Słownik pojęć

Aerografia – technika malowania artystycznego polegająca na tworzeniu kolorów pośrednich – odcieni poprzez nakładanie na siebie kolorów podstawowych. Chcąc uzyskać np. barwę szarą można zastosować farbę czarną położoną w odpowiedniej ilości na białe tło.

Akwarela - nazwa techniki malarskiej i jednocześnie nazwa obrazów wykonywanych tą techniką. Technika ta polega na malowaniu rozcieńczonymi w wodzie pigmentami na porowatym papierze, który szybko wchłania wodę. Rozcieńczone pigmenty nie pokrywają całkowicie faktury papieru, lecz pozostawiają ją dobrze widoczną. Z tego względu na efekt końcowy bardzo duży wpływ ma barwa i faktura samego papieru.

Ekslibris – znak własnościowy danego egzemplarza, książki najczęściej ozdobny, wykonany w technice graficznej, z imieniem i nazwiskiem właściciela księgozbioru, (lub np. stylizowanymi inicjałami) albo nazwą instytucji. Typowy ekslibris jest małą, zadrukowaną karteczką przyklejoną do wewnętrznej strony okładki. W prostszej formie może to być np. pieczątka.

Faktura - w malarstwie termin ten określa sposób nakładania farb na podłoże. Może być faktura gładka, szorstka, impastowa itd.

Figuralny obraz

Figuratywny obraz – obraz przedstawiający obiekt w naturalnych wymiarach z mocno zaznaczonymi, intensywnymi konturami.

Grafika -  jeden z podstawowych obok malarstwa i rzeźby działów sztuk plastycznych. Obejmuje techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy. Zależnie od funkcji rozróżniamy grafikę artystyczną zwaną też warsztatową oraz grafikę użytkową zwaną też stosowaną.

Graffiti - Dzieli się na malowanie "z ręki", a więc za pomocą samych farb, oraz na malowanie z szablonów polegające na przykładaniu do ściany wcześniej wykonanych szablonów i pokrywaniu wolnych obszarów farbą. Graffiti uliczne wykonywane jest też czasem za pomocą innych technik – np. pędzla i wodnej farby akrylowej, naśladuje się tutaj jednak zawsze efekty uzyskiwane za pomocą klasycznej metody z farbami w sprayu.

Kolaż - technika plastyczna polegająca na zestawianiu na płaszczyźnie wycinków różnych materiałów w zamierzona całość kompozycyjną za pomocą rożnych technik montażu. Pierwsi collage zastosowali kubiści - P. Picasso, G. Braque.

Kanon -  zespół wzorców, reguł i metod wytwarzania obowiązujących w danym okresie w odniesieniu do przedstawiania ludzkiej postaci, stylu architektonicznego, lub wszelkich form artystycznych na określonym obszarze.

Kicz - potoczna nazwa określająca przedmiot sztuki jako tandetny, bezwartościowy lub zbyt łatwy w odbiorze.

Kolor(barwa) – jest to doznanie zmysłu wzroku wywołane przez promieniowanie elektromagnetyczne w paśmie fal od 380 do 780 milimikronów.

Kolory podstawowe - minimalne zestawy kolorów, które łączone umożliwiają uzyskanie dowolnych kolorów z podanego zakresu.  Ogólnie przyjętym jest, że trzy podstawowe kolory to: czerwony, niebieski i żółty, które są uwarunkowane historycznie w sztuce i architekturze.

Kolory czyste - barwy złożone nie posiadające domieszki szarości.

Kolory pochodne -  zwane także pochodnymi, są barwami otrzymywanymi przez zmieszanie ze sobą dwóch barw podstawowych w danym modelu kolorów.

Kolor złamany -  przeciwieństwo barw czystych. Potoczne określenie barw z zauważalną domieszką bieli, szarości lub czerni.  W malarstwie i innych sztukach wizualnych służą dość często do wyrażenia lub podkreślenia nastroju melancholii, smutku i zagubienia, lub jako tło sprzyjające szczególnie mocnemu uwydatnieniu plam lub obiektów o czystych, jaskrawych barwach.

Kolor rozbielony – kolor rozjaśniony za pomocą koloru białego. Najczęściej powoduje powstanie nowego koloru.

Kolor zgaszony – kolor przyciemniony za pomocą koloru czarnego. Najczęściej powoduje powstanie nowego koloru.

Kolor ciepły - subiektywne określenie barw przesuniętych w widmie barwnym w stronę czerwieni. Na kole barw; barwy ciepłe biegną od średniej zieleni poprzez żółcień, oranż i czerwień aż do średniego fioletu. W powszechnym pojęciu barwy ciepłe są uznawane za pobudzające, optymistyczne, czasem agresywne.

Kolor zimny - subiektywne określenie barw przesuniętych w widmie barwnym w stronę fioletu. W powszechnym pojęciu barwy chłodne są uznawane za uspokajające, skłaniające do rozluźnienia i refleksji, czasem przygnębiające.

Kompozycja - układ elementów zestawionych ze sobą w taki sposób, aby tworzyły one harmonijną całość. Kompozycją określa się również samo dzieło, zawierające połączone ze sobą składniki.

Kompozycja abstrakcyjna -  kompozycja bezprzedmiotowa, nieprzetwarzająca świata realnych przedmiotów, jak najbardziej daleka od obrazowania rzeczywistości; posługuje się takimi środkami wyrazu jak linie, płaszczyzny, kolory i bryły.

