w procesie socjalizacji oddziałuje ona na konkretną jednostkę.
Proces twórczy wymaga czasu.
Amnezja wsteczna (tzw. Retrograda)
Która obejmuje zdarzenia poprzedzające utratę świadomości.
Amnezję następczą (tzw. Anterograda)
Odnoszącą się do magazynowania wspomnień z okresu po odzyskaniu świadomości.
Amnezja całkowita
Powodującą utratę możności przyswajania informacji, która pojawia się niekiedy łącznie z dezorganizacją zapisu pamięciowego, obejmującą długie okresy czasu, a niekiedy całe życie osoby nią dotkniętej, oraz amnezję częściową, dotyczącą pewnych sytuacji lub zdarzeń.
Abstrakcja
Abstrahowanie jest to jedna z operacji umysłowych, także proces uczenia się pojęć. Proces abstrahowania polega na pomijaniu różnic między egzemplarzami danego zbioru i wyodrębnianiu ich cech wspólnych
- abstrakcję negatywną, która polega na pomijaniu cech nieistotnych w jakiejś grupie danych
- abstrakcję pozytywną, polegającą na wyodrębnieniu spośród pewnych cech tych, które są istotne dla danego zbioru danych
Procesy abstrahowania prowadzą do wyodrębnienia się pojęć i są ściśle związane z myśleniem formalnym w teorii Piageta.
Jeśli słuchamy wykładu młodego wykładowcy i mówi on o 2D to jaka to teoria
Komutacyjna/ teoria Marr’a
Złudzenie książęca
Nad horyzontem wydaje się większy niż nad nami
Wyjaśnij pamięć epizodyczną
-tożsamość
-autobiografia
-poczucie ciągłości
Na próg detekcji sygnału wpływa
-Ekstrawersja
-selektywność/ trening
Pytanie o bohatera filmy memento jaką pamięć miał uszkodzoną:
Epizodyczną
Kiedy idzie trudniej przywoływać informacje bo jest więcej połączeń sieciowych czy coś takiego:
Semantyczna
Odtwarzanie swobodne
Obrazy
Odtwarzanie w kolejności
Słowa
Kasi nigdy nic nie budziło w nocy, żadne hałasy itp. Po urodzeniu dziecka budzi się jako pierwsza na dźwięk jego płaczu. Coś takiego jest możliwe dzięki
Efektowi coctail-party
Sądem atrybucyjnym o liściu
Jest jego kształt, kolor
Kiedy patrzymy na obraz a potem na ścianę to mamy ; Kiedy patrzymy na obraz a potem na ścianę to mamy ;
powidoki negatywne
Łączenie
1.e. Jesteś w klubie i wygrywasz ze wszystkimi w darta
2.a. Jesteś w towarzystwie i wspominasz wspaniały zachód słońca
3.f. Pewnego razu zjadasz małże i źle się po niej czułeś, teraz ciężko cię namówić do skosztowania małż
4.d. Dociera do ciebie informacja o porwaniu dziecka, teraz idąc ulicą obserwujesz i podejrzewasz każdą relacje dziecka z dorosłym
5.b. Jeśli chcesz kupić dywan to obliczasz jego powierzchnie za pomocą pola prostokąta
Odpowiedzi:
a.2. pamięć epizodyczna
b.5. pamięć semantyczna
c. habituacja ( zostało)
d.4. efekt torowania
e.1. pamięć procesualna
f.3. warunkowanie klasyczne
Asymilacja ma miejsce gdy:
- dziecko na wszystkie czworonogi mówi "pies"
- używa ołówka jako grzechotki
- ssie wszystkie napotkane przedmioty jak mamowy sutek
Zadania z połączeniem sytuacji z procesem pamięciowym. Jak powinno być poprawnie?
