RODZAJE TRANSPORTU W GÓRN ODKRYWK.:

1)CIĄGŁY: przemieszczanie ładunków strugą ciągłą: >przenośnikowy >hydrauliczny >pneumatyczny 2)CYKLICZNY: przemieszczanie ładunkow z przerwami: szynowy, samochodowy >dźwignicami linowymi, kolejkami terenowymi > spycharkami, zgarniarkami > ładowarkami,

3)WEWNĘTRZNY: A) TECHNOLOGICZNY: przemieszczanie urobku od maszyn urabiających lub ładujacych do urządzeń lub miejsc odbioru, podstawowy system odbioru w kopalni, B)POMOCNICZY: przemieszczanie części maszyn materiałów paliw i innych ładunków 4) ZEWNĘTRZNY: wywóz produktów handlowych do odbiorców (bezpośrednio z wyrobiska lub po operacjach przeróbczych)

Zalety transportu taśmowego:

Prosty sposób załadunku i rozładunku, Nieograniczona wydajność, Wysoka niezawodność Wady transportu taśmowego:- Duży koszt inwestycyjny, Znaczne koszty eksploatacyjne, Możliwość uszkodzeń taśmy

Rodzaje przenośników: Przenośnik z podparciem pneumatycznym taśmy, Przenośniki taśmowe – rurowe, Przenośnik taśmowo – linowy, Przenośnik taśmowe z taśmą przykrywającą, Przenośniki „normalne”, Przenośniki dalekiego zasięgu. Górnictwo węgla kamiennego, rud miedzi, żelaza – typowe szerokości taśm: 1.0, 1,2, 1.4, Białe górnictwo - typowe szerokości taśm: 0.8 1.0, 1.2, 1.4, Górnictwo węgla brunatnego: typowe szerokości taśm: 1.4 do 3.2, Pozostałe przenośniki w różnych branżach; różna szerokość - w zależności od potrzeb

PODSTAWOWE PARAMETRY PRZENOŚNIKÓW: Q [t/h] wydajność(max 40000 t/h), B [mm]szerokość (max 3200 mm), v [m/s]prędkość(max 8 m/s), L [m]długość(max 16500 m), δ [°]kąt nachylenia(max 90 °)

Główne elementy przenośnika taśmowego: Stacja napędowa, Stacja zwrotna, Wózek zrzutowy +wózek wsporczy, Stoły załadowcze, Trasa przenośnikowa, Elementy dodatkowe; -napędy, -układy napinające, -urządzenia czyszczące, -układy zabezpieczające. Składniki przenośników: Przenośniki nadkładowe i węglowe: stacja napędowa, trasa przenośnikowa, stół załadowczy i stacja zwrotna. Przenośniki zwałowe: stacja napędowa, trasa przenośnikowa, wózek zrzutowy i wsporczy i stacja zwrotna.

Podział taśm ze względu na zastosowanie: Taśmy zwykłe (ogólnego przeznaczenia )-stosowane są do transportu materiałów sypkich, opakowanych, lub w kęsach o temperaturze w zakresie od -25◦ C do +60◦C; są stosowane do transportu nadkładu węgla, kruszyw, surowców mineralnych, w zakładach przeróbczych surowców skalnych i mineralnych, a także w przemyśle hutniczym, chemicznym, spożywczym, cementowym, papierniczym, portach, w budownictwie, czy w rolnictwie. Taśmy trudno zapalne, przeznaczone są do pracy w miejscach o zwiększonym zagrożeniu pożarowym na powierzchni; stosowanie w elektrowniach węglowych, elektrociepłowniach, składach i bazach przeładunkowych materiałów łatwo zapalnych. Taśmy trudno palne, przeznaczone do pracy pod ziemią w kopalniach miedzi, węgla kamiennego; muszą spełniać wymagania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego. Taśmy odporne na ciepło, przeznaczone do transportu materiałów o temperaturze powyżej 60◦C; są stosowane w koksowniach, hutach, cementowniach, Taśmy olejoodporne, są przeznaczone do transportu materiałów zawierających substancje oleiste; stosowane w przemyśle chemicznym, spożywczym. Taśmy odporne na niską temperaturę, są przeznaczone do transportu materiałów w kopalniach odkrywkowych w strefie klimatycznej zimnej (temperatura otoczenia +60 do -45◦C), Taśmy antystatyczne-są przeznaczone do transportu materiałów w kopalniach podziemnych metanowych, gdzie zachodzi niebezpieczeństwo wybuchowe, Taśmy przenośnikowe spożywcze-są wykorzystywane w zakładach przemysłu spożywczego do transportu nie pakowanych produktów spożywczych,

