-System produkcyjny - celowo zaprojektowany i zaopatrzony układ materialny, informacyjny i energetycznie eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu określonych produktów w celu zaspokojenia zróżnicowanych potrzeb konsumenta.
-Produkt – wyrób produkcyjny lub usługa będąca materialnym, energetycznym i informacyjnym rezultatem funkcjonowania systemu produkcyjnego. To każdy obiekt rynkowej wymiany oraz wszystko to co może być oferowane na rynku. Produktem może być dobro materialne(wyrób) ,usługa, miejsce, organizacja , idea.
-Wyrób – jest przedmiotem który w wyniku procesu wytwarzania staje się gotowy do użytku względnie do sprzedaży.
-Usługa – działanie podejmowane w celu zaspokojenia określonej potrzeby klienta, realizowana z udziałem klienta często w celach komercyjnych. Może obejmować czynności niematerialne: reprezentowanie kogoś przed urzędem lub sądem, porada techniczne lub materialna: wykonanie np. dokumentacji.
*konsumpcyjne – te które bezpośrednio lub pośrednio związane z zaspokajaniem potrzeb ludności
materialne:
-handel , naprawy
-hotele i restauracje
-transport pasażerski i łączność
-osobiste
-działalnosc komunalna
niematerialne:
-edukacyjne
-ochrona zdrowia i opieka społeczna
-rekreacja, kultura i sport
*przemysłowe – czynności będące współdziałaniem w procesie produkcyjnym, nie tworząc nowych dóbr.
-transport gospodarki magazynowej
-pośrednictwo finansowe
-obsługa nieruchomości
-wynajem maszyn i sprzętu
-prowadzenie prac handlowo- rozwojowych
*ogólnospołeczne – czynności które zaspokajają potrzeby porządkowo - organizacyjne gospodarki narodowej.
-administracja publiczna
-działalność organizacji członkowskich
*Wyrób
-produkt materialny
-mogą być przechowywane
-jest zwłoka miedzy produkcja a wykonaniem
-sa zazwyczaj podobne i mogą być produkowane masowo
-niewielki kontakt miedzy klientem a konsumentem
-klienci nie pomagają w produkcji
*Usługa
-produkt niematerialny
-nie mogą być trzymane w zapasie
-są równocześnie produkowane i konsumowane
-są jedyne w swoim rodzaju
-duży kontakt z klientem
Wyrób zawiera się w usługach a usługa w wyrobach!!!!!!
-Przedmiot pracy – wyroby, zespoły cześci (to co podajemy obrabianiu)
-Środki produkcyjne – to czym pracujemy narzędzia
Podział parametrów procesu wytwarzania
***Wejscia
**Przedmiot pracy
*program produkcji
*patria produkcji
*partia transportowa
*poziom braków
**Środki pracy
*fundusz czasu
*obciązenie
**Pracownik
*fundusz czasu
*obciązenie
***Wyjścia
**Proste
*zadania godzinowe
*możliwosci godzinowe
*takt
*wydajnosc
**Złożone
*liczba stanowisk
*liczba pracowników
*rezerwy
**Rodzajowe
*cykl produkcyjny
*zapasy produkcji w toku
- rodzaje(asortyment)- ilość wytwarzanych, zespołów, elementów lub wykonanych usług w określonym czasie.
Źródła ustalenia dla wyrobów:
*na podstawie zamówienia
*potrzeby rynku
*zdolności produkcyjnej
Źródła ustalenia dla zespołów i elementów:
*program produkcyjny dla wyrobów
*struktura(rozwiniecie konstrukcyjne) wyrobów
BOM- zestawienie materiałów struktury konstrukcyjnej
Jest to liczba elementów (zespołów) wykonywanych przy jednorazowym nakładzie czasu przygotowawczo- zakończonego na każdą występującą w procesie technologicznym operacje.