1.f. pytanie 'prawda fałsz'
2.e. wyrecytowanie numeru pin
3.b. wymień bajkopisarzy
4.c. dokończenie zadnia
5.a. wolno zapamiętuje więc moja pamięć jest jak sito
Odpowiedzi
A.5. metapamięć
B.3. swobodne odtwarzani
C.4. odtwarzania kierunkowe
D. reprodukcja (odpamiętywanie)
E.2. odtwarzanie w kolejności
F.1. rozpoznanie
Marysia, ogląda z mamą książkę, mama wskazuje palcem i mówi krowa, Marysia powtarza, na kolejnej stronie znów widzi krowę i potrafi już sama ją nazwać)
Naśladowanie-kojarzenie-wzmacnianie
Podaj imię i nazwisko trenera reprezentacji polski w piłce nożnej (jaka pamięć?)
Deklaratywna, semantyczna
Surowe dane sensoryczne są wykorzystywane w procesach oddolnych (czy coś w ten deseń)
Prawda
Uszereguj rodzaje pamięci ze względu na pojemność
Krótkotrwała, sensoryczna, długotrwała
Uszereguj pamięci ze względu na czach przechowywania
sensoryczna, krótkotrwała, długotrwała
Krzywa zapominania Ebinghausa pokazuje:
Proces zapominania materiału jest najbardziej intensywny tuz po wyuczeniu
,,Patrz jak kopiam piłkę'' to jest
Holofraza
System Leonarda może być zawodny ponieważ gromadzone przez niego informacje
źle zintegrowane co uniemożliwia ich organizacje
Interferencja proaktywna ma miejsce wówczas gdy
Stare informacje przeszkadzają w przyswajaniu nowych
Zgodnie ze zjawiskiem interferencji strukturalnej kiedy wyobrażasz sobie lazurowe wybrzeże i oglądasz zdjęcie ze ślubu przyjaciół to
Nie będziesz pamiętał wyraźnie elementów ze zdjęć
Autor teorii o genach
Biedermann
Kiedy Wojtek się przeprowadził okazało siecze ma trudności z zapamiętaniem nowego nr ,później nie mogli sobie przypomnieć jaki nr miał poprzednio. Odwołuje się do:
- interferencji proaktywnej w 1 przypadku.
- interferencji retroaktywnej w 2 przypadku
Możliwe reakcje obserwatora w teorii detekcji sygnału:
-poprawne odrzucenie
- fałszywy alarm
- trafienie
W magazynie pamięci krótkotrwałej:
- informacje utrzymują się dzięki strategii powtarzania
- informacje są kodowane w formie akustycznej i lub semantycznej
Informacje sensoryczne
Są punktem wyjścia dla oddolnych procesów pobierania i organizacji informacji
Prawo organizacji percepcji wg psychologii postaci to
- prawo bliskości
- prawo kontynuacji
- prawo podobieństwa
W teoriach wczesnej selekcji
- blokowanie informacji zbędnej odbywa się w początkowym etapie przetwarzania
- można wyjaśnić, dlaczego podczas prowadzonej przez ciebie interesującej rozmowy
Stwierdzenie ze kodowanie ma charakter zwierzeniowy oznacza ze
Reprezentacja ma postać sadu
Które z poniższych elementów należą do pamięci niedeklaratywnej
- hamowanie na widok czerwonego światła
- umiejętność jazdy na rowerze
Wykład o niezmiennych cechach środowiska
Optyka ekologiczna Gibsona
Jesteś na przyjęciu , jakaś kobieta w tłumie macha do Ciebie nie pamiętasz jej twarzy, ale nagle przypominasz sobie ze to chyba asystentka twojego dentysty, jak to wytłumaczyć?
Specyficzność kodowania
Matka nowo narodzonego dziecka była zawsze śpiochem, jednak aktualnie gdy tylko usłyszy płacz dziecka budzi się a to jest?
czujność
Efekt Stroopa -gdy utrudnienie w przetwarzaniu bodźców, tym wyższy im niższa kontrola poznawcza, może być zwiększony przez
automatyzacje
Ktoś uczestniczy w eksperymencie Sperlinga na ekranie pojawiają się rzędy liter, a po nich ton to…?
maskowanie wsteczne
Przykład błędu pewności wstecznej
wiedziałem ze tak będzie
Wykładowca właśnie wyciera tablice a ty wchodzisz do sali a tam są hasła – proces sekwencyjny, i cos tam ... pozytywny, domyślasz sie ze wykład był o…?
pamięć zależna od stanu
Sporządzanie listy typowych właściwości danego pojęcia - tu była uzupełnianka
- decyzja semantyczna ,
- wartość pojęciowa,
-podobieństwo rodzinne,
Dwoje ludzi było w fajnej restauracji. Nie zapamiętali nazwy. Dziewczyna chce sobie ją przypomnieć więc przegląda książkę telefoniczną. Czy jej się to uda?