Podział taśm ze względu na rodzaj materiału rdzenia taśmy:

1)Taśmy z rdzeniem tekstylnym: Taśmy tekstylne jednoprzekładkowe , Taśmy tekstylne dwuprzekładkowe, Taśmy tekstylne wielko przekładkowe; bawełna,włókna celulozowe (Z), jedwab wiskozowy (R), poliamid (P), poliester (E). poliamid aromatyczny (arami) (D), włókna szklane (G),

2)Taśmy z rdzeniem stalowym (ST): Taśmy z linkami stalowymi, z kordu stalowego, Taśmy z taśmy stalowej. Uszkodzenia taśm przenośnikowych: zbutwienie i przegnicie, przebicie, wyżłobienie, wyrwanie okładki, rozwarstwienie, rozcięcie, wyrwanie obrzeża, wytarcie.

Napęd z silnikiem indukcyjnym sterowanym przemiennikiem częstotliwości: W praktyce górniczej stosuje się przemienniki napięciowe i prądowe. Przemienniki napięciowe są budowane z wykorzystaniem tranzystorów a prądowe z wykorzystaniem tyrystorów. Omawiane przemienniki częstotliwości są urządzeniami energoelektronicznymi przeznaczonymi do rozruchu i płynnej regulacji prędkości obrotowej silników asynchronicznych w obydwu kierunkach. Wyposażenie prądowego przemiennika częstotliwości w programowalny sterownik mikroprocesorowy umożliwia jego pracę w układach automatycznej regulacji prędkości przenośników taśmowych.

Do podstawowych zalet przenośników z tymi urządzeniami można zaliczyć: Miękki rozruch przenośnika taśmowego, Zmniejszenie napięć w taśmie w czasie rozruchu, Płynna regulacja prędkości obrotowej silników, a więc i prędkości taśmy w funkcji nadawy, Możliwość płynnej zmiany kierunku ruchu, Możliwość pełnej automatyzacji procesu odstawy, Znaczne oszczędności energii elektrycznej, Zwiększenie trwałości przenośnika, a głównie taśmy i krążników, dzięki prawie dwukrotnej mniejszej liczbie obiegów taśmy wzdłuż przenośnika, Mniejszy hałas przenośnika

STOSOWANIE TAŚM – UWAGI: Wydajna i bezawaryjna praca przenośnika wymaga stałego nadzoru i natychmiastowego usuwania usterek i uszkodzeń w czasie jego pracy. Aby prawidłowo eksploatować przenośnik należy: stosować odpowiednie rodzaje taśm w zależności od warunków pracy, nie dopuszczać do przeciążenia taśm i poślizgu ich na bębnach, uruchamiać i zatrzymywać tylko pusty taśmociąg (w miarę możliwości), stosować odpowiednie zgarniacze i skrobaki do oczyszczania taśm, stosować osłony boczne i leje zasypowe zapewniające prawidłowe załadowywanie przenośnika, nie dopuszczać do zanieczyszczenia trasy ciągu, zapewnić regularną i racjonalną konserwację wszystkich części przenośnika, a szcze­gólnie nie dopuszczać do zatarcia krążników (zatarcia takie powodują dodatkowe opory boczne i zbieganie taśmy z konstrukcji, a w konsekwencji zdzieranie i niszczenie obrzeża taśmy, ponadto w skutek silnego tarcia taśmy o części stałe przenośnika może dojść do silnego jej rozgrzania i powstania pożaru), dokonywać stałych przeglądów taśmy i jej połączeń, a zauważone drobne uszkodzenia natychmiast usuwać (odcinki taśm poważnie uszkodzonych, zależnie od rodzaju i stopnia uszkodzenia kierować do reperacji).