T=tj+tpz/i
tj- czas jednostkowy-czas obróbki 1szt.
tpz -czas przygotowawczo- zakończeniowy
i – wielkość partii produkcyjnej
-Pakiet obróbkowy – jest to zbiór elementów połączonych (np .w uchwyt) w celu ich wspólnego jednoczesnego poddania obróbce. Np. obróbka cieplna
Wielkość partii produkcyjnej
-Zwiększenie partii produkcyjnej:
*zmniejszenie nakładów na ustawianie i przygotowywanie produkcji w przeliczeniu na jednostke produkcji
*lepsze wykorzystanie funduszy czasu stanowiska
*zwiekszenie wydajności pracowników(przez uczenie sie)
*polepszenie jakości produkcji (jakościowe uczenie się)
*uproszczenie organizacji i zarządzania organizacja
-Zmniejszenie partii produkcyjnej:
*skrócenie cyklu produkcyjnego
*zmniejszenie zapasów produkcji w toku (pow.produkcyjno-magazynowej)
*zmniejszenie zamrożonych środków dochodowych i odsetek od kredytów
*zwiększenie elastyczności procesu produkcyjnego
Jest to liczba elementów, podzespołów lub zespołów przekazywana z jednego stanowiska na drugie lub z jednego odcinka produkcyjnego na inny wynikajacy z możliwości i efektywności transportu. Od jej wielkości zależy długotrwałość cyklu produkcyjnego, wielkość zapasu produkcji w toku oraz wielkość zadań.
Jest to liczba elementów, podzespołów lub materiałów spakowana na palecie, pojemniku lub połączona w inny sposób np. związana, przygotowana do jednorazowego załadowania i przewiezienia.
Liczba wyrobów finalnych, wydzielona ewidencyjne wynikająca z podziału rocznego planu produkcyjnego lub większego zamówienia na mniejsze jednostki, w celu ich wspólnego wytwarzania i rozliczania w określonym przedziale czasu.
-Czynniki wpływające na wielkość serii:
*warunki narzucone przez odbiorcę
*długotrwałość okresu planistycznego
*możliwości produkcyjne przedsiębiorstwa
*warunki kredytowania
*możliwości magazynowania
*dotychczasowe doświadczenia planistyczne
MTS- produkcja na magazyn.
Klient ma możliwość szybkiego otrzymania produktu lecz nie ma on wpływu na jego kształtowanie w procesie produkcyjnym i musie się zadowolić istniejącym na rynku wyrobem. Głównie produkcja masowa.
ATO- montaż na zamówienie
Produkcja polega na wytwarzaniu (montażu) różnych wariantów produktu z tych samych elementów. Produkty masowe ,wykończone wg. Indywidualnych wymagań klientów lecz zbudowanych z modułów o standardowym wykonaniu.
MTO- Produkcja na zamówienie
Rodzaj produkcji polegająca na tym ze podczas projektowania inżynierskiego dostępne SA liczne komponenty lecz ostateczny produkt nie jest wyspecyfikowany. Wytwarzanie wyrobu rozpoczyna się z chwilą zamówienia po przez klienta a konfiguracja wyrobu może być dowolnie zmieniana w czasie trwania wytwarzania.
ETO- Projektowanie na zamówienie
Rodzaj produkcji który rozszerza produkcje na zamówienie o projektowanie inżynierskie na zamówienie. Jego efektem są produkty indywidualne.
-Produkcja dyskretna – przetwarzane są niejednorodne strumienie materiałów i związane z obróbka wiórowa, plastyczną, spawaniem, montażem itp. Przemysł wspomagany przez komputerowa automatyzacje i robotykę. Przemysł elektromaszynowy, samochodowy, hutniczy, odzieżowy.
-Produkcja ciągła – produkt jest wytwarzany w sposób ciągły najczęściej z zastosowaniem procesów chemicznych- związane z przetwarzaniem jednorodnych lub zbliżonych strumieni materiałów cieczy, gazów , ciał sypkich i SA w wysokim stopniu zautomatyzowane.
Określa stopień specjalizacji stanowiska roboczego i związany z nim poziom stabilności wykonawczej produkcji:
*produkcja jednostkowa
*produkcja małoseryjna
*produkcja średnioseryjna
*produkcja wieloseryjna
*produkcja masowa
Układ komórek produkcyjnych oraz zespołów związków kooperacyjnych zachodzących miedzy nimi.
*struktura, komórka, gniazdo technologiczne
* struktura, komórka, gniazdo przedmiotowe
-Struktura o specjalizacji technologicznej – kryterium łączenia stanowisk wynika z prawdopodobieństwa rodzaju obróbki, który na tych stanowiskach może być wykonany.