Tak, ale tylko przy przeszukiwaniu szeregowym.
Wchodzisz na wykład i widzisz napisane hasła: magazyn fonologiczny. Wykład był o:
pętli fonologicznej
Podaj poziom nadrzędny i podrzędny pojęcia szafa:
mebel-sukienka
Dychotyczna prezentacja bodźców świadczy o:
o tym, że rejestrujemy bodźce dwuusznie
Podręcznik opisuje słynnego studenta S.F., który potrafił zapamiętać szeregi cyfr liczące do 80 elementów przedstawionych w przypadkowym porządku, podczas gdy jego pamięć liter była zupełnie przeciętna. Wyniki tej wyjątkowej osoby badanej świadczą o tym, że:
grupowanie jest efektywną strategią zapamiętywania
Początek formularza
Dół formularza
Filip Mortale należy do słynnej rodziny akrobatów. Podczas wykonywania swoich cyrkowych ewolucji Filip wykorzystuje przede wszystkim pamięć:
proceduralną
Znajdujesz się na zatłoczonym przyjęciu. Jakaś kobieta macha do ciebie ręką przez pokój. Wygląda znajomo, ale nie możesz sobie przypomnieć, kim jest. Nagle przychodzi ci do głowy, że jest to asystentka twojego dentysty. Trudność w określeniu tożsamości tej osoby można wyjaśnić:
specyficznością kodowania
Z badań E. Loftus wynika, że uprzedzenie naocznych świadków, iż pośrednie sugestie, które otrzymają po obserwacji zdarzenia mogą zniekształcić ich pamięć:
nie jest skuteczne, bo nawet mimo uprzedzenia sugestie pośrednie działają
Początek formularza
Dół formularza
Jaś i Małgosia uczą się w klasie, w której codziennie ośmiu uczniów przedstawia swoje prace domowe. Małgosia ma nadzieję, że profesor zapamięta dobrze to co przygotowała. Jaś nie jest dziś z siebie zadowolony i wolałby nie zwracać uwagi profesora. Małgosia chciałaby być wywołana ................, Jaś błaga los, żeby jego praca była prezentowana ................ .
na końcu; w środku
Bolek, który chce się nauczyć grać w tenisa prosi o pomoc Lolka. Lolek gra wprawdzie od dawna, ale trudno mu jest opisać słowami co Bolek powinien robić podczas gry. Problem polega na tym że:
Lolek nie ma świadomego dostępu do zawartości swojej pamięci proceduralnej
Jeśli chcesz ustalić w jakiej pamięci: epizodycznej, czy semantycznej, Pan Hilary przechowuje określoną informację, którą sobie właśnie przypomniał, zapytaj go najlepiej:
czy pamięta kontekst, w którym ta informacja została przyswojona?
Prosisz swojego kolegę Trąbalskiego aby wymienił trzy procesy umysłowe składające się na funkcję pamięci. W odpowiedzi słyszysz oczywiście, że Trąbalski wie o co chodzi, ale dokładnie nie pamięta. Jeżeli mówi prawdę, to w tym momencie kłopot z jego wiedzą polega na:
wydobywaniu
Wujek Jerzy jest hipochondrykiem. Zawsze martwi się, że coś złego dzieje się z jego zdrowiem. Pewnego dnia zaczął narzekać na kłopoty z pamiętaniem faktów, dat, imion a także wspomnień ważnych ze względów emocjonalnych. Jeśli rzeczywiście tak jest, to można przypuszczać, że w mózgu wujka Jerzego zaszły zmiany uszkadzające:
ciało migdałowate i podwzgórze
Do przyczyn zapominania NIE należy:
maskowanie wsteczne
Informacja jest przechowywana w pamięci sensorycznej wystarczająco długo by zapewnić poczucie ciągłości, lecz nie tak długo, żeby interferowała z nowymi wrażeniami zmysłowymi.
