Bioetyka wykład 1

  1. Etyka moralna

Zdanie ocenne

3. Podział etyk:

A. etyka konsekwencjalistyczna odmiany: etyka utylitarystyczna (utylitaryzm)

B. etyki deontologiczne

C. etyka cnót (najstarsza)

D. etyka wartości

Ad. A

- największa ilość dobra dla jak największej liczby osób

- największa ilość szczęścia dla jak największej liczby osób

DOBRO, SZCZĘŚCIE

- dla każdego może znaczyć co innego, to też zależy od sytuacji

- maksymalizacja dobra czy szczęścia

- co wspólnego ma dobro z użytecznością

Etyka utylitarystyczna:

- największa wartość, pożytek

- rachunek zysków i strat; w taki sposób można podejść do etyki; rachunek zależy od tego co chcemy osiągnąć: cel uświęca środki, liczy się skuteczność; skutki i konsekwencje (konsekwencjonalisyczna); Etyka konsekwencjalistyczna ( konsekwencjalizm ) głosi, że wartości czynu bierze się w pełni z wartości jego konsekwencji. Zgodnie ze stanowiskiem, żaden czyn nie jest dobry lub zły sam w sobie, a jedynie ze względu na konsekwencje, jakie za sobą pociąga.Niektórzy filozofowie twierdzą, że w sprawach moralności należy postępować wedle skłonności

Ad. B

Etyka deontologiczna - oparta jest na pojęciu obowiązku, słuszność. Zgodnie z tym stanowiskiem czyn jest etycznie dobry dlatego, że stanowi wypełnianie obowiązku, prawa. Najbardziej znanym przykładem tej etyki jest etyka Kanta.

Kant definiuje ją na różne sposoby. Najprostszy cytowany jest poniżej (w oryginale):

„Postępuj zawsze według takiej maksymy, abyś mógł zarazem chcieć, by stała się ona podstawą powszechnego prawodawstwa.

Imperatyw kategoryczny, naczelna zasada w etyce I. Kanta, która stanowi czysto formalne prawo działania, wyrażone w trzech nakazach:

1) " postępuj zawsze tak, abyś mógł chcieć, by zasada twego postępowania była prawem powszechnym".

2) "postępuj tak, aby ludzkość nigdy tobie ani innym jednostkom nie służyła za środek, lecz zawsze była celem".

3) "postępuj tak, abyś swoją wolę mógł uważać za źródło prawa powszechnego".

Takie postępowanie, wg Kanta, jest podstawą i równocześnie gwarancją wolności i autonomii.

Metanorma:

Ograniczenia etyki:

Ad.3

etyka cnót:

tchórzostwo męstwo brawura

Cnoty

Arystoteles dokonał rozróżnienia cnót na: cnoty dianoetyczne (intelektualne), które są skutkiem doświadczenia oraz cnoty etyczne (moralne), które są skutkiem przyzwyczajenia.

Z cnót intelektualnych najważniejsze są dwie: rozsądek (φρόνησις phronesis) i mądrość (σοφία sophia). Rozsądek dotyczy ludzkich spraw, dba o zapewnienie człowiekowi zarówno dóbr duchowych jak i cielesnych. Przedmiotem i polem działania rozsądku są rzeczy zmienne i przemijające. Mądrość jest najwyższą z rodzajów wiedzy. Zajmuje się bytami wiecznymi i niezmiennymi.

Cnoty etyczne mieszczą się w tzw. „złotym środku”, między dwiema wadami (nadmiarem i niedostatkiem). Np. odwaga mieści się między zuchwalstwem i tchórzostwem. Żadna z cnót nie jest wrodzona, z natury jesteśmy tylko zdolni do ich nabywania, a rozwijamy je dzięki przyzwyczajeniu.

Z cnót etycznych najwyższa jest sprawiedliwość, którą dzielił na rozdzielającą (słuszny podział dóbr) i wyrównującą (kompensację krzywd); podstawą jednak jest konstytuującą wspólnotę ludzką przyjaźń. Postawa moralna (ἕξις hexis) powstaje zatem nie w wyniku samego rozumienia, ale praktyki życia i moralności otoczenia. Nie bez znaczenia jest ćwiczenie, przyzwyczajenie i uczenie się.

Arystoteles uważał, że zbyt skrajne czy rygorystyczne podejście do moralności oraz całkowite ignorowanie żądz cielesnych ma zwykle fatalne rezultaty, gdyż żądze te są sposobem, w jaki ciało komunikuje silnie zależnej od niego duszy swoje potrzeby.

W swoim postępowaniu człowiek powinien kierować się „złotym środkiem”, który jest określany przez jego rozum, gdyż jest to droga do osiągnięcia szczęścia, najwyższego dobra, które jest naszym celem ostatecznym.

Wynika z tego, iż człowiek powinien podążać drogą „złotego środka” – nie ignorować żądz, ale też nie może się im podporządkowywać, nie może im ulegać. Jego działanie ma być umiarkowane, ale ma jednocześnie przynosić mu przyjemność. Żądze muszą zostać zaspokojone, ale w sposób umożliwiający harmonijny rozwój także rozumnej części duszy, która to dusza powinna oprócz nabywania wiedzy kultywować również umiejętności panowania nad żądzami, poprzez silną wolę, odwagę i rozsądek.

Wg Arystotelesa nie w każdym postępowaniu można odnaleźć „złoty środek”, do takich czynów zalicza: cudzołóstwo, kradzież, morderstwo — tutaj nie ma średniej miary, są to czyny niegodziwe.

OGRANICZENIA

  1. Co to jest szczęście?

  2. Czy człowiek cnotliwy jest szczęśliwy?

Ad. a)

Ad. b)

Ad. D

Etyka wartości

Dwuznaczność w schemacie:

Wyznaczniki ważności wartości (modyfikowana przez Benthama)


Wyszukiwarka