**Zalety
*odmiany produktów mogą być wytwarzane za pomocą tych samych środków produkcji
*maszyny, urządzenia , wyposażenia jest ogólnego przeznaczenia i tańsze niż specjalistyczne
**Wady
Małe serie produkcyjne co w mniejszym stopniu wykorzystują środki produkcji i podwyższają koszty
Jest procesem niezbędnym do wyznaczania zużycia czynników wytwórczych na jednostkę produkcyjną.
-Może dotyczyć:
*czasu pracy
*zużycia energii
*wykorzystania maszyn i urządzeń
To miernik wyrażający w ustalonej jednostce niezbędny nakład pracy na wykonanie danego zadania roboczego, w określonych warunkach technicznych, ekonomicznych, organizacyjnych.
-Techniczna – dyscyplinująca przez ciągłe konwertowanie złożonych parametrów technicznych i organizacyjnych z warunkami w jakich przebiega normowany proces.
-Organizatorska – rozumiana jako wykorzystanie norm w procesie organizacji produkcji
-Płacowa – dotycząca wynagrodzeń pracowniczych
-Kosztowa – normy to jedne z elementów pozwalających na ustalenie kosztów normatywnych oraz kontrolę kosztów robocizny i wyrobu.
-Ustalenie zapotrzebowania na osobę – ze względu na specjalność jak i poszczególnych komórek organizacyjnych oraz zapotrzebowanie w zakresie środków produkcji.
-Oceny – dotyczącej rozwoje technicznego oraz postępu organizacyjnego i ekonomicznego.
-Norma czasu – (pracochłonność , stanowiskochłonność) określa niezbędny czas na wykonanie danego zadania roboczego - godz/szt , min/kg
-Norma ilości – (wydajności) oznacza ilość produktów w jednostkach naturalnych(szt, kg, m) wyznaczoną do wykonania w określonym czasie np. w godz w ciągu zmiany roboczej Ni=1/Nc
Nc=0,5*godz/szt Ni=2*szt/godz
-Norma obsługi – określa liczbę maszyn lub urządzeń które powinien obsługiwać jeden pracownik lub zespół pracowników-wielowarsztatówka.
-Norma obsady – (zatrudnienia)określa wielkość pracowników tworzących jedna obsade przydzieloną do określonego stanowiska pracy lub urządzeń np. utrzymanie ruchu, trans. wewnętrzny.
-Czas przygotowawczo- zakończeniowy – Tpz czas przeznaczony na zapoznanie się z dokumentacja zadania, pobrania niezbędnych narzędzi, uzbrojenie maszyny, zakończenie operacji, rozliczenie wykonanej operacji. Czas ten występuje jednorazowo na partie produkcyjną niezależnie od jej wielkości.
Tpz=Tp+Tzak
T=Tj+Tpz/i
Tj-norma czasu wykonania jednej sztuki wyrobu
Tcyklu=i*Tj + Tpz
I*Tj-Czas wykonania całej partii
Tj=Tw+Tu – czas wykonania i czas uzupełniający
Tw=Tg+Tp- czas główny i czas pomocniczy
Tu=To+ Tf- czas obsługi i czas potrzeb fizjologicznych
-rysunek ofertowy-przedstawia zarys wyrobu i jego wymiary gabarytowe.
-schematy kinematyczne, elektryczne, elektroniczne, pneumatyczne - ukazują zależności pomiędzy najważniejszymi składnikami wyrobu oraz zasadę jego działania.
-rysunki złożeniowe- umożliwiają ogólna orientacje co do poszczególnych składników wyrobu, oraz ich wzajemnego powiązania.
-Rysunki wykonawcze- zawierają wszystkie info niezbędne do wykonania elementu czyli: kształt, wymiary, tolerancje, pasowania itp.
-spisy składników- części wchodzące w skład danego wyrobu w zależności od formy i zakresu informacji możemy wyróżnić specyfikacje: modułowe, ilościowe itp.
-warunki techniczne-uzupełnienie opisowe całej dokumentacji zawierającym często dodatkowe wymagania dotyczące np. tech. Wykonania, warunków odbioru itp.