Tak
Ludzie z poważnie uszkodzonym słuchem mylą elementy podobne pod względem wyglądu lub znaczenia, a nie pod względem brzmienia.
Tak
Jacek uczestniczył w jubileuszu dziesięciolecia matury. Kiedy wszedł do pokoju poczuł się zawiedziony, ponieważ wyglądało na to, że nikt nie może rozpoznać jego twarzy. Wprawdzie od czasu, kiedy ukończył szkołę zapuścił wąsy i wyhodował brodę, jednak być może reguły kodowania użyte przez dawnych kolegów były źle dobrane.
Nie
W piątkowe popołudnie nauczyłeś się wiersza na pamięć. W poniedziałek rano okazało się, że go zupełnie nie pamiętasz. Chciałbyś się dowiedzieć, czy jego ponowne wyuczenie będzie przebiegało szybciej. Tego właśnie zagadnienia dotyczą bezpośrednio badania Saula Sternberga.
Nie
Monika odkłada na ostatnią chwilę przygotowania do czekającego ją sprawdzianu. Kiedy ją pytasz dlaczego tak czyni odpowiada, że krzywa zapominania Ebbinghausa pokazuje dużą utratę przechowywanej informacji na początku, a następnie stopniowy, coraz wolniejszy spadek.
Tak
Kasia i Tomek odwiedzili ostatnio w śródmieściu pewną restaurację, w której dobrze zjedli i miło spędzili czas. Niestety zapomnieli jej nazwę. Ponieważ chcieliby ją polecić znajomym, Kasia przegląda wykaz restauracji w książce telefonicznej w nadziei, że w ten sposób odtworzy jej nazwę.
Nie
Kiedy Wojtek się przeprowadził okazało się, że ma trudności z zapamiętaniem swojego nowego numeru telefonu. Dwa lata później nie mógł sobie za nic przypomnieć, jaki numer miał poprzednio. Kłopoty Wojtka z numerami jego telefonów można wyjaśnić odwołując się do interferencji w pierwszym przypadku proaktywnej, a w drugim retroaktywnej.
Tak
Magda uczestniczy w badaniu stanowiącym replikację eksperymentu Sperlinga. Na ekranie pojawiają się na bardzo krótko trzy rzędy liter, po czym bezpośrednio po literach podawany jest ton. Celem podawania tonu jest przedłużenie trwania śladu pamięci sensorycznej Magdy.
Nie
Z badań Karla Lashleya nad lokalizacją śladów pamięciowych w mózgu wynika, że defekt pamięci był tym poważniejszy im większa część kory mózgowej była usunięta, jednak na pamięć nie miało wpływu to, gdzie uszkodzono tkankę mózgową.
Tak
Wyobraź sobie, że prowadzisz badanie nad efektem torowania. Organizujesz eksperyment w taki sposób, aby móc określić wpływ nowych doświadczeń na odtwarzanie wcześniejszych.
Nie
Wysłuchałeś wykładu nieznanego młodego naukowca na temat percepcji. Autor zajmował się głównie analizą roli niezmiennych cech środowiska. Domyślasz się, że jest on zwolennikiem:
optyki ekologicznej Gibsona.
Zosia ogląda planszę, na której widoczne są dwa poziome rzędy kółek Jeden składa się z trzech kółek zielonych, a drugi z trzech kółek czerwonych. Odległości między kółkami i między rzędami są równe. Zosia twierdzi, że widzi trzy pionowe kolumny, składające się każda z dwóch kółek, jednego czerwonego i jednego zielonego. Jej spostrzeganie gwałci jedno z postaciowych praw grupowania percepcyjnego:
prawo podobieństwa.
