3. Podstawy cementacji metali z roztworów, czynniki wpływające na szybkość procesu.
Cementacja – proces wypierania z roztworu jonów jednego metalu przez drugi, przy czym pierwszy z nich przechodzi ze stanu jonowego w metaliczny, a drugi z metalicznego w jonowy.
z2Me1z1+ + z1Me2 z2Me1 + z1Me2z2+
Przez cementację można usunąć zanieczyszczenia bardziej elektrododatnie niż metal podstawowy, przy czym najczęściej cementację prowadzi się metalem podstawowym. Wynika z tego, że każdy metal bardziej elektroujemny powinien wypierać z roztworu jony metali bardziej elektrododatnie.
Potencjał równowagowy elektrody, położenie w szeregu napięciowym metali – kryterium szlachetności.
Mg – nie da się usunąć ani hydrolizą, ani przez cementację.
Jeżeli metali wypierający stosowany jest w nadmiarze, to proces będzie przebiegać do wyrównania potencjałów termodynamicznych lub co jest równoznaczne do wyrównania potencjałów elektrochemicznych.
Nigdy nie usuwa się metalu do zera.
Potencjały normalne metali [V].
Im większa różnica odległości tym lepiej zachodzi cementacja np. usuwamy Cu za pomocą Mg. Ale bardzo ważna jest technologia, więc magnez nie wszędzie.
Mg – 2,38 | Zn – 0,76 | Co – 0,38 | Sn – 0,14 | Cu +0,34 |
---|---|---|---|---|
Al – 1,71 | Fe – 0,41 | Ni – 0,22 | Pb – 0,13 | Ag +0.80 |
Np. Zn wyprze Cu z roztworu, ale Cu, Zn nie.
Mieszanie częściowo usuwa osad.
Czynniki wpływające na szybkość cementacji:
-odległość między metalem w szeregu napięciowym (różnica potencjałów normalnych)
-temperatura, pH roztworu (optimum bo korzystne i szkodliwe)
-powierzchnia metalu cementującego (duża powierzchnia, np. pył)
-mieszanie
-czystość metalu którym cementujemy
-dodatki innych pierwiastków.