-dokumentacja techniczno ruchowa (DTR)-zawiera info. przeznaczone dla użytkownika wyrobu np. warunki montażu, instalacji, eksploatacji
Powinna zawierać wszystkie info niezbędne do zapewnienia prawidłowego przebiegu procesu wytwarzania oraz realizacji poszczególnych operacji.
-karta technologiczna – zawiera opis procesu wytwarzania z określeniem kolejności wykonywanych operacji, stanowisk roboczych, norm czasowych operacji, kategorii zaszeregowania robót (tj,tpz) zawiera również dane dotyczące rodzaju i postaci materiałów i norm ich zużycia.
-instrukcje tech – zawierają szczegółowy opis operacji technologicznych który uwzględnia wszystkie niezbędne dane- parametry obróbki, zabiegi
-wykaz pomocy warsztatowej- zawiera zestawienie niezbędnych pomocy do realizacji procesu wytwarzania wg kolejności operacji.
-instrukcja uzbrojenia obrabiarki- dokumenty pozwalające na wyposażenia stanowisk pracy w przyrządy i narzędzia niezbędne do wykonania operacji technologicznej.
-karty normowania czasu pracy- zawiera normy czasu dla poszczególnych operacji i sposobu ich wyznaczenia.
-Karty normowania materiału- zawierają określenie zużycia materiałów potrzebnych do wykonania danego elementu wraz z sposobem jego wyznaczenia.
-kartoteka maszyn i urządzeń
-kartoteka przyrządów i narzędzi
-kartoteka instrukcji obsługi
-dokumentacja techniczno ruchowa
-Dokumentacja organizacyjno- produkcyjna (warsztatowa) – Związana jest z realizacją procesu wytwarzania i obejmuje dokumenty związane z wyrobem i obrotem materiałowym, dokumentacja dyspozycji wykonania prac, ich ewidencji, oraz dokumenty płacowe.
-dyspozycyjna- dotyczy zadań produkcyjnych oraz wydatkowania środków na ich wykonanie.
-ewidencyjno-sprawozdawcza (sprzężenie zwrotne)-obejmuje info. Dotyczące realizacji dysponowanych zadań.
- zleceniowy- związany z partiami produkcyjnymi(zazwyczaj produkcja jednostkowa, mało seryjna)
-planów-raportów i kart limitowych- dokumentacja związana z okresem czasu.
2a. Zleceniowy system dokumentacji- podstawowe dokumenty funkcjonujące w ramach tego systemu
-zlecenie-wezwanie komórki organizacyjnej do realizacji określonego zadania z podaniem terminów rozpoczęcia i zakończenia pracy, czasu trwania, ilości, przedmiotu do wykonania
-przewodnik (karta przewodnika)- dokument wystawiony dla zaplanowanych do wykonywania liczby przedmiotów pracy(wyrobu) zawierający podstawowy zakres informacji z karty technologicznej, towarzyszy określonej liczbie przedmiotów w pracy w toku procesu wytwórczego umożliwia jego realizacje, ilościowe rozliczenie, identyfikacje przedmiotów pracy na wydziale.
-rozdzielnik- zawiera identyczny zestaw info jak przewodnik. Służy do rozdziału prac, rejestracji ich wydania, wykonania oraz zwrotu. Pozwala pracownikom rozdzielni na stała analizę zaawansowania zleceń.
-dowody pobrania materiałów(kwity materiałowe, RW)- dokument zawierający info o materiale (przedmiocie) pobieranych z magazynu służy do dokumentowania wydania materiałów części, półfabrykatów do zleceń wewnątrz przedsiębiorstwa .Jego funkcja związana jest z limitowaniem materiałów(na podstawie norm zużycia).
-dokumenty płacowe (karta płacy)-wystawiany dla operacji technologicznej zgodnie z przewodnikiem. Służy wyznaczaniu zadania dla pracownika ewidencji jego wykonania oraz czasami obliczenia zarobków.
2b. Etapy procesu.
Dokumentacja konstrukcyjna--Rysunki, specyfikacje zastosowania--- karta technologiczna, normy czasoweDokumentacja wykonawcza( kartoteka maszyn, kartoteka materiałów)dokumentacja warsztatowa zlecenie(plan pracyRW, przewodniki, rozdzielniki, karta pracy, harmonogram, )