Jesteś członkiem ekipy kryzysowej, która znalazła się w centrum ogromnego terenu ogarniętego powodzią. Co chwila napływają komunikaty o kolejnych stratach i zniszczeniach. Co sprawia, że nie dosłyszane zdanie „ ...a potem załamał się...” odnosisz do głównego mostu na tym terenie, a nie do człowieka, który mógł się na nim znaleźć?:
procesy odgórne
Słyszenie dychotyczne wykorzystywane jest do badania stopnia w jakim:
informacja ignorowana jest przetwarzana na poziomie znaczenia
Przez ostatnich 20 minut Ania ogląda niemożliwą figurę przedstawiającą niekończące się schody. Ilekroć przenosi wzrok, żeby rozstrzygnąć, czy prowadzą one w górę czy w dół, ten sam problem pojawia się w innym (poprzednio sprawdzonym) miejscu. Doświadcza ona:
trudności w integracji przestrzennej
Jesteś początkującym narciarzem i kiedy zanosi się na to, że wpadniesz na drzewo starasz się uniknąć kolizji zatrzymując się gdzieś obok. Jaki mechanizm informuje cię o tym, że drzewo przybliża się niebezpiecznie?:
zauważenie, że obraz drzewa na siatkówce znacznie się powiększył
Kiedy czytasz to pytanie poszczególne słowa pojawiają się w twoim polu widzenia jakby kolejno wychodziły przed kurtynę, a po odczytaniu znikały. Zjawisko to jest ilustracją
zasady figury i tła
Oglądasz abstrakcyjny obraz przedstawiający spiralę zakończoną czarnym krążkiem w środku. Autor tego dzieła twierdzi, że namalował białą płytę gramofonową leżącą na czarnym stole. Jego złośliwy konkurent uważa że jest to raczej czarna plama na środku białego beretu. Jeśli zgodzisz się z tą drugą interpretacją czarny krążek zacznie wyglądać jakby był:
bliżej od ciebie
Marek przygląda się regatom z dogodnego miejsca znajdującego się na mecie. Jako że wszystkie łódki są tej samej wielkości, wnioskuje, że jedna, która wydaje mu się dużo mniejsza od pozostałych, pozostała w tyle. Jego interpretacja opiera się na:
wiedzy na temat zależności miedzy wielkością przedmiotów a odległością
Kiedy pędzisz z zawrotną szybkością na swoich łyżworolkach, mimo dramatycznych zmian stymulacji, które odbierają twoje systemy sensoryczne, widzisz jednak świat jako niezmienny. Zjawisko to można wyjaśnić:
stałością spostrzegania
Aby pokazać różnicę między przedmiotami rzeczywistymi, a obrazami na siatkówce twój profesor przyniósł na zajęcia dużą czerwoną piłkę i kartonowy krążek pomalowany na ten sam kolor. Podczas demonstracji użył piłki jako modelu bodźca proksymalnego, a krążka jako modelu bodźca dystalnego.
Nie
Prof. Mędrek jest światowym specjalistą w dziedzinie złudzeń optycznych. Jedno z nich - złudzenie Poggendorfa - badał przez 20 lat. Właśnie demonstruje je swojemu siostrzeńcowi Jędrkowi, który nigdy tego złudzenia nie widział. Prawdopodobieństwo, że Jędrek dozna złudzenia wynosi 100%, prawdopodobieństwo, że dozna go profesor wynosi tylko 50%.
Nie
Nawet po wielokrotnym czytaniu maszynopisu jakiegoś większego tekstu pozostaje jeszcze parę błędów literowych. Najlepszym wyjaśnieniem dla tego zjawiska jest nastawienie percepcyjne.
Tak
Jeśli w polu widzenia kolejno zapalają się dwa nieruchome światła w tempie 4 – 5 razy na sekundę, to obserwator widzi ruchomy punkt przesuwający się od jednego światła do drugiego. Efekt ten znany jest jako zjawisko fi.
Tak
Błąd Pigmeja Kenge w ocenie wielkości bawołów na otwartej przestrzeni spowodowany był świadomym treningiem wychowawczym, jakiemu był on poddany w dzieciństwie.
Nie
Kasia, matka nowo narodzonego dziecka znana była jako wielki śpioch, któremu nie przeszkadzał w spaniu nawet największy hałas. Odkąd pojawiło się jej dziecko, Kasia słyszy jego płacz jako pierwsza i budzi się bez trudu nawet w środku nocy. Taka zmiana w jej zachowaniu stała się możliwa dzięki zmianie stylu poznawczego.
Nie
4-letnia córeczka Marty pokazała ci rysunek wykonany w przedszkolu. Nie miałeś pojęcia co on przedstawiał dopóki dziewczynka nie objaśniła, że „to jest piesek”. Od tej chwili zobaczyłeś na rysunku coś, co w odległy sposób przypominało psa. Było to rozpoznanie na podstawie procesów sterowanych informacjami sensorycznymi.
Nie
Wiedząc, że złudzenia istnieją możesz wnioskować, że receptory zmysłowe działają w sposób trudny do przewidzenia.
Nie
Informacje sensoryczne, czyli surowe dane bezpośredniego doświadczenia są punktem wyjścia dla oddolnych procesów pobierania i organizacji informacji ze środowiska.
Tak
Obserwujesz dzieci podczas zabawy. Część dzieci bawi się na huśtawce, inna część na zjeżdżalni, a jeszcze inna gra w ciuciubabkę. Ten podział na odrębne grupy najprościej wyjaśnia prawo bliskości.
Tak
Słownik umysłowy zorganizowany jest w sieć powiązaną na zasadzie podobieństwa znaczeniowego, dźwiękowego i gramatycznego słów. Jest to założenie
teorii rozprzestrzeniającej się aktywacji.
Chcesz kupić nowy samochód. Podejrzewasz, że sprzedawca ma ochotę cię oszukać. Które z jego pytań wskazywałoby na zamiar wywołania u ciebie zakotwiczenia?
Jak się panu wydaje, jaką maksymalną cenę inny klient gotów byłby zapłacić za ten piękny samochód?
Który z poniższych warunków gwarantuje sukces w rozumowaniu indukcyjnym?
posiadane doświadczenie
Oglądasz film w telewizji. Podczas każdej przerwy reklamowej pojawia się ogłoszenie nowej pasty do mycia zębów „Aligator”. Następnego dnia przyjaciółka pyta cię czy nie potrzebujesz czegoś ze sklepu. Przypominasz sobie o pustej tubce z pastą do zębów i prosisz, żeby kupiła „Aligatora”. Twoje życzenie można wyjaśnić (w znacznej części) na podstawie heurystyki
dostępności.
Badacze rozwiązywania problemów analizują często protokoły głośnego myślenia, aby w ten sposób poznać
operacje umysłowe.
Tylko wtedy, kiedy rozwiązujesz dobrze zdefiniowany problem posiadasz wiedzę o tym,
jaki jest punkt wyjścia, optymalne rozwiązanie i środki do jego osiągnięcia.
Tworzenie pojęć jest przejawem
ekonomii poznawczej umysłu.
Zalecenie „Zaczynajcie pracę od prostszych wersji złożonych problemów” jest
heurystyką.
Skłonność grup podejmujących decyzje do tworzenia barier umysłowych nie przepuszczających niepożądanych informacji, aby ułatwić konsensus, szczególnie, jeśli jest on zgodny z punktem widzenia przywódcy, jest to
myślenie grupowe.
Skoro komputery potrafią przetwarzać symbole w zadaniach na rozumowanie, to ludzkie umysły, które je zaprogramowały psychologowie powinni badać jako urządzenia przetwarzające symbole. Postulat ten został sformułowany przez
H. Simona.
Jeden z wniosków z badań nad wyobraźnią wzrokową brzmi: „Ludzie skanują obrazy wzrokowe tak jakby przyglądali się realnym obiektom”.
Tak
W telewizji toczy się spór między przedsiębiorcą, który chciałby zbudować fabrykę w twoim mieście a obrońcą środowiska, który jest temu przeciwny. Przedsiębiorca twierdzi, że dzięki fabryce powstaną setki miejsc pracy i nastąpi ożywienie gospodarcze, ekolog wylicza o ile zmniejszą się tereny zielone i ile zwierząt zginie z powodu zatrucia powietrza i wody. Każda ze stron sporu stara się pozyskać przychylność mieszkańców kształtując u nich korzystną dla siebie postawę wobec ryzyka.
Nie
Kiedy Bartek powiedział „przydałby się nam młotek”, Basia zdjęła pantofel i włożyła mu go do ręki. W ten sposób udało jej się przezwyciężyć fiksację funkcjonalną.