Kompozycje rytmiczne – kompozycje w których kształty i wymiary współgrają ze sobą harmonicznie.

Kontrast - uwydatniona różnica, przeciwieństwo lub przeciwstawienie elementów obrazu bądź rzeźby. Kontrast służy do podkreślenia i zaakcentowania wybranych elementów dzieła. Może też służyć do podkreślenia nastroju pracy, na przykład przydawać niepokoju i niepewności. Różnica między dwoma zestawianymi ze sobą przedmiotami lub zjawiskami dotycząca na przykład barwy, kształtu lub faktury.

Kontur - element budowy kształtu kompozycji;  kreska oddzielająca dwie płaszczyzny, odwzorowująca krawędź ich połączenia. 

Martwa natura - w malarstwie ukazanie grupy przedmiotów, ułożonych atrakcyjnie pod względem kompozycyjnym, w ciekawej scenerii świetlnej i kolorystycznej. Jako samodzielny temat zaczęła funkcjonować we Włoszech na początku XVI wieku. Jako odrębny gatunek malarstwa rozwinęła się przede wszystkim we Flandrii i Holandii w XVII wieku.

Monogram – litera lub kilka liter powiązanych kompozycyjnie, stosowanych jako podpis lub znak własności (wyszywanych na pościeli i ubraniach, nanoszonych na sprzętach, drukowanych). Literami monogramu są inicjały osoby lub nazwy firmy. Litery monogramu powinny być ozdobne, jednak w sposób umiarkowany, ponieważ naczelną cechą monogramu jest jego czytelność, a dopiero potem ozdobność.

Mozaika - technika malarstwa o charakterze dekoracyjnym i często monumentalnym, polegająca na układaniu zaprojektowanej kompozycji malarskiej z drobnych kostek kamiennych, szklanych lub ceramicznych na odpowiednio przygotowanej zaprawie wapiennej lub cementowej. Technika ta charakteryzuje się wyjątkową trwałością.

Ornament- motyw lub zespół motywów zdobniczych, stosowanych w architekturze lub sztukach plastycznych. Motywy te, złożone z drobnych elementów, mogą pokrywać całą powierzchnię, występować tylko w określonych polach albo przybierać formę pasową. Mogą także współgrać z tektoniką lub nad nią dominować. Zazwyczaj ornament nie jest elementem niezbędnym dla istnienia struktury danego przedmiotu czy budowli, a jedynie jest stosowany jako element podziału określonej kompozycji.

Pejzaż- malarstwo krajobrazowe, czyli malarstwo przedstawiające krajobraz, widok natury lub otoczenia miejskiego.

W zależności od przedstawionej rzeczywistości wyróżnia się pejzaż topograficzny – odzwierciedlający konkretny motyw i pejzaż fantastyczny – będący wytworem wyobraźni. Dzieli się też pejzaże w zależności od obrazowanego motywu:

Paleta- porządkowany zestaw kolorów, ograniczony w pewien sposób w stosunku do całej gamy widzialnych barw

Portret- obraz, zdjęcie lub inne dzieło będące przedstawieniem osoby i odwzorowujące jej wygląd zewnętrzny, a czasem także cechy osobowości.

Sgraffito- technika dekoracyjna malarstwa ściennego, polegająca na nakładaniu kolejnych, kolorowych warstw tynku lub kolorowych glin i na zeskrobywaniu fragmentów warstw wierzchnich w czasie, kiedy jeszcze one nie zaschły (nie utwardziły się). Poprzez odsłanianie warstw wcześniej nałożonych powstaje dwu- lub wielobarwny wzór.

Szkic- wstępna realizacja koncepcji artystycznej: malarskiej, rzeźbiarskiej (bozzetto), literackiej itp.; szkicem można również nazwać swobodnie wykonany rysunek, często o charakterze notatki, służącej później przy opracowaniu dzieła.

Szablon: 1) przedmiot będący pierwowzorem wykonania jakiegoś przedmiotu lub obrazu; 2) technika, w której do malowania wykorzystuje się matryce (również nazywane szablonami), wycięte zazwyczaj w tekturze lub grubej folii, które przykłada się do malowanej powierzchni, a następnie pokrywa farbą. Najczęściej wykorzystuje się w tym celu farbę w sprayu, można jednak nakładać farbę również pędzlem lub wałkiem. Techniką tą można wykonać zarówno proste, jednokolorowe prace jak i prace bardziej skomplikowane, wymagające wykonania wielu matryc i dokładnego zaplanowania kolejności nakładania farb.

Tepowanie- technika polegająca na delikatnym uderzaniu pędzlem z płasko ściętą szczeciną o szablon pod kątem 90 stopni do malowanej powierzchni. Technika ta używa na jest przy nakładaniu zarówno suchych, jak i tłustych gruntów malarskich na podobrazia twarde.

Technika mieszana- wykorzystanie w jednej pracy różnych technik malarskich

Walor- jasność barwy, natężenie światła względnie cienia (ilość jasności i ciemności), jaka zawarta jest w tonie kolorystycznym. Walor wiąże się z poczuciem ciężaru koloru, ponieważ barwy i odcienie jasne są lekkie i ulotne, a ciemne sprawiają wrażenie ciężkości i masywności. Odpowiednie rozłożenie walorowe organizuje kompozycję kolorystyczną. Siła waloru zależy od barwy przedmiotów w naturze, a także od kierunku ich oświetlenia.

Witraż- ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelazne sztaby. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami podkreśla charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur itp.)


Wyszukiwarka