ZALETY TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO:

łatwość manewrowania i dużą zwrotność pojazdów, możliwość pokonywania ze znacznymi prędkościami wzniesień do 10 %, a także - ze zmniejszonymi prędkościami - wzniesień od 20 do 30 % (wyjątkowo 60 %), dużą prędkość jazdy (do 80 km/h) i duże przyśpieszenia, łatwość pokonywania krzywizn o małych promieniach (15 do 20 m, a nawet w szczególnych przypadkach 7 do 10 m), możliwość załadunku i wyładunku w każdym miejscu i w prosty sposób, elastyczność, umożliwiająca zmianę trasy i kierowanie taboru w sposób dowolny do różnych punktów oraz łatwość realizacji eksploatacji selektywnej, możliwość wyłączenia z ruchu, w razie awarii, tylko pojazdu niesprawnego, możliwość załadunku dużych brył skalnych i łatwość doboru wielkości samochodu do wielkości współpracujących koparek i kruszarek, wzrost wydajności koparek o 15 do 25% w stosunku do wydajności koparek ładujących urobek do wagonów (ze względu na skrócenie przerw, jakie występują w czasie wymiany pociągów przy koparce), możliwość szybkiego udostępnienia nowych poziomów eksploatacyjnych, uproszczony sposób zwałowania nadkładu WADY: zużycie importowanego paliwa, znaczne zapotrzebowanie na wykwalifikowaną obsługę (kierowcy, mechanicy), stosunkowo nieduża wydajność i ograniczona ekonomiczna odległość przewozu, zależność od warunków klimatycznych i atmosferycznych, wydzielanie szkodliwych gazów i pyłów. Z

ASTOSOWANIE TRANSP SAMOCH JEST UZASADNIONE PRZY: eksploatacji niedużych i średnich złóż o okresie eksploatacji 10 do 15 lat i wielkości wydobycia surowca do około 2 mln ton/rok, eksploatacji pokładów poziomych lub słabo nachylonych o niedużej miąższości, eksploatacji pokładów stromych i nachylonych o niedużych długościach i szerokościach frontów roboczych, wielkoblokowej eksploatacji złóż kamienia budowlanego, eksploatacji złóż głęboko zalegających, gdzie ze względu na nachylenie torów, szynowe drogi przewozowe muszą być bardzo długie, selektywnej eksploatacji złóż zalegających nierównomiernie lub w terenach górzystych, budowie nowych kopalń.

Samochód technologiczny – pojazd oponowy przeznaczony wyłącznie do transportu na terenie zakładu górniczego nadkładu i skał płonnych, urobku oraz produktów (kruszyw, elementów kamieniarskich i technicznych).

Wyróżnia się samochody technologiczne:

samowyładowcze (w tym wywrotki) z nieprzechylną lub przechylną skrzynią ładunkową (z wyładunkiem tylnym, bocznym lub dennym),

ciągniki siodłowe z naczepami samowyładowczymi (z wyładunkiem tylnym lub bocznym),

specjalne do załadunku i transportu materiałów wybuchowych.

PODZIAŁ ZE WZGL NA ŁADOWNOŚĆ: małe: do 30 t, średnie I: od 30 do 50 t, średnie II: od 50 do 80 t, duże I: od 80 do 110 t, duże II: od 110 do 170 t, Bardzo duże: od 170 do 230 t, giganty: powyżej 230 t

Metody oceny pracy układu: ładowarka-samochód w kopalniach kruszyw mineralnych :

Podstawowym układem technologicznym przy eksploatacji i przeróbce skał zwięzłych jest układ: koparka – samochód - zakład przeróbczy. Praca tych elementów oddzielnie i współpraca między sobą wpływają w podstawowym zakresie na ekonomikę zakładu górniczego i dlatego konieczne jest: dokonanie wyboru rodzaju tych środków, przyjęcie kryterium optymalizacji ich doboru , wyprowadzenie zależności funkcyjnych, weryfikacja obliczeń. Wybór środków odbywa się z reguły do zadań wydobywczych kopalni, ich dostępności na rynku, możliwości inwestycyjnych przyszłego użytkownika złoża, Kryterium optymalizacji doboru elementów układu technologicznego zwykle związane jest z ekonomiką pracy układu, dostosowaniem wykorzystania możliwości pracy elementów układu. Może nim być kryterium minimalizacji kosztów pracy, wykorzystania ładowności koparki i samochodu

TRANSPORT KOLEJKOWY: Ten rodzaj transportu stosowany był powszechnie w kopalniach odkrywkowych (i podziemnych) w XIX w. Jego rozwój łączył się bezpośrednio z wynalezieniem maszyny parowej. W kopalniach odkrywkowych prowadzony był przewóz kolejką wąskotorową kamienia do zakładu przeróbczego. Obecnie kopalniach odkrywkowych b. rzadko stosowany. Stosowany jest jako transport zewnętrzny: bocznica kolejowa w kopalni – odbiorca kamienia w miejscach przeznaczenia. Razem z transportem samochodowym stanowią podstawowe środki transportu kruszyw z kopalń do odbiorców. Transport kolejowy nie jest w żadnym stopniu konkurencyjny z transportem samochodowym. Istnieje wyraźna granica stosowalności samochodowego i kolejowego. Granicą tą jest opłacalna odległość przewozu kruszyw transportem samochodowym wynosząca (15-100 km zależnie od wielu czynników). Powyżej tych odległości opłaca się stosować transport kolejowy. Jego rola jest szczególnie ważna w gospodarce krajów, w których istnieje wyraźna dekoncentracja bazy kruszyw w stosunku do odbiorców. Jeśli baza kruszyw jest peryferyjnie położona w stosunku do odbiorców, którzy są na obszarze całego kraju, istnieje konieczność poniesienia dużej pracy transportowej na pokrycie popytu na obszarze kraju. Schematy dróg przewozowych w kopalniach: Tory mogą być: stałe – budowane na dłuższy czas użytkowania (Konin), przesuwne – bez podsypki i przesuwane w miarę przemieszczania się eksploatacji( na przykład w Kopalni Piasku Szczakowa).

ŚRODKI TRANSPORTU SZYNOWEGO : lokomotywy – zwykle elektryczne i spalinowe Zalety lokomotyw: niskie koszty eksploatacji, duża siła pociągowa, duża prędkość jazdy; Wady: zależność od sieci trakcyjnej, zdolność pokonywania niewielkich wzniesień, co zwiększa rozmiary wyrobisk górniczych; - Wagony - zwykle do 100 t. nośności

TRANSPORT LINOWY- Jego cechą charakterystyczną jest to, że ruch przenoszonych materiałów odbywa się po linie nośnej, lub ciągnącej.

Rodzaje transportu linowego: dźwignicami linowymi oraz żurawiami masztowymi, kolejkami linowymi, Ze względu na konstrukcję i charakter pracy rozróżnia się: transport kolejkami wiszącymi, transport po torze silnie nachylonym, Obok wymienionych wyżej urządzeń do transportu linowego są też inne zastosowania: w zgarniarkach wysięgnikowo-linowych, żurawiach do transportu bloków, zgarniarkach linowych w kopalniach kruszyw żwirowych.

TRANSPORT DŹWIGNICAMI LINOWYMI: Zwykle stosowany w odniesieniu do złóż surowców skalnych-blocznych w których wymiary poprzeczne są niewielkie w stosunku do miąższości złoża. Ma to szczególnie zastosowanie do złóż pochodzenia magmowego, w których lawa zastygła na powierzchni ziemi, lub w jej bezpośredniej bliskości. Chodzi o to, by przy możliwym, małym nakładzie pracy na udostępnienie złoża, wydobycie i transport wydobyć kopalinę. Zalety dźwignic linowych: krótka droga transportu, przewóz ekologiczny, małe wymiary wyrobiska, niewielkie koszty związane ze zwiększeniem głębokości eksploatacji; Wady dźwignic linowych: konieczność zachowania prostopadłości ścian wyrobiska w stosunku do liny nośnej, konieczność utrzymywania stromych ścian, zagrożenie pracowników w pasie działania dźwignic. Żurawie stacjonarne i przejezdne: Żurawie stosowane są często w kopalniach w których zachodzi konieczność systematycznego przenoszenia bloków skalnych w kierunku pionowym. Często jest stosowany ten rodzaj transportu przy wydobyciu bloków skalnych w małych i jednocześnie stromych wyrobiskach i przeniesienia ich na powierzchnię. Działa praktycznie jak podnośnik. Typowym żurawiem jest Derrick Obliczenie wydajności analogicznie jak w przypadku dźwignicy linowej Obok żurawi stacjonarnych coraz częściej stosowane są żurawie mobilne, zarówno na podwoziu samochodowym, jak i gąsienicowym. Są poręczniejsze i bardziej elastyczne w dostosowaniu się do terenowych warunków pracy.