Tak
Wiązka informacji o sekwencjach powiązanych wzajemnie specyficznych zdarzeń i działań, których pojawienia się oczekujemy w określonych sytuacjach społecznych to mapa poznawcza.
Nie
Ludzie oceniają ryzyko nieznane lub potencjalnie zagrażające jako poważniejsze niż dobrze znane lub o opóźnionych skutkach.
Tak
Strategia proteuszowa jest jednym z algorytmów Darwinowskich.
Tak
Ludzie pytani o umiejętność bezpiecznego prowadzenia samochodu zazwyczaj oceniają siebie jako kierowców lepszych niż 85% wszystkich znanych sobie osób.
Tak
Na mapach umysłowych Paryżan zakręty Sekwany są dużo łagodniejsze niż w rzeczywistości, toteż niektórzy z nich błędnie lokalizują pewne miejsca leżące na prawym brzegu Sekwany jako leżące na lewym brzegu.
Tak
Jeśli potraktować poważnie sierpniowy horoskop dla zodiakalnych Panien: „Duża szansa wygranej w Totolotka”, można stać się ofiarą zniekształcenia poznawczego polegającego na zakotwiczeniu.
Nie
Świadomość rozsądnych celów poznawczych, wybieranie efektywnych strategii przechodzenia od wiedzy do celów, stosowanie samokontroli podczas działania świadczą o posiadaniu nastawień umysłowych.
Nie
Afordancja
Potencjał ukryty w przedmiocie- krzesło, że możesz usiąść, siłownia w parku miejskim zachęca do poćwiczenia.
Anamorfoza
To złudzenie trójwymiarowej postaci- dziecko narysowane na drodze, wygląda jak żywe, kierowcy
Zasada pregnacji
Niekompletna struktura dąży do zamknięcia, do formy doskonałej, zrównoważonej -> niedomknięty trójkąt widziany jako trójkąt a nie krzywa łamana
Prawo podobieństwa
Grupujemy elementy o podobnym wyglądzie. Nasz wzrok automatycznie grupuje elementy o podobnym wyglądzie, czy to z powodu ich wielkości, kształtu, czy to koloru.
Prawo bliskości
Prawo bliskości mówi, że nasz umysł grupuje sąsiadujące ze sobą elementy. Dlatego na obrazku widzimy 6 rzędów niebieskich kulek po lewej stronie i 5 kolumn po prawej. Jedyną różnicą jest odległość między kulkami.
Prawo dobrej kontynuacji
Elementy tworzące linię lub krzywą postrzegane są jako elementy związane ze sobą – o czym mówi prawo dobrej kontynuacji.
Zasada minimum percepcji
Reguły grupowania percepcyjnego wiążą się z bardziej ogólną zasadą minimum percepcji. Według niej spostrzegamy zawsze najprostsze organizacje, które pasują do wzorca wzrokowego. Jeśli dany obszar interfejsu stosuje różne bodźce wzrokowe (kolor, odległość, kształt itd.), to ludzki umysł będzie kierował się tymi bodźcami, które będzie mu najłatwiej przetworzyć. Trzeba więc mocno uważać w doborze elementów i mieć na uwadze wszystkie, a nie tylko jedną zasadę grupowania percepcyjnego.
Koncepcja inwestycyjna Sternberg i Lubart
Odwołują się do metafory sprzedawania i kupowania akcji na rynku papierów wartościowych, sukces polega na kupowaniu akcji, gdy są tanie i nikt ich nie chce, a na sprzedawaniu gdy drogie i poszukiwane
Koncepcja transgresji J. Kozielecki
Główna tezą tej koncepcji jest to ze człowiek z natury wykazuje tendencje do transgresji czyli do przekraczania granic, a twórczość obok ekspansji jest jednym ze sposobów wykraczania poza to co wcześniej osiągnięto. Autor dzieli na transgresje osobiste typu P i kulturowe typu H , uznając ze w obu przypadkach można mówić o twórczości, choć jej wymiar i znaczenie się różnią. Systemowy charakter tej koncepcji polega na uznaniu, że twórczość nie jest zjawiskiem ograniczonym do procesów psychicznych zachodzących w indywidualnym